PEROKSİD

Benzoil peroksid (dibenzoil peroksid, peroksid benzoil) - peroksid qrupu O-O saxlayan aromatik sırası üzvü birləşmə olub, iki benzoil qrupu ilə C6H5–(C)O- əlaqələnmişdir. === Fiziki və kimyəvi tərkibi === Benzoil peroksid - rəngsiz kristal olub, 108°C-də parşalanır. Qızdırıldıqda partlayış əmələ gətirir.

{{Hidrogen peroksid, başqa sözlə, oksigenli su, maye sudan daha sıx olan maye komponentdir. Bu komponent həm də çox yaxşı oksidləşdirici kimi tanınır. Hidrogen peroksid daha çox təmizləmək, infeksiyanın qarşısını almaq, dezinfeksiya etmək və açıq yaraları sağaltmaq üçün istifadə olunur. Ancaq bunun daha çox istifadəsi var. Burada bütün detallar var. Hidrogen peroksid ilk yardımdan daha çox şeydir. Möhtəşəm dezinfeksiyaedici xüsusiyyətə malik olan hidrogen peroksid hər evdə olması lazım olan möcüzəvi tərkib hissəsidir. Hidrogen peroksidin istifadəsi nədir? Hidrogen peroksidin bir çox istifadəsi var. Böyük bir dezinfeksiyaedici xüsusiyyətə malik olan bu komponent oksigen atomlarını ehtiva edir və yalnız apteklərdən əldə edilə bilər.

Natrium peroksid - Na2 O2 formullu qeyri-üzvi birləşmədir. Bu sarımtıl birləşmə artıq oksigenlə alovlanan natriumun birləşməsidir. Güclü bir əsasi birləşmədir. Bu metal peroksidin də daxil olması ilə bir neçə hidrat və peroksidrat da mövcuddur: Na2O2•2H2O2•4H2O, Na2O2•2H2O, Na2O2•2H2O2, və Na2O2•8H2O. Hazırlanması sadə olan oktahidrat susuz birləşmədən fərqli olaraq ağ rəngdədir. == Xassələri == Natrium peroksid altıbucaqlı simmetriya ilə kristallaşır. 512 °C-də qızdırıldıqda altıbucaqlı forma naməlum simmetriya fazasına keçid edir. 657 °C qaynama nöqtəsindən yüksək qızdırıldıqda, birləşmə Na2O-ya ayrılır və sərbəst O2 ayrılır. 2 Na2O2 → 2 Na2O + O2 == Alınması == Oktahidrat natrium hidroksidin hidrogen peroksidlə reaksiyası ilə istehsal olunur. Natrium peroksid, natrium metalının oksigenlə 130-200 °C-də reaksiyaya daxil olması ilə geniş miqyasda alına bilər ki, bu da ayrı bir mərhələdə oksigenin alınmasında istifadə olunan natrium oksidin alınmasında istifadə olunur: 4 Na + O2 → 2 Na2O 2 Na2O + O2 → 2 Na2O2Ozon qazının bir platin və ya palladium borusunun içərisindəki qatı natrium yodid üzərindən keçməsi ilə də istehsal edilə bilər. Ozon natriumu oksidləşdirərək natrium peroksid əmələ gətirir.

Katalaza-peroksidat — Katalaza enziminin ( fermentinin ) hidrogen peroksidlə əmələ gətirdiyi aralıq kompleks. Formulu CAT-H2O2 kimidir.

Katalaza-peroksidaz (EC nömrəsi: 1.11.1.21, katG (gen)) fermentinin sistematik adı hidrogen-peroksid oksidazadır. Bu ferment aşağıdakı reaksiyada katalizator rolunu oynayır: (1) donor + H2O2 ⇌ {\displaystyle \rightleftharpoons } oxidized donor + 2 H2O (2) 2 H2O2 ⇌ {\displaystyle \rightleftharpoons } O2 + 2 H2OBu ferment H2O2-dən O2-ni çıxarır.

Peroksidlər - bu cür üzvi maddələrin tərkibində -O-O- qrupu olur. Əgər peroksid qrupu karbon və hidrogenlə rabitədədirsə onlar hidroperoksidlər adlanır. == Hidroperoksidlər == Hidroperoksidlər - olduqca davamsız birləşmələrdir. Sadə hidroperoksidlər azca qızdırıldıqda (hətta çalxalandıqda və ya zərbədən) partlayır. Peroksidlərin ali (və ya alkil qrupu saxələnmiş quruluşlu) homoloqları daha davamlıdır. Məsələn, üçlü-butil hidroperoksid artıq 100 0 C-dən yuxarı temperaturda parçalanır. Nəticədə sonrakı fraqmentləşməyə məruz qala bilən sərbəst radikallara parçalanır. Peroksidləri parçalanmadan distillə etmək üçün onları vakuumda qovurlar. Hidroperoksidlərin asanlıqla parçalanması və partlayış qorxulu olması O:O rabitəsinin olduqca aşağı dissosasiya qabiliyyətinə malik olması ilə izah edilir. == Mənbə == S.F.Qarayev, U.B.İmaşev, G.M.Talıbov "Üzvi kimya", Bakı-2003.