Этимологический словарь азербайджанского языка

  • QEYRİ

    Ərəbcədən alınmadır. Türk dillərində onun yerinə dış kəlməsi işlədilib. Qeyri-qanuni sözü tuva dilində qanun dışında şəklində işlədilir

    Полностью »
  • QEYS

    Məcnunun ilk adı olub, ərəbcə miqyas, qiyas, müqayisə sözləri ilə qohumdur (“ölçü” deməkdir). (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • QEYZ

    Ərəbcə “qəzəbli” deməkdir, amma “qəzəb”lə eyni kökə malik deyil (qeyz sözü zad ilə yazılır, qəzəb isə za ilə)

    Полностью »
  • QEYZER

    isl. geyzer – fışqırmaq

    Полностью »
  • QƏBİLƏ

    Ərəb dilinə məxsus sözdür. Qohumluq əlaməti ilə insanların birgə ya­şaması, yəni “toplum” deməkdir. Tayfadan kiçikdir (tayfa –qəbilələrin birləş­mə­si

    Полностью »
  • QƏBZ

    Ərəbcə “ələ verilən sənəd (kağız)” deməkdir. Qəbzə (əl tutan yer, yəni dəstək) də bununla bağlıdır. Deməli, “əl” anlayışı ilə bağlıdır

    Полностью »
  • QƏDDAR

    Ərəbcədir, bizdə qatı (qatıq) sözü işlədilib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • QƏDƏM

    Ərəbcədir, “addım” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • QƏDƏR

    Qəzavü-qədər işlədirik, söz ərəb mənşəlidir, cəm forması əqdarddır, “tale” deməkdir. Miqdar sözü ilə kökdaş olan qədər (əsli: qədr) kəlməsi ilə əlaqəs

    Полностью »
  • QƏDİR-NAŞÜNAS

    Qədir (qiymət) məlumdur. Şünas farsca “bilən” deməkdir, na fars­larda inkarlıq önlüyüdür. Söz bütövlükdə “qədir bilməyən” anlamını əks etdirir

    Полностью »
  • QƏFLƏ (QAFİLƏ)

    Ərəbcə “karvan” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • QƏFLƏQATİR

    Qəflə “karvan” deməkdir, qatır isə məlum heyvanın adıdır, mənası “qatır karvanı” deməkdir. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • QƏFLƏT

    Ərəbcədir, qafil sözü ilə kökdaşdır, “bixəbər” deməkdir. Qəflət yuxusu birləşməsində “nadan” mənasını əks etdirir

    Полностью »
  • QƏHVƏ

    Ərəb sözüdür, kofe onun Avropa tələffüzü ilə bağlıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • QƏLB

    Ərəbcədir, “könül” deməkdir.

    Полностью »
  • QƏLƏM

    Ərəbcə “qamışdan pero” deməkdir, cəmi əqlam kimidir.

    Полностью »
  • QƏLƏT

    Ərəbcə “səhv” deməkdir. Bizdə məna pisliyə doğru dəyişib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • QƏLİB

    Yunan mənşəlidir, “forma” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • QƏLTAN

    1. Farscadır, “yumru” deməkdir. Kəltən sözü onun təhrifidir. İkinci qəltan sö­zü də var, ərəbcə “bulaşıq” deməkdir

    Полностью »
  • QƏMXAR

    Xalq arasında qahmar kimi də işlədilir. “Qəm yeyən, yəni qəmə şərik olan” deməkdir. Birinci komponent ərəbcədir, ikinci isə farsca

    Полностью »
  • QƏNAƏTCİL

    Sözün kökü ərəb mənşəlidir. Bizdə qənaətcil yerinə tutumlu kəlməsi işlədilib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • QƏNBƏR

    Əlinin ən sadiq qulunun adı olub. Mənası ərəbcə “torağay” deməkdir (azər­baycanca isə “daş”). (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • QƏNDAB

    Qənd ərəbcədir, ab isə farsca. Qəndab sözü “qənd suyu (şərbət)” demək­dir. Ad kimi qızlara verilir. Gəndab sözü isə “iylənmiş su” deməkdir

    Полностью »
  • QƏNDİL

    Ərəbcədir, çilçıraq deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • QƏNİ

    Ərəbcədir, “dövlətli, varlı, bol” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • QƏNİM

    Ərəbcədir, əsli ğənim kimidir, “düşmən” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • QƏNİRƏ

    Qənir “oxşar”, qənirsiz isə “oxşarı olmayan, bənzərsiz” deməkdir. Görünür, qənirə “kiməsə oxşayan” anlamını əks etdirir

    Полностью »
  • QƏNŞƏR

    Qaraq (“göz” demək olub) sözü ilə qohumdur. “Göz tərəf” (ön tərəf) de­mək­dir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • QƏPİK

    Qəpik sözü köpək sözü ilə qohumdur. Əmir Teymur XIV əsrdə üzərində şir şəkli olan, amma baxanda köpəyə bənzəyən sikkə kəsdirib

    Полностью »
  • QƏPİK-QURUŞ

    Quruş (əsli: qroş) latın mənşəlidir, “qəpik” anlamını verir. Deməli, qəpik-quruş sinonimlər birləşməsidir

    Полностью »
  • QƏRAR

    Ərəb sözüdür, iqrar sözü ilə kökdaşdır. Müxtəlif mənalarda işlədilir: durmaq, möhkəmlik, qətnamə, təmkin və s

    Полностью »
  • QƏRB

    Ərəb mənşəlidir, qürub sözü ilə kökdaşdır. Bizdə coğrafi cəhətlər belə adlanıb: öndün (şərq), kedin (qərb), tağtın/ tartın (şimal), gündün (cənub)

    Полностью »
  • QƏRƏNFİL

    Yunan mənşəlidir, gül adıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • QƏRƏZ

    Ərəbcədir, “gizli düşmənçilik” deməkdir (qərəzkarlıq...). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • QƏRƏZKARLIQ

    Qərəz ərəbcədir, kar isə farsca. Dilimizdə “şəxsi-qərəzlik” ifadəsi də var. Qərəz “borc” deməkdir (əvəz çıxmaq, istiqraz), amma bizdə məna bir qədər d

    Полностью »
  • QƏRİBSƏMƏK

    Sözün kökü ərəbcədir, əqrəba (qohum) kəlməsi ilə kökdaşdır. Qərib (əğrəb) kəlməsi “yaxın adam” mənasını verir

    Полностью »
  • QƏSƏM

    Ərəbcədir, bizdə and (əsli: qan) sözü ilə işlədilib və işlədilir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • QƏSSAL

    Ərəbcə qüsul sözü ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • QƏŞƏM

    Ərəbcə “hazırcavab” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • QƏŞŞ

    Ərəb mənşəlidir, “özündəngetmə” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • QƏT

    Qət-təzə ifadəsi işlədirik. Güman edirəm ki, 1) sözün əsli qat kimi olub (hələ qatı açılmamış, lap təzə, təptəzə) ; 2) təptəzə sözünün dəyişilmiş form

    Полностью »
  • QƏTİFƏ

    Alınma sözdür, bizdə siləcək sözü işlədilib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • QƏTRƏ

    Qətr sözü “yağış” deməkdir, qətrə isə “damcı” mənasında işlədilir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • QƏZA

    Ərəbcədir (qəzavü-qədər işlədirik), “tale, alın yazısı” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • QƏZET1

    M.Fasmer bu sözü pulla bağlayır; газета adlanan Venesiya sikkəsi olub və qəzeti həmin sikkəyə satıblar

    Полностью »
  • QƏZƏLXAN

    “Qəzəl oxuyan” deməkdir. Xan farsca xanəndə (oxuyan) sözü ilə bağ­lıdır, qəzəl sözü bizə ərəblərdən keçib

    Полностью »
  • QICANMAQ

    Bir varianta görə, “tutulma” mənasını verən qıc (“qıc olub” deyirik) sö­zündən əmələ gəlib. Başqa ehtimala görə, təqlidi sözdən əmələ gəlib: qıc dişlə

    Полностью »
  • QICIQ

    Qıdıq və qıcıq eyni sözün dəyişmiş formalarıdır. Горчица yerinə qıcı (yəni qıcıqlandıran, acı) sözünü işlətmişik

    Полностью »
  • QICQIRMAQ

    Acı sifətindən əmələ gəlib. Qabaqlar acığır kimi olub, sonra fonetik dəyişmələrə məruz qalıb və qıcğır şəklinə düşüb (qışqır, hayqır sözlərinin modeli

    Полностью »
  • QIDI

    “Qıdı kirvə” deyirik, “güldürən” (qıdıq verən) deməkdir. Qıdı qıdıqdan əmələ gəlib, sözün son səsini itirmiş formasıdır

    Полностью »