DEMƏK – SUSMAQ Sadıq kişi öz hünərindən söhbət düşmüş kimi, arılardan həvəslə deməyə başladı (Mir Cəlal); Kiridi, bir anlığa o susdu, o dinmirdi; Onun
DEMOKRATİK – MÜHAFİZƏKAR Azərbaycan realist və demokratik ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrindən biri də Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevdir; [Nizami:] Al
DESPOT – RƏHMLİ Taxt və tac, yaxşı məqsədlə işə başlayan Nadiri də despota çevirir (M.Arif); Mən də ürəyi rəhmli adamam (S
DESPOTLUQ – RƏHMLİLİK Despotluğa qarşı humanizm, azadlıq bayrağı altında mübarizə aparmaq lazımdır. Onun rəhmliliyinə çox adam qiymət vermir
DEŞMƏK – BAĞLAMAQ Bəndə çatınca su bəndi deşib məğrur bir tərzdə gücü gəldikcə fışqırırdı (Ə.Vəliyev); Tez bəndi bağlayın, hər yeri su basacaq (“Azərb
DEVİRMƏK – QURMAQ İndi artıq yıxıldı, batdı qanlı saraylar: Devirdilər taxtını, qan içən padşahın (Ə
DEYİNGƏN – SAKİT Arvadın deyingəni kişini tez qocaldar (Ata. sözü); Gözlərinizdən görürəm sakit qıza oxşayırsınız (S
DEYİNMƏK – SUSMAQ Həpirin hirsi soyumadı. O öz-özünə deyinirdi (Mir Cəlal); Tüfəngini tuşlayıb atdı, atdı, dalbadal; Susdu kol dibi dərhal (B
DEYİŞMƏK – BARIŞMAQ Atlılar kimin barəsində isə deyişirdilər (Mir Cəlal); Xosrov deyirdi ki, gəlsin barışaq; Qan kimi qaynayıb biz də qarışaq (S
DƏBBƏLƏMƏK – TƏSDİQLƏMƏK Sonra dəbbələməyəsən ha! (M.İbrahimov); Bu sözləri anam deyirdi. Əmim də təsdiqləyirdi (S
DƏBDƏBƏ – CƏFA Əbədidir bu səadət, bu sədaqət; Bu təntənə, bu dəbdəbə, bu məhəbbət (S.Rüstəm); Dözdü hər cəfasına; Ərəb əlifbasını özü öyrətdi ona (B
DƏBDƏBƏLİ – CƏFALI Həsrətlə xatırlayır dəbdəbəli çağları (S.Rüstəm); İndi cəfalı günlər arxada qalmışdır (“Azərbaycan”)
DƏBƏRMƏK – OTURMAQ Qaçmaq üçün dəbərdi; Tez aldı pişik kimi daban (Ə.Nəzmi); Çalış, onlardan uzaqda otur, səninlə çox danışmasınlar (S
DƏCƏL – DİNC Heç on beş il bundan qabaqkı dəcəl uşağa oxşamır (M.İbrahimov); Çox dinc, sakit uşaqdır! (“Ulduz”)
DƏCƏLLİK – DİNCLİK Əmiqızı, ... bu dəcəlliyi haradan öyrəndin? (İ.Əfəndiyev); Ancaq o, institutun qəbul imtahanlarına qədər beyninə dinclik də verməli
DƏHŞƏTLİ – FƏRƏHLİ Tiflisdəki dəhşətli Metex qalasına köçürtdülər (S.Rəhman); İndi biz fərəhli günlər keçiririk
DƏLƏDUZ – DÜZ Amma dələduz nökərlə arası yoxdur (Ə.Haqverdiyev); Axır ki, gəldin düz yola (Ə.Vəliyev)
DƏLƏDUZLUQ – DÜZLÜK Çünki sənin üzündən dələduzluq yağır (C.Əmirov); Düzlüyün faydası çoxdur
DƏLİ – AĞILLI Bir dəli bir quyuya daş saldı, yüz ağıllı çıxara bilmədi (Ata. sözü)
DƏLİQANLI – QORXAQ İrəliyə doğru şığıyan dəliqanlı Girdman hökmdarı Varazin oğlu Cavanşir idi (M.Hüseyn); Çox qorxaqdır, qaranlıq düşən kimi evdən bay
DƏLİLƏŞMƏK – AĞILLANMAQ Ona çox fikir verdikcə dəliləşir. Balam, görünür ya zəmanə dəyişir, ya adamlar ağıllanıb (Ə
DƏLİSOV – AĞILLI Çağladı dəlisov ləpələr kimi; Ağladı südəmər körpələr kimi (T.Mahmud); Buyur, bu da ağıllınız (S
DƏRD – SEVİNC Dərd içində yaşadı; Yazdı sevinc nəğməsi (B.Vahabzadə)
DƏRDLƏŞMƏK – SEVİNMƏK Bir yerdə dərdləşər, bir yerdə sevinərdilər (S.Vəliyev)
DƏRDLİ – ŞƏN Bədbəxt anam! Dərdli gözlərini hər tərəfə çevirib həsrətlə baxdı (A.Şaiq); Bu Vasko da çox gözəl, şən oğlandır (S
DƏRDSİZ – NƏŞƏSİZ Dərdsiz, qüssəsiz adamlar kimi şellənə-şellənə addımlayan Əli Rəsulov bir dəfə də olsun dönüb dala baxmadı (C
DƏRƏ – DİK Dərədə gen, dikdə dardır, dağ yolları (T.Şahdağlı). DƏRƏ – DÖŞ Yay da yaman gəldi bu tərəflərə; Dərələr qaynadı, döşlər qaynadı (H
DƏRƏDƏKİ – ZİRVƏDƏKİ Yaş ötdükcə tələsirəm; Gəzmək üçün, görmək üçün; Zirvədəki qar qalağı; Dərədəki çiçək üçün (H
DƏRƏLİ – TƏPƏLİ Yolumuz dərəli, təpəlidir
DƏRƏLİK – TƏPƏLİK Uçurum, dərəlik sıldırım qayalıq yerlərdən keçirdim (A.Şaiq); Dünən Saracı axtarırdın, deyəsən, təpəlikdə? (M
DƏRHAL – GEC Dərhal pəncərədən çəkildi (A.Şaiq); Mart ayının on beşində bərk yağış yağdığı üçün səpin beş gün də gec başlandı (Ə
DƏRİN – DAYAZ Bulandırıb saf suyu; Qazıdın dərin quyu (A.Şaiq); Nurəddin dayaz yer axtararkən gəlib bir yerə çatdı ki, orada bir uzun ağac sınıb körpü
DƏRİNLİK – DAYAZLIQ Dərinlik çox gözəldir: sadə olarsa; Nə çıxır o şeirdən, başımı yorsa? (M.Müşfiq); Hər bir müəllif öz əsərində yaratdığı obrazı hər
DƏRMƏK – YIĞMAQ Bir nimçə üzüm dərmişdi (S.Qədirzadə); Vaxtında səpək, vaxtında yığaq, vaxtında təhvil verək (Ə
DƏRRAKƏLİ – BALQABAQ Geniş ürəkli, dərrakəli, xeyirxah şəxs belə əhəmiyyətdən və minnətdarlıqdan istisna olunur (M
DƏRRAKƏSİZ – DÜŞÜNCƏLİ Adə, nə dərrakəsizsən, barının nə qədər uzunluğu var? (C.Cabbarlı); Əhmədin..
DƏYİRMİ – YASTI Üzün ağ, dəyirmi, gözün məstanə; Baxışın bağrımı döndərdi qanə (M.P.Vaqif); Maya gücünü toplayıb çırpındı və sağ qolunu onun əlindən q
DƏYİŞİK – DÜZ Dəyişik salma, hər birin öz yerinə qoy (Ə.Haqverdiyev); Ayaqqabını düz geyin
DƏYİŞİKLİK – SABİTLİK Dəyişiklik nə vaxt olacaqdır? (S.Vəliyev); Frazeologizmləri müəyyənləşdirən meyarlardan biri də məna sabitliyidir (H
DƏYİŞKƏN – SABİT Melodiyanı təşkil edən bu zil və bəm səslərin... bəziləri dəyişkən və dayanıqsız olur (Ə
DƏYİŞMƏK – SABİTLƏŞMƏK Elə ki, Dürdanə gənc ana oldu; Dəyişib başqa bir Dürdanə oldu (M.Rahim); Sabit birləşmələrdə tərəflər (sözlər) öz əvvəlki forma
DƏYMƏDÜŞƏR – TƏMKİNLİ Yox, ay dəymədüşər qız, şairdən inciməzlər (H.Hüseynzadə); Aydın Qaradağlının aləmə tanış, təmkinli səsi eşidildi (S
DƏYMİŞ – KAL Dəymişini qoyub, kalını dərir (Ata. sözü)
DIRMANMAQ – DÜŞMƏK At belində yavaş-yavaş dırmanırıq dağlara (S.Rüstəm); Qaraca qız armudları dərib, pişiyi qucağına alaraq yerə düşdü (S
DIŞARI – İÇƏRİ Di onda mən cəhrəni, xurcunu qoyum içəri, qapını bağlayım gedək (Ə.Haqverdiyev); Bacı, köpəkdən qorxuram, dışarı çıx (S
DİB – BAŞ Başı, dibi qar, boran; Papaq geymiş dumandan (A.Şaiq). DİB – ÜZ Sanki qalxmaq istəyir göyə dənizin dibi (R
DİK – ALÇAQ Girdmanın igid sərkərdəsi meydanda dik bir yerdə görünərdi (M.Hüseyn); Qarşıda yol qırağında olan alçaq daxmalarda, uca ağaclar, dəmir dir
DİKBAŞ – MÜLAYİM Hər xalqın dikbaş, lovğa cavanları da olur, səmimi, gözəl qızları da (S.Vəliyev); Xasiyyətcə çox mülayim adamdır (A
DİKBAŞLIQ – TƏVAZÖKARLIQ Dikbaşlığın axırı budur (A.Şaiq); Şərəf oğlu dostunun bu hərəkətini təvazökarlıq sayıb ürəkdən razı qalırdı (M
DİKDİR – DƏRƏ O biri tərəfdən isə yenə bir dikdir var idi (S.Vəliyev); Dərələrdən və çaylardan duman qalxırdı (S