praktikum
praqa
OBASTAN VİKİ
Praqa (tort)
Praqa — xüsusilə də, SSRİ dövründə Rusiya və digər postsovet ölkələrində məşhur olan şokoladlı tort. == Tarixi == Bu tortun adı Praqa olduğundan çoxumuz elə bilirik ki, Çexiya mətbəxinə aiddir. Lakin, "Praqa" tortunun Praqaya heç aidiyyatı yox imiş. Tortun müəllifi “Quş südü” kimi onlarla məşhur sovet reseptlərinin yaradıcısı olan rus kulinarı Vladimir Quralnikdir. == Hazırlanması == === Ərzaqlar === ==== Krem üçün: ==== Kərə yağı – 200 qr. Qatılaşdırılmış süd – 0,5 banka Kakao – 1 x.q. ==== Qlazur üçün ərzaqlar: ==== Kərə yağı – 50 qr. Şəkər tozu – 4 x.q. Süd – 3 x.q. Kakao – 1 x.q.
Praqa Loretası
Praqa Loretası (çex. Pražská Loreta) - Çexiyanın paytaxtı Praqa şəhərinin Hradçanı rayonunun Loreta meydanının şərq hissəsində yerləşən roma-katolik kilsəsi. Barokko üslubunda inşa olunmuş kilsə eyni anda müqəddəs Məryəmin daxmasını və Loreta xəzinəsini də özündə birləşdirən Loreta monastır kompleksinin tərkibinə daxildir. Bu dini ziyarətgah İtaliyada yerləşən eyniadlı şəhərin şərəfinə adlandırılmışdır. 1626-ci ildə yarandığı ilk gündən başlayaraq, Praqa Loretası insanlar tərəfindən ziyarət olunan əsas yerlərdən birinə çevrilmişdir. Bütün bu dini kompleksin mirvarisi Casa Santa'nın (yəni Müqəddəs Evin) surəti sayılır. Əfsanəyə görə Nazaretdə yerləşən məhz bu evdə müqəddəs Məryəm yaşayırdı və XIII əsrdə mələklər bu evi İtaliyaya öz qanadlarında aparmışdılar. == Tarixi == Loreta dini kompleksin tikintisi Çexiyalı aristokrat qadın, Lobkovitzli Katerjina tərəfindən başladılmışdı. O əfsanələrə o qədər inanırdı ki, doğma Praqa şəhərində də Casa Santa'nın tikintisinə qəra verdi. Gələcək monastırın memarlıq tərtibatı Mikulovda yerləşən Müqəddəs evdən ilhamlanmışdı.
Praqa Qradı
Praqa Qradı (Praqa kremli) — (Çex dilində - Pražský hrad) Çexiyanın paytaxtı Praqada yerləşən qala. Dünyanın ən böyük qalalarından biri olan Praqa qalası, Ginnesin Rekordlar Kitabına görə, dünyanın ən böyük antik qəsridir. == Tarixi == Qalanın ilk hissələrinin yaradılması IX əsrə qədər gedir. İlk inşa edilən hissəsi kilsə binası olmuşdur. Georgios Bazilikası və Vitus Bazilikası X əsrdə inşa edilmişdir. Bohemya dövründə bir monastır Georgios Bazilikasının yanına əlavə edilmişdir. Romanesk memarlıq üslubundakı bir saray da XII əsrdə əlavə olunmuş, XIV əsrdə də saray qotik üslub ilə yenidən inşa edilmiş, qalada gücləndirmə işləri aparılmışdır. Həmçinin Vitus Bazilikaya aid hissəsinin tikintisi ancaq altı əsr sonra tamamlanmışdır. Qala Bohemya müharibələri və sonrakı dövrlərdə, 1485-ci ilə qədər istifadə edilməmişdir. 1485-ci ildə kral Ladislaus II Jagello qalanın inşasını davam etdirmişdir.
Praqa baharı
"Praqa baharı" (çex. "Pražské jaro", slovak. "Pražská jar") - Çexoslovakiyada 1968-ci il yanvarın 5-dən avqustun 20-dək cəmiyyətdə gedən kütləvi siyasi liberallaşma prosesi. Sovet İttifaqı və Varşava Müqaviləsi Təşkilatının qoşunlarının ölkəyə yeridilməsi ilə bu prosesin qarşısı alınmışdır. == Tarix == 5 yanvar 1968-ci ildə Aleksandr Dubçekin Çexoslovakiya Kommunist Partiyası rəhbərliyinə gəlməsi ilə Çexoslovakiya açıq şəkildə SSRİ-dən asılı olmadığını nümayiş etdirməyə başladı. "İnsan sifətli sosializm" yaratmaq məqsədi ilə Dubçek və onun həmfikirləri tərəfindən həyata keçirilən siyasi islahatlar 1956-cı ildə Macarıstanda olduğu kimi əvvəlki siyasi xətdən tam imtina xarakteri daşımırdı. Lakin Sovet İttifaqının və Avropadakı bəzi sosialist dövlətlərin rəhbərləri Çexoslovakiyadakı islahatları sosialist dövlət quruluşunun əsaslarına və "sosialist bloku"nun bütövlüyünə qarşı yönəlmiş təhlükə kimi qəbul edirdilər. Belə ki, ölkədə senzura kifayət qədər məhdudlaşdırılmış, sərbəst ictimai diskussiyalar genişlənmiş, çoxpartiyalı sistemə keçid başlamışdı. Tam şəkildə söz, toplaşma və hərəkət azadlığı veriləcəyi, dövlət təhlükəsizlik orqanları üzərində nəzarətin gücləndiriləcəyi, şəxsi müəssisələrin açılmasına icazələrin asanlaşdırılacağı və istehsal üzərində dövlət nəzarətinin məhdudlaşdırılacağı bəyan olunmuşdu. Bundan əlavə, ölkənin federasiyaya çevrilməsi və ÇSSR-in tərkibinə daxil olan Çexiya və Slovakiyanın hakimiyyət orqanlarına verilən səlahiyyətlərin artırılması planlaşdırılmışdı.
Praqa hücumu
Praqa hücumu və ya Praqa strateji hücumu - (rus. Пражская стратегическая наступательная операция) Qızıl Ordunun II. Dünya Müharibəsində son strateji hücum hərəkatıdır. Praqaya yönələn Qızıl Ordu hücumu və Praqa döyüşü 5 - 11 May 1945-ci il tarixləri arasında baş vermişdir. Bundan başqa, döyüş Praqa qiyamı ilə birlikdə müşayiət edilməsi səbəbindən də əhəmiyyətlidir.
Praqa prosesi
Praqa prosesi (ing. Prague Process) — 2004-cü ildən etibarən Azərbaycan və Ermənistan Xarici işlər nazirləri arasında Dağlıq Qarabağ münaqişəsi üzrə birbaşa danışıqlar. == Tarixi == ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrləri 2002-ci ilin mart ayında bölgəyə səfərləri zamanı danışıqlar prosesinin Azərbaycan və Ermənistan prezidentlərinin xüsusi nümayəndələri səviyyəsində davam etdirilməsi təklifini irəli sürdülər. Bu təklif hər iki dövlət başçısı tərəfindən qəbul olundu. 13-15 mart və 29-30 iyul 2002-ci il tarixlərində Praqa yaxınlığında hər iki dövlət başçısının xüsusi nümayəndələrinin iki görüşü keçirildi. 2004-cü il aprelində Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər nazirlərinin Praqada keçirilən görüşü sonradan çoxraundlu danışıqlar sürəcinə çevrilməklə «Praqa prosesi» adlanmağa başladı. Sonra bu prosesə digər elementlər əlavə olundu. Praqa prosesinin ilk mərhələsi 2006-cı ilin fevralında Paris yaxınlığındakı Rambuye qəsrində keçirilən və geniş beynəlxalq ajiotaja rəğmən nəticəsiz qalan danışıqlarla yekunlaşdı. 2007-ci ilin noyabrında, həmsədrlər Praqa prosesinin ilkin nəticəsi kimi Madriddə Azərbaycan və Ermənistan XİN başçıları ilə görüşdə tərəflərə nizamlamanın baza prinsiplərinə dair layihə təqdim etdilər. O vaxtdan danışıqlar prosesi Madrid prinsipləri ətrafında gedir.
Praqa qəsri
Praqa Qradı (Praqa kremli) — (Çex dilində - Pražský hrad) Çexiyanın paytaxtı Praqada yerləşən qala. Dünyanın ən böyük qalalarından biri olan Praqa qalası, Ginnesin Rekordlar Kitabına görə, dünyanın ən böyük antik qəsridir. == Tarixi == Qalanın ilk hissələrinin yaradılması IX əsrə qədər gedir. İlk inşa edilən hissəsi kilsə binası olmuşdur. Georgios Bazilikası və Vitus Bazilikası X əsrdə inşa edilmişdir. Bohemya dövründə bir monastır Georgios Bazilikasının yanına əlavə edilmişdir. Romanesk memarlıq üslubundakı bir saray da XII əsrdə əlavə olunmuş, XIV əsrdə də saray qotik üslub ilə yenidən inşa edilmiş, qalada gücləndirmə işləri aparılmışdır. Həmçinin Vitus Bazilikaya aid hissəsinin tikintisi ancaq altı əsr sonra tamamlanmışdır. Qala Bohemya müharibələri və sonrakı dövrlərdə, 1485-ci ilə qədər istifadə edilməmişdir. 1485-ci ildə kral Ladislaus II Jagello qalanın inşasını davam etdirmişdir.
Praqa tort)
Praqa — xüsusilə də, SSRİ dövründə Rusiya və digər postsovet ölkələrində məşhur olan şokoladlı tort. == Tarixi == Bu tortun adı Praqa olduğundan çoxumuz elə bilirik ki, Çexiya mətbəxinə aiddir. Lakin, "Praqa" tortunun Praqaya heç aidiyyatı yox imiş. Tortun müəllifi “Quş südü” kimi onlarla məşhur sovet reseptlərinin yaradıcısı olan rus kulinarı Vladimir Quralnikdir. == Hazırlanması == === Ərzaqlar === ==== Krem üçün: ==== Kərə yağı – 200 qr. Qatılaşdırılmış süd – 0,5 banka Kakao – 1 x.q. ==== Qlazur üçün ərzaqlar: ==== Kərə yağı – 50 qr. Şəkər tozu – 4 x.q. Süd – 3 x.q. Kakao – 1 x.q.
Praqa tortu
Praqa — xüsusilə də, SSRİ dövründə Rusiya və digər postsovet ölkələrində məşhur olan şokoladlı tort. == Tarixi == Bu tortun adı Praqa olduğundan çoxumuz elə bilirik ki, Çexiya mətbəxinə aiddir. Lakin, "Praqa" tortunun Praqaya heç aidiyyatı yox imiş. Tortun müəllifi “Quş südü” kimi onlarla məşhur sovet reseptlərinin yaradıcısı olan rus kulinarı Vladimir Quralnikdir. == Hazırlanması == === Ərzaqlar === ==== Krem üçün: ==== Kərə yağı – 200 qr. Qatılaşdırılmış süd – 0,5 banka Kakao – 1 x.q. ==== Qlazur üçün ərzaqlar: ==== Kərə yağı – 50 qr. Şəkər tozu – 4 x.q. Süd – 3 x.q. Kakao – 1 x.q.
Cənnət bağı (Praqa)
Cənnət bağı (çex. Rajská zahrada) — Hartiqov və Na Valex bağları ilə birlikdə Praqa qəsrinin cənub bağ kompleksinə məxsusdur. Bağdakı platformalardan Praqa şəhərinə gözəl mənzərə açılır. == Tarix == XVI əsrin ortalarında Praqa qəsrinin qarşısında ilk bağ salınmışdı. Bura Çexiya tacına məxsus torpaqlarının valisi - ershersoq Ferdinand Tirolskinin şəxsi bağı idi. Onun əmri ilə buraya bir neçə min fur torpaq gətirilmişdi. B.Volmut tərəfindən yaradılmış bağ terraslardan ibarət idi və qala divarların pilləkənləri ilə ayrılır. Botanika üzrə Tirolskinin şəxsi həkim və məsləhətçisi, eləcə də alim və tanınmış geniş əhatəli Herbari müəllifi Mattiolli idi; o ershersoqun şəxsi bağı ilə məşğul olmuşdur. II Rudolfun hakimiyyəti dövründə cənnət bağında volyer, hovuz və Trubaç qülləsi tikilmişdi. Lakin imperator Mattiasın əmri ilə Trubaç qülləsi sökülür və onun yerində Pavilyon inşa edilir.
Lobkovitz sarayı (Praqa)
Lobkovitz sarayı (çex. Lobkovický palác) – Praqanın mühüm tarixi-memarlıq abidələrindən biri sayılır və yerli sakinlər üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Saray tanınmış Lobkovitz sülaləsinin şəhər iqamətgahı idi, hazırda bu binada Almaniyanın Praqa şəhərindəki səfirliyi yerləşir. Tikilini Lobkovitzlilərə sonralar geri qaytarılmış və Praqa qəsrində yerləşən (Hradçanı rayonunda) sarayla qarışdırılmamalıdır. Praqadakı bu saray Vyanada yerləşən eyniadlı sarayla birlikdə qədim Lobkovitz zadəgan ailəsinə mənsub idi. Lobkovitz sarayı Praqanın Mala Strana rayonunda və Praqa qəsrindən 200 metr cənubda, Vlaşska küçəsi (çex. Vlašská), ev № 19-da yerləşir. Hazırda bu sarayın sahibi Maksimilianın (10-cu Lobkovitz knyazının) nəvəsi Uilyam Lobkovitzdir. == Tarix == Lobkovitz sarayının inşa planları 1541-ci ildə Hradçanıda baş vermiş güclü yanğından sonra yaranmışdı. Sarayın yerləşdiyi hazırkı ərazidə XVI əsrin əvvəllərində Wolf Krajir və Krajku adlı iki böyük qotik üslublu binalar yerləşirdi.
Milli Qalereya (Praqa)
Praqa Milli Qalereya (çex. Národní galerie v Praze) — Çexiyada yerləşən ən böyük təsviri və tətbiqi sənət kolleksiyalarını idarə edən dövlət təşkilatı. 1949-cu ildə əvvəllər yaradılan bir neçə qalereyanın birləşməsi ilə quruldu. Milli Qalereyanın ekspozisiyaları, ən böyüyü Sərgi Sarayı olan Praqada və ondan kənarda bir neçə tarixi binada və sarayda == Tarixi == Qalereyanın tarixi, 1796-cı il fevralın 5-də, bir qrup vətənpərvər çex aristokratları və orta təbəqədən olan aydın ziyalılar, əhalini sənət ilə tanış etmək və tanıtmaq üçün Vətənpərvər Sənət Dostları Cəmiyyətini yaratdıqları zaman başladı. Cəmiyyət şəhər sakinləri üçün açıq olan iki təşkilat — Rəssamlıq Akademiyası və Qalereya qurdu. Müasir Milli Qalereyanın öncülü oldu. 1902-ci ildə cəmiyyət Çex Krallığının Müasir İncəsənət Qalereyasını təşkil etdi. Buraya İmperator I Frans I Josef tərəfindən hədiyyə edilmiş bir kolleksiya daxil edildi. 1918-ci ildə cəmiyyətin kolleksiyası Çexoslovakiyanın əsas sənət kolleksiyasına çevrildi. 1942-ci ildə Çexiya-Moravian Zemstvo Qalereyası adlanan Qalereya Çex Krallığının dağılmış Müasir İncəsənət Qalereyasının kolleksiyalarına qoşuldu.
Praqa astronomik saatı
Praqa astronomik saatı və ya Praqa orloyu (çex. Pražský orloj) — Çexiyanın paytaxtı Praqa şəhərində yerləşən orta əsrlərə aid astronomik saatdır. İlk dəfə 1410-cu ildə quraşdırılmış saat dünyanın üç ən qədim astronomik saatından biri olmaqla, hələ də işləyən ən qədim astronomik saatdır.Hər saat tamamında tamam olmuş rəqəmi,saat 12 tamam olanda bütün rəqəmlərini görmək mümkündür.Həmçinin 1 gün ərzində Astronomik saatın ətrafında yüzlərlə insan görüşür.Buralarda çöl akrobatları müxtəlif hərəkətlərlə insanların diqqətini özlərinə çəkirlər.Həmdə bu yerlər Avropalıların yaddaşında görüşmək , rastlaşmaq olaraq qalır.Çünki Praqaya gələn turistlər qohumlarını və ya orda yaşayanları Astronomik saatın yanına çağırırlar. == Təsviri == Orloy Praqanın Qədim şəhər meydanında yerləşən Köhnə Şəhər Zalının cənub divarında yerləşir. Saat mexanizminin özü üç əsas komponentdən ibarətdir: Günəş və Ayın səmada yerini və müxtəlif astronomik detalları göstərən astronomik sferblat; "Həvarilərin keçidi", hər saatda həvarilərdən birinin və digər hərəkət edən fiqurları – zamanı dayandıran Ölüm fiquru (skelet şəklində təsvir olunub) onlardan ən diqqət çəkənidir — göstərən saat mexanizmi; ayları təsvir edən medalyonlarla təqvim sferblatı. Yerli əfsanəyə görə, əgər saat baxımsız qalsa və unudulsa şəhərdə pis hadisələr baş verə bilər, saatın yaxşı fəaliyyəti təhlükədədir və yanda hərəkət edən ölüm fiquru başını qabağa əyərək bunu təsdiq edir. Əfsanəyə görə, yeganə ümid Yeni il gecəsi doğulacaq oğlan uşağınadı. == Tarixi == Orloyun, Kadanlı Mikudan və sonradan Karlov Universitetinin professoru olmuş Yan Sindel tərəfindən hazırlanmış ən qədim hissələri olan mexaniki saat və astronomik sferblat 1410-cu ildə quraşdırılmışdır. Saat haqqında mənbələrdə ilk xatırlanma 9 oktyabr 1410-cu ilə aiddir. Sonradan, təxminən 1490-cı illərdə saata təqvim əlavə edilmiş və fasadı qotik heykəllərlə bəzədilmişdi.
Praqa baharı (1968)
"Praqa baharı" (çex. "Pražské jaro", slovak. "Pražská jar") - Çexoslovakiyada 1968-ci il yanvarın 5-dən avqustun 20-dək cəmiyyətdə gedən kütləvi siyasi liberallaşma prosesi. Sovet İttifaqı və Varşava Müqaviləsi Təşkilatının qoşunlarının ölkəyə yeridilməsi ilə bu prosesin qarşısı alınmışdır. == Tarix == 5 yanvar 1968-ci ildə Aleksandr Dubçekin Çexoslovakiya Kommunist Partiyası rəhbərliyinə gəlməsi ilə Çexoslovakiya açıq şəkildə SSRİ-dən asılı olmadığını nümayiş etdirməyə başladı. "İnsan sifətli sosializm" yaratmaq məqsədi ilə Dubçek və onun həmfikirləri tərəfindən həyata keçirilən siyasi islahatlar 1956-cı ildə Macarıstanda olduğu kimi əvvəlki siyasi xətdən tam imtina xarakteri daşımırdı. Lakin Sovet İttifaqının və Avropadakı bəzi sosialist dövlətlərin rəhbərləri Çexoslovakiyadakı islahatları sosialist dövlət quruluşunun əsaslarına və "sosialist bloku"nun bütövlüyünə qarşı yönəlmiş təhlükə kimi qəbul edirdilər. Belə ki, ölkədə senzura kifayət qədər məhdudlaşdırılmış, sərbəst ictimai diskussiyalar genişlənmiş, çoxpartiyalı sistemə keçid başlamışdı. Tam şəkildə söz, toplaşma və hərəkət azadlığı veriləcəyi, dövlət təhlükəsizlik orqanları üzərində nəzarətin gücləndiriləcəyi, şəxsi müəssisələrin açılmasına icazələrin asanlaşdırılacağı və istehsal üzərində dövlət nəzarətinin məhdudlaşdırılacağı bəyan olunmuşdu. Bundan əlavə, ölkənin federasiyaya çevrilməsi və ÇSSR-in tərkibinə daxil olan Çexiya və Slovakiyanın hakimiyyət orqanlarına verilən səlahiyyətlərin artırılması planlaşdırılmışdı.
Praqa qəsrinin maneji
Praqa qəsrinin maneji (çex. Jízdárna Pražského Hradu və ya Hradní jízdárna) — Praqa qəsrinin yaxınlığında və məşhur Kral bağının girişinin qarşısında yerləşən tarixi bir bina. Manej ərazisinə həmçinin tövlələrin yerləşdiyi geniş həyət və II Rudolf tərəfindən qırqovulların yetişdirilməsi üçün 1600-cü ildə inşa etdirilmiş məkan da daxildir. Müasir ağır bina (92 x 40 metrə) memar Jan-Batist Matenin hazırladığı layihəyə uyğun olaraq, I Leopoldun əmri ilə 1694-cü ildə inşa edilmişdir. Yeni manej ondan daha kiçik və köhnə binanın yerində inşa olunmuşdu. Hal-hazırda manejin fasadında Üçüncü reyxin emblemi yoxdur; belə ki, bərpaçılar tərəfindən aparılan sonuncu yenidənqurma işləri zamanı bu emblemin çıxarılması qərara alınmışdır. 1760-cı ildə binada yanğın hadisəsi baş verir, o dövrdə aparılan rekonstruksiya işləri zamanı, yanmış köhnə dam yenisi ilə əvəz edilmiş və bu cür də qorunub saxlanılmışdı. Məhz manej kimi, bina yalnız 103 il fəaliyyət göstərmişdi, növbəti 150 il isə o yalnız anbar kimi istifadə olunurdu. 1948-49-cu illərdə çex memarı Pavel Yanak bina bərpa edir. Binanın sərgi salonu olacağı planlaşdırılmışdı, buna baxmayaraq Yanak onun çoxfunksiyalı bir məkana çevirməyi istəyirdi.
Praqa İqtisad Universiteti
Praqa İqtisad Universiteti (çex. Vysoká škola ekonomická v Praze) ― Çexiyanın Praqa şəhərində yerləşən, üçqat akkreditasiyalı dövlət universiteti. İqtisadiyyat təmayüllü universitetin əsası 1919-cu ildə Çex Texniki Universitetinin nəzdnində bank sektorunun və sənaye müəsssisələrinin idarəetməsinə dair dərslərin tədris olunduğu Praqa Ticarət Kollecinin qurulması ilə qoyulmuşdur. 1949-cu ildə Praqa Siyasət və İqtisad elmləri Universiteti olaraq yenidən formalaşdırılan ali təhsil müəssisəsi, 1953-cü ildən etibarən bugünkü adı ilə fəaliyyət göstərir. Hazırda 6 fakültədə bakalar, magistr və doktorantura dərəcələrində təhsil alan 19 min tələbəsi vardır. Ümumilikdə 3 kampusa malik universitetin əsas kampusu Praqanın Jijkov bölgəsində yerləşir.Praqa İqtisad Biznes Universiteti qabaqcıl idarəetmə məktəblərinin təmərküzləşdiyi "Universitetlərin Biznes Məktəblərinin İnkişafı Assosiasiyası"na (AACSB) Çexiyadan üzv olan yeganə ali təhsil müəssisəsidir. Eduniversal nəşrinin 2020-ci ildə dərc edilmiş akademik qiymətləndirmə hesabatında Praqa İqtisad Universiteti iqtisad elmlərində Şərqi Avropa regionu üzrə birinci olmuşdur. Universitetin Biznes idarəetməsi fakültəsi Çexiyanın ən nüfuzlu ali biznes məktəbi hesab olunur. Financial Times qəzetinin sıralamasına görə, Praqa İqtisad Universiteti idarəetmə ixtisası üzrə verdiyi təhsilin keyfiyyətinə görə dünyada ilk 25 ali təhsil müəssisə arasındadır.Müxtəlif sahələrdə görkəmli şəxsiyyətlər yetişdirən Praqa İqtisad Universiteti məhz siyasi sahədə 2 prezident, 5 baş nazirlə yanaşı, yüzlərlə nazir, millət vəkili, bürokrat və diplomat yetişdirmişdir. Ali təhsil müəssisəsinin məzunları sırasında çex milyarder Pitr Kelner, 4 qat dünya çempionu Yan Veber və aktyor Martin Pol da vardır.
Bütün Müqəddəslər kilsəsi (Praqa)
Bütün Müqəddəslər kilsəsi (çex. Kostel Všech svatých, alm. Allerheiligenkapelle‎) — Praqa şəhərinin tanınmış Praqa qəsri qala kompleksinə daxil olan qədim kilsə və eyni zamanda da kapella. Kilsə Zadəganlar institutu adı ilə tanınan Köhnə sarayın şərq divarı ilə həmsərhəddir. Onun qotik üslublu presbiterisi qəsr mənzərəsinin əhəmiyyətli bir hissəsidir. == Tarix == Bütün Müqəddəslər kilsəsi ondan daha da qədim saray kapellasının yerində XII əsrdən bəri yerləşir. 1339-cu ildə hələ o zamanlar Moraviya bölgəsinin markqrafı olmuş IV Karl kilsə ərazisində kollegial kapitulun əsasını qoymuşdu. Mövcud kilsənin inşası isə Peter Parler tərəfindən tərtib edilmiş plana uyğun olaraq 1372-ci ildə başlamış və 1386-cı ilə kimi tamamlanmışdı. Kilsənin inşasında bu cür tanınmış memarın iştirakını triforiumdakı yazılı mətn təsdiqləyir: Petervə yuxarıda göstərilən müddətdə müqəddəslərin xorunu başlamış və tamamlamışdı. Qusçular hərəkatından əvvəl kilsənin artıq retrit otağı (Retrit - inanclı insanların cəmiyyətdən uzaqlaşmaq arzusu və özgəninkiləşdirilməsi deməkdir) və nefləri inşa edilmişdi.
Lobkovitz sarayı (Praqa qəsri)
Lobkovitz sarayı (çex. Lobkovický (Lobkowiczký) palác, alm. Palais Lobkowitz‎) — Praqanın qəsrində yerləşən barokko üslublu saray. XVI əsrdə inşa olunmuş saray indiyə qədər Lobkvitz sülaləsinin ailə üzvlərinə məxsusdur; o şəxsi mülkiyyətdə olan Praqa qəsrinin yeganə binasıdır. == Tarix == Hazırkı sarayın yerində saray tipli binanın inşası 1542-1554-cü illərdə Çexiya Krallığının ən tanınmış və ali burqqrafı olmuş Kraykalı Volf Krayirj tərəfindən başladılmışdı. Lakin tezliklə o, yarımçıq sarayı məşhur Pernşteyn sülaləsinə satır. Tikinti işlərini Pernşteynli Yaroslav davam etmiş, onun Habsburq kralı Maksimilian yanında yüksək kansler vəzifəsini yerini yetirmiş qardaşı II Vratislav isə çox güman ki onun tamamlama işlərinə rəhbərlik edirdi. İlkin orijinal bina İntibah üslubunda inşa edilmişdir və daxili həyətinin ətrafında dörd qanadı var idi. Yeni sahiblərin şərəfinə sarayın adı Pernşteyn ilə əvəz olunmuşdu. Pernşteyn sarayının adı həmçinin "İkinci Praqa defenestrasiya" hadisələri ilə də qismən bağlıdır.
Praqa
Praqa (çex. Praha, ing. Prague) — Çex Respublikasının paytaxtı. 31 dekabr 2007-ci il məlumatına əsasən əhalisi 1.212.097 nəfər (meqapolisdə 2.300.000 nəfər), sahəsi 496 km²-dir.Praqa zəngin tarixə və Roma, Qotika, İntibah və Barokko memarlıqlarına malikdir.Mərkəzi Avropanın siyasi, mədəni və iqtisadi mərkəzidir.Praqa, Bohemiya Krallığının paytaxtı və bir neçə Roma İmperatorlarının, xüsusən də IV Karlın (1346-1378-ci illər) iqamətgahı olmuşdur.Praqa, Habsburq monarxiyası və Avstriya-Macarıstan İmperiyası üçün əhəmiyyətli bir şəhər idi.Şəhər Bohemiya və Protestant İslahatlarında, Otuz İllik Müharibədə və 20-ci əsr tarixində Dünya Müharibələri ilə müharibədən sonrakı kommunist dövrü arasında Çexoslovakiyanın paytaxtı kimi böyük rol oynamışdır.Praqada bir çox tanınmış mədəni abidələr var, onların bir çoxu 20-ci əsr Avropasının təcavüz və dağıntılarından sağ çıxıb. Əsas görməli yerlərə Praqa qalası,Karl körpüsü, Praqa astronomik saatı olan Köhnə Şəhər Meydanı, Yəhudi Məhəlləsi, Petrin təpəsi və Vişehrad daxildir. 1992-ci ildən Praqanın tarixi mərkəzi UNESCO-nun Ümumdünya İrs Siyahısına daxil edilmişdir. Şəhərdə çoxsaylı teatrlar, qalereyalar, kinoteatrlar və digər tarixi eksponatlar ilə yanaşı ondan çox böyük muzey var. Geniş müasir ictimai nəqliyyat sistemi şəhəri birləşdirir. Burada Mərkəzi Avropanın ən qədim universiteti olan Praqadakı Çarlz Universiteti də daxil olmaqla bir çox dövlət və özəl məktəblər yerləşir.GaWC araşdırmalar mərkəzinə görə Praqa "Alfa-" qlobal şəhəri kimi təsnif edilir.2019-cu ildə şəhər Mercer tərəfindən dünyanın 69-cu ən yaşana bilən şəhəri seçildi.Elə həmin il PICSA İndeks şəhəri dünyanın 13-cü ən yaşana bilən şəhəri kimi qiymətləndirdi. Zəngin tarixi onu məşhur turizm məkanına çevirdi və 2017-ci ilə qədər şəhər hər il 8,5 milyondan çox beynəlxalq ziyarətçi qəbul etdi.
Praqa şəhəri
Praqa (çex. Praha, ing. Prague) — Çex Respublikasının paytaxtı. 31 dekabr 2007-ci il məlumatına əsasən əhalisi 1.212.097 nəfər (meqapolisdə 2.300.000 nəfər), sahəsi 496 km²-dir.Praqa zəngin tarixə və Roma, Qotika, İntibah və Barokko memarlıqlarına malikdir.Mərkəzi Avropanın siyasi, mədəni və iqtisadi mərkəzidir.Praqa, Bohemiya Krallığının paytaxtı və bir neçə Roma İmperatorlarının, xüsusən də IV Karlın (1346-1378-ci illər) iqamətgahı olmuşdur.Praqa, Habsburq monarxiyası və Avstriya-Macarıstan İmperiyası üçün əhəmiyyətli bir şəhər idi.Şəhər Bohemiya və Protestant İslahatlarında, Otuz İllik Müharibədə və 20-ci əsr tarixində Dünya Müharibələri ilə müharibədən sonrakı kommunist dövrü arasında Çexoslovakiyanın paytaxtı kimi böyük rol oynamışdır.Praqada bir çox tanınmış mədəni abidələr var, onların bir çoxu 20-ci əsr Avropasının təcavüz və dağıntılarından sağ çıxıb. Əsas görməli yerlərə Praqa qalası,Karl körpüsü, Praqa astronomik saatı olan Köhnə Şəhər Meydanı, Yəhudi Məhəlləsi, Petrin təpəsi və Vişehrad daxildir. 1992-ci ildən Praqanın tarixi mərkəzi UNESCO-nun Ümumdünya İrs Siyahısına daxil edilmişdir. Şəhərdə çoxsaylı teatrlar, qalereyalar, kinoteatrlar və digər tarixi eksponatlar ilə yanaşı ondan çox böyük muzey var. Geniş müasir ictimai nəqliyyat sistemi şəhəri birləşdirir. Burada Mərkəzi Avropanın ən qədim universiteti olan Praqadakı Çarlz Universiteti də daxil olmaqla bir çox dövlət və özəl məktəblər yerləşir.GaWC araşdırmalar mərkəzinə görə Praqa "Alfa-" qlobal şəhəri kimi təsnif edilir.2019-cu ildə şəhər Mercer tərəfindən dünyanın 69-cu ən yaşana bilən şəhəri seçildi.Elə həmin il PICSA İndeks şəhəri dünyanın 13-cü ən yaşana bilən şəhəri kimi qiymətləndirdi. Zəngin tarixi onu məşhur turizm məkanına çevirdi və 2017-ci ilə qədər şəhər hər il 8,5 milyondan çox beynəlxalq ziyarətçi qəbul etdi.
Radio Praqa
Radio Praqa ( çex. Český rozhlas Radio Praha ) - Çexiya beynəlxalq ictimai radiostansiyası . Çexoslovakiya radiosuna daxildir. == Yayım dillələri == Çex dili İngilis dili Alman dili Fransız dili İspan dili Rus dili == Tarixi == === Radiožurnál hissəsi (1936 - 1938) === Radiožurnál, Çex, Slovak, Alman, Fransız, İngilis, və bəzən Rusyn dillərində 31 avqust 1936-cı ildə (Çexoslovakiyada daimi yayımlanmadan 13 il sonra) qısa dalğalarla yayına başladı. İlk başda radio gündə 6 saat yayımlanırdı və əsas proqramlar xəbərlər, mühazirələr, ədəbiyyat və musiqi proqramları idi. Yarandığı altı ay ərzində radio redaktorları dünyanın hər yerindən minlərlə məktub alırdılar. 1937-ci ildə İtalyanca, İspan, Portuqaliya və Serb dillərində də yayımlanmağa başladı. Bütün proqramların 37% -i canlı idi. === CRo və Sender des Protektorats (1938 - 1948) hissəsi kimi, === 1938-ci ildə Radio CRo-(Çexoslovakiya radiosuna)- a daxil oldu . 1939-cu ildə faşist Almaniyasının Çexoslovakiya işğalı ərəfəsində yayım vaxtı 22 saat idi .
Qara qüllə (Praqa)
Qara qüllə (çex. Černá věž) — Praqa qəsrinin şərq hissəsində, köhnə qəsr pilləkənlərinin yaxınlığında yerləşən və XII əsrə aid edilən memarlıq abidəsi. Çexiya paytaxtını bəzən "Yüzqülləli şəhər" adlandırırlar. Praqada həqiqətən də çoxlu sayda qüllələr vardır; onların bir çoxu müxtəlif binaların tərkib hissəsi və ya ayrıca bir bina kimi inşa olunmuşdu. Onların içərisində məhz "Qara qüllə" ən qədim tikili hesab olunur. O Praqa qəsrinin şərq divarlarının bir fraqmenti sayılır. Kvadrat təməl üzərində qurulmuş qüllənin hündürlüyü 40 metrə yaxındır, onun yanındakı əlavə divarın uzunluğu isə 11 metrdir. Qüllə divarlarının qalınlığı iki yarım metrə, şimal tərəfdən isə hətta 3 metrə çatır. == Tarix == Qara qüllə I Sobeslavın şəxsi təşəbbüsü ilə Praqa qəsrinin şərq tərəfində giriş qapısı və əsas istinadgah kimi 1135-ci ildə inşa edilmişdir. Qüllənin Roman üslubunda yaradılması üçün möhkəm əsas lazım idi və buna görə də hələ I Brjetislavın hakimiyyəti dövründən qalmış daha qədim istehkamın təməli inşaat üçün istifadə olunmuşdur.
Slaviya Praqa FK
Slaviya (Praqa) — Çexiyanın futbol klubu Praqalılar Çexiyanın müstəqilliyi dövründə 3 dəfə ölkə çempionatının qalibi olublar. == Avropa kuboklarında iştirak == 16 dəfə Avropa kuboklarında iştirak edib. == Azərbaycan klubları ilə qarşılaşmalar == "Slaviya" avrokuboklarda komandalarımızla hər iki sınaqda üstün gəlib. 2000-ci ildə "Şəmkir"i Çempionlar Liqasında (ÇL) mübarizədən kənarlaşdıran (1:0 və 4:1) praqalılar bundan 6 il sonra UEFA kubokunda "Karvan"a eyni aqibəti yaşadıb (2:0 və 0:0). Hər iki sınaq ikinci təsnifat mərhələsinə təsadüf edibdir.
Sparta Praqa FK
Sparta (Praqa) — Çexiyanın futbol klubu. == Tarixi == == Avropa kuboklarında iştirak == 16 dəfə Avropa kuboklarında iştirak edib.
İctimai ev (Praqa)
İctimai ev (çex. Obecní dům) — Praqada (Çexiya) Respublika meydanında yerləşən bina. == Tarixi == Bina XIV-XV əsrlərdə çex krallarının iqamətgahı kimi xidmət edən köhnə kral sarayının yerində tikilmişdir. 1383-cü ildən 1485-cü ilə qədər Boqemiya kralları mülkdə yaşayırdı. 1485-ci ildən sonra bina tərk edilir. 20-ci əsrin əvvəllərində isə bina sökülür. Binanın inşasına 1905-ci ildə başlanılır. Binanın tikintisi 1912-ci ildə tamamlanır. Uğursuz iki yarışdan sonra dizayn Osvald Polivka və Antonin Balşanekə verilir. Dizaynda görkəmli çex sənətçiləri iştirak etdilər: fasaddakı mozaika paneli Karel Spillar tərəfindən hazırlanmış, dekorun digər elementləri Ladislav Lavaloun, Yosef Marjatke, Karel Novak və başqalarına aiddir.
"Praqanın azad edilməsinə görə" medalı
"Praqanın azad edilməsinə görə" medalı — SSRİ Ali Sovetinin 9 iyun 1945-ci il tarixli qanunu ilə təsis olunmuş SSRİ medalı.
Assizli Müqəddəs Fransisk kilsəsi (Praqa)
Assizli Müqəddəs Fransisk kilsəsi və ya Serafimli müqəddəs Fransisk kilsəsi (çex. Kostel svatého Františka Serafinského (z Assisi)) — Praqanın katolik orden kisəsidir. Bina tarixi Stare Mesto rayonunun Krjijovnitske meydanında (çex. Křižovniské náměstí) yerləşir. Kilsə Çexiyanın Qırmızı xaçlı cəngavər ordeninin əsas binası hesab olunur. == Tarix == İndiki Assizli Müqəddəs Fransisk kilsəsinin sələfi, həmin yerdə xəstəxana və monastır ilə birlikdə 1252-ci ildə Qırmızı xaçlı cəngavər ordeninin sərəncamı ilə təsis edilmiş qotik üslublu Müqəddəs Ruh məbədi idi. Monastır kompleksində 1378-ci ildə baş vermiş yanğın zamanı Müqəddəs Ruh məbədi əhəmiyyətli dərəcədə zədələnmişdi, lakin təmirdən sonra etibarlı bir şəkildə 1679-cu ildə yeni kilsə üçün yenidənqurma işlərinə kimi uğurla fəaliyyət göstərmişdi. Müasir Fransisk kilsəsi 1679—1685-ci illər arasında yüksək barokko üslubunda, fransalı memar Jan-Baptist Matei və italiyalı ustalar Domeniko Kanevalle və Qaudensio Kazanovanın rəhbərliyi altında inşa olunmuşdur. Kilsə 1688-ci ildə Praqa arxiyepiskopu Yan Bedrjix fon Valdşteyn tərəfindən Assizli müqəddəs Fransisk şərəfinə təqdis edilmişdir. Müxtəlif vaxtlarda kilsə orqançalanları içərisində Yozef Seger, Kristof Villibald Qlük və Antonin Dvorjak kimi istedadlı insanlar iştirak edirdilər.
Köhnə Kral sarayı (Praqa qəsri)
Başlanğıcda roman üslubunda inşa olunmuş Köhnə Kral sarayı (çex. Starý královský palác) Praqa qəsrinin mərkəzi hissəsində (üçüncü həyətin ərazisi) yerləşir. Saray kompleksinin ərazisinə Bütün Müqəddəslər kilsəsi, Vladislav zalı, Köhnə palatalar, Zemstvo lövhələri və Lüdvikov qanadı daxildir. Sarayda Çexiya knyazları və kralları X əsrdən - XVI əsrə kimi yaşamışdılar. == Sarayın yaranması == Saray binası I Sobeslavın və II Vladislavın hakimiyyəti dövründə, yəni 1135—85-ci illər arasında inşa olunmuşdu. O dövrdən hazırkı zamana qədər həmin saraydan yalnız zirzəmi qatının günbəzi, cənub tərəfindən xarici divaların bir hissəsi və onu bəzəyən daşlı qüllələr qorunub saxlanılmışdı. O dövrdə bu divarlar qəsr istehkamının bir hissəsi idi. Binaların qərb xətti daxilində və cənub girişi boyunca roman üslublu qüllələrin qalıqları mühafizə edilmişdi. Sarayın birinci mərtəbəsində bir zamanlar böyük taxt otağı və knyaz zalı mövcud idi, taxt otağındakı 5 dənə üçlü pəncərələr cənuba baxırdı. Şərqdən saray binasına apsidalı kapella birləşirdi.
Müqəddəs Tomas kilsəsi (Praqa)
Müqəddəs Tomas kilsəsi (çex. Kostel sv. Tomáše) - Praqa şəhərinin Mala Strana rayonunda yerləşir. Böyük Orta əsr kilsəsi Avqustin ordeni tərəfindən 18-ci əsrin birinci yarısında yüksək barokko üslubunda yenidən inşa olunumuşdur. Onun interyeri Piter Paul Rubens, Bartolomeus Şpranger, Karel Şkreta və başqalarının zəngin bədii xüsusiyyətlərə malik bir sıra şah əsərlərinin qorunub saxlanıldığı yer hesab olunur. Ona bitişik Avqustin monastırı ilə birlikdə, Müqəddəs Tomas kilsəsi Çex Respublikasının mədəniyyət abidəsi kimi qorunur. Kilsə bir çox hadisələrin şahidi olub və demək olar ki, 800 il ərzində öz gözəliyini və təravətini itirməyib. == Tarix == Qotik kilsənin əsası 1315-ci ildə Çexiya kralı II Vatslavın hakimiyyəti dövründə qoyulmuşdur. Eyni zamanda öz təqva və dinə itaəti ilə tanınan kral, Praqa şəhərinə Avqustun ordenini dəvət etdi. Onlar orden üzvlərinin yaşayış və tərbiyələrini təmin etmək məqsədilə, şəhər bələdiyyəsindən torpaq sahəsi əldə etmiş və kilsə üçün yeni monastır binasını inşa etməyə başlayırlar.
Müqəddəs Xaç kapellası (Praqa)
Müqəddəs Xaç kapellası (çex. Kaple svatého Kříže) — Praqa şəhərinin tanınmış Praqa qəsri qala kompleksinin ən sirli və unikal yerlərindən biridir. 1763-cü ildə inşa edilmiş kapella, bir neçə əsrlər boyunca Praqa qəsrinin ikinci həyətində əsas memarlıq tikintisi olaraq qalmışdır. == Tarix == VIII əsrdə, ölkənin Mariya Tereza tərəfindən idarə olunduğu bir zamanlarda Praqa qəsri ciddi dəyişikliyə uğramışdır; buraya yeni memarlıq abidələri əlavə edilmişdir. Müqəddəs Xaç kapellası memar Nikkolo Pakassinin layihəsi əsasında 1758-1763-cü illər arasında A. Luraqo tərəfindən inşa edilmişdir. Kapella olduqca alçaqdır, onun aşağı hissəsi kəsilmiş piramida şəklində, üst hissəsi isə dəbilqəyəbənzər formada yaradılmışdı. XIX əsrdə ilkin kapellanın eksteryerində istifadə olunan orijinal barokko üslubu bir az klassisizmə bənzədilmişdir. E.Maks kilsə üçün müqəddəs Pyotr və Pavelin heykəllərini yaradır, məşhur rəssamlar İ. Navratil və V. Kandler isə kilsə divarlarını müxtəlif Bibliya mövzularına aid rəsm əsərləri ilə bəzəyirlər. Beləliklə, memarlar I Ferdinandın "Praqa qəsrini yenidən qurmaq" arzusunu uğurla yerinə yetirirdilər. Hökmdar 1848-ci ildə könüllü surətdə taxtdan imtina etdikdən sonra burada yaşamışdır.
Praqa Beynəlxalq Hava Limanı
Vatslav Havel adına Praqa Beynəlxalq Hava Limanı (çex. Letiště Václava Havla Praha) — Çexiyanın Praqa şəhərində yerləşən hava limanı. Praqanın Ruzine rayonu ərazisində yerləşir. 2007-ci il «World Airport Awards» mərasimində Praqa hava limanı Mərkəzi və Şərqi Avropanın ən yaxşı hava limanı seçilmişdir. Hava limanı «Czech Airlines», «Travel Service Airlines», «Wizzair» və «Ryanair» üçün baza, qərargah məntəqəsi rolunu oynayır. Aeroport Çexiyanın birinci prezidenti Vatslav Havelin şərəfinə adlandırılmışdır. 2018-ci ildə hava limanı 17 milyon yolçuya xidmət etmişdir (2019-cu ildə bu göstəricinin 18 milyon olması gözlənilir). Hava limanı Airbus A380 və Boeing 747 təyyarələrinində daxil olduğu iri təyyarələri qəbul etmək imkanlarına malikdir. == Tarixi == 1919-ci ildən bəri tarixi olan Avropanın Mülki Aviasiyasının pionerlərindən biridir. Çexoslovakiya, sonradan isə Çexiyanın əsas hava limanıdır.
Praqa İqtisad və Biznes Universiteti
Praqa İqtisad Universiteti (çex. Vysoká škola ekonomická v Praze) ― Çexiyanın Praqa şəhərində yerləşən, üçqat akkreditasiyalı dövlət universiteti. İqtisadiyyat təmayüllü universitetin əsası 1919-cu ildə Çex Texniki Universitetinin nəzdnində bank sektorunun və sənaye müəsssisələrinin idarəetməsinə dair dərslərin tədris olunduğu Praqa Ticarət Kollecinin qurulması ilə qoyulmuşdur. 1949-cu ildə Praqa Siyasət və İqtisad elmləri Universiteti olaraq yenidən formalaşdırılan ali təhsil müəssisəsi, 1953-cü ildən etibarən bugünkü adı ilə fəaliyyət göstərir. Hazırda 6 fakültədə bakalar, magistr və doktorantura dərəcələrində təhsil alan 19 min tələbəsi vardır. Ümumilikdə 3 kampusa malik universitetin əsas kampusu Praqanın Jijkov bölgəsində yerləşir.Praqa İqtisad Biznes Universiteti qabaqcıl idarəetmə məktəblərinin təmərküzləşdiyi "Universitetlərin Biznes Məktəblərinin İnkişafı Assosiasiyası"na (AACSB) Çexiyadan üzv olan yeganə ali təhsil müəssisəsidir. Eduniversal nəşrinin 2020-ci ildə dərc edilmiş akademik qiymətləndirmə hesabatında Praqa İqtisad Universiteti iqtisad elmlərində Şərqi Avropa regionu üzrə birinci olmuşdur. Universitetin Biznes idarəetməsi fakültəsi Çexiyanın ən nüfuzlu ali biznes məktəbi hesab olunur. Financial Times qəzetinin sıralamasına görə, Praqa İqtisad Universiteti idarəetmə ixtisası üzrə verdiyi təhsilin keyfiyyətinə görə dünyada ilk 25 ali təhsil müəssisə arasındadır.Müxtəlif sahələrdə görkəmli şəxsiyyətlər yetişdirən Praqa İqtisad Universiteti məhz siyasi sahədə 2 prezident, 5 baş nazirlə yanaşı, yüzlərlə nazir, millət vəkili, bürokrat və diplomat yetişdirmişdir. Ali təhsil müəssisəsinin məzunları sırasında çex milyarder Pitr Kelner, 4 qat dünya çempionu Yan Veber və aktyor Martin Pol da vardır.

Digər lüğətlərdə

несу́н обтрясти́ означе́ние шушу́кание коннозаво́дство непредвзя́то отколу́пывать свиня́чий артист anachronous brown race condisciple disgavel finger-stone grain-leather prattler Rapid City ruby spinel serious-minded вассал вой закусывать кто раззнакомиться самолёт-снаряд