Bir sıra dialektlərdə (Tovuz, Marneuli, Gəncə, Ordubad...) xışın dəstəyinə mac deyirlər. Məj, moj, moc, maj (маж) kimi də işlədilir. Xışda cütcünün əli ilə tutduğu yerin (dəstək) adıdır. Bu dəstək formaca xışın özünə oxşayır (çəlik kimi olur). Mənbələrdə göstərilir ki, ağacdan düzəldilən və yer şumlamaq üçün istifadə edilən alətin adı amacdır. Xış sözü yayıldıqdan sonra amac (mac) mənasını dəyişmiş və onun bir hissəsinin adına çevrilmişdir. Alınma sözdür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
MAC-ünvan
MAC-ünvan — Ethernet şəbəkəsinə daxil olan hər cihaz, ya da kompüter "node" adlandırılır. kompüterlərə ethernet kartı taxanda həmin kompüter şəbəkədə punkt halına gəlir və bu punktu node adlandırırlar. Şəbəkəyə təkcə kompüterlər qoşulu olmur. Digər cihazların da qoşulu ola biləcəyi üçün router-lərin, hub-ların qoşulma nöqtələrini sadələşdirərək node adlandırırlar. Ethernet şəbəkəsində kompüterlər və cihazlar bir-birlərindən sahib olduqları analoqu olmayan MAC adresləri ilə ayırd edilirlər. Hər node və ya sadəcə hər ethernet kartı dünyada təkrarı olmayan bir adresə sahibdir. Bu adres 48 bitlik bir rəqəmdir. Məsələn bu yazının yazıldığı kompüterə taxılı şəbəkə kartının MAC adresi belədir:
100100000110101001010010100011001101100000011
İkili sistemdə olan bu rəqəmi söyləmək və yazmaq çətin olduğu üçün onu 16-lıq sistemdə yazırlar: 12-0D-4A-51-9B-03
Ethernet sistemində node-ları bir-birindən ayırmaq üçün MAC adreslərdən istifadə olunur. MAC adresləri hesabına sistemlər şəbəkə üzərindən özlərinə çatan məlumat paketinin özlərinə gəlib gəlmədiyini anlayırlar. Ethernet şəbəkəsində, bir kompüter bir məlumat paketi yolladığında, bu paket şəbəkədəki bütün sistemlərə çatır.
Mac OS
Mac OS (ing. Macintosh Operating System; azərb. Macintosh əməliyyat sistemləri) — Apple tərəfindən 1984-cü ildə Macintosh seriyasının davamı üçün yaradılmış əməliyyat sistemi. 1984-cü ildə Apple, orijinal Macintosh Sistem Təminatını çıxartması ilə indi "Klassik" Mac OS olaraq bilinən əməliyyat sistemini debüt etdi. 1996-cı ildə "Mac OS" adı dəyişdirilən sistem 2002-ci ilə qədər hər Macintosh-da əvvəlcədən quraşdırılmış və 1990-cı illərdə qısa müddətə Macintosh klonlarında təklif edilmişdir.
Mac OS777
macOS — (əvvəllər OS X, ilk dəfə Mac OS X) Apple tərəfindən Mac kompüterləri üçün yaradılmış əməliyyat sistemidir. Adını Macintosh alma növündən alır. System adlandırılan ilk versiyası 1984-cü ildə, macOS 10 versiyası isə 2001-ci ildə meydana çıxıb. İlk qrafik interfeysə malik olan sistemdir. Zamanın ən qabaqcıl sistemidir. 2002-ci ildən satışa çıxarılan versiyalar Unix üzərində yaradıldığı üçün çox stabildir və təhlükəsizdir. Bu versiyalar üçün demək olar ki, virus yoxdur. Son versiyası macOS Mojave adı altında satılır. Yeni funksiyalarla genişləndirilən macOS Mojave Azərbaycanda da satış və istismardadır.
Mac-ın istehsalına 1984-cü ildə başlanılmışdır.
Macintosh (Mac)
Macintosh və ya qısacası Mac — Apple şirkətinin hazırladığı fərdi kompüter ailəsi. Şimali Amerikada məşhur alma növü olan Makintoşun adını daşıyır.
== Ədəbiyyat ==
Əliquliyev R.M., Salmanova P.M. İnformasiya cəmiyyəti: maraqlı xronoloji faktlar. Bakı: “İnformasiya Texnologiyaları” nəşriyyatı, 2013, 169 səh.
Mac OS X
macOS — (əvvəllər OS X, ilk dəfə Mac OS X) Apple tərəfindən Mac kompüterləri üçün yaradılmış əməliyyat sistemidir. Adını Macintosh alma növündən alır. System adlandırılan ilk versiyası 1984-cü ildə, macOS 10 versiyası isə 2001-ci ildə meydana çıxıb. İlk qrafik interfeysə malik olan sistemdir. Zamanın ən qabaqcıl sistemidir. 2002-ci ildən satışa çıxarılan versiyalar Unix üzərində yaradıldığı üçün çox stabildir və təhlükəsizdir. Bu versiyalar üçün demək olar ki, virus yoxdur. Son versiyası macOS Mojave adı altında satılır. Yeni funksiyalarla genişləndirilən macOS Mojave Azərbaycanda da satış və istismardadır.
Mac-ın istehsalına 1984-cü ildə başlanılmışdır.
Mac əməliyyat sistemləri
Mac OS (ing. Macintosh Operating System; azərb. Macintosh əməliyyat sistemləri) — Apple tərəfindən 1984-cü ildə Macintosh seriyasının davamı üçün yaradılmış əməliyyat sistemi. 1984-cü ildə Apple, orijinal Macintosh Sistem Təminatını çıxartması ilə indi "Klassik" Mac OS olaraq bilinən əməliyyat sistemini debüt etdi. 1996-cı ildə "Mac OS" adı dəyişdirilən sistem 2002-ci ilə qədər hər Macintosh-da əvvəlcədən quraşdırılmış və 1990-cı illərdə qısa müddətə Macintosh klonlarında təklif edilmişdir.
MAC (Media Access Control)
Media Access Control (MAC) — şəbəkə qurğularının ötürmə mühitinə irişmə metodunu təsvir etmək üçün ümumi termin. Çox zaman lokal şəbəkələrə (LAN) aid işlədilir. Yeddi səviyyəli ISO/OSI modelində kanal səviyyəsinin aşağı altsəviyyəsinə aid edilir. Mühitə erişmə metodlarının, kadrların formatının, ünvanlamanın spesifik xüsusiyyətlərini göstərir. Rabitə kanalına çoxlu erişmələri dəstəkləyir, informasiya və idarəedici kadrların qəbulunu və verilişini həyata keçirir, ötürülmə xətalarını aşkarlayır. IEEE 802.3 standartında təyin olunub.
Hypericum maculatum
Hypericum maculatum (lat. Hypericum maculatum) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin dazıkimilər fəsiləsinin dazı cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Hypericum quadrangulum var. maculatum (Crantz) Choisy
Hypericum quadrangulum subsp. maculatum (Crantz) Rivas Goday & Borja
== Yarımnövləri ==
Hypericum maculatum subsp. immaculatum (Murb.) A.Fröhl.
Hypericum maculatum subsp. maculatum
Hypericum maculatum subsp.
Inga macarenensis
Inga macarenensis (lat. Inga macarenensis) — paxlakimilər fəsiləsinin i̇nqa cinsinə aid bitki növü.
Inga macrantha
Inga macrantha (lat. Inga macrantha) — paxlakimilər fəsiləsinin i̇nqa cinsinə aid bitki növü.
Intelligent Machines Journal
"InfoWorld" (əvvəllər "The Intelligent Machines Journal") — ABŞ informasiya texnologiyaları jurnalı. 1978-ci ildə əsası qoyulmuş, aylıq jurnal kimi fəaliyyətə başlamışdır. 2007-ci ildə şirkət jurnalı yalnız onlayn nəşr etmək qərarına gəldi. Sahibi "International Data Group" şirkətidir. "InfoWorld"un baş qərargahı San-Fransiskoda yerləşir.
Yarandığı gündən "InfoWorld"un əsas oxucuları informasiya texnologiyaları və biznes mütəxəssisləri olmuşdur. "InfoWorld" öz diqqətini təcrübəli texnoloji jurnalistlərin və praktiki təcrübəçilərin praktiki, analitik və redaksiya məzmununa yönəldir. Sayt ayda orta hesabla 4,7 milyon, ayda 1,6 milyon unikal ziyarətçi əldə edir.
== Tarixi ==
"InfoWorld" 1978-ci ildə Cim Vorren tərəfindən "Intelligent Machines Journal" adı altında təsis edilmişdir. Jurnal 1979-cu ilin sonlarında onu "IDG"yə satılmışdır.
International Business Machines
IBM (tələffüzü: ay-bi-em; ing. International Business Machines) — əsası 16 iyun 1911-ci ildə qoyulan, texnologiya və konsaltinq sahəsində ixtisaslaşmış ilk transmilli kompüter şirkətlərindən biri. IBM kompüter texnologiyaları sahəsində və satış həcminə görə dünya lideridir. IBM meynfreymləri mavi rəngli idi və buna görə də mətbuatda bu şirkəti çox zaman Big Blue ("Mavi nəhəng") adlandırırlar. Baş qərargahı Armonkda (Nyu-York olan IBM dörd şirkətin birləşməsindən yaranıb. Onlardan biri – The Tabulating Machine Company tabulyatorların istehsalı ilə məşğul idi.
1935-ci ildə International Business Machines (IBM) şirkəti IBM-601 hesablayıcılarının geniş istehsalına başladı.
1937-ci ildə IBM şirkətinin mühəndisləri Howard Arken və Brown ilk avtomatik kompüterini düzəltdilər. Bu IBM-in ilk modeli olan MARK-I idi.
1956-cı ildə Massaçusets Texnologiya İnstitutunda tranzistor əsaslı ilk kompüter, "IBM" şirkəti tərəfindən isə ilk elektron informasiya daşıyıcısı "KAMAC-305" sərt diski yaradıldı.
Inula macrolepis
Inula macrolepis (lat. Inula macrolepis) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin andız cinsinə aid bitki növü.
Inula macrophylla
Şərq andızı (lat. Inula orientalis) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin andız cinsinə aid bitki növü.
== Qısa morfoloji təsviri ==
Çoxillik, 20-50 (60) sm hündürlükdə, gövdəsi duz, şırımlı, sadə, tüklü bitkidir. Yarpaqları bütöv, yanlardan kirpikli, aşağıdakılar uzunsov-kürəkvari gövdədən dartılmış, sonrakılar oturaq ürəkvari və ya yumurtavari ucubizdir. Səbətləri iri, 20-30 mm enində, tək-tək yerləşirlər. Sarğısının yarpaqları çoxcərgəli, biz-lansetvari, sıx qaratəhər kirpiklidir. Dilcik çiçəkləri qızılı-sarı, sarğıdan iki dəfə uzundur. Toxumcaları 3 mm uzunda silindrvari, çılpaq, şırımlıdır; kəkili qonur, tükcüklü, toxumcalardan bir az uzundur.
== Yayılması ==
BQ qərbi, BQ şərqi, BQ Quba sahəsinin rayonlarında yuxarı dağ qurşağından alp qurşağına kimi yayılmışdır. Subalp və alp çəmənlərində, məşə kənarlarında və talalarında bitir.
Inula macrosperma
Inula macrosperma (lat. Inula macrosperma) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin andız cinsinə aid bitki növü.
Jurinea macranthodia
Jurinea macranthodia (lat. Jurinea macranthodia) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin jurinea cinsinə aid bitki növü.
Jurinea macrocephala
Jurinea macrocephala (lat. Jurinea macrocephala) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin jurinea cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Derderia macrocephala (DC.) Jaub. & Spach
=== Heterotipik sinonimləri ===
Jurinea salicifolia Boiss.
Konanın macəraları (animasiya serialı)
Konanın macəraları (ing. Conan the Adventurer) — 1992-1993-cü illərdə yayımlanan serialdır. İlk dəfə cizgi serialı 1 oktyabr 1992-ci ildə yayımlanmış, sonuncu seriyası 22 oktyabr 1993-cü ildə yayımını bitirmişdir.
Lamium album var. maculatum
Lamium maculatum (lat. Lamium maculatum) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin dalamaz cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Lamium album var.
Lamium maculatum
Lamium maculatum (lat. Lamium maculatum) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin dalamaz cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Lamium album var.
Lamium maculatum f. glabratum
Lamium maculatum (lat. Lamium maculatum) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin dalamaz cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Lamium album var.
Lamium maculatum subsp. strictopurpureum
Lamium maculatum (lat. Lamium maculatum) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin dalamaz cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Lamium album var.
Lamium maculatum var. bourgaei
Lamium maculatum (lat. Lamium maculatum) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin dalamaz cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Lamium album var.
Lamium maculatum var. cupreum
Lamium maculatum (lat. Lamium maculatum) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin dalamaz cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Lamium album var.
Lantana camara f. macrantha
Tikanlı lantana (lat. Lantana camara) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin minaçiçəyikimilər fəsiləsinin lantana cinsinə aid bitki növü.
== Arealı ==
Vətəni Amеrikadır (trоpik və subtrоpikləri).
== Botaniki təsviri ==
Hündürlüyü 1,5-3 m-ə çatan, 4 tilli zоğları оlan, üzəri хırda tikanlarla örtülü kоldur. Yarpaqları оval və ya yumurtavari, bоz-yaşıl rəngli, üzbəüz düzülüşlü, kənarları dişlidir. Bir kоl üzərində оlan sarı, çəhrayı, qırmızı, bənövşəyi, narıncı rəngli хırda çiçəklər çətirşəkilli çiçək qrupuna yığılmışdır. Maydan оktyabra qədər çiçəkləyir. Mеyvələri isə ardıcıl оlaraq avqustdan dеkabra qədər yеtişir. Tохumlarla və yarım оduncaqlaşmış qələmlə çохaldılır.
== Ekologiyası ==
Bitki işıq və istisеvən, rütubətə tələbkardır.
Lantana camara var. macrantha
Tikanlı lantana (lat. Lantana camara) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin minaçiçəyikimilər fəsiləsinin lantana cinsinə aid bitki növü.
== Arealı ==
Vətəni Amеrikadır (trоpik və subtrоpikləri).
== Botaniki təsviri ==
Hündürlüyü 1,5-3 m-ə çatan, 4 tilli zоğları оlan, üzəri хırda tikanlarla örtülü kоldur. Yarpaqları оval və ya yumurtavari, bоz-yaşıl rəngli, üzbəüz düzülüşlü, kənarları dişlidir. Bir kоl üzərində оlan sarı, çəhrayı, qırmızı, bənövşəyi, narıncı rəngli хırda çiçəklər çətirşəkilli çiçək qrupuna yığılmışdır. Maydan оktyabra qədər çiçəkləyir. Mеyvələri isə ardıcıl оlaraq avqustdan dеkabra qədər yеtişir. Tохumlarla və yarım оduncaqlaşmış qələmlə çохaldılır.
== Ekologiyası ==
Bitki işıq və istisеvən, rütubətə tələbkardır.
Lathyrus macranthus
Lathyrus palustris (lat. Lathyrus palustris) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin güllücə cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
Lathyrus incurvus Rchb.
Lathyrus macranthus (T.G.White) Rydb.
Lathyrus myrtifolius Willd.
Lathyrus myrtifolius var. macranthus T.G. White
Lathyrus occidentalis Torr. & A.Gray
Lathyrus paluster sensu auct.
Lathyrus palustris var. linearifolius Ser.
Lathyrus myrtifolius var. macranthus
Lathyrus palustris (lat. Lathyrus palustris) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin güllücə cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
Lathyrus incurvus Rchb.
Lathyrus macranthus (T.G.White) Rydb.
Lathyrus myrtifolius Willd.
Lathyrus myrtifolius var. macranthus T.G. White
Lathyrus occidentalis Torr. & A.Gray
Lathyrus paluster sensu auct.
Lathyrus palustris var. linearifolius Ser.
Lathyrus palustris var. macranthus
Lathyrus palustris (lat. Lathyrus palustris) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin güllücə cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
Lathyrus incurvus Rchb.
Lathyrus macranthus (T.G.White) Rydb.
Lathyrus myrtifolius Willd.
Lathyrus myrtifolius var. macranthus T.G. White
Lathyrus occidentalis Torr. & A.Gray
Lathyrus paluster sensu auct.
Lathyrus palustris var. linearifolius Ser.
Latourorchis macrophylla
Dendrobium macrophyllum (lat. Dendrobium macrophyllum) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinin dendrobium cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Callista macrophylla (A.Rich.) Kuntze
Latourorchis macrophylla (A.Rich.) Brieger
Sayeria macrophylla (A.Rich.) Rauschert
== Yarımnövləri ==
Dendrobium macrophyllum var. macrophyllum
Dendrobium macrophyllum var.