Этимологический словарь азербайджанского языка

  • TÖRPÜ

    Törp feili olub, ondan törpü (напильник) əmələ gəlib. İridişli yeyə növüdür, ən çox ağacı hamarlamaq üçün işlədilir

    Полностью »
  • TÖVLƏ

    Türkmən dilində döle şəklində işlədilir. Damazlıq (əsli: damızlıq) sözü qabaq­lar tövlədə saxlanılan, döl vaxtı örüşə buraxılmayan (xüsusi bəslənilən)

    Полностью »
  • TÖVŞÜMƏK

    “Səs salmaq” mənasını verən töv (tov) sözümüz olub (dovşan qaçanda çox tövşüyür, səs salır), tövşümək həmin töv (tov) zəminində əmələ gəlib

    Полностью »
  • TRAGEDİYA

    İlk ev heyvanları arasında cinsi fəallıqları ilə seçilən keçilər də var idi. Keçilərin məhz bu cəhəti insanların daha çox xoşuna gəlirdi, çünki ancaq

    Полностью »
  • TRANSKODER

    lat. trans – içərisindən, üzə­rin­dən, arası + fr. code – işarə

    Полностью »
  • TRANSQRESSİYA

    lat. transgressio – keçid, hərəkət

    Полностью »
  • TRANSPİRASİYA

    lat. trans – içindən + lat. spiro – nəfəs alıram

    Полностью »
  • TRAPP

    isv. trappa – nərdivan, pilləkən

    Полностью »
  • TRASS

    alm. trass

    Полностью »
  • TREKİNQ

    ing. tracking – izləmək, müşayiət etmək

    Полностью »
  • TRETMAN

    ing. treatment – bacarmaq; dü­zəlt­mək

    Полностью »
  • TREVELLİNQ

    ing. travelling – səyahət

    Полностью »
  • TRİANQULYASİYA

    lat. triangulum – üçbucaq

    Полностью »
  • TRİDİMİT

    yun. tridymos – üçqat

    Полностью »
  • TROQ

    alm. trog – təknə, çanaq

    Полностью »
  • TROLL

    ing. troll – balıq tutmaq üçün qarma­ğa bağlanan süni tələ

    Полностью »
  • TROPİK

    yun. tropikos – dönən

    Полностью »
  • TROPOPAUZA

    yun. tropos – dönmə + yun. pausis – dayanma, kəsilmə

    Полностью »
  • TROPOSFER

    yun. tropos – dönmə + yun. sphaira – kürə

    Полностью »
  • TROS

    Fransızca “eşilmiş” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • TROY UNSİYASI

    1150-ci ildən Avropanın ən məşhur ticarət yarmarkası Fransanın Şampan əyalətində keçirilməyə başladı

    Полностью »
  • TUALET

    Fransızcadır, “səliqə-sahman”, “geyim”, “ayaqyolu” və s. mənalarda işlədilir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • TUBA

    Tubi kimi də işlədilir. Cənnətdə bitmiş bir ağacdır. Poeziyada “gözəl” mə­na­sın­da işlədilir. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • TUF

    lat. tophus – məsaməli süxur

    Полностью »
  • TUFAN

    Çin dilindən keçib, əsli tayfun kimi olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • TUFANA

    Aşıq Ələsgərdə oxuyuruq: “Hər kim dostdan dosta qandırsa yaman, Tufanasın Kərəm kanı dağıtsın”. Tufana tifaq kəlməsinin dəyişmiş formasıdır

    Полностью »
  • TUĞULĞU

    Qərb dialektlərində işlədilir, bitki adıdır (süpürgə bağlayırlar), tavolqa şəklində rus dilinə də keçib, əsli tululğa kimi olub

    Полностью »
  • TULA

    Hərfi mənası “uzun” deməkdir, qulağı uzun it növlərindəndir. Fars dilində buna ta­zı (taz taxtən, yəni sıçramaq, qaçmaq məsdərinin əsasıdır) deyirlər

    Полностью »
  • TULLAMAQ

    Mənbələrdə “толкать” mənasını verən tül feili var. Güman etmək olar ki, tulla feilinin kökü həmin tül sözündən ibarətdir, amma feil -lı şəkilçisini qə

    Полностью »
  • TULUQ

    Mənası rus dilində belə açıqlanıb: “надувной мешок”. Bu, nə deməkdir? Qabaqlar sudan keçmək üçün dərinin içini hava ilə doldurub, ondan bir nəqliyyat

    Полностью »
  • TUMAN

    Mənbələrdə tömö (tu) sözü var, “hər tərəfi örtən” deməkdir. Duman, tuman (paltar) və tumurcuq kəlmələri həmin sözdən törəyib

    Полностью »
  • TUMAR

    Farscadır, əsli: timar. “Təmizləmək”, “qulluq göstərmək” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • TUMOV

    Tum “soyuq” demək olub, tumov soyuqdan əmələ gələn xəstəliklərdən biridir. Güman ki, donmaq sözü də tum sözü ilə eyni kökə malikdir

    Полностью »
  • TUMURCUQ

    Mənbələrdə tumru sözü var və ruscaya окутать (bürümək) kimi tərcümə olunub. Tumurcuq “bürünmüş” (üstü örtülü) deməkdir

    Полностью »
  • TUNDRA

    fin. tunturi – çılpaq yüksəklik

    Полностью »
  • TUNQUSLAR

    Əvvəl eveneklər adlanıblar, donuz sözü ilə bağlı yaranıb. Peşələri donuz saxlamaq olub. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • TURAB

    Ərəb mənşəlidir (əsli: türab), türbə sözü ilə qohumdur, “qəbir”, “mavzoley”, “torpaq” mənalarında işlədilir

    Полностью »
  • TURAC

    Farscadır (əsli: dorrac), rusca bu quşa “рябчик” deyirlər. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • TURŞ

    Farscadır, turşidən (törşidən) məsdərinin əsasıdır. Bizdə turş yerinə acı sözü işlədilib, sonra mənasını dəyişib

    Полностью »
  • TUŞ

    Bir çox mənalarda: “vaxt”, “əks tərəf”, “bərabər”, “günorta”... işlədilib, əsas mə­nası “rastlaşmaq” demək olub

    Полностью »
  • TUŞQUL

    “Xosrov və Şirin”in tərcüməsində işlədilib. Tuş qıl kimi olub, sonra qıl şəkilçiyə çevrilib. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • TUŞQULLA

    Dialektlərdə bu söz “dəqiq nişan al” mənasında işlədilir. Sözün kökü “tuş”dur (“rastlaşmaq” deməkdir), -ğur şəkilçisi ilə həmin sözdən tuşğur kəlməsi

    Полностью »
  • TUT

    1. Arami dilinə məxsus olub, “giləmeyvə” anlamında işlədilib. Bizdə ipəkağacı deyiblər. Farslar клубника sözünün müqabilində tut firəngi (Avropa tutu)

    Полностью »
  • TUTALĞAC

    Tutmaq feili ilə bağlıdır, “fakt”, “arqument” anlamlarını əks etdirir. Söz tut (kök) al və ğac morfemlərindən düzəlib (-ğac şəkilçisi süzgəc, üzgəc ti

    Полностью »
  • TUTMAQ

    Qədim mənalarından biri “yanmaq” kimi açıqlanıb (Tutuşdu qəm oduna şad gördüyün könlüm...). Tutuşmaq elə “odlanmaq” deməkdir, mənbələrdə tuta sözü var

    Полностью »
  • TUTU

    Bu söz məlum quşla bağlı qadınlara verilən addır. Tuti quşu şirin dilli hesab olunduğu üçün adam adına çevrilib

    Полностью »
  • TUTUŞMAQ

    Tutaşmaq variantı da olub. Mənbələrdə rus dilinə воспламенятъся, вспыхиватъ kimi tərcümə olunub. Tütün, tüstü sözləri ilə qohumdur, qədim mənası “od”,

    Полностью »
  • TUVA

    Balaca qazandır, fars sözüdür, onlarda tabe formasında işlədilir. Görünür, tab (od, isti, ocaq) sözü ilə qohumluğu var

    Полностью »
  • TÜFƏNG

    Söyüd ağacının qabığını boru şəklində çıxarıb içinə kürəciklər qoyub quş ovlayıblar. Buna tüvək deyilib (indiki su atan kimi)

    Полностью »
  • TÜK

    Qədim forması yük şəklində olub. Qanad yerinə yük də işlətmişik. Oперение sözünün qarşılığı yüklük kimi qeydə alınıb

    Полностью »