Этимологический словарь азербайджанского языка

  • AXAR-BAXARLI

    Axarı türkmənlərin dəvə yunundan toxuduqları nazik və gözəl parça növüdür. Baxanda sanki adamın gözünü aparır (axıdır)

    Полностью »
  • AXÇA

    Gümüş pula verilən addır. Ağ sifətindən əmələ gəlib ( pulun rəngi ağ, yəni gümüş olduğu üçün belə deyiblər)

    Полностью »
  • AXIR

    Bu söz ərəb mənşəlidir, axirət kəlməsi ilə eyni kökə malikdir, “son” deməkdir. 

    Полностью »
  • AXIR-UXUR

    Axır-axır sözünün dəyişilmiş formasıdır, “axıra qalan”, “töküntü” de­mək­dir. 

    Полностью »
  • AXİRƏT

    Axır (son) sözü ilə eyni kökə malikdir, ərəb mənşəlidir. 

    Полностью »
  • AXMAQ

    Suyun axması ağmaq kimi olub. Ağ isə “hündür” deməkdir. Su da həmişə hündürdən aşağıya axır (“su axar, çuxurunu tapar” deyirik)

    Полностью »
  • AXSAQ

    Kökü ağ kəlməsidir. Onun mənalarından biri “o tərəf-bu tərəfə əyilmə” de­mək­dir. Ağsamaq - ayağın şikəstliyi ilə bağlı olaraq, yeriş zamanı adamın əy

    Полностью »
  • AXŞAM

    Ağşam kimi yazılışı da olub. Şam günün qaranlıq, ağşam isə hələ bir qədər işıqlı (yəni ağ) dövrüdür, gecədən də bununla fərqlənir

    Полностью »
  • AXTA

    Fars dilində də işlədilir və məsdər formasında (axtən) var. Ona görə də onu alınma hesab etmək ilk baxışda təbii görünür

    Полностью »
  • AXTARMA

    1. Pendir növüdür, hərfi mənası “alt-üst etmək”, “qarışdırmaq”, “yoğur­maq” deməkdir, mənbələrdə ruscaya “перевалить” kimi tərcümə olunur

    Полностью »
  • AXUND

    Akın sözünün dəyişilmiş formasıdır. Akının ilkin mənası “savadlı”, “bacarıq­lı”, “çox bilən” demək olub

    Полностью »
  • AXUR

    Axır kimi də işlədilir, farsca “tövlə” deməkdir, bizdə mənası dəyişib.

    Полностью »
  • AİŞƏ

    Ərəbcə mənası “yaşayan” (Dursun) deməkdir. 

    Полностью »
  • AKADEMİYA

    Yunan sözüdür. Afinada yer adı ilə bağlıdır. Həmin yerdə e.ə 385-ci ildən eranın 579-cu ilinə qədər Platonun təsis etdiyi akademiya fəaliyyət göstərib

    Полностью »
  • AKIN

    Qazaxlarda müğənniyə “akın” deyirlər, “atlı gəzən” anlamını verir. Aşıq, ozan kimi bu da gəzərgi olub

    Полностью »
  • AKKAUNT

    ing. account  – hesab, qeydiyyat yazısı

    Полностью »
  • AKKLİMATİZASİYA

    lat. a – sözönü + yun. klima – iqlim

    Полностью »
  • AKKUMULYASİYA

    lat. accumulatio – toplanma

    Полностью »
  • AKROBAT

    Bu, yunan sözüdür, kəndirbaz anlamını əks etdirib, indi məna bir qədər dəyişib. 

    Полностью »
  • AKRONİM

    yun. akros – uca + yun. ony­ma – ad

    Полностью »
  • AKSİZ

    Fransız sözüdür, ilk mənası gəlir “vergisi” demək olub. İndi də “vergi” anlamı ilə bağlı işlədilir. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • AKTİNOQRAF

    yun. aktis – şüa + yun. grapho – yazıram, təsvir edirəm

    Полностью »
  • AKTİNOLİT

    yun. aktis – şüa + yun. lithos – daş

    Полностью »
  • AKTİNOMETRİYA

    yun. aktis – şüa + yun. metron – ölçü

    Полностью »
  • AKTUALİZM

    lat. aktualis – müasir

    Полностью »
  • AKVAKULTUR

    lat. agua – su + lat. cultura – tərbiyəetmə, yetişdirmə

    Полностью »
  • AKVAMARİN

    lat. aqua marina – dəniz suyu

    Полностью »
  • AKVATORİYA

    lat. agua – su + lat. territorium – ərazi

    Полностью »
  • AQLOMERAT

    lat. agglomero – birləşmə, toplanma

    Полностью »
  • AQRAR

    lat. agros – tarla, əkin yeri

    Полностью »
  • AQREQAT

    lat. aggregatus – birləşdirilmiş

    Полностью »
  • AQRO...

    lat. agros – tarla, əkin yeri

    Полностью »
  • AQROMEŞƏMELİORASİYA

    lat. agros – tarla, əkin yeri + lat. melioratio – yaxşılaşdırma

    Полностью »
  • AQROMETEOROLOGİYA

    yun. agros – tarla, əkin yeri + yun. meteora – atmosfer hadisələri + yun. logos – elm

    Полностью »
  • AQRONOMİYA

    lat. agros – tarla, əkin yeri + yun. nomos – qanun

    Полностью »
  • AQROSENOZ

    lat. agros – tarla, əkin yeri + lat. koinos – ümumi

    Полностью »
  • AQROTEXNİKA

    lat. agros – tarla, əkin yeri + yun. teknikos – bacarıq, ustalıq

    Полностью »
  • AQŞİN

    Sarışın qəlibi üzrə ağ sifətindən əmələ gəlib, sonra isimləşib (ada çevrilib). 

    Полностью »
  • AL1

    Dilimizdə “Sənə al da geysən, yaraşır, şal da geysən” cümləsi var. Al sözü “na­rıncı (оранжевый) rəngdə olan ipək parça” deməkdir

    Полностью »
  • AL-ƏLVAN

    Al “qırmızı”dır, “əlvan”, “parlaq”, “bəzəkli” anlamını əks etdirir. 

    Полностью »
  • ALA1

    Dilimizdə alaca, ala-bula, ala (пегий) sözləri var. Al sözü tarixən ağ sözü ilə ey­ni olub. Ala kəlməsinin mənasinda həmişə “ağ”anlamı da mövcuddur: a

    Полностью »
  • ALA-ÇULA

    Sinonimlər birləşməsidir, hər iki sözün mənası “yarımçıq” deməkdir. 

    Полностью »
  • ALACA

    “Açıq-kürən” (светло-рыжий) deməkdir. “Koroğlu”da “Bir atı var alaca...” sözləri mövcuddur, öz sözümüzdür

    Полностью »
  • ALAÇIQ

    Sözün al hissəsi alın sözü ilə qohumdur. Mənası “qabaq”, “ön tərəf” de­məkdir. Açıq isə elə indi də işlətdiyimiz kəlmədir, “bağlı olmayan” deməkdir

    Полностью »
  • ALAF

    Ərəbcə əsli ələfdir, “yem” deməkdir. Əllaf sözü ilə qohumdur. 

    Полностью »
  • ALAGÖZ

    “İri və cazibəli göz” deməkdir. Qarasından ağı artıq olan gözə “ağ göz” de­yirlər. Ala sözünün “ağ” mənası mənbələrdə qeydə alınıb

    Полностью »
  • ALAĞIZLANMAQ

    Azca xörək yeməklə mədəni sakitləşdirməyə respublikanın bəzi rayonlarında “alağızlanmaq” deyirlər. Güman edirəm ki, söz al (aldatmaq) və ağız kəlmələr

    Полностью »
  • ALAKEŞ

    Sözün birinci hissəsi bizimkidir, alaq kəlməsi ilə bağlıdır, keş farsca “çəkən” deməkdir. Toxanın bir növünə “alakeş” deyirlər

    Полностью »
  • ALAKOL

    Tovuzda kənd adıdır. İki yozumu var: 1. Kolluq sahə.  2. Geniş düzənlik. Ala (al) feili “geniş olmaq” mənasında işlənib

    Полностью »
  • ALAQARIN

    Ala sözünün bir mənası “yarımçıq” deməkdir. Alaqarın “doyunca ye­mə­mək”, “yarımçıq, az yemək” deməkdir

    Полностью »