Xəbər. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Ürəyi atlanmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Çirkab içən. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Seyr etmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: təğyir. Bağman oldum, bağım təğayir oldu, Gözüm gördü, ağlım təğayir oldu... (“Abbas və Gülgəz”)
ərəb. təğəyyür Dəyişmə, başqalaşma, pozulma, alt-üst olma. Məcnunam, ay ata, eyləmə tədbir, Tədbirin bugünə eyləməz təsir, Leyli xəyalımı eyləyib təğy
Tənəli sözünün təhrifidir. Abdulla fikir elədi ki, qızların bir təhnəli sözü var. Bir vaxt olacaq, itlər məni boğduğunu qız başıma qaxacaq
Qələm kimi. Qaşların təhri-qələm, yanaqları xallı gəlin! Boy gözəl, bədən lətif, bir mələk misallı gəlin!
Alqışlamaq, bəyənmək, öymək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: töxmü-həsrət.
Kafirin başçısı. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Dastanlarda qismət, nəsib, tale mənalarında işlənir (təqdiri-qəza şəklində də rast gəlinir). Cuma da Mənsurtək dar qabağında
Sırğa. Gümüşdən aşırma, almasdan tənə, Başda Kişmir işi tirmə şal gərək. (“Qulam-Kəmtər”)
ərəb. tinab, tunub Çadır ipi; pambıq ip. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Dar, sıx. Təngnəfəs sözünün tərkib hissəsidir. Gəl görüm, gəl görüm şahbaz şikarı, Bu meydana gələn baş verib gedər
Bax: tənqəh.
Pul. Ay oğul, gedirsən, tək getmə, özünlə qoşun, tənqəh də apar. Seyfəlmülük küllü qoşun və daş-qaşla yola düşdü
At sürmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Qarət, talan; talama. İskəndər qoydu başa tac, Balıqlardan aldı xərac. Axır oldu taxtı tərac, Çəkildi yan, dünya, səndən
Mərhəmət etmə, yazığı gəlmə, halına acıma. Rəhm, mərhəmət sözləri ilə flektivlik baxımından eyniköklüdür
Köçəri heyvandarlara verilən ad. Heydər bəy belə də elədi. Gedib qızı atasından istədi. Əhməd tərəkəmə onun günahından keçdi, qızı da ona verdi
Arxa, arxa tərəf. O vaxt kağız aparanlar kağızı papağının tərkinə qoyardılar ki, görüksün, kağız sahibi kağızını tanısın
Yəhərin torba qoyulmaq üçün olan arxa hissəsi, yəhərin arxası. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
1. Yırtıcı quş. 2. Məcazi mənada: qoçaq, igid, zirək, gözəl mənasında işlənir. Aşıq şeirində, klassik poeziyada, bir qayda olaraq, sar ilə qarşılaşdır
Xristian, xaçpərəst, isəvi. Sən bir tərsa qızısan, Əydin qəddin dal elədin. Yıxdın könlümün evini, Gör necə xəyal elədin
Sədəqə, qurban. Təsəddüq olmaq (qurban olmaq) şəklində çox işlənir. Mələksuma dedi: – Təsəddüqün olum, mənim nə həddim var ki, səninlə çörək yeyəm? (
Mizrab. Qurbani sazın zilini zil, bəmini bəm eləyib basdı döşünə, təzənəni simlərə çəkib elə bir qıfılbənd dedi ki, Dədə Yediyar qaldı gözlərini döyə-
Bax: tazyana. ... əyağını üzəngiyə vuruf atının belinə qalxdı. Ata bir təzyana vurdu, bir bələn aşdı
Tıxanmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Dırnaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Təskinlik vermək, əmin etmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Ox.
Ox. Sənintək çocuklar nə bilir cəngi, Xofumnan unudar tiri-xədəngi. (“Sam şahzadə”) *
Bax: tirkeş. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Qiymətli şal parça; tirməşal. Tirmə zolaqlı və saya naxışlı olur. Tünd-sürməyi yerlikli, zoğalı-qırmızı, sarı rəngli saplarla işlənmiş, buta naxışlı,
Onaylıq (və ya birillik) qoyun balası. Yaranmış insanda çoxdu avara, Qandıra bilmirəm, gəlmişəm zara, Var-yoxumu verib üç-dörd davara, Toğluya tum dey
Qaxınc, danlaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Toğlu (altı aylıq qoyun balası). (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Toxunmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: tolar. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Dolanbac. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Qovhaqov, sıklıq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Don. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Donuz. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Top kimi. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Torpaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Kiçicik topuq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Hər hansı bir hakimin tabeliyində olan əraziyə ayaq basdıqda alınan vergi, rüsum. Dağlarla, düzlərlə ov ovlaya-ovlaya o qədər getdilər ki, yenə özgə p
Dəvə balası. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Kiçicik, dəvə balası. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)