APE

ape1

n meymun; manlike ~ insanabənzər meymun; to play the ~ meymunluq etmək;

◊ God’s ~ Allahuı səfehi / axmağı / gici / sarsağı

ape2

v 1. meymunluq etmək, təqlid etmək; 2. cırnatmaq, ağzını əymək; to ~ fashions / habits dəbi / adəti təqlid etmək

APATHY
APERIENT
OBASTAN VİKİ
Ape
Ape (latış. Ape‎) — Latviyada şəhər, əhalisi 1.8 min nəfərdir. Riqadan 177 km. şimali-şərqdə, Estoniya sərhəddinin yaxınlığındadır. Estonca adı Hopadır.
Apedemak
Apedemak— Nubiyada yaşayan meroi xalqlarının sitayiş etdiyi aslan başlı döyüşçü tanrısı idi. Meroe hökmdarları tərəfindən tikilmiş Naka məbədində Apedemak dörd qollu üç başlı şir-tanrı və aslan başlı ilan kimi təsvir edilmişdir. Lakin o, adətən şir başlı adam kimi təsvir edilir.Apedemak döyüş tanrısı Kuş sayılırdı. Kuşililər hesab edirdilər ki, Apedemak onların ordularına qələbələr gətirdi və düşmənlərini məğlub etdi. Kuşi fironları hərbi yürüşlər apararkən tez-tez Apedemakdan dəstək və yoldaşlıq tələb edirdilər.
Apelles
Apelles (q.yun. Ἀπελλῆς; e.ə. 370 – e.ə. 306) — Qədim Yunanıstan rəssamı. O, böyük sənətkarlığı ilə tanınır. Apelles Makedoniyalı İsgəndərin dostu olduğundan onun üçün portretləri çəkirdi. O, Kiçik Asiyada anadan olmuşdur və daha sonra Efesə köçmüşdür. Onun rəsmləri qorunub saxlanılmamışdır.
Apellyasiya
Apelyasiya – [lat. apellatio – müraciət, şikayət] 1) məhkəmənin qərarından yuxarı mərhələyə şikayət etmə; 2) qəbul edilmiş qərarların, qətnamələrin zərər vurduğu şəxslər və ya onları ədalətsiz, qanunsuz hesab edən şəxslər tərəfindən həmin qərar və qətnamələrdən şikayət verilməsi. Apelyasiya qərarı qəbul etmiş instansiyaya nəzərən yuxarı instansiyaya verilir; 3) hüquqda cinayət işində və mülki işlərdə məhkəmənin qanuni quvvəyə minməmiş qərarlarından yuxarı instansiyaya şikayət vermə qaydası (forması); 4) işə yenidən baxılması məqsədilə məhkəmənin həm cinayət işləri, həm də mülki işlər üzrə qərarından daha yüksək məhkəmə instansiyasına edilən müraciət. == Ədəbiyyat == Əliquliyev R.M., Şükürlü S.F., Kazımova S.İ., Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər // Bakı. İnformasiya Texnologiyaları nəşriyyatı. 2009. 201 s.
Apellyasiya məhkəməsi
Apellyasiya Məhkəməsi (ing. appeal - çağırış) - ikinci instansiya məhkəməsi . Cinayət və mülki məhkəmə proseslərində apellyasiya şikayəti əsasında hakimlər tərəfindən qəbul edilmiş qərarların qanuniliyi və əsaslılığı yoxlanılır. Ümumi yurisdiksiya məhkəmələrində apellyasiya instansiyası birinci instansiya məhkəmələrinə münasibətdə yuxarı instansiya məhkəmələridir. Arbitraj prosesində birinci instansiyada çıxarılmış arbitraj məhkəmələrinin bütün qərarları apellyasiya şikayəti əsasında yoxlanılır. Apellyasiya və kassasiya icraatı məhkəmə nəzarəti üsullarıdır, lakin bu üsullar məzmununa görə fərqlənir. Apellyasiya instansiyası məhkəməsi məhkəmə qərarının qanuniliyini və əsaslılığını yoxlayaraq, sübutları bilavasitə araşdırmaq və iş üzrə birinci instansiya məhkəməsi tərəfindən qəbul edilmiş qərardan fərqli olaraq yeni qərar qəbul etmək hüququna malikdir. Kassasiya instansiyası məhkəməsi sübutları yalnız qanunla məhdudlaşdırılmış hallarda bilavasitə tədqiq edir və məhkəmənin qərarını qanunsuz hesab edə, onu ləğv edə və işin yenidən baxılması üçün birinci instansiya məhkəməsinə göndərə bilər. Azərbaycanda apellyasiya məhkəməsinin hakimlərini Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin təqdimatı ilə Milli Məclis təyin edir. == İstinadlar == == Ədəbiyyat == Lax, Jeffrey R. "Apellyasiya Məhkəmələrində Hüquqi Qaydaların qurulması".
Apelsin
Portağal (lat. Citrus sinensis) – Sədokimilər fəsiləsinə aid bitki növü. == Təbii yayılması == Dünyanın subtropik rayonlarının əksəriyyətində geniş sahələrdə becərilir. Vətəni Yeni Çin və Hind - Çindir. == Botaniki təsviri == Həmişəyaşıl, 7-12 m hündürlüyündə enli-piramidal çətirli ağacdır. Qabığı bozdur, cavan budaqları tikanlıdır. Yarpaqları uzunsov-yumurtavarı, uca doğru ensizləşən, kənarları hamar və ya az dişlidir; saplaqları zəif qanadlıdır. Çiçəkləri xırda, ağrəngli, ətirli olub, tək-tək və ya qoltuqlarda dəstə ilə yerləşmişdir. Kasayarpağı dəyirmi, bəzən kənarı kirpikciklidir, ləçəkləri ağdır. Erkəkciklər 20-25-i dəstə ilə birləşir, bəzi sortlarda erkəkciklər sterildir.
Apelyasiya
Apelyasiya – [lat. apellatio – müraciət, şikayət] 1) məhkəmənin qərarından yuxarı mərhələyə şikayət etmə; 2) qəbul edilmiş qərarların, qətnamələrin zərər vurduğu şəxslər və ya onları ədalətsiz, qanunsuz hesab edən şəxslər tərəfindən həmin qərar və qətnamələrdən şikayət verilməsi. Apelyasiya qərarı qəbul etmiş instansiyaya nəzərən yuxarı instansiyaya verilir; 3) hüquqda cinayət işində və mülki işlərdə məhkəmənin qanuni quvvəyə minməmiş qərarlarından yuxarı instansiyaya şikayət vermə qaydası (forması); 4) işə yenidən baxılması məqsədilə məhkəmənin həm cinayət işləri, həm də mülki işlər üzrə qərarından daha yüksək məhkəmə instansiyasına edilən müraciət. == Ədəbiyyat == Əliquliyev R.M., Şükürlü S.F., Kazımova S.İ., Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər // Bakı. İnformasiya Texnologiyaları nəşriyyatı. 2009. 201 s.
Apelyasiya məhkəməsi
Apellyasiya Məhkəməsi (ing. appeal - çağırış) - ikinci instansiya məhkəməsi . Cinayət və mülki məhkəmə proseslərində apellyasiya şikayəti əsasında hakimlər tərəfindən qəbul edilmiş qərarların qanuniliyi və əsaslılığı yoxlanılır. Ümumi yurisdiksiya məhkəmələrində apellyasiya instansiyası birinci instansiya məhkəmələrinə münasibətdə yuxarı instansiya məhkəmələridir. Arbitraj prosesində birinci instansiyada çıxarılmış arbitraj məhkəmələrinin bütün qərarları apellyasiya şikayəti əsasında yoxlanılır. Apellyasiya və kassasiya icraatı məhkəmə nəzarəti üsullarıdır, lakin bu üsullar məzmununa görə fərqlənir. Apellyasiya instansiyası məhkəməsi məhkəmə qərarının qanuniliyini və əsaslılığını yoxlayaraq, sübutları bilavasitə araşdırmaq və iş üzrə birinci instansiya məhkəməsi tərəfindən qəbul edilmiş qərardan fərqli olaraq yeni qərar qəbul etmək hüququna malikdir. Kassasiya instansiyası məhkəməsi sübutları yalnız qanunla məhdudlaşdırılmış hallarda bilavasitə tədqiq edir və məhkəmənin qərarını qanunsuz hesab edə, onu ləğv edə və işin yenidən baxılması üçün birinci instansiya məhkəməsinə göndərə bilər. Azərbaycanda apellyasiya məhkəməsinin hakimlərini Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin təqdimatı ilə Milli Məclis təyin edir. == İstinadlar == == Ədəbiyyat == Lax, Jeffrey R. "Apellyasiya Məhkəmələrində Hüquqi Qaydaların qurulması".
Apemon
Dəlibəng (lat. Datura) — bitkilər aləminin quşüzümüçiçəklilər dəstəsinin quşüzümükimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. == Haqqında == Dəlibəng - Qaragilə fəsiləsinə aid olan birillik bitkidir. Gövdəsinin uzunluğu 1 metrdir. Yarpaqları iri, yumurtavari formadadır. Meyvəsi tikanlı qutu formasında olub şara oxşayır, toxumu qara-qonur qəhvəyi rəngdə olub böyrəyə bənzəyir. Dəlbəng başlı-başına buraxılmış, çürümüş torpaq və peyinlə zəngin olan torpaqda, bağça və bostanda bitir. Tərkibində atropin, hiostiamin skopalamin alkaloidləri vardır. Bitkinin bütün hissələri, xüsusilə meyvələri daha kəskin zəhərlidir. Körpə heyvanlar üçün təhlükəlidir.
Apendikularilər
Apendikularilər (lat. Appendicularia) — xordalılar tipinin tunikalılar yarımtipindən dəniz plankton orqanizmləri sinfi. Apendikularilər okeanlarda və dənizlərdə yaşayır. Əksər növləri bir neçə mm böyüklükdə yumurtavarı gövdədən və ondan bir neçə dəfə uzun quyruqdan ibarətdir. Quyruq oxu boyunca yanlardan iki ədəd ipşəkilli əzələsi olan xorda keçir. Dərinsu növlərində gövdənin uzunluğu 2,5–5 sm-ə, quyruğu isə 7 sm-ə çatır. Ağzı xaricə açılan cüt qəlsəmə yarığı ilə udlağa keçir. Həzm sistemi qida borusundan, mədədən və qısa bağırsağdan ibarətdlir. Udlaq üzərində beyin qanqlisi yerləşir; buradan bütün bədən boyu sinir kötüyü uzanır. Ürək mədənin altında yerləşir; qanın hərəkət istiqaməti hər neçə dəqiqədən bir dəyişir.
Apeni
Apeni Tiflis quberniyasının Telavi qəzasında çay adı. == Toponimkası == Apeni- Tiflis quberniyasının Telavi qəzasında çay adı.Suxumi dairəsində Apianca kənd (yenə orada) və İrəvan xanlığının nahiyəsində Apna kənd adları ilə eynidir.
Apennin dağları
Apennin dağları (it. Appennini; lat. Apenninus, Apennini montes) — İtaliya ərazisində, Apennin yarımadasında dağ sistemi. İtaliyanın, əsasən, Apennin yarımadası istiqamətində şimalından cənubuna qədər 1000 km boyunca uzanır. Orta hündürlüyü 1200–1800 m, maksimal hündürlüyü 2912 m-dir (Korno-Qrande zirvəsi). Kadibona aşırımı ilə Alp dağlarından, dərəli-təpəli dağətəyi və sahilboyu düzənliklər zolağı ilə isə Adriatik və Tirren dənizlərindən ayrılır. Fəaliyyətdə olan Vezuvi vulkanı Neapol körfəzi yaxınlığındadır. Dağ sisteminə “Apennin” adını ilk dəfə e.ə. 2 əsrdə Polibi vermişdir. == Relyef == Geomorfoloji quruluşuna görə Şimali, Mərkəzi və Cənubi Apennin dağlarına ayrılır.
Apennin qonur ayısı
Apennin qonur ayısı (lat. Ursus arctos marsicanus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin yırtıcılar dəstəsinin ayıkimilər fəsiləsinin ayı cinsinin qonur ayı növünə aid heyvan yarımnövü. Əsasən İtaliya ərazizində, Apennin dağları bölgəsində yayılmışlar. Qonur ayıların elə də böyük olmayan yarımnövüdür. 95-150 kq çəkiyə və 190 sm boya malik olurlar. Hər şeylə qidalanırlar. Hər ayının özünə məxsus ərazisi olur. == Həyatı == Bu canlılar balalarının vəhşi təbiətdə qalması 50 %-dir. Belə vəziyyətdə 20 il müddətində yaşaya bilirlər (qapalı vəziyyətdə daha çox) == Qorunması == Nəslinin kəsilməsi yüksəkdir. Təbiətdə cəmi 50—80 arası fərd qalmışdır.
Apennin xoruzgülü
Adonis pyrenaica (lat. Adonis pyrenaica) — qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin xoruzgülü cinsinə aid bitki növü.
Apennin yarımadası
Apennin yarımadası (it. Penisola italiana — İtaliya yarımadası; eləcə də it. Penisola appenninica) — Avropanın böyük yarımadalarından biri. Qitənin cənubunda yerləşir və Aralıq dənizinin sahilindədir. Yarımadada İtaliyanın əsas hissəsi, San-Marino Respublikası və teokratik dövlət olan Vatikan yerləşir. Yarımadanın sahəsi 149 000 km²-dir. Uzunluğu təqribən 1100 km, eni 130-dan 300 km-ə qədərdir. Appenin yarımadasının şimal hissəsi Padan ovalığı ilə, qərbdən Tirren dənizi, şərqdən Adriatik dənizi, cənubdan isə İonik dənizi ilə əhatə olunub. Yarımadanı Elba adasından Pombino boğazı, Siciliya adasından isə Messin boğazı ayırır. Yarımadanın adı onun böyük hissəsi boyunca uzanan Appenin dağlarından götürülüb.
Apera palustris
Agrostis stolonifera (lat. Agrostis stolonifera) — bitkilər aləminin qırtıcçiçəklilər dəstəsinin qırtıckimilər fəsiləsinin agrostis cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == × Agropogon robinsonii (Druce) Melderis & D.C.McClint. Agrostis adscendens Lange Agrostis alba var. albida (Trin.) Griseb. Agrostis alba f. amethystina Podp. Agrostis alba var. armena Schischk. Agrostis alba var.
Apera procumbens
Agrostis stolonifera (lat. Agrostis stolonifera) — bitkilər aləminin qırtıcçiçəklilər dəstəsinin qırtıckimilər fəsiləsinin agrostis cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == × Agropogon robinsonii (Druce) Melderis & D.C.McClint. Agrostis adscendens Lange Agrostis alba var. albida (Trin.) Griseb. Agrostis alba f. amethystina Podp. Agrostis alba var. armena Schischk. Agrostis alba var.
Aperi sabiti
Aperi sabiti — riyaziyyatın sirli ədədlərindən biridir. Elektrodinamika sahəsində elektronun giromaqnetik əmsalının ikinci və üçüncü dərəcə hədləri ilə bərabər, bir çox fiziki məsələlərdə qarşılaşılan bu sabit, məxrəcində eksponensial funksiya mövcud olan inteqralların həllində də istifadə olunur. Debye modelinin ikiölçülü fəza üçün hesablanması buna misal olaraq göstərilə bilər. Sabit aşağıdakı kimi təyin edilir: ζ ( 3 ) = ∑ k = 1 ∞ 1 k 3 = 1 + 1 2 3 + 1 3 3 + 1 4 3 + ⋯ {\displaystyle \zeta (3)=\sum _{k=1}^{\infty }{\frac {1}{k^{3}}}=1+{\frac {1}{2^{3}}}+{\frac {1}{3^{3}}}+{\frac {1}{4^{3}}}+\cdots } Burada ζ, Rieman zeta funksiyasını ifadə edir.
Aperitiv
Aperitiv — yeməkdən əvvəl verilən iştahaçıcı, əksərən alkoqollu içkilər. Bəzən yeməkdən əvvəl verilən, yüngül yeməklərə də aperitiv deyilir. Ən çox tanınan aperitiv içkilərə vermut, cin, şərab və s. daxildir.
Aperlai
Aperlai (yun. Ἄπερλαι) — Türkiyə Respublikasının Antalya ilinin Kaş və Kekova ilçələri arasındakı Siçan yarımadasında yerləşən antik Likiya şəhəri. Şəhərin tarixi E.ə. 400-cü ildə başlayır. Bəzi ədəbiyyatlarda Aperlae, Aperrae, Apyrae və Aperlai kimi işlədilir. Luvi dilində Aprillai olub Axarsu boğazı mənasını verməkdədir. Likiyanın kiçik şəhərlərindən biridir. Şəhərin adına ilk dəfə qədim dövr tarixçiləri Plini, Heroklesin yazılarında rast gəlinir. XVI əsrdə tərk edildiyi barədə Piri Rəis öz "Kitab-ül Bəhriyyə"sində yazır. Likiya Birliyində Simena, Apollonia və İsinda ilə birlikdə 1 səs hüququna malik şəhər idi.
Apertium
Apertium — İspaniya və Kataloniya hökumətlərinin maliyyə vəsaitləri hesabına Alikante Universitetində (Universitat d’Alacant) yaradılan avtomatik tərcümə platforması. O, GNU GPL şərtlərinə uyğun yayılan pulsuz proqram təminatıdır. Apertium avtomatik tərcümə aləti kimi OpenTrad layihəsinin çərçivəsində yarandı və ilkin olaraq qohum dillər arasında tərcümə üçün nəzərdə tutulmuşdur. Lakin bu yaxınlarda onun imkanları bir-birindən fərqli olan dilləri əhatə etmək üçün genişləndirilmişdir. Yeni avtomatik tərcümə sisteminin yaradılması üçün yalnız dəqiq təsvir olunmuş XML formatında linqvistik əsaslar (lüğətlər, qaydalar) yaradmaq lazımdır. Bu proqram üçün yaradılmış dil bazaları (Universidade de Vigo, Universitat Politècnica de Catalunya və Universitat Pompeu Fabra ilə əmakdaşlıqda) hal-hazırda İspaniyanın Roma dilləri, (İspan (Kastilya), Katalon və Qalisiya) və həmçinin ingilis, portuqal, fransız və rumın dillərini dəstəkləyir. Apertium özünün bütün leksiki trasformasiyaları üçün son dəyişdiricilərdən və nitq hissələrinin səciyyələndirilməsi və ya söz kateqoriyaları arasında ziddiyyətlərin aradan qaldırılması üçün gizli Markov modellərindən istifadə edən avtomatik tərcümə sistemidir.
Apertur
Apertur (lat. apertura – deşik) – 1) optik sistemin Aperturu – optik sistemdən keçən işıq dəstələrinin eninə ölçülərini məhdudlaşdıran həmin sistemin ən kiçik deşiyini (təsiredici adlanan) səciyyələndirən kəmiyyət; linzaların və ya apertur adlanan diafraqmanın ölçüləri ilə təyin edilir. Bucaq və ədədi Aperturalar olur. Bucaq Aperturu optik sistemə daxil olan konusvarı işıq dəstəsinin kənar şüaları arasında 2σA bucağı ilə xarakterizə edilir. Kənar işıq şüasının və optik oxun arasındakı σA bucağı apertur bucaq adlanır. Ədədi Apertur A = n·sinσA ilə ifadə edilir; n – obyektlə optiki sistemin ön səthi arasındakı mühitin şüasındırma əmsalıdır. Apertur böyük olduqca, müstəvidə təsvirin işıqlığı ilə təyin edilən optik sistemin işıq qüvvəsi (A2 ilə mütənasibdir) və onun obyektin iki yaxın nöqtəsinin ayrı-ayrı təsvirlərini yarada bilmək qabiliyyətini xarakterizə edən ayırd etmə qabiliyyəti (A ilə mütənasibdir) də yüksək olur. Ədədi Aperturu böyütmək üçün mikroskoplarda əşya (qoruyucu şüşə) ilə giriş obyektivi arasında adətən yüksək şüasındırma əmsalına malik immersion adlanan şəffaf maye yerləşdirilir. 2) Antena Aperturu – radioteleskop və ya radiolokator antenasının effektiv sahəsi; müəyyən şəraitdə təqribən antenanın açılma sahəsinə bərabər ola bilər. Apertur şüanın düşmə istiqamətindən asılıdır.
Apeshit (mahnı)
Apeshit — amerikalı müğənni Beyonce və amerikali reper Jay-Znin duetidir. Mahnıya klipi Ricky Saiz çəkmişdir. Klip Fransanın paytaxtı Paris şəhərindəki Luvr muzeyində çəkilmişdir.
Apex Legends
Apex Legends (azərb. Zirvə əfsanələri‎; qısaca Legends, azərb. Əfsanələr‎) — "Respawn Entertainment" tərəfindən hazırlanan və "Electronic Arts" tərəfindən nəşr olunan free-to-play kral döyüşü videooyunu. "Titanfall" oyun seriyasındakı 1-ci spin-off epizoddur (bütövlükdə 4). Oyun 4 fevral 2019-cu il tarixində Microsoft Windows, PlayStation 4 və Xbox One platformaları üçün buraxılmışdır. Oyun buraxılmazdan əvvəl haqqında heç bir açıqlama verilməmişdi və marketinq kampaniyası aparılmamışdı. "Apex Legends" videooyununun geympleyi "Respawn Entertainment" studiyasının əvvəlki oyunları, digər kral döyüşü oyunları, sinif-əsaslı atıcılar və inkişaf edən süjetlərə malik videooyunlar kimi müxtəlif videooyunların geympley elementlərini bir araya gətirir. Oyunda təqribən 60 oyunçu 3 nəfərlik dəstələrə bölünərək böyük bir adaya düşürlər və bir-birlərinə qarşı vuruşurlar. Hər raundda maksimum 20 dəstə olur ki, bu dəstələrin bir üzvü onların haraya düşəcəklərini müəyyənləşdirir. Daha sonra bu dəstələr digər dəstələrlə vuruşmaq üçün adada silahlar və ehtiyatlar axtarırlar.
Apeyron
Apeyron [yun.apeyron] — əbədi hərəkətdə olan, sonsuz, qeyri-müəyyən, keyfiyyətsiz materiyanı ifadə etmək üçün Anaksimandrın tətbiq etdiyi anlayış. Yunan dilindən Avropa dillərinə keçmişdir, hərfi mənada sonsuz, hüdudsuz deməkdir. == Mənbə == Adilə Nəzərova, “Fəlsəfə terminlərinin izahlı lüğəti”.
декальки́рование депози́тор лизоблю́дство по-латиноамерика́нски свежа́тина трёхпе́рстно веселя́щий газ гиперреали́зм кельтологи́ческий лега́льный марксизм наса́лить парадоксали́стка стрельну́ть уки́снуть бешлот смотреть bite breastplough dinornis elephantiasis N obtect participational Pelton wheel sack dress