POLİNEZİYA

Polineziya (yunan dilində: πολύς çox, νῆσος ada) — Sakit okeanın mərkəzi hissəsində, Okeaniyada yerləşən adalar qrupu. 23°30’сş.u. — 28 °C.u. və 176°ç.u. — 109°20’q.u.

Polineziya vilayəti Okeaniyanın çoxlu kiçik adalarını- şərqdə Yeni Kaledoniya, Karolin və Marean adalarından tutmuş şimalda Havay adalarını, cənubda Tyamota adalarını əhatə edir. Bu adaların hamısı, Yeni Kaledoniya adası müstəsna olmaqla, okean adalarıdır- vulkan və ya mərcan mənşəlidir. Görünür, Yeni Kaledoniya adası vaxtiyə Şimali- Şərqi Avstraliya və Yeni Qvineyanı Yeni Zellandiya ilə birləşdirən quru sahəsini qalığıdır. Bu adaların faunası başlıca olaraq, bir sıra heyvanların olmaması ilə xarakterikdir, daha doğrusu, aşağıda göstərilən heyvanlar burada yoxdur: 1. Yarasalardan və bəzi kiçik gəmiricilərdən başqa məməli heyvanların hamısı. 2. Timsahlar. 3. Şirinsu və quru tısbağaları. 4. İlanlar (cənub-şərqi adalara xas olan bəzi bao və su ilanlarını çıxmaq şərti ilə). 5. Demək olar ki, suda-quruda yaşayanların hamısı (ancaq Fidji adasında əsl qurbağa. Havay adalarında isə quru qurbağası vardır). Şirinsu balıqlarının sayı olduqca azdır, bunun əksinə olaraq quşlar daha çox yayılmışdır.

Malay-Polineziya dil ailəsi – 4 budağa ayrılır: indoneziya, polineziya, meloneziya və mikroneziya. Bu dillər arasında indoneziya dilləri daha yaxşı öyrənilmişdir. Bunlardan ən geniş yayılanı yava, malqaş, taqal və malay dilləridir. İndoneziya və malay dilləri arasında fərq çox deyil, bu özünü yalnız orfoqrafiya və leksikada göstərir.

Malay-Polineziya dil ailəsi – 4 budağa ayrılır: indoneziya, polineziya, meloneziya və mikroneziya. Bu dillər arasında indoneziya dilləri daha yaxşı öyrənilmişdir. Bunlardan ən geniş yayılanı yava, malqaş, taqal və malay dilləridir. İndoneziya və malay dilləri arasında fərq çox deyil, bu özünü yalnız orfoqrafiya və leksikada göstərir.

Fransa Polineziyası (fr. Polynésie française, taiti Pōrīnetia farāni) — Fransanın dənizaşırı kollektivliyi və təsisçi ölkəsi cənubi Sakit okeanın mərkəzində yerləşir. Qərbdən — Kuk Adaları suları ilə, şimal-qərbdən — Kiribati Respublikası ilə, şimaldan, şərqdən və cənubdan — neytral Sakit okean suları ilə, cənub-şərqdən — Pitkern suları ilə həmsərhəddir. Buraya arxipelaqlar daxildir: Cəmiyyət adaları, Tuamotu adaları, Markiz adaları, Tubuai adaları, Tuamotunun yaxınlığında olan Qambye adalarını ayrıca ayırır, əslində Tuamotunun ayrı bir hissəsi. Ümumi sahəsi — 4,167 km², əhalisi — 281 674 nəfərdir (2017-ci ildə təxmin edildiyi kimi). Siyasi və inzibati mərkəz Taiti adasındakı Papeete şəhəridir (Fransız Polineziyasının ən böyük adası, 1 min km²). Fransız Ali Komissarlığı tərəfindən idarə olunur. Yerli hakimiyyət orqanları - Nazirlər Şurası və ərazi məclisi. == Etimologiyası == Dənizaşırı kollektivliyin ilk sözü Fransaya aid olmaq deməkdir. İkinci söz, yarısını tutduğu Sakit okean bölgəsindən gəlir.