Этимологический словарь азербайджанского языка

  • AİŞƏ

    Ərəbcə mənası “yaşayan” (Dursun) deməkdir. 

    Полностью »
  • AKADEMİYA

    Yunan sözüdür. Afinada yer adı ilə bağlıdır. Həmin yerdə e.ə 385-ci ildən eranın 579-cu ilinə qədər Platonun təsis etdiyi akademiya fəaliyyət göstərib

    Полностью »
  • AKIN

    Qazaxlarda müğənniyə “akın” deyirlər, “atlı gəzən” anlamını verir. Aşıq, ozan kimi bu da gəzərgi olub

    Полностью »
  • AKKAUNT

    ing. account  – hesab, qeydiyyat yazısı

    Полностью »
  • AKKLİMATİZASİYA

    lat. a – sözönü + yun. klima – iqlim

    Полностью »
  • AKKUMULYASİYA

    lat. accumulatio – toplanma

    Полностью »
  • AKROBAT

    Bu, yunan sözüdür, kəndirbaz anlamını əks etdirib, indi məna bir qədər dəyişib. 

    Полностью »
  • AKRONİM

    yun. akros – uca + yun. ony­ma – ad

    Полностью »
  • AKSİZ

    Fransız sözüdür, ilk mənası gəlir “vergisi” demək olub. İndi də “vergi” anlamı ilə bağlı işlədilir. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • AKTİNOQRAF

    yun. aktis – şüa + yun. grapho – yazıram, təsvir edirəm

    Полностью »
  • AKTİNOLİT

    yun. aktis – şüa + yun. lithos – daş

    Полностью »
  • AKTİNOMETRİYA

    yun. aktis – şüa + yun. metron – ölçü

    Полностью »
  • AKTUALİZM

    lat. aktualis – müasir

    Полностью »
  • AKVAKULTUR

    lat. agua – su + lat. cultura – tərbiyəetmə, yetişdirmə

    Полностью »
  • AKVAMARİN

    lat. aqua marina – dəniz suyu

    Полностью »
  • AKVATORİYA

    lat. agua – su + lat. territorium – ərazi

    Полностью »
  • AQLOMERAT

    lat. agglomero – birləşmə, toplanma

    Полностью »
  • AQRAR

    lat. agros – tarla, əkin yeri

    Полностью »
  • AQREQAT

    lat. aggregatus – birləşdirilmiş

    Полностью »
  • AQRO...

    lat. agros – tarla, əkin yeri

    Полностью »
  • AQROMEŞƏMELİORASİYA

    lat. agros – tarla, əkin yeri + lat. melioratio – yaxşılaşdırma

    Полностью »
  • AQROMETEOROLOGİYA

    yun. agros – tarla, əkin yeri + yun. meteora – atmosfer hadisələri + yun. logos – elm

    Полностью »
  • AQRONOMİYA

    lat. agros – tarla, əkin yeri + yun. nomos – qanun

    Полностью »
  • AQROSENOZ

    lat. agros – tarla, əkin yeri + lat. koinos – ümumi

    Полностью »
  • AQROTEXNİKA

    lat. agros – tarla, əkin yeri + yun. teknikos – bacarıq, ustalıq

    Полностью »
  • AQŞİN

    Sarışın qəlibi üzrə ağ sifətindən əmələ gəlib, sonra isimləşib (ada çevrilib). 

    Полностью »
  • AL1

    Dilimizdə “Sənə al da geysən, yaraşır, şal da geysən” cümləsi var. Al sözü “na­rıncı (оранжевый) rəngdə olan ipək parça” deməkdir

    Полностью »
  • AL-ƏLVAN

    Al “qırmızı”dır, “əlvan”, “parlaq”, “bəzəkli” anlamını əks etdirir. 

    Полностью »
  • ALA1

    Dilimizdə alaca, ala-bula, ala (пегий) sözləri var. Al sözü tarixən ağ sözü ilə ey­ni olub. Ala kəlməsinin mənasinda həmişə “ağ”anlamı da mövcuddur: a

    Полностью »
  • ALA-ÇULA

    Sinonimlər birləşməsidir, hər iki sözün mənası “yarımçıq” deməkdir. 

    Полностью »
  • ALACA

    “Açıq-kürən” (светло-рыжий) deməkdir. “Koroğlu”da “Bir atı var alaca...” sözləri mövcuddur, öz sözümüzdür

    Полностью »
  • ALAÇIQ

    Sözün al hissəsi alın sözü ilə qohumdur. Mənası “qabaq”, “ön tərəf” de­məkdir. Açıq isə elə indi də işlətdiyimiz kəlmədir, “bağlı olmayan” deməkdir

    Полностью »
  • ALAF

    Ərəbcə əsli ələfdir, “yem” deməkdir. Əllaf sözü ilə qohumdur. 

    Полностью »
  • ALAGÖZ

    “İri və cazibəli göz” deməkdir. Qarasından ağı artıq olan gözə “ağ göz” de­yirlər. Ala sözünün “ağ” mənası mənbələrdə qeydə alınıb

    Полностью »
  • ALAĞIZLANMAQ

    Azca xörək yeməklə mədəni sakitləşdirməyə respublikanın bəzi rayonlarında “alağızlanmaq” deyirlər. Güman edirəm ki, söz al (aldatmaq) və ağız kəlmələr

    Полностью »
  • ALAKEŞ

    Sözün birinci hissəsi bizimkidir, alaq kəlməsi ilə bağlıdır, keş farsca “çəkən” deməkdir. Toxanın bir növünə “alakeş” deyirlər

    Полностью »
  • ALAKOL

    Tovuzda kənd adıdır. İki yozumu var: 1. Kolluq sahə.  2. Geniş düzənlik. Ala (al) feili “geniş olmaq” mənasında işlənib

    Полностью »
  • ALAQARIN

    Ala sözünün bir mənası “yarımçıq” deməkdir. Alaqarın “doyunca ye­mə­mək”, “yarımçıq, az yemək” deməkdir

    Полностью »
  • ALAQAYIŞ

    Sinəbənd (bu, farscadır) sözünün türkcə qarşılığıdır. Al (ala) “qabaq tərəf” deməkdir. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • ALAMANÇI

    Mənbələrdə al (ala) sözünün bir mənası belə açıqlanıb: “talançı atlı dəstə”. Talamaq, talan, talançı sözləri ilə alamançı (soyğunçu) kəlməsi arasında

    Полностью »
  • ALAS

    yakut. alaas – biçənək

    Полностью »
  • ALASİMAN

    Al “hündür, yüksək”, asiman isə “səma” deməkdir. Alasiman “yüksək səma” deməkdir (al “hündür mənasında çox işlənir”)

    Полностью »
  • ALAŞA

    Ala-bəzək sözündəki ala hissəsi ilə qohumdur, “qarışıq” (dönmə) deməkdir. Alaşa cins (seçmə) ayğırla adi madyandan törəyən (qarışıq) ata deyiblər

    Полностью »
  • ALATORAN

    Ala “bir qədər” (yarımçıq) deməkdir, toran farsca tar (qaranlıq) sözü ilə bağlıdır, sinonimi ala-qaranlıq kəlməsidir

    Полностью »
  • ALAYI

    “Alayı cür ola bilməz” deyirik. Zənn edirəm ki, alayı sözü an (o əvəzliyi) və layu (kimi, cür, sayaq) kəlmələrindən törəyib, anlayu (o cür, başqa cür)

    Полностью »
  • ALBALI

    Al sözü “hiylə”, “yalan”, “aldadıcı” deməkdir. Deməli, albalı “yalançı (şirin ol­mayan) gilas” kimi başa düşülə bilər (balı sözünün mənası şirin gilas

    Полностью »
  • ALBEDO

    lat. albedo – ağlıq

    Полностью »
  • ALBİT

    lat. albus – ağ

    Полностью »
  • ALÇA

    Alu farsca “meyvə” deməkdir: gavalı, şaftalı və s. Alça (əsli: aluçə) sözü də bununla bağlıdır. “Meyvəcik” mənasını əks etdirir

    Полностью »
  • ALÇACIQ

    Kiçi (kiçi-l-mək, kiçi-k), alça (alça-q, alça-l-maq) tipli sözlər qabaqlar müstəqil işlədilib. Alçacıq kəlməsində alça özünün qədim formasını saxlayıb

    Полностью »