ritorika
riyakar
OBASTAN VİKİ
AMEA Riyaziyyat və Mexanika İnstitutu
Riyaziyyat və Mexanika İnstitutu — elmi tədqiqat institutu. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının strukturuna daxildir. Direktor: AMEA-nın müxbir üzvü, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor, Misir Cumayıl oğlu Mərdanov == Tarixi == 1959-cu il – Azərbaycan SSR EA Fizika və Riyaziyyat İnstitutunun riyaziyyat şöbəsinin əsasında müstəqil Riyaziyyat və Mexanika İnstitutu yaradılmışdır. (Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin 1959-cu il 27 aprel tarixli 319 №-li qərarı, Azərb. SSR Elmlər Akademiyasının Rəyasət Heyətinin iclasının 11 №-li protokolu, 06 may 1959-cu il.). 1959-cu ildə İnstitutda 5 şöbə: funksional analiz, funksiyalar nəzəriyyəsi, diferensial və inteqral tənlikləri, təqribi analiz, elastikiyyət nəzəriyyəsi şöbələri və hesablama mərkəzi fəaliyyət göstərirdi. Bu istiqamətlərin yaranması və inkişafında məşhur alimlər M.V.Keldış, M.A.Lavrentyev, İ.N.Musxelişvili, İ.Q.Petrovski, S.L.Sobolev, Gelfand, S.N.Bernşteyn və A.İ.Maltsev böyük rol oynamışlar. Ünvan: AZ1141, Azərbaycan Respublikası, Bakı ş., B.Vahabzadə küç., 9 == Direktorlar == akad. Zahid İ.Xəlilov (1959; 1967–1974); akad. İbrahim İ.İbrahimov (1959–1963); 1963–1967-ci illərdə professor Həşim Ağayev RMİ-də direktor vəzifəsini əvəz etmişdir.
AMEA Riyaziyyat və Tətbiqi Tədqiqatlar İnstitutu
Riyaziyyat və Mexanika İnstitutu — elmi tədqiqat institutu. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının strukturuna daxildir. Direktor: AMEA-nın müxbir üzvü, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor, Misir Cumayıl oğlu Mərdanov == Tarixi == 1959-cu il – Azərbaycan SSR EA Fizika və Riyaziyyat İnstitutunun riyaziyyat şöbəsinin əsasında müstəqil Riyaziyyat və Mexanika İnstitutu yaradılmışdır. (Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin 1959-cu il 27 aprel tarixli 319 №-li qərarı, Azərb. SSR Elmlər Akademiyasının Rəyasət Heyətinin iclasının 11 №-li protokolu, 06 may 1959-cu il.). 1959-cu ildə İnstitutda 5 şöbə: funksional analiz, funksiyalar nəzəriyyəsi, diferensial və inteqral tənlikləri, təqribi analiz, elastikiyyət nəzəriyyəsi şöbələri və hesablama mərkəzi fəaliyyət göstərirdi. Bu istiqamətlərin yaranması və inkişafında məşhur alimlər M.V.Keldış, M.A.Lavrentyev, İ.N.Musxelişvili, İ.Q.Petrovski, S.L.Sobolev, Gelfand, S.N.Bernşteyn və A.İ.Maltsev böyük rol oynamışlar. Ünvan: AZ1141, Azərbaycan Respublikası, Bakı ş., B.Vahabzadə küç., 9 == Direktorlar == akad. Zahid İ.Xəlilov (1959; 1967–1974); akad. İbrahim İ.İbrahimov (1959–1963); 1963–1967-ci illərdə professor Həşim Ağayev RMİ-də direktor vəzifəsini əvəz etmişdir.
Akif Hacıyev (riyaziyyatçı)
Aleksandr Aleksandrov (riyaziyyatçı)
Aleksandr Daniloviç Aleksandrov (rus. Алекса́ндр Дани́лович Алекса́ндров; 22 iyul (4 avqust) 1912, Volın[d], Rusiya imperiyası – 27 iyul 1999[…], Sankt-Peterburq[…]) — SSRİ və Rusiya riyaziyyatçısı, fiziki, filosofu, alpinisti, akademik. == Həyatı == Aleksandr Daniloviç Aleksandrov 4 avqust 1912-ci ildə anadan olmuşdur. O, 1951-ci ildən Sov.İKP üzvü olmuşdur. Aleksandrov 1952–1964-cü illərdə Leninqrad Universitetinin rektoru olmuşdur. Onun tədqiqatları həndəsəyə aiddir. Aleksandrovun fiqurların metrik xassələrini öyrənmək üçün kəşf etdiyi üsullar həndəsənin tədqiqat sahəsini genişləndirmişdir. Onun nisbilik nəzəriyyəsi və fəlsəfənin əsaslarına dair tədqiqatları da var. Aleksandrov 1964-cü ildən SSRİ EA akademiyasının üzvü olmuşdur. O, 1949-cu ildə alpinizm üzrə SSRİ idman ustası olmuşdur.
Ali riyaziyyat
Ali riyaziyyat — ali məktəblərdə riyaziyyatın mühəndislik və başqa texniki ixtisaslar üçün riyazi əsasını öyrədən hissəsidir. Sırf riyaziyyat ixtisası üzrə təhsil alanlardan fərqli olaraq burada mühəndislər riyaziyyatın praktikada tətbiqi üzrə məlumat alırlar. Onun həcmi ali məktəbdən məktəbə fərqlənir. Ali riyaziyyat aşağıdakı sahələri əhatə edir: Analitik həndəsə Riyazi analiz Differensial hesablama İnteqral hesabı Müstəvidə və fəzada xətlər Sonsuz sıralar Çoxparametrli differensial və inteqral funksiyaları Diferensial tənliklər == Mənbə == R.Məmmədov. Ali riyaziyyat.
Arif Babayev (riyaziyyatçı)
Arif Əliheydər oğlu Babayev (11 noyabr 1934 – 5 iyun 1998) — Azərbaycan Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü (1976), əməkdar elm xadimi (1992), fikiza-riyaziyyat elmləri doktoru. == Həyatı == Babayev Arif Əliheydər oğlu 11 noyabr 1934-cü ildə anadan olmuşdur. Arif Əliheydər oğlu Babayev – 1952-ci ildə orta məktəbi qızıl medalla bitirərək Azərbaycan (Bakı) Dövlət Universitetinin fizika-riyaziyyat fakultəsinin "Riyaziyyat" bölməsinə daxil olmuş və 1957-ci ildə həmin fakültəni fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdır. O,həmin il "Funksiyalar nəzəriyyəsi və funksional analiz" kafelrasının aspirantı olmuşdur. A.Ə. Babayev aspiranturada oxuyarkən qeyri-xətti sinqulyar inteqral tənliklərin həllinin varlığı və yeganəliyi haqqında bir sıra yeni teoremlər isbat etmişdir. A.Ə.Babayev 1960-cı il-də akademik Ə.İ.Hüseynovun rəhbərliyi ilə "Qeyri-xətti sinqulyar inteqral tənliklərə dair tədqiqatlar" mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə etmişdir. === Əmək fəaliyyəti === Azərbaycan Dövlət Universitetinin Mexanika-riyaziyyat fakültəsində müəllim, dosent, professor, kafedra müdiri, dekan (1979–1994) vəzifələrində çalışmışdır. Uzun müddət ərzində A.Ə.Babayev elmi dərəcələr verən Elmi Şuraların üzvü, Bakı Dövlət Universitetinin Mexanika-riyaziyyat fakultəsinin dekanı (1979–1994) kimi, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında AAK-ın riyaziyyat və mexanika üzrə Ekspert Şurasının sədri kimi uğurlu və hərtərəfli fəaliyyəti respublikada riyaziyyatın inkişafına böyük təsir göstərmişdir. === Elmi fəaliyyəti === A.Ə.Babayev qeyri–hamar qapalı inteqrallama əyrisi üzrə sinqulyar inteqralı tədqiq etmiş və bu tədqiqatların xətti və qeyri-xətti sinqulyar inteqral tənliklərə tətbiqlərini vermişdir. Açıq əyri üzrə Koşi nüvəli sinqulyar inteqral operatorun öyrənilməsi üçün o, yeni metod vermişdir ki, bu metod əsasında qeyri-xətti sinqulyar inteqral tənliklərin lokal nəzəriyyəsi yaradılmışdır.
Asəf İsgəndərov (riyaziyyatçı)
Asəf İsgəndərov (tam adı: Asəf Daşdəmir oğlu İsgəndərov; 5 fevral 1941, Cəngəmiran, Lerik rayonu) — fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor; Lənkəran Dövlət Universitetinin rektoru (2005–2016). == Həyatı == Asəf İsgəndərov 5 fevral 1941-ci ildə Lerik rayonunun Cəngəmiran kəndində anadan olmuş, 1958-ci ildə Cəngəmiran kəndində orta məktəbi qızıl medalla, 1963-cü ildə Azərbaycan Dövlət Universitetini fərqlənmə diplomu ilə bitirmiş, Moskva Dövlət Universitetinin aspiranturasını müvəffəqiyyətlə başa çatdırmış, 1967-ci ildə "İstilikkeçirmə nəzəriyyəsinin bəzi tərs məsələləri" mövzusunda dissertasiya müdafiə edərək elmlər namizədi alimlik dərəcəsini almışdır. 1978-ci ildə Moskva Dövlət Universitetində "Parabolik və elliptik tip tənliklər üçün tərs məsələlər" mövzusunda uğurla müdafiə etdiyi doktorluq dissertasiyasını dünyanın məşhur riyaziyyatçilarından akademiklər A. Tixonov, A. Samarski, M. Lavrentev, V. Sadovniçi və başqaları çox yüksək qiymətləndirmişdir. 1967-ci Bakı Dövlət Universitetində pedaqoji fəaliyyətə başlayan Asəf İsgəndərov bir müddət sonra sirf elmi işə keçərək Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Riyaziyyat Mexanika İnstitutunda səmərəli elmi-tədqiqat işləri aparmışdır. 1973-cü ildə yenidən doğma Universitetə dəvət edilmişdir. İstedadlı alim Azərbaycanda riyaziyyat məktəbi yaratmış, bu sahədə çoxlu alimlərin yetişməsində gərgin əmək sərf etmişdir. Asəf müəllim dəfələrlə beynəlxalq elmi müsabiqələrin qalibi kimi yüksək qrant almışdır. O, səmərəli elmi-pedaqoji fəaliyyətinə görə 1986-cı ildə "Xalqlar dostluğu" ordeni və digər mükafatlarla təltif edilmişdir. Professor Asəf İsgəndərov xüsusi dəvətnamə ilə bir neçə dəfə Almaniyada olmuş, Berlin, Bonn, Münhen və Frayberq Universitetlərində elmi məruzələr və mühazirələr oxumuşdur. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 7 aprel 2005-ci il tarixli fərmanı ilə professor Asəf Daşdəmir oğlu İsgəndərov Lənkəran Dövlət Universitetinin rektoru təyin edilmişdir.Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 28 mart 2016-cı il tarixli fərmanı ilə professor Asəf Daşdəmir oğlu İsgəndərov Lənkəran Dövlət Universitetinin rektoru vəzifəsindən azad etmişdir.
Asəf İskəndərov (riyaziyyatçı)
Asəf İsgəndərov (tam adı: Asəf Daşdəmir oğlu İsgəndərov; 5 fevral 1941, Cəngəmiran, Lerik rayonu) — fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor; Lənkəran Dövlət Universitetinin rektoru (2005–2016). == Həyatı == Asəf İsgəndərov 5 fevral 1941-ci ildə Lerik rayonunun Cəngəmiran kəndində anadan olmuş, 1958-ci ildə Cəngəmiran kəndində orta məktəbi qızıl medalla, 1963-cü ildə Azərbaycan Dövlət Universitetini fərqlənmə diplomu ilə bitirmiş, Moskva Dövlət Universitetinin aspiranturasını müvəffəqiyyətlə başa çatdırmış, 1967-ci ildə "İstilikkeçirmə nəzəriyyəsinin bəzi tərs məsələləri" mövzusunda dissertasiya müdafiə edərək elmlər namizədi alimlik dərəcəsini almışdır. 1978-ci ildə Moskva Dövlət Universitetində "Parabolik və elliptik tip tənliklər üçün tərs məsələlər" mövzusunda uğurla müdafiə etdiyi doktorluq dissertasiyasını dünyanın məşhur riyaziyyatçilarından akademiklər A. Tixonov, A. Samarski, M. Lavrentev, V. Sadovniçi və başqaları çox yüksək qiymətləndirmişdir. 1967-ci Bakı Dövlət Universitetində pedaqoji fəaliyyətə başlayan Asəf İsgəndərov bir müddət sonra sirf elmi işə keçərək Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Riyaziyyat Mexanika İnstitutunda səmərəli elmi-tədqiqat işləri aparmışdır. 1973-cü ildə yenidən doğma Universitetə dəvət edilmişdir. İstedadlı alim Azərbaycanda riyaziyyat məktəbi yaratmış, bu sahədə çoxlu alimlərin yetişməsində gərgin əmək sərf etmişdir. Asəf müəllim dəfələrlə beynəlxalq elmi müsabiqələrin qalibi kimi yüksək qrant almışdır. O, səmərəli elmi-pedaqoji fəaliyyətinə görə 1986-cı ildə "Xalqlar dostluğu" ordeni və digər mükafatlarla təltif edilmişdir. Professor Asəf İsgəndərov xüsusi dəvətnamə ilə bir neçə dəfə Almaniyada olmuş, Berlin, Bonn, Münhen və Frayberq Universitetlərində elmi məruzələr və mühazirələr oxumuşdur. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 7 aprel 2005-ci il tarixli fərmanı ilə professor Asəf Daşdəmir oğlu İsgəndərov Lənkəran Dövlət Universitetinin rektoru təyin edilmişdir.Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 28 mart 2016-cı il tarixli fərmanı ilə professor Asəf Daşdəmir oğlu İsgəndərov Lənkəran Dövlət Universitetinin rektoru vəzifəsindən azad etmişdir.
Azər Kərimov (riyaziyyatçı)
Azər Əli oğlu Kərimov — tanınmış azərbaycanlı riyaziyyatçı, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor, Türkiyə Riyaziyyat olimpiya komitəsinin sədri. == Həyatı == Azər Kərimov 5 yanvar 1961-ci ildə Bakı şəhərində tanınmış şair Əli Kərimin ailəsində anadan olub. Orta təhsilini Moskvada Fizika-riyaziyyat məktəbində alıb. Moskva Dövlət Universitetinin Riyaziyyat fakültəsini bitirib. Bilkənt Universitetinin professoru, Türkiyə Riyaziyyat olimpiya komitəsinin sədridir. Filologiya elmləri doktoru Paşa Kərimovun qardaşıdır. Şair Əli Kərimin oğludur. == Elmi əsərləri == A. Kerimov, One-dimensional long-range ferromagnetic Ising model under weak and sparse external field, Inter.J.Modern Phys. 23, 32, pp. 5899-5906 (2009).
Azər Əhmədov (riyaziyyatçı)
Azər Əhmədov — azərbaycanlı riyaziyyatçı, Kaliforniya Universitetinin professoru. == Həyatı == Azər Əhmədov 1974-cü ilin dekabrında Cəbrayıl rayonunun Xələfli kəndində doğulub. 1991-ci ildə orta məktəbi qızıl medalla, 1996-cı ildə Bakı Dövlət Universitetini fərqlənmə diplomu ilə bitirib. 13 yaşından aktiv riyaziyyatla məşğul olub. Orta məktəbin son 3 ili ərzində Moskva Dövlət Universitetinin nəzdindəki Ümumittifaq Qiyabi Riyaziyyat Məktəbini də bitirib. SSRİ səviyyəli bir neçə riyaziyyat müsabiqəsinin qalibi olub. 1996-cı ildə İtaliyada Beynəlxalq Ali Təhqiqatlar İnstitutunun Funksional Analiz şöbəsinə imtahan verib, qrant alıb 2 ilə yaxın (1998-ci ilin aprelinə qədər) orda tədqiqatçı işləyib. 1998-ci ildə Amerikada Yeyl Universitetinin doktoranturasına qəbul olunub və həmin universitetdə riyaziyyat doktoru dərəcəsi alıb.Bu ildən Kaliforniya Universitetində 3 illik professor vəzifəsində çalışır. Riyaziyyatda qruplar nəzəriyyəsi, qrupların həndəsəsi, 3 ölçülü topologiya, erqodik nəzəriyyənin bir çox problemləri ilə məşğul olur, məqalələri riyaziyyat jurnallarında çap olunur. Dissertasiyasında 20 il açıq qalmış problemi həll edib.
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin Riyaziyyat-İnformatika fakültəsi
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin Riyaziyyat fakültəsi
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin Riyaziyyat və informatika fakültəsi
Açıq kürə (riyaziyyat)
n {\displaystyle n} - ölçülü fəzada M M 0 = ( x 1 − x 0 1 ) 2 + ( x 2 − x 0 2 ) 2 + … + ( x n − x 0 n ) 2 < r {\displaystyle MM_{0}={\sqrt {(x_{1}-x_{0}^{1})^{2}+(x_{2}-x_{0}^{2})^{2}+\ldots +(x_{n}-x_{0}^{n})^{2}}}<r} şərtini ödəyən M ( x 1 ; x 2 ; … ; x n ) {\displaystyle M(x_{1};x_{2};\ldots ;x_{n})} nöqtələrindən ibarət çoxluq. Burada M 0 ( x 0 1 ; … ; x 0 n ) {\displaystyle M_{0}(x_{0}^{1};\ldots ;x_{0}^{n})} nöqtəsi kürənin mərkəzi, r {\displaystyle r} onun radiusudur. n = 2 {\displaystyle n=2} olduqda müstəvi üzərində çevrənin daxili oblastı, n = 3 {\displaystyle n=3} olduqda isə fəzada sferanın daxili oblastı alınır: Ədəbiyyat 1. M.Mərdanov, S.Mirzəyev, Ş. Sadıqov Məktəblinin riyaziyyatdan izahlı lüğəti. Bakı 2016, "Radius nəşriyyatı", 296 səh.
BDU Mexanika-riyaziyyat fakültəsi
Bakı Dövlət Universitetinin Mexanika-riyaziyyat fakültəsi — Bakı Dövlət Universitetinin mexanika-riyaziyyat fakültəsi. Fizika-riyaziyyat fakültəsinin bazası əsasında yaradılmışdır. == Haqqında == Fizika-riyaziyyat fakültəsi 1920–1921-ci dərs ilindən fəaliyyətə başlamışdır. Fakültənin ilk dekanı prof. V. F.Razdorski olmuşdur. 1921-ci ildən başlayaraq 1930-cu ilədək fakültənin tərkibində dəqiq riyaziyyat və tətbiqi riyaziyyat kafedraları fəaliyyət göstərmişdir. Mikayıl Xıdırzadə 1938-ci ildə fakültənin ilk Azərbaycanlı dekanı olmuşdur. Az müddətdə burada xeyli riyaziyyatçı yetişdirə bilmişdir. 1958–1959-cu tədris ilində fizika-riyaziyyat fakültəsi iki müstəqil fakültəyə – mexanika–riyaziyyat və fizika fakültələrinə ayrılmışdır. Mexanika-riyaziyyat fakültəsinin ilk dekanı Azərbaycan EA-nın həqiqi üzvü, prof.
BDU Tətbiqi riyaziyyat və kibernetika fakültəsi
Tətbiqi riyaziyyat və kibernetika fakültəsi — Bakı Dövlət Universitetinin ən müasir fakültələrindən biri. == Haqqında == Kompüter elmləri və İnformatika müəllimi ixtisasları üzrə yüksək ixtisaslı kadrlar hazırlayan, yüksək elmi və texniki bazası olan Tətbiqi riyaziyyat və kibernetika fakültəsi 45 ildən artıqdır ki, fəaliyyət göstərir. Fakültədə 18 professor və elmlər doktoru (onlardan ikisi AMEA-nın həqiqi, biri isə müxbir üzvüdür), 52 dosent və elmlər namizədi çalışır. Fakültənin 4 müasir kompüter sinfi var. Fakültədə elmi-pedoqoji kadrların hazırlanmasına xüsusi fikir verilir. Fakültənin hal-hazırda 16 ixtisas üzrə 130 magistrantı,11 doktorantı və 8 dissertantı var. Fakültədə müntəzəm olaraq elmi seminarlar fəaliyyət göstərir və bu seminarlarda yalnız fakültə əməkdaşları deyil, eyni zamanda digər fakültə və elmi-tədqiqat müəssisələrinin əmkdaşları da iştirak edirlər. Fakültə əməkdaşları aldıqları elmi nəticələri ölkəmizdə və eləcə də xarici ölkələrdə nəşr edilən elmi jurnallarda çap etdirir, müxtəlif elmi konfranslarda məruzələrlə çıxışlar edirlər. == Kafedralar == Tətbiqi riyaziyyat kafedrası; Riyazi fizika tənlikləri kafedrası; İnformasiya texnologiyaları və proqramlaşdırma kafedrası; Riyazi kibernetika kafedrası; Optimallaşdırma və idarəetmə kafedrası; Əməliyyatlar tədqiqi və ehtimal nəzəriyyəsi kafedrası; Iqtisadi kibernetika kafedrasi; Tətbiqi analizin riyazi üsulları kafedrası; İnformatika kafedrası. == Təhsil == === Bakalavr === Komüter elmləri İnformatika müəllimi İnformasiya təhlükəsizliyi === Magistratura === Ehtimal nəzəriyyəsi və riyazi statistika Əməliyyatlar tədqiqi və sistemli təhlil Riyazi kibernetika Riyazi fizika Optimallaşdırma və optimal idarəetmə Hesablama diaqnostikası Diskret sistemlər Mürəkkəb sistemlərin ehtimal və statistik metodlarla təhlili Sistem proqramlaşdırılması Riyazi modelləşdirmə İqtisadi fəaliyyətin riyazi və informasiya təminatı Kompüter sistemlərinin və şəbəkələrinin proqram təminatı Optimal idarəetmənin riyazi-iqtisadi üsulları İnformatika İnformasiya sistemləri İdarəetmənin informasiya texnologiyaları Tətbiqi riyaziyyat\ == Fakültənin beynəlxalq əlaqələri == Fakültənin əməkdaşlıq etdiyi universitetlər: Tətbiqi riyaziyyat və kibernetika fakültəsinin Moskva, Sankt-Peterburq, Novosibirsk, Rostov, Kiyev, Belarus, Tbilisi, Riqa Dövlət Universitetləri, RF EA-nın Steklov adına Riyaziyyat İnstitutu, RF EA-nın Sibir şöbəsinin Riyaziyyat İnstitutu, Moskva Energetika İnstitutu, Voronej Pedoqoji İnstitutu, Ukrayna EA-nın Kibernetika İnstitutu, Ukrayna Riyazi maşınların və sistemlərin problemləri İnstitutu, Ukraynanın Vinnitsa Texniki Universiteti, Belarus Riyaziyyat İnstitutu, həmçinin ABŞ, Almaniya, İtaliya, Böyük Britaniya, Fransa, Çexiya, İsrail, Türkiyə, İran Universitetləri ilə əlaqələri mövcuddur.
Bakı Dövlət Universiteti Tətbiqi riyaziyyat və kibernetika fakültəsi
Tətbiqi riyaziyyat və kibernetika fakültəsi — Bakı Dövlət Universitetinin ən müasir fakültələrindən biri. == Haqqında == Kompüter elmləri və İnformatika müəllimi ixtisasları üzrə yüksək ixtisaslı kadrlar hazırlayan, yüksək elmi və texniki bazası olan Tətbiqi riyaziyyat və kibernetika fakültəsi 45 ildən artıqdır ki, fəaliyyət göstərir. Fakültədə 18 professor və elmlər doktoru (onlardan ikisi AMEA-nın həqiqi, biri isə müxbir üzvüdür), 52 dosent və elmlər namizədi çalışır. Fakültənin 4 müasir kompüter sinfi var. Fakültədə elmi-pedoqoji kadrların hazırlanmasına xüsusi fikir verilir. Fakültənin hal-hazırda 16 ixtisas üzrə 130 magistrantı,11 doktorantı və 8 dissertantı var. Fakültədə müntəzəm olaraq elmi seminarlar fəaliyyət göstərir və bu seminarlarda yalnız fakültə əməkdaşları deyil, eyni zamanda digər fakültə və elmi-tədqiqat müəssisələrinin əmkdaşları da iştirak edirlər. Fakültə əməkdaşları aldıqları elmi nəticələri ölkəmizdə və eləcə də xarici ölkələrdə nəşr edilən elmi jurnallarda çap etdirir, müxtəlif elmi konfranslarda məruzələrlə çıxışlar edirlər. == Kafedralar == Tətbiqi riyaziyyat kafedrası; Riyazi fizika tənlikləri kafedrası; İnformasiya texnologiyaları və proqramlaşdırma kafedrası; Riyazi kibernetika kafedrası; Optimallaşdırma və idarəetmə kafedrası; Əməliyyatlar tədqiqi və ehtimal nəzəriyyəsi kafedrası; Iqtisadi kibernetika kafedrasi; Tətbiqi analizin riyazi üsulları kafedrası; İnformatika kafedrası. == Təhsil == === Bakalavr === Komüter elmləri İnformatika müəllimi İnformasiya təhlükəsizliyi === Magistratura === Ehtimal nəzəriyyəsi və riyazi statistika Əməliyyatlar tədqiqi və sistemli təhlil Riyazi kibernetika Riyazi fizika Optimallaşdırma və optimal idarəetmə Hesablama diaqnostikası Diskret sistemlər Mürəkkəb sistemlərin ehtimal və statistik metodlarla təhlili Sistem proqramlaşdırılması Riyazi modelləşdirmə İqtisadi fəaliyyətin riyazi və informasiya təminatı Kompüter sistemlərinin və şəbəkələrinin proqram təminatı Optimal idarəetmənin riyazi-iqtisadi üsulları İnformatika İnformasiya sistemləri İdarəetmənin informasiya texnologiyaları Tətbiqi riyaziyyat\ == Fakültənin beynəlxalq əlaqələri == Fakültənin əməkdaşlıq etdiyi universitetlər: Tətbiqi riyaziyyat və kibernetika fakültəsinin Moskva, Sankt-Peterburq, Novosibirsk, Rostov, Kiyev, Belarus, Tbilisi, Riqa Dövlət Universitetləri, RF EA-nın Steklov adına Riyaziyyat İnstitutu, RF EA-nın Sibir şöbəsinin Riyaziyyat İnstitutu, Moskva Energetika İnstitutu, Voronej Pedoqoji İnstitutu, Ukrayna EA-nın Kibernetika İnstitutu, Ukrayna Riyazi maşınların və sistemlərin problemləri İnstitutu, Ukraynanın Vinnitsa Texniki Universiteti, Belarus Riyaziyyat İnstitutu, həmçinin ABŞ, Almaniya, İtaliya, Böyük Britaniya, Fransa, Çexiya, İsrail, Türkiyə, İran Universitetləri ilə əlaqələri mövcuddur.
Bakı Dövlət Universitetinin Mexanika-riyaziyyat fakültəsi
Bakı Dövlət Universitetinin Mexanika-riyaziyyat fakültəsi — Bakı Dövlət Universitetinin mexanika-riyaziyyat fakültəsi. Fizika-riyaziyyat fakültəsinin bazası əsasında yaradılmışdır. == Haqqında == Fizika-riyaziyyat fakültəsi 1920–1921-ci dərs ilindən fəaliyyətə başlamışdır. Fakültənin ilk dekanı prof. V. F.Razdorski olmuşdur. 1921-ci ildən başlayaraq 1930-cu ilədək fakültənin tərkibində dəqiq riyaziyyat və tətbiqi riyaziyyat kafedraları fəaliyyət göstərmişdir. Mikayıl Xıdırzadə 1938-ci ildə fakültənin ilk Azərbaycanlı dekanı olmuşdur. Az müddətdə burada xeyli riyaziyyatçı yetişdirə bilmişdir. 1958–1959-cu tədris ilində fizika-riyaziyyat fakültəsi iki müstəqil fakültəyə – mexanika–riyaziyyat və fizika fakültələrinə ayrılmışdır. Mexanika-riyaziyyat fakültəsinin ilk dekanı Azərbaycan EA-nın həqiqi üzvü, prof.
Bakı Dövlət Universitetinin Tətbiqi riyaziyyat və kibernetika fakültəsi
Tətbiqi riyaziyyat və kibernetika fakültəsi — Bakı Dövlət Universitetinin ən müasir fakültələrindən biri. == Haqqında == Kompüter elmləri və İnformatika müəllimi ixtisasları üzrə yüksək ixtisaslı kadrlar hazırlayan, yüksək elmi və texniki bazası olan Tətbiqi riyaziyyat və kibernetika fakültəsi 45 ildən artıqdır ki, fəaliyyət göstərir. Fakültədə 18 professor və elmlər doktoru (onlardan ikisi AMEA-nın həqiqi, biri isə müxbir üzvüdür), 52 dosent və elmlər namizədi çalışır. Fakültənin 4 müasir kompüter sinfi var. Fakültədə elmi-pedoqoji kadrların hazırlanmasına xüsusi fikir verilir. Fakültənin hal-hazırda 16 ixtisas üzrə 130 magistrantı,11 doktorantı və 8 dissertantı var. Fakültədə müntəzəm olaraq elmi seminarlar fəaliyyət göstərir və bu seminarlarda yalnız fakültə əməkdaşları deyil, eyni zamanda digər fakültə və elmi-tədqiqat müəssisələrinin əmkdaşları da iştirak edirlər. Fakültə əməkdaşları aldıqları elmi nəticələri ölkəmizdə və eləcə də xarici ölkələrdə nəşr edilən elmi jurnallarda çap etdirir, müxtəlif elmi konfranslarda məruzələrlə çıxışlar edirlər. == Kafedralar == Tətbiqi riyaziyyat kafedrası; Riyazi fizika tənlikləri kafedrası; İnformasiya texnologiyaları və proqramlaşdırma kafedrası; Riyazi kibernetika kafedrası; Optimallaşdırma və idarəetmə kafedrası; Əməliyyatlar tədqiqi və ehtimal nəzəriyyəsi kafedrası; Iqtisadi kibernetika kafedrasi; Tətbiqi analizin riyazi üsulları kafedrası; İnformatika kafedrası. == Təhsil == === Bakalavr === Komüter elmləri İnformatika müəllimi İnformasiya təhlükəsizliyi === Magistratura === Ehtimal nəzəriyyəsi və riyazi statistika Əməliyyatlar tədqiqi və sistemli təhlil Riyazi kibernetika Riyazi fizika Optimallaşdırma və optimal idarəetmə Hesablama diaqnostikası Diskret sistemlər Mürəkkəb sistemlərin ehtimal və statistik metodlarla təhlili Sistem proqramlaşdırılması Riyazi modelləşdirmə İqtisadi fəaliyyətin riyazi və informasiya təminatı Kompüter sistemlərinin və şəbəkələrinin proqram təminatı Optimal idarəetmənin riyazi-iqtisadi üsulları İnformatika İnformasiya sistemləri İdarəetmənin informasiya texnologiyaları Tətbiqi riyaziyyat\ == Fakültənin beynəlxalq əlaqələri == Fakültənin əməkdaşlıq etdiyi universitetlər: Tətbiqi riyaziyyat və kibernetika fakültəsinin Moskva, Sankt-Peterburq, Novosibirsk, Rostov, Kiyev, Belarus, Tbilisi, Riqa Dövlət Universitetləri, RF EA-nın Steklov adına Riyaziyyat İnstitutu, RF EA-nın Sibir şöbəsinin Riyaziyyat İnstitutu, Moskva Energetika İnstitutu, Voronej Pedoqoji İnstitutu, Ukrayna EA-nın Kibernetika İnstitutu, Ukrayna Riyazi maşınların və sistemlərin problemləri İnstitutu, Ukraynanın Vinnitsa Texniki Universiteti, Belarus Riyaziyyat İnstitutu, həmçinin ABŞ, Almaniya, İtaliya, Böyük Britaniya, Fransa, Çexiya, İsrail, Türkiyə, İran Universitetləri ilə əlaqələri mövcuddur.
Bayram Heydərov (riyaziyyatçı)
Heydərov Bayram Mirabbas oğlu — Zəngi Liseyinin qurucusu və ilk direktoru, Fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, pedaqoq, "Şöhrət" ordenli (2012), əməkdar müəllim. == Həyatı və təhsili == Bayram Heydərov 1956-cı ildə Qərbi Azərbaycanın Zəngibasar rayonunun Dəmirçi kəndində, ziyalı ailəsində anadan olmuşdur. 1963-ci ildə Dəmirçi kənd tam orta məktəbə daxil olmuş, 1973-cü ildə məzun olmuşdur. 1974-cü ildə Bakı Dövlət Universitetinin "Mexanika-riyaziyyat" fakültəsinə daxil olmuşdur, 1979-cu ildə universiteti fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir.Novosibirsk Dövlət Universitetində aspirantura təhsili almışdır. Bayram Heydərov ötən əsrin 80-ci illərinin sonlarında Leninqrad (indiki Sankt-Peterburq) şəhərindəki elmi mərkəzdə 6 ay müddətində, Novosibirsk Dövlət Universitetində iki illik ixtisasartırma kurslarında olmuş, aspiranturanı bitirmiş, SSRİ Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü, akademik M.M.Lavrentyevin rəhbərliyi ilə Novosibirsk Dövlət Universitetində differensial tənliklər ixtisası üzrə müdafiə edərək elmlər namizədi elmi dərəcəsi almışdır. O, 1988-ci ilin yanvar ayında Vətənə dönərək AMEA-nın Riyaziyyat və Mexanika İnstitutunda fəaliyyətini davam etdirmişdir. Riyaziyyat və Mexanika İnstitutunun Xüsusi Konstruktor Bürosunda çalışdığı zaman Bayram Heydərov həm də müasir hərbin inkişafında məxsusi yeri olan məsələlərlə məşğul olmuşdur. Həmin illərdə Azərbaycanda tətbiqi elmlərin inkişafına ciddi diqqət yetirilirdi. SSRİ hərbi sənayesinin inkişafı üçün güclü elmi mərkəzlər müəyyən sifarişləri yerinə yetirirdilər. Bu da öz növbəsində elmin inkişafına təkan vermiş oldu.
Bulbophyllum riyanum
Bulbophyllum riyanum (lat. Bulbophyllum riyanum) — səhləbkimilər fəsiləsinin bulbofillium cinsinə aid bitki növü.
Bölmə (riyaziyyat)
Bölmə (bölmə əməli) — 4 sadə hesab əməlindən biri. Vurmanın tərsidir.Ədədin qalıqsız bölündüyü hər bir ədəd həmin ədədin böləni adlanır. Bölmə elə əmələ deyilir ki, nəticədə alınan ədədi bölən ədədə vurduqda bölünən ədəd alınır. Bölmənin komponentləri bölünən, bölən və qismətdir. Məsələn, 8:2=4 bərabərliyində 8 - bölünən, 2 - bölən, 4 - isə qismət adlanır.
Bəhram Əliyev (riyaziyyatçı)
Bəhrəm Əliyev (tam adı: Bəhrəm Əli oğlu Əliyev; 22 may 1952, Ağ-Tәhlә, Qardabani rayonu) — riyaziyyat üzrə elmlər doktoru, professor, 1990-cı ildən ADPU-da çalışır. == Həyat və fəaliyyəti == 1952-cı il mayın 22-də Gürcüstan Respublikası, Qardabani rayonu, Ağtəhlə kəndində anadan olmuşdur. Orta təhsili 1969-cu ildə Ağtəhlə kənd orta məkətəbində almışdır. Ailəlidir, 2 övladı var. == Təhsili, elmi dərəcəsi və adları == 1973-cü ildə V.İ.Lenin adına APİ-nin (indiki ADPU) riyaziyyat fakültəsini bitirib. 1982-ci ildə AMEA-nın Riyaziyyat və Mexanika İnstitutunda "Diferensial tənliklər və riyazi fizika" ( Разрешимость дифференциально-операторных уравнений гиперболического и эллиптического типов и их применение к дифференциальным уравнениям в частных производных) ixtisası üzrə müdafiə dissertasiya işi müdafiə edərək, fizika-riyaziyyat elmləri namizədi elmi dərəcəsini alıb. 2013-cü ildə AMEA-nın Riyaziyyat və Mexanika İnstitutunda 1211.01 "Diferensial tənliklər" ixtisasında doktorluq dissertasiyası müdafiə edərək, riyaziyyat üzrə elmi dərəcəsini alıb. Universitetin Elmi Şurasının 28 fevral 2018-ci il tarixli 4 saylı prorokoluna əsasən 28 fevral 2019-cu il Riyazi analiz kafedrasının professorudur. == Əmək fəaliyyəti == 1973–1974-cü illərdə Gürcüstan Respublikasının Qardabani rayonunda orta məktəbdə riyaziyyat müəllimi işləyib 1975-ci ilin dekabrından 1976-cı ilin dekabıranadək 1 il müddətində Sovet ordusu sıralarında əsgəri xidmət göstərib 1997–1980-cı ilədək APİ-nin "Riyazi analiz" kafedrasının qiyabi aspirantı 1977–1985-ci ilədək APİ-nin "Riyazi analiz" kafedrasında baş laborant 1985–1990-cı illərdə "Kosmik tədqiqatlar Elm və İstehsalat birliyində elmi işçi vəzifəsində çalışıb. 1990-cı ildən ADPU-nun "Riyazi analiz" kafedrasında müəllim, baş müəllim, dosent vəzifəsində işləyib 2016-cı ildən Riyazi analiz kafedrasının müdiridir.
Ceyms Stirlinq (riyaziyyatçı)
Ceyms Stirlinq (ing. James Stirling; may 1692, Stirlinq – 5 dekabr 1770[…], Edinburq) — Şotlandiya riyaziyyatçısı; faktorialların hesablanması üçün sonralar onun adını daşıyan düstur almışdır.
Differensial (riyaziyyat)
Diferensial funksiyanın xətti artımını təsvir edir. Bu anlayış istiqamətdən asılı olaraq törəmə ilə sıx bağlıdır. Funksiyanın f {\displaystyle f} diferensialı d f {\displaystyle df} , onun x {\displaystyle x} nöqtəsindəki qiyməti d x f {\displaystyle d_{x}f} ilə işarə olunur. Diferensialın sadə şəkildə izahı belədir: Verilmiş f ( x ) {\displaystyle f(x)} funksiyasının dəyişmə tezliyi onun arqumentinin ( x {\displaystyle x} ) dəyişmə tezliyindən asılıdır. Diferensial anlayışı XVII-XVIII əsrlərdə diferensial hesablarının yaranması zamanı daxil edilmişdir. XIX əsrdən başlayaraq analiz A.L.Kauçi və Karl Vayerstrass tərəfindən sərhəd qiymətləri əsasında yenidən işlənərək riyazi cəhətdən daha düzgün qurulmuşdur. Bununla diferensial anlayışı öz ilkin əhəmiyyətini itirir. Hazırda diferensial d x {\displaystyle dx} yalnız məhdud halda tətbiq olunur. == Tərifi == y = f ( x ) {\displaystyle y=f(x)} funksiyası ( a , b ) {\displaystyle (a,b)} intervalında diferensiallanandır. Δ y = f ′ ( x ) Δ x + ( Δ x ) Δ x {\displaystyle \Delta y=f'(x)\Delta x+(\Delta x)\Delta x} Diferensiallanan y = f ( x ) {\displaystyle y=f(x)} funksiyasının x {\displaystyle x} nöqtəsindəki artımının baş hissəsinə, yəni Δ x {\displaystyle \Delta x} -dən xətti asılı olan f ′ ( x ) Δ x {\displaystyle f'(x)\Delta x} ifadəsinə onun x {\displaystyle x} nöqtəsində diferensialı deyilir.

Digər lüğətlərdə

в тупике́ выряжа́ние докла́дчица документали́зм доме́рить кокаи́новый многоле́тний не тогда́ похли́пывание твори́ться домина́ть непроизноси́мость обля́паться отмота́ться спра́шиваться лаять equivalent table froze goober gustiness lightning rod refuse dump допаять сибирячка трёхзначный