Neft terminlərinin izahlı lüğəti

  • İstismar boruları

    maye-qaz qarışığını quyu dibindən yer səthinə qaldırmaq üçün quyuya buraxılan borular. İ.b. D, K, E, L, M markalı yüksək mexaniki xasəli poladan, qayn

    Tam oxu »
  • İştirak müqaviləsi, asosiasiya müqaviləsi

    mili neft şirkəti ilə xarici neft şirkəti arasında konkret yataqların işlənməsi üçün hüquqi şəxsin yaradılmasını nəzərdə tutan müqavilə (bu, əslində b

    Tam oxu »
  • Kaberna ölçən

    qazma quyusuna elektrik kabeli ilə salınaraq quyunun diametrini ölçən dərinlik cihazı. Mexaniki və ultrasəs K

    Tam oxu »
  • Kaptaj

    su, neft və qazın daha çox miqdarda itkisiz alınması məqsədi ilə onların yer altında, yaxud yerin səthindəki çıxış yerlərində qarşısını kəsib toplayan

    Tam oxu »
  • Karbohidrogenlər

    molekuları yalnız karbon və hidrogen atomlarından ibarət olan üzvi birləşmələr sinfi.

    Tam oxu »
  • Karotaj

    geoloji kəsilişi öyrənmək və faydalı qazıntıları aşkar etmək üçün quyuların geofiziki tədqiqi. Quyularda ilk geofiziki tədqiqatları (quyularda tempera

    Tam oxu »
  • Katalizatorlar

    kimyəvi reaksiyaların asanlaşmasına və ya tezləşdirilməsinə təsir göstərən kimyəvi birləşmələr.

    Tam oxu »
  • Katlavan

    tikinti üçün qazılmış xəndək.

    Tam oxu »
  • Kern

    quyuları sütuncuqlu balta ilə qazıyan zaman götürülmüş süxur sütunu. Layların fiziki xasələrini və neft-qazla doyma dərəcəsini, həmçinin, ayrı-ayrı qu

    Tam oxu »
  • Kerosin, ağ neft

    əsasən 140-3000C temperaturda qaynayan neft fraksiyası; maye karbohidrogen qarışığından ibarətdir. Neftin distiləsində və ya ağır neft məhsularının kr

    Tam oxu »
  • Kəşfiyat

    geologiyada təzə neft və qaz yataqlarını aşkar etmək üçün istifadə olunan metodlar məcmusu.

    Tam oxu »
  • Kəşfiyat quyusu

    faydalı qazıntıların kəşfi, həmçinin süxurların xüsusiyətlərini və yataq laylarının xarakterini öyrənmək üçün qazılan quyu

    Tam oxu »
  • Kimya və neft maşınqayırması

    kimya, neft kimyası, neft və qaz sənayesi üçün texnoloji avadanlıq, texnoloji xət kompleksi və qurğular hazırlayan maşınqayırma sahəsi

    Tam oxu »
  • Klapan

    maşın və boru kəmərlərində qaz, buxar və ya maye sərfini tənzimləmək məqsədi ilə axın kəsiyinin sahəsini dəyişən detal, yaxud quruluş

    Tam oxu »
  • Koks

    neftayırma zamanı əmələ gələn kömürə bənzər bərk (sərt) madə. Kokslama –kokslama aparatında karbohidratlar 8000C-yə qədər qızdırılır, bu vaxt bütün yü

    Tam oxu »
  • Koks qazı

    bərk yanacağın kokslaşdırılması zamanı alınır;

    Tam oxu »
  • Kolektor

    geologiyada məsamə boşluq və çatlarında neft, qaz, su saxlayan məsaməli və çatlı süxurlar.

    Tam oxu »
  • Kompensatorlar

    üzən qazma qurğusunun və ya qazma gəmisinin qazma zamanı yuxarı və aşağı hərəkətini tənzim etmək üçün hidravlik ötürücüsü olan qurğular

    Tam oxu »
  • Kompresor quyusu

    sıxılmış qaz (hava) enerjisi hesabına nefti (onunla birlikdə qaz və lay suyu) yer səthinə çıxarılan quyu

    Tam oxu »
  • Kompresor yağı

    neftdən alınan sürtkü yağı; kompersor və hava vuran aparatları yağlamaq üçün işlədilir. Sənaye yağları qrupuna mənsubdur

    Tam oxu »
  • Kondensator

    buxar şəklində olan madəni maye şəklinə gətirən qurğu. Konsesiya müqaviləsi (yaxud lisenziya müqaviləsi) – bizneslə dövlət arasında dövlət mülkiyəti o

    Tam oxu »
  • Konsistent sürtkü yağları, plastik sürtkü yağları

    üzərinə düşən yükün qiymətindən asılı olaraq, maye və ya bərk madəyə məxsus xasələr göstərən sürtkü materiaları K

    Tam oxu »
  • Konsorsium

    umumi razılıq və qarşılıqlı mənfət əsasında birgə fəaliyət ğöstərən müəsisələr birliyi, Məsələn, Azərbaycan Beynəlxalq Əməliyat Şirkəti (AƏBŞ)

    Tam oxu »
  • Kontinental şelf

    beynəlxalq qanunlara əsasən hər hansı bir dövlətin sahil sularından kənarda suüstü və sualtı yerləşən dəniz sahələrinin yerləşdiyi ərazi

    Tam oxu »
  • Koroziya

    (metalda) xarici mühitin kimyəvi və ya elektrokimyəvi təsiri nəticəsində metalın dağılması. K.-dan hər il bəşəriyətin istehsal etdiyi metalın 1–1,5 %-

    Tam oxu »
  • Köpüklə yanğınsöndürmə

    yanğının (xüsusilə yanan maye neft məhsularının) köpüklə söndürülməsi. Köpük yanan mayenin səthini örtərək istiliyin alovdan mayeyə ötürülməsinə, habe

    Tam oxu »
  • Krekinq

    mühərik yanacağı və kimya sənayesi üçün xamal almaq məqsədi ilə neft və onun fraksiyalarının destruktiv emalı

    Tam oxu »
  • Krekinq benzini

    ağır neft fraksiyalarının termik və katalitik krekinqi prosesində əmələ gəlib 2000C-yə qədər qaynayan fraksiya

    Tam oxu »
  • Kükürdlü neft

    tərkibində yüksək miqdarda kükürd olan xam neft.

    Tam oxu »
  • Qama

    karotaj - radioaktiv karotaj metodlarından biri. Quyu divarı boyunca yerləşən süxur laylarında qama şüalanmanın intensivliyinə əsaslanır

    Tam oxu »
  • Qapalı istismar

    quyudan çıxan neft və qazın tam qermetik boru kəmərləri ilə istehlakçıya çatdırılması üsulu. Q.i. sxemində quyu məhsulu (neft və qaz) 0,5-0,1 MH/m2 tə

    Tam oxu »
  • Qaz

    kondensat yatağı – yüksək lay təzyiqi və temperaturunda karbohidrogenləri qaz halında olan yataq.

    Tam oxu »
  • Qaz amili

    hasil edilən neftlə bərabər çıxan qazın miqdarının (m3-lə) neftin miqdarına (m. və ya m3) olan nisbəti

    Tam oxu »
  • Qaz analizatoru

    qaz qarışığının tərkibini təyin edən cihaz. Növləri: əl ilə işləyən Q.a. və avtomat Q.a. Əl ilə işləyənlərdən ən çox yayılanı absorbsiyaedici analizat

    Tam oxu »
  • Qaz analizi

    qaz qarışığının tərkibini təyin etmək üçün tətbiq olunan kimyəvi, fiziki-kimyəvi və fiziki analiz üsuları

    Tam oxu »
  • Qaz anbarı

    qazın saxlanması üçün təbi, yaxud süni rezervuar. Yerüstü (bax: Qazholder) və yeraltı olur. Yeraltı Q

    Tam oxu »
  • Qaz benzini

    bax: Qazolin.

    Tam oxu »
  • Qaz ehtiyatlarının hesablanması metodları

    laydakı qaz ehtiyatlarının hesablanmasında tətbiq edilən metodlar. Bu metodlar müxtəlifdir və qazın laydakı halından (sərbəst, qaz papağı, neftdə həl

    Tam oxu »
  • Qaz generatoru

    termik emal nəticəsində bərk və maye yanacaqdan yanar qaz alan aparat.

    Tam oxu »
  • Qaz holder

    qazı toplamaq, saxlamaq və qaz kəmərlərinə, yaxud qaz emalı qurğularına vermək üçün stansionar polad quruluş

    Tam oxu »
  • Qaz karotajı

    neft və qaz yataqlarının təyinində istifadə edilən geokimyəvi metodlardan biri. Gili məhlulda qaz və yüngül maye karbohidrogenlərin miqdarının təyin e

    Tam oxu »
  • Qaz kəməri

    bax: Magistral qaz kəməri.

    Tam oxu »
  • Qaz mühəriki

    qaz yanacağı ilə işləyən daxiliyanma mühəriki.

    Tam oxu »
  • Qaz neft seperatoru, trap

    neftlə birlikdə çıxan qazları sıxlıq fərqinə görə neftdən ayıran aparat. Qazın ayrılması və kənar edilməsi üçün təzyiqi aşağı salır, maye axınını şırn

    Tam oxu »
  • Qaz papağı

    tərkibində qaz olan neft yatağı layının üst qatı. Yatağın istismarı zamanı çıxarılan karbohidratların miqdarını artırmaq üçün bəzən neftlə çıxan qazı

    Tam oxu »
  • Qaz planlaması

    neft və qaz yataqlarının axtarışı metodu. Neft və qaz yataqlarından yer səthinə miqrasiya edən qaz halındakı karbohidrogenlərin təyininə əsaslanır

    Tam oxu »
  • Qaz sənayesi

    yanacaq sənayesi sahəsi; təbi qaz yataqlarının kəşfiyatı və istismarı, qazın kəmərlər ilə uzaq yerlərə nəql edilməsi, kömür və şistdən süni qaz alınma

    Tam oxu »
  • Qaz şəbəkəsi

    qazın nəql edilməsi və istehlakçılar arasında paylaşdırılması üçün boru kəməri, həmçinin bu kəmərlərdə istifadə edilən qurğu, aparat və armaturlar sis

    Tam oxu »
  • Qaz təchizatı

    xalq təsərüfatının ehtiyacları üçün qaz yanacağının mütəşəkil surətdə verilməsi və paylanması. İstehlakçılar təbi, süni və mayeləşdirilmiş qazlarla tə

    Tam oxu »
  • Qaz yanacaq

    bax: Yanar qazlar.

    Tam oxu »