is. 1. Tay, bərabər, misil, bənzər. Yoxdur mənə göydə əş; Deyərkən, getdi sərkəş. Ə.Cavad. 2. Dost, yar, həmdəm, yoldaş
is. [ər. “şeir” söz. cəmi] Şeirlər. Şairəm, çünki vəzifəm budur əşar yazım; Gördüyüm nikü bədi eyləyim izhar, yazım
sif. [ər.] Şiddətli, güclü, son dərəcə (çox). [Rza bəy:] Əfəndilər, müsaidənizlə bir qaç kəlmə söz ifadəsinə əşəddi ehtiyacım vardır
is. [ər.] tar. Keçmişdə müəyyən məqsədlər üçün gəlirin onda biri miqdarında verilən vergi
is. [ər. “şəxs” söz. cəmi] köhn. Şəxslər, adamlar. Əşxas fərmayişi əmələ gətirdilər. M.F.Axundzadə. Xərc edir bir para əşxas pulun bayramdə; Zəfərana,
nida. “A kişi” sözünün canlı dildə işlənən ixtisar şəkli olub, yerinə görə etinasızlıq, narazılıq, yaxud təkid və s
is. [ər.] Bir əsildən törəyib birlikdə yaşayan və köçəri (bədəvi) həyat sürən ailələr toplusu; qəbilə, oymaq
is. [fars.] klas. Göz yaşı. Hicran gecəsi gəldi ki, hər qətreyi-əşkim; Pərvanələrə şəmi-şəbistan olacaqdır
is. [ər. “şəkl” söz. cəmi] Şəkillər, şəkil. [Məstəli şah:] Xurcunu yerə qoy, ağzının bağını aç, içindən üstündə əşkal çəkilmiş taxta parçaları çıxart
sif. [fars.] klas. Göz yaşı tökən, çox ağlayan. Yağma, canım, naleyi-biixtiyarımdan saqın; Tökmə qanım, abi-çeşmiəşkbarımdan saqın
is. [ər. “şərif” söz. cəmi] köhn. Əyanlar, nüfuzlu adamlar, kübarlar. Ərkanidövlət, üləma, … əyan və əşraf və ərbabimənasib otağın qabağında səf çəkib
sif. [ər.] köhn. Ən şərafətli, ən əziz, çox hörmətli. [Arif:] Bir fəzilətsə öldürüb ölmək; Canavar bizdən əşrəf olsa gərək
is. [ər.] köhn. Keçmişdə: beş manatlıq qızıl pul. Əşrəfi keçmişdə zinət olaraq işlənirdi. – Zərxaradan arxalıq; Əşrəfidən yaxalıq; Bir busə ver o xald
sif. Bəzək üçün əşrəfi taxılmış, əşrəfi asılmış. Ətəyi əşrəfili paltar. – Ucu əşrəfili bulud kimi saç; Dal gərdəndə hər hörüyü bir qolac
sif. 1. Tayı, bərabəri, misli olmayan. 2. Dostu, yaxın adamı, həmdəmi olmayan; tək
is. 1. Tayı, bərabəri, misli olmama. 2. Dostu, həmdəmi olmama; təklik
is. [ər. “şey” söz. cəmi] 1. Şeylər. Ev əşyası. – Nişandan toya qədər qız evi qıza veriləsi cehiz əşyasını tədarük etməklə məşğul olur
is. 1. Canlıların bədənində sümüklə dəri arasındakı maddə; əzələ toxumalarının adi adı. // Heyvan və insan bədəninin yumşaq hissəsi
top. dan. Ət və yağ. Qara çınqılın köbəsində qalanmış ocaqlardan gur tüstü qalxır, … ət-yağ ətri ətrafı bürüyürdü
is. [ər.] klas. Vermə, veriş. // Bağışlanma. Kiçikdən xəta, böyükdən əta. (Ata. sözü). □ Əta etmək (eləmək) – bağışlamaq
is. [ər.] Hərəkətsizlik, fəaliyyətsizlik, süstlük, boş durma; tənbəllik. Həvəs sövq eylər insanı həyatə; Ətalət cəlb edər şəxsi məmatə
sif. 1. Hərəkətsiz, fəaliyyətsiz, süst; tənbəl. [Uzundərə] əski Şərqin tələsmək bilməyən ətalətli ruhunu özündə saxladığı üçün maraqsız deyildi
bax ətcəbala. Ətbala qaranquş. – Uşaqlıq həyatı! Ətbala quş qanadlar altında pərvəriş tapan kimi, sən də isti ana qucağına sığınır, bütün dünyanın səa
sif. dan. Ağılsız, gec anlayan, gec başa düşən; kütbeyin
is. 1. Çılpaq uşaq bədəni. 2. bax ətcəbala. Yuvada yumurtadan yenicə çıxmış ətcə kəklik balaları vardı
is. Yumurtadan lələksiz və gözləri açılmamış halda çıxan quş balası. …Əlimi yuvaya soxdum və tüksüz ətcəbalaların üstündən ana alacəhrəni tutub … ağac
is. Əti xırda-xırda doğramaq üçün maşın
is. Ətsatan
is. Ətlik heyvan yetişdirmə işi. Ətçilik təsərrüfatı
is. 1. Ət döymək, doğramaq üçün kiçik kəsərti; qiyməkeş. Qonşudan ətdoğrayanı gətir. 2. Kəsilmiş heyvanın ətini doğrayan adam; qəssab
bax ətdoğrayan 1 və 3-cü mənalarda
is. məh. Yun təmizləyən alət
is. 1. Paltarın beldən aşağı tərəfə uzanan hissəsi. Paltonun ətəyi uzundur. Pencəyin ətəyini bir qədər qısaltmaq lazımdır
zərf. Çoxlu, çoxlu miqdarda; bol, bolluca, ətəkdolusu. Ətək-ətək pul. – Bağlarında, bax, gül-gülü çağırır; Ətəkətək noğul səpər hər ağac
1. is. Gizlicə toplanılıb saxlanılan ehtiyat – pul və başqa şey. O, köhnə adamdır, onun çox ətəkaltısı olar
sif. Lap çox, həddən artıq çox
“Ətəkləmək”dən f.is
f. 1. Ətəyindən tutmaq, tutub saxlamaq. [Zərbəli:] Usta, getdim, yolda ətəklədim, bir qapaz vurdu, yıxıldım… Ə
“Ətəklənmək”dən f.is
məch. Ətəyindən tutulmaq, tutulub saxlanmaq
sif. 1. Ətəyi geniş və uzun. Ətəkli paltar. 2. Ətəyi, ətəkləri olan. Yaşıl ətəkli təpələr. – [Həcərin] gözləri qabağından yaşıl ətəkli, təpəsi qarlı d
is. köhn. Zinət üçün qadın paltarının ətəyinə düzülən pul və s. Ətəkliyi altun, qəsabəsi zər; Çəhrayı çarqatı qəddə bərabər
is. Məməlilərdə: ana bətnində balanı bürüyən və bala onun içindən çıxdıqdan sonra cırılıb düşən ət pərdəsi; son
sif. Ətənəsi olan (məməlilər haqqında)
sif. Ətənəsi olmayan (məməlilər haqqında)
is. dan. İz, əsər, əlamət, xəbər. Ondan heç bir ətər yoxdur. – Ancaq Arzunun nəbzi çox zəif vururdu, çünki onda qan ətəri qalmamışdı
is. [fars.] Susuzluq, bərk susama. Suyun səsi [Gəldiyevdə] ətəş oyatdı. Mir Cəlal. □ Ətəşini söndürmək – su içməklə susuzluğunu rəf etmək
is. [ər.] köhn. Əymə, çevirmə, meyil etdirmə, yönəltmə
is. [ər. “tifl” söz. cəmi] klas. Uşaqlar, tifillər. Bunlar bizim zükur və ünas ətfalımıza mürəbbi olurlarmı? M
sif. Öz rəftarı, hərəkəti, münasibəti, danışığı ilə başqalarını özündən incidən; diliacı. Ətiacı adam