Этимологический словарь азербайджанского языка

  • GAH

    Farscadır, bizdə bölüşdürmə bağlayıcısı kimi işlənən bu sözün mənası farsca “za­man”, “vaxt” deməkdir

    Полностью »
  • GAVAHIN

    Farscadır, xışın torpağa girən əyri hissəsinə deyirlər. Onun ucuna dəmir tiyə salınır (farslar buna tiğe gavahın deyirlər)

    Полностью »
  • GAVALI

    Gav farsca “inək” deməkdir (gavmış isə “camış”dır). İlk baxışda güman et­mək olar ki, bu meyvə “inək yemi” (meyvəsi) deməkdir

    Полностью »
  • GECƏ

    Sinonimi tün kəlməsi olub; tün və dün (yəni dünən) sözləri qohumdur: dün (dünən) “tündən (gecədən) əvvəlki gün” deməkdir

    Полностью »
  • GECƏNİ

    “Bütün gecəni yatmamışam” deyirik. Gecəni sözündəki son şəkilçi nə bil­dirir? Bunu bəzən təsirlik hal hesab edirlər

    Полностью »
  • GEDİŞAT

    Bizdə -at(-ət) şəkilçisi olmayıb. Ehtimal ki, söz gərdişat kimi olub (alın­madır), sonra təhrif edilib və gedişat şəklində sabitləşib

    Полностью »
  • GENERALİZASİYA

    lat. generalis – ümumi, əsas

    Полностью »
  • GENEZİS

    yun. genesis – mənşə, yaranış

    Полностью »
  • GENİŞ

    Gediş, eniş tipli kəlmələrin qəlibi üzrə əmələ gəlib. Sözün əsli gen-i-ş (ge­nimək feili ilə bağlıdır) olub, sonra -i şəkilçisinin biri reduksiyaya uğ

    Полностью »
  • GEO...

    yun. geo – Yer

    Полностью »
  • GEOANTİKLİNAL

    yun. geo – Yer + yun. anti – əks + yun. klino – əyirəm

    Полностью »
  • GEOBİOSFER

    yun. geo – Yer + yun. bios – həyat + yun. sphaira – kürə, təbəqə

    Полностью »
  • GEODEZİYA

    yun. geo – Yer + yun. daio – bölürəm

    Полностью »
  • GEOFİZİKA

    yun. geo – Yer + yun. physike – təbiət

    Полностью »
  • GEOXRONOLOGİYA

    yun. geo – Yer + yun. chronos – vaxt, zaman + yun. logos – elm, təlim

    Полностью »
  • GEOİD

    yun. geo – Yer + yun. eidos – görünüş

    Полностью »
  • GEOKİMYA

    yun. geo – Yer + ər. – kimya

    Полностью »
  • GEOKRİOLOGİYA

    yun. geo – Yer + yun. kryos – soyuq, şaxta + yun. logos – elm, təlim

    Полностью »
  • GEOLOGİYA

    yun. geo – Yer + yun. logos – elm, təlim

    Полностью »
  • GEOMORFOLOGİYA

    yun. geo – Yer + yun. morphe – forma + yun. logos – elm

    Полностью »
  • GEOPOLİTİKA

    yun. geo – Yer + yun. politike – dövlət əhəmiyyətli işlər

    Полностью »
  • GEOSFERLƏR

    yun. geo – Yer + yun. sphaira – kürə, təbəqə

    Полностью »
  • GEOSİNKLİNAL

    yun. geo – Yer + yun. syinklino – əyilirəm

    Полностью »
  • GEOSİSTEM

    yun. geo – Yer + yun. systema – hissələrdən ibarət bütöv

    Полностью »
  • GEOTEKTONİKA

    yun. geo – Yer + yun. tektonikos – tikintiyə aid

    Полностью »
  • GEOTEKTUR

    yun. geo – Yer + lat. tectura – örtük

    Полностью »
  • GEOTERMİYA

    yun. geo – Yer + yun. therme – istilik

    Полностью »
  • GERÇƏKLİK

    Belə hesab edirəm ki, söz “görmək” feili zəminində yaranıb. Tarixən insanlar gördüklərini həqiqət hesab ediblər (“gör-gör, kor-kor”, “aşıq gördüyünü ç

    Полностью »
  • GERİ

    İrəli (əsli: iləri) kəlməsinin qəlibi üzrə yaranıb: iləri “il yer” (qabaq yer) deməkdir. Geri də (əsli: geyri) gey “arxa yer” deməkdir

    Полностью »
  • GETTO

    Orta əsrlər və yeni tarixin başlanğıcında yəhudilər Qərbi Avropada acınacaqlı həyat sürürdülər. Onlara nifrət edir və həqarətlə baxırdılar

    Полностью »
  • GEYMƏK

    Mənbələrdə ged sözü geymək feilinin sinonimi kimi verilib. Gigir sözü “вводить” mənasında açıqlanıb. Ehtimal ki, sözün əsli gir feili ilə bağlıdır: qə

    Полностью »
  • GƏBƏRMƏK

    İzahı belədir: ölü bir qayda olaraq şişir. Türk dillərinin bəzilərində (məs, qaqauz dilində) hamilə yerinə qebə işlədilir

    Полностью »
  • GƏC

    Farscadır, “əhəng” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • GƏDA

    Farsca “dilənçi” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • GƏDİK

    Getmək feili zəminində yaranıb. Dağın bir tərəfindən digər tərəfinə keçmək üçün olan gediş (keçid) yerinə deyilir

    Полностью »
  • GƏLİN

    Gəlmək feili ilə bağlı yaranıb, “evə gətirilən” deməkdir. Ruslarda da невеста sözü новый веду birləşməsindən törəyib, “təzə gətirilən” deməkdir

    Полностью »
  • GƏMALMAZ

    Gəm qantarğada atın ağzına salınan hissənin adıdır (qabaq sümükdən olub, ona görə də gəm adlandırılıb, indi dəmirdən düzəldilir)

    Полностью »
  • GƏMİRCƏK

    Ximircək forması da mövcuddur. Gəmirmək felindən əmələ gəlib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • GƏMİRMƏK

    Gəm isimdir, bəs -ir şəkilçisi ona necə əlavə olunub? Sözün əsli gəmğir olub, -gir4 şəkilçisi adlarda feil düzəldir (müqayisə et: oqğur –“посадить”; q

    Полностью »
  • GƏNƏ

    Fars dilində kəne sözü “bit” (heyvanda) və “gənə” anlamında işlədilir. Əbu Həyyan bu sözün yerinə saqurqa kəlməsini işlədib, (qan) “soran” deməkdir

    Полностью »
  • GƏNƏŞMƏK

    “Məsləhətləşmək” mənasında gən-ə-mək feIli olub. Ondan da gən-ə-ş-mək sözü əmələ gəlib. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • GƏRDƏK

    Farscadır, girdə sözündəndir, “girdə (dəyirmi) çadır” mənasını əks etdirir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • GƏRDİŞ

    Farsca qeştən (fırlanmaq) feili ilə qohumdur. Qrammatik əsası gərd sözüdür, -iş şəkilçisi isə sifariş, saziş sözlərindəkinin eynidir

    Полностью »
  • GƏRMƏ

    Latın dilində gərmə sözü var və “isti” deməkdir. Söz həmin mənada fars dilində də işlədilir, Yunan dilində də var (görünür, termo sözü də buradandır)

    Полностью »
  • GƏRMƏŞOV

    İki ağac növü şov komponenti ilə bitir: gərməşov və mürdəşov (murdarça). Gərməşov –“gərilə (əyilə) bilən, sınmayan, elastik olan şov (əsli: şiv)” demə

    Полностью »
  • GƏRNƏŞMƏK

    Gərmək feili, gərgin sifəti ilə qohumdur. Gərnəşmək əzələlərin gərilməsi ilə bağlıdır. Sözün əsli gər-in-ə-əş kimi olub, -in şəkilçisi gər feilindən b

    Полностью »
  • GƏŞT ELƏMƏK

    Gəşt fars sözüdür, “gəzmə”, “seyr” mənalarını əks etdirir. Poeziyada çox işlədilib: Hərdəm-hərdəm gəşt edir bu yerlərə, / Aşiqi salmasın yaman hallara

    Полностью »
  • GƏTİRMƏK

    Əsli gəldir kimi olub. Aparmaq yerinə, albar (al və get), bir ildir yerinə, bildir işlədildiyi kimi, gəldir əvəzinə də gətir işlədilib

    Полностью »
  • GƏVƏLƏ

    Gəv “çeynəmək” deməkdir, ondan səpələ qəlibi üzrə gəvələ əmələ gəlib. Gövşəmək də buradandır. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • GƏYİRMƏK

    Mənbələrdə gəyir və gəgirdək sözləri var, “boğaz”, “nəfəs borusu” mənasında açıqlanıb. Görünür, gəyirmək, ximirçək, qırtlaq, xirtdək sözləri “boğaz” m

    Полностью »