SLAVYAN

I. i. Slav; ~ lar the Slavs

II. s. Slavic, Slavonic, Slavonian; ~ xalqları the Slavonic / Slavic peoples; ~ dilləri Slavic / Slavonic languages

SKRİPKAÇI
SLAVYANABED
OBASTAN VİKİ
Slavyan təqvimi
Bir çox slavyan dilləri Qriqori təqvimində ilin ayları üçün Latın mənşəli adlardan rəsmi olaraq istifadə etsələr də, Slavyan mənşəli olduqlarına görə on iki ay üçün latın adlarından fərqli olan köhnə adlar dəsti də mövcuddur. Bəzi dillərdə, məsələn serb dilində bu ənənəvi adlar arxaikləşmişdir və buna görə nadir hallarda istifadə olunur. Slavyan dillərində ilin aylarının orijinal adları hava şəraiti və bu dövr üçün ümumi olan xüsusiyyətlər, habelə kənd təsərrüfatı fəaliyyətləri kimi təbii hadisələri yaxından izləyir. Bir çox ayın fərqli bölgələrdə bir neçə alternativ adı var. == Adlar == == Xorvat adları == Xorvat ayları Qriqorian təqvimində istifadə olunan Latınca ay adlarından fərqlənir: Bəzi adlar, standart Xorvat lüğətlərində artıq olmayan arxaik xorvat-slavyan sözlərindən yaranmışdır. Buna görər də bu sözlərin mənası da birmənalı deyil. == Çex ayları == Çex aylarının adları, Polşa, Xorvat, Ukrayn və Belaruscada da olduğu kimi, əksər Avropa dillərində istifadə olunan Latın adlarına əsaslanmır. -en şəkilçisi ayların çoxuna əlavə olunur. Yanvar - leden ( led – buz) Fevral - únor (yəqin ki, nořit sözündən törəmiş nor-kök sözündən yaranmışdır və göl səthinin altındakı buz kütləsi mənasında işlənmişdir) Mart - březen (ağcaqayın mənasını verən bříza və ya hamiləlik mənasını verən březí sözündən götürülmüşdür – bu dövrdə bir çox meşə heyvanları, xüsusən də dovşanlar hamilə olur) Aprel - duben ( dub – palıd sözündən götürülmüşdür) May - květen ( květ – çiçək sözündən törəmişdir ) İyun - červen (qırmızı mənasında işlənən červený və ya soyuq mənasını verən červ sözündən törəmişdir və hər iki məna meyvə ilə bağlıdır) İyul - červenec (červen ilə eyni mənadadır, sadəcə -ec şəkilçisi qəbul edib) Avqust - srpen ( srp – oraq sözündən ) Sentyabr - září (lİşıq saçır) Oktyabr - říjen (říje- adət sözündən törəyib) Noyabr - listopad ("yarpaqların düşməsi" deməkdir) Dekabr - prosinec (yalvarmaq, soruşmaq mənasında işlənən prosit və ya daha böyük ehtimalla prosinalý–solğun sözündən törəyib. Çünki bu ayda səma solğun olur.) == Makedon ayları == Makedon dilində Qreqori təqviminin aylarının iki dəst adları var.
Bakı Slavyan Universiteti
Bakı Slavyan Universiteti və ya qısaca BSU — Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyinin tabeliyində olan dövlət təhsil müəssisəsi. Slavyan və german dillərinin, ədəbiyyatının, mədəniyyətinin, coğrafiyasının, tarixinin, siyasətinin öyrənilməsində ixtisaslaşan universitetdə rus, polyak, çex, ingilis, alman, bolqar, ukrayn, yunan, slovak, belarus, serb, xorvat, bosniya, fransız, türk dilləri və ədəbiyyatı üzrə müəllimlər, filoloqlar, tərcüməçilər, həmçinin diplomatlar, jurnalistlər, eləcədə bu ölkələrin beynəlxalq münasibətləri, mədəniyyəti, coğrafiyası, tarixi üzrə mütəxəssislər hazırlanır. Bakı Slavyan Universitetinin Azərbaycan Respublikasının bir çox ölkələrlə tədris-mədəni əlaqələrinin genişlənməsi, Azərbaycanşünaslığın inkişafı, ölkənin qazandığı nailiyyətlərin beynəlxalq aləmdə nümayiş etdirilməsi istiqamətində böyük xidmətləri vardır. Bakı Slavyan Universitetinin Rusiya, Polşa, Ukrayna, Çexiya, Yunanıstan, Almaniya, Bolqarıstan, Birləşmiş Krallıq, Fransa, Slovakiya, Serbiya, Belarus, Xorvatiya, Sloveniya, Bosniya və Herseqovina, Türkiyə, Moldova, Rumıniya, Şimali Makedoniya və bir çox digər Şərqi və Mərkəzi Avropa, Baltikyanı (Latviya, Litva, Estoniya), Orta Asiya (Qazaxıstan, Qırğızıstan, Özbəkistan, Tacikistan) ölkələrinin universitetləri, institutları, dövlət təşkilatları, elm və mədəniyyət müəssisələri ilə sıx beynəlxalq əlaqələri mövcuddur və həmin ölkələrdəki universitetlərlə tələbə mübadiləsi müqavilələri bağlamışdır. Universitet Beynəlxalq Kadrlar Akademiyasının, Avropa Universitetləri Assosiasiyasının (EUA), Universitetlərin Böyük Xartiyasının (Magna Charta Universitatum), Beynəlxalq Rus dili və Ədəbiyyatı Müəllimlərinin Birliyinin (MAPRYAL), Qara dəniz hövzəsi Universitetləri Assosiasiyasının, Beynəlxalq Slavyan Universitetləri Assosiyasiyası, Xəzəryanı Ölkələrin Universitetləri Assosiyasiyasının üzvüdür. == Tarixi == === Sələfi === BSU-nun tarixi 1946-cı ildən başlayır. Həmin ildə SSRİ Xalq Komissarları Sovetinin 2 fevral tarixli 1313 saylı sərəncamı və Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Sovetinin 15 may tarixli qərarı əsasında M.F.Axundov adına ikiillik Azərbaycan Dövlət Müəllimlər İnstitutu yaradılmışdır. İlk tədris ilində instituta 108 tələbə qəbul olundu, ştat cədvəli üzrə institutda 28 əməkdaş işləyirdi.1948-ci ilin 30 iyulunda Azərbaycan məktəbləri üçün rus dili və ədəbiyyatı müəllimi ixtisasına yiyələnmiş mütəxəssislərin ilk buraxılışı oldu. 1952-ci ildə M.F.Axundov adına Müəllimlər İnstitutu rus dili müəllimləri hazırlığı üzrə dördillik tədris müddətli pedaqoji instituta çevrildi.1956–1957-ci tədris ilində institut beşillik təhsil sisteminə keçirildi.1959-cu ilin 14 aprelində Azərbaycan KP MK və Nazirlər Soveti "Azərbaycan SSR-in ali pedaqoji məktəblərinin istiqamətləri haqqında" qərar qəbul etdi.Bu rəsmi sənədə əsasən, M.F.Axundov adına Azərbaycan Pedaqoji Rus Dili və Ədəbiyyatı İnstitutu və Azərbaycan Pedaqoji Xarici Dillər İnstitutu bazaları əsasında M.F.Axundov adına Azərbaycan Pedaqoji Dillər İnstitutu yaradıldı. 1972-ci ildə Azərbaycan SSR rəhbəri H.Əliyevin təşəbbüsü və respublika Nazirlər Sovetinin 2 noyabr 1972-ci il tarixli 362 saylı qərarı ilə M.F.Axundov adına Azərbaycan Pedaqoji Dillər İnstitutunun bazasında M.F.Axundov adına Azərbaycan Pedaqoji Rus dili və Ədəbiyyatı İnstitutu yaradıldı.
Baltik-slavyan dilləri
Baltik-slavyan dilləri Hind-Avropa dil ailəsinin bir qoludur. Buraya ənənəvi olaraq Baltik və Slavyan dilləri daxildir. Baltik və slavyan dilləri digər Hind-Avropa dil ailələrində rast gəlinməyən bir çox dil xüsusiyyətlərini bölüşür ki, bu da onların ümumi bir inkişaf dövrünü göstərir. Baltik və slavyan dillərini bu gün vahid bir qol kimi təsnif etmək üçün dilçilər arasında ümumi konsensus olsa da, onların əlaqələrinin təbiəti ilə bağlı bəzi təfərrüatlar bəzi dairələrdə çox vaxt siyasi səbəblərə görə mübahisəli olmuşdur. Bəzi dilçilər (Kortlandt, Derksen) Baltik-slavyan dillərinin üç qrupa bölünməsini təklif etmişdirlər: Şərqi Baltik, Qərbi Baltik (artıq mövcud deyildirlər) və slavyan. == Baltik-slavyan dillərinin ümumi xüsusiyyətləri == Baltik və slavyan dillərinin əlaqə dərəcəsi digər Hind-Avropa dilləri ilə paylaşılmayan ümumi xüsusiyyətlər məcmusu və bu xüsusiyyətlərin nisbi xronologiyası ilə göstərilə bilər. Baltik və slavyan dillərində bəzi ümumi mənşəli sözlər bölüşülür. Bu sözlərə digər Hind-Avropa dillərində rast gəlinmir. Var olsa belə sözlərin proto-hind-avropa dilindən miras qaldığı və digər Hind-Avropa dilləri ilə müqayisədə mənalarında oxşar dəyişikliklərin baş verdiyi müşahidə edilir. Bu ümumi xüsusiyyətlər göstərir ki, Baltik və Slavyan dilləri mənşə etibarilə proto-Baltik-slavyan dilindən yaranmışdır.
Beynəlxalq Slavyan Kanalı
Beynəlxalq Slavyan Kanalı (rus. Международный Славянский Канал, ukr. Міжнародний Слов'янський Канал, ing. Slavonic Channel International) — televiziya kanalı. Bütün dünyada slavyanları və dünya ictimaiyyətinə slavyanların həyatının mextəlif aspektləri, nadir slavyan tarixi, zəngin ənənələri, mədəniyyəti, nailiyyətləri və dünya sivilizasiyasının inkişafına böyük töhfəsi barədə məlumatın çatdırılması nəzərdə tutulur. == Məlumat == "Beynəlxalq "Slavyan Kanalı" ("International "Slavonic Channel") 12 sentyabr 2008-ci ildən Ukrayna ərazisindən peyk yayımına başlamışdır (Sirius-4 Satellite 5° East Frequency 12075 MHz (H) Symbol Rate: 27,5 Msymb/s FEC 3/4 & Astra-2 Satellite 31,5° East Frequency 12090 MHz (H) Vertical Symbol Rate: 27,5 Msymb/s FEC 9/10). SCI gecə-gündüz işləyir və 1 milyard 202 milyon nəfər əhali əhatə edir. Yayım (Ukrayna ərazisindən ilk dəfə olaraq) dörd səs dorojkaları - ukrayna, ingilis, rus və məhsulu istehsal edən ölkənin dilində aparılır. Gələcəkdə yayım eyni zaman slavyan ölkələri dillərində və həmşinin fransız, alman, ispan, portuqaliya, ərəb və çin dillərində olacaq. Telekanalın mövzusu - mədəniyyət və təhsil == Tarix == Keçmiş Sovet İttifaqının birbaşa peyk yayımında ilk təcrübəsi "Beynəlxalq Slavyan Kanalının" Ukrayna ərazisindən eksperimental yayımı olmuşdur.
Kilsə slavyan dili
Kilsə slavyan dili — qədim slavyan dillərindən biri, əsasən pravoslav kilsəsində ibadət zamanı istifadə edilir. == Mənbə == Учебник церковнославянского языка // Подготовлено Н. Е. Афанасьевой (МДАиС) Учебные пособия церковнославянского языка // Православное общество «Азбука веры». Церковнославянский словарь Orthodic.org. Библиотека святоотеческой литературы Orthlib.ru Крупнейшее в Интернете собрание ц.-сл. текстов в формате HIP. Библиотека святоотеческой литературы Orthlib.info. Материалы сайта Orthlib.ru в формате PDF. Библия на церковнославянском языке (PDF) (По «елизаветинскому» изданию 1900 г.) Сообщество славянской типографики + рассылки ССТ Arxivləşdirilib 2008-12-18 at the Wayback Machine. Ирмологий. Разработка и использование церковнославянских компьютерных шрифтов. Старославянские и церковнославянские шрифты. Методы компьютерного отображения церковнославянских текстов.
Qədim slavyan dili
Qədim slavyan dili — məlum qədim ədəbi slavyan dili. Termin IX əsr—XI əsr, bəzən isə XII əsrlərdə mövcud olmuş slavyan dillərinə aid edilir. Ən qədim yazılar X əsrə aid edilir, ancaq bir çox yazı abidələri XI əsrdə olub. == Ədəbiyyat == Вайан, Андре. Руководство по старославянскому языку, Manuel du vieux slave,Пер. с франц. В. В. Бородич; под ред. и с предисл. В. Н. Сидорова, М. Издательство иностранной литературы, 1952, 447. Горшков А. И.Старославянский язык, 2-е, М. АСТ, Астрель, 2004, 142, Высшая школа.
Qərbi Slavyan dilləri
Qərbi slavyan dilləri — slavyan dil qrupunun bir hissəsidir. Bunlara polyak, çex, slovak, kaşub, yuxarı sorb dili və aşağı sorb dili daxildir. Dillər Çexiya, Slovakiya və Polşanı, eləcə də keçmiş Şərqi Almaniyanı və Ukrayna və Belarusiyanın ən qərb bölgələrini (və Litvanı ) əhatə edən davamlı bir bölgədə danışılır. == Təsnifat == Qərbi Slavyan qarşılıqlı surətdə başa düşülə bilmək dərəcəsinə əsaslanan üç alt qrupa, Çex-Slovak, Lexitik və Sorba aşağıdakı kimi bölür: == Fərqli xüsusiyyətlər == Qərbi slavyan dillərinin, e.ə. III-VI əsrləri ətrafında Şərq slavyan və cənub slavyan budaqlarından ayrıldıqları kimi bəzi fərqli cəhətləri bunlardır: inkişaf proto-slavyan müasir Polish / Czech / Slovak noc kimi TJ, palatalized TS daxil dj, (d) z, ("gecə"; rus ночь müqayisə et ); qrupların saxlanması, polyak gwiazda olduğu kimi kv, gv ("ulduz"; rus звезда müqayisə et ; lakin qeyd də rus цвет və Ukrayna квіт , "çiçək"); tl, dl, Polyak / Slovak / Çex radlo/rádlo (" ard "; rus рало müqayisə et ); palated h, Polşa musze kimi š-ə çevrildi ( Locative mucha işi , "uçmaq"); pj, bj, mj, vj qrupları Polşalı kupię olduğu kimi l hərfini epentez etmədən (yumşaq) samit formalarına kupię ("Mən куплю "; rus куплю müqayisə et ); sabit stresə meyl (ilk və ya son hecada); sifət deklentasiyasının mənşəli təklik üçün -ego / -ého sonluqlarından istifadə edilməsi; Slovak / Polish / Çex ten aparıcı deyil, tъ çox əvəzlik forma tъnъ istifadə ( "bu" (Masc). Müqayisə Russian тот ); genitive forma čьso üçün adlıq və accusative čь (to) yerinə, Polşa gedən / Çex co uzadılması ("nə", rus что müqayisə edin ).Qərbi Slavyan dilləri kiril istifadə Şərqi Slavyan qolu və hər ikisini istifadə edən Cənubi Slavyan dilindən fərqli olaraq latın qrafikalı hərflərlə yazılmışdır. == Tarix == Erkən slavyan genişlənməsi c. Orta Avropaya çatdı. 7-ci əsrdə və sonrakı əsrlərdə Qərbi Slavyan ləhcələri ortaq Slavyan dilindən ayrıldı. 9-cu əsrin Qərbi Slavyan poliqonlarına Nitra və Böyük Moraviya Knyazlığı daxildir.
Rusiya-Tacikistan (Slavyan) Universiteti
Rusiya-Tacikistan (Slavyan) Universiteti (RTSU) — dövlətlərarası ali peşə təhsili müəssisəsi. Tacikistan Respublikası və Rusiya Federasiyasının birgə yurisdiksiyasındadır. Düşənbədə yerləşir. Rusiya Federasiyası və Tacikistan Respublikasının dövlət universitetləri statusuna malikdir. == Tarixi == Rusiya Federasiyası ilə Tacikistan Respublikası arasında 25.05 tarixli Dostluq və Əməkdaşlıq Müqaviləsinə uyğun olaraq 5 aprel 1996-cı ildə Tacikistan Respublikası Hökumətinin 141 saylı Fərmanı ilə qurulmuşdur. 1993 il. Təsisçilər Rusiya Federasiyası Hökuməti və Tacikistan Respublikası Hökumətidir. Universitetin əsas hədəflərindən biri, dəyişən dünyaya, sosial-iqtisadi vəziyyətə və inkişaf etməkdə olan bazarın konyunkturasına dinamik reaksiya verməyə imkan verən, gələcək mütəxəssislərin peşə hazırlığına müasir fikirlərin, prinsiplərin, tədris texnologiyalarının tətbiqi, təhsil tərəfdaşları ilə istehlakçıları arasındakı əlaqə. Mütəxəssislərin hazırlanması Rusiya Federasiyasında müəyyən edilmiş Dövlət təhsil standartlarına uyğun təhsil proqramları əsasında aparılır. 1996-cı ildə mütəxəssis hazırlığı universitetin iki fakültəsində — humanitar və iqtisadi və hüquq fakültələrində aparıldı (1997-ci ilə qədər Humanitar Elmlər Fakültəsi 1998-ci ilə qədər rus filologiyası, jurnalistika, dilçilik, tarix, beynəlxalq münasibətlər və mədəniyyətşünaslıq üzrə mütəxəssislər hazırladı.
Slavyan
Səqləblər ya da Slavyanlar (q.slav. словѣнє, belar. славяне, ukr. слов'яни, bolq. славяни, serb. və mak. Словени, xorv. və bosn. Slaveni, sloven. Slovani, pol.
Slavyan Bazarı
Slavyan Bazarı (belar. Славянскі Базар у Віцебску) — Avropa ölkələrinin və Böyük Şərqi Avropanın mühüm vokal yarışmalarından biridir. 1992-ci ildən bəri keçirilir. Müxtəlif illərdə bu yarışmanın qalibləri arasında Rumıniya, Xorvatiya, Rusiya, Ukrayna, Serbiya, Makedoniya, Belorus təmsilçiləri olub. Bu il keçiriləcək "Slavyan bazarı" vokal festivalında Azərbaycanı "Eurovision 2011″in milli seçim turlarının finalçısı Aynişan Quliyeva təmsil edəcək.
Slavyan dilləri
== Şərqi slavyan dilləri ==
Slavyan eposu
Slavyan eposu (çex. Slovanská epopej) — Çexiya art-nevü rəssamı Alfons Muxa tərəfindən 1910-1928-ci illərdə yaradılmış rəsm əsərləri seriyasıdır. Seriyada çexlər və digər slavyan xalqlarının mifologiyası və tarixi təsvir edilir. 1928-ci ildə monumental əsərini tamamlayan Muxa, əsərlərin sərgilənməsi üçün xüsusi pavilion inşa edilməsi şərti ilə seriyanı Praqa şəhərinə bağışlayır.. 2012-ci ilə kimi əsərlər Çexiyanın Yihomoravsk diyarındakı Moravski-Krumlov şəhərindəki qəsrin daimi ekspozisiyasına daxil olmuşdur. 2012-ci ildə seriyaya daxil olan 20 əsərin hamısı Praqa Milli Qalereyası tərəfindən təşkil edilmiş sərgidə nümayiş olunmaq üçün Sərgi sarayına gətirilmişdir. == Tarixi == Alfons Muxa, şah əsəri hesab edilən “Slavyan eposu”nun işlənməsinə on səkkiz il sərf etmişdir. XX əsrin əvvəllərindən Muxa Slavyan tarixinə həsr edilmiş əsərlər seriyası yaratmağı arzulasa da, maddi çətinliklərə görə arzusunu yerinə yetirə bilməmişdir. 1909-cu ildə rəssam, slavyan mədəniyyətinin heyranı olan ABŞ filantropu Çarlz Riçard Kreyndən qrant almağa nail olur. O, işə rəsmlərdə təsvir etmək istədiyi Rusiya, Polşa və Afondakı pravoslav monastırları da daxil olmaqla Balkan ölkələrini gəzməklə başlayır.
Slavyan qrupu
== Şərqi slavyan dilləri ==
Slavyan tayfaları
Səqləblər ya da Slavyanlar (q.slav. словѣнє, belar. славяне, ukr. слов'яни, bolq. славяни, serb. və mak. Словени, xorv. və bosn. Slaveni, sloven. Slovani, pol.
Şərqi slavyan
Şərqi Slavyan sözü üçün aşağıdakılara müraciət edilə bilər: Şərqi slavyan dilləri — slavyan dillərinin üç qolundan biridir Şərqi slavyanlar — Şərqi slavyan dillərində danışan və slavyan xalqlarının alt qrupu olan xaqlar.
Slavyan-Rus Cəmiyyəti
Slavyan-rus cəmiyyəti—"Vahid, bölünməz Rusiya" uğrunda mübarizə məqsədilə Tiflis şəhərində yaradılmış qurum. == Yaradılması == 1918-ci il martın 11-də Konstantin Lizqarın sədrliyi ilə cəmiyyətin ilk iclası keçirilmiş, nizamnaməsi qəbul edilmişdi. 1918-ci il, martın 14-də qeydiyyatdan keçmiş nizamnaməsində onun slavyan və rus əsilli vətəndaşların milli, elmi, dini, məişət, texniki, tədris-tərbiyəvi birliyi məqsədilə yaradıldığı göstərilirdi. Bu məqsədə nail olmaq üçün cəmiyyət mövcud qanunlar çərçivəsində müxtəlif tipli (praktiki və ümumtəhsil) məktəblər, yaşlılar və uşaqlar üçün bazar günü məktəbləri, peşə kursları və qiraət zalları, klublar, körpələr evi və yetimxanalar, kilsələr, ambulatoriya və müalicə müəssisələri, kooperativlər, kredit dairələri, hüquqşünas, həkim, tibb bacıları dərnəkləri, cəmiyyət üzvləri üçün məşğulluq büroları, əyləncə yerləri, mətbuat orqanları və mətbəələr açmağı nəzərdə tuturdu. Nizamnamədə həmçinin, cəmiyyətin milliyətindən asılı olmayaraq hamıya mədəni-maarif və xeyriyyə yardımı göstərəcəyi qeyd olunurdu. Bakıda şöbəsi fəaliyyət göstərirdi. == Parlamentdə == 1918-ci ilin dekabr ayının 3-də Slavyan-rus cəmiyyəti onun fəaliyyətinin əsasını təşkil edən ideyaların həyata keçirilməsi məqsədilə tərkibinə daxil olan cəmiyyət və təşkilat üzvlərinin mənafelərinin müdafiəsi istiqamətində birgə iş aparmaq üçün AXC parlamentinə daxil olmaq arzusu ilə Azərbaycan Milli Şurasının rəhbəri Məhəmməd Əmin Rəsulzadəyə müraciət etdi. Müraciət qəbul olundu və cəmiyyət 5 deputatla parlamentdə təmsil olunaraq fraksiya yaratdı. == Məqsədləri == Cəmiyyət "bolşeviklərsiz Rusiya" ilə ittifaqa tərəfdar idi.
Slavyan Ulduzu 2009
Slavyan Ulduzu Müsabiqəsi 2009 − onuncu dəfə keçirilən Slavyan Ulduzu Müsabiqəsi. Oryol şəhərində keçirilib. Festivalın ilkin mərhələsində finala keçmək uğrunda 5 MDB ölkəsindən 300-dən çox gənc ifaçı mübarizə aparıb. 24 gənc finala keçmək şansı əldə edə bilib. Azərbaycanı bu festivalda gənc ifaçı Səbinə Babayeva təmsil edib. Onun ifası festivalın ən yüksək mükafatı olan "Qran-pri" mükafatına layiq görülüb. Festival qaliblərinin seçimi Rusiyanın tanınmış prodüsser, musiqiçi və bəstəkarlarından ibarət olan münsiflər heyəti tərəfindən həyata keçirilib.
Slavyan Ulduzu Müsabiqəsi
Slavyan Ulduzu Müsabiqəsi 2009 − onuncu dəfə keçirilən Slavyan Ulduzu Müsabiqəsi. Oryol şəhərində keçirilib. Festivalın ilkin mərhələsində finala keçmək uğrunda 5 MDB ölkəsindən 300-dən çox gənc ifaçı mübarizə aparıb. 24 gənc finala keçmək şansı əldə edə bilib. Azərbaycanı bu festivalda gənc ifaçı Səbinə Babayeva təmsil edib. Onun ifası festivalın ən yüksək mükafatı olan "Qran-pri" mükafatına layiq görülüb. Festival qaliblərinin seçimi Rusiyanın tanınmış prodüsser, musiqiçi və bəstəkarlarından ibarət olan münsiflər heyəti tərəfindən həyata keçirilib.
Slavyan dil qrupu
== Şərqi slavyan dilləri ==
Şərqi slavyan dilləri
Şərqi slavyan dilləri Qərbi və Cənubi Slavyan dilləri ilə birlikdə slavyan dillərinin üç regional alt qruplarını təşkil edirlər. Şərqi slavyan dilləri hal-hazırda qərbdə bütün Şərqi Avropa boyunca, şərqdə isə Sibir və Rusiyanın Uzaq Şərqində geniş bir bölgədə danışılır. Rusiya İmperiyası və Sovet İttifaqının böyük tarixi təsiri ilə əlaqədar olaraq bu qrupa daxil olan və ən geniş yayılmış dil olan rus dili Qafqazın və Orta Asiyanın bir çox hissəsilərində qismən ve ya tam lingua franca kimi də danışılır. Slavyan dillərinin hər 3 qolu içində Şərqi Slavyan ən çox danışan sayına malik qrupdur. Ana dili olaraq ğma danışanların sayı Qərb və Cənub qollardaxiliolan bütün dillərin ümumi danışan sayından ndən daha çoxdur. Ümumi konsensus ondan ibarətdir ki, belarus, rus və ukrayna dilləri hər biri müstəqil Şərqi Slavyan dilləridir; Rusin dili də əksər mənbələr tərəfindən ayrıca müstəqil bir dil hesab olunur, lakin bəziləri onu Ukrayn dilinin bir ləhcəsi kimi də təsnif edir.Şərqi slavyan dilləri orta əsrlər Kiyev Rus dövlətində (9–13-cü əsrlər) danışılmış ümumi bir sələfdən, yəni sonralar Ruthen dilinə çevrilmiş qədim rus dilindən əmələ gəlmişdir. Ruthen dili Litva Böyük Hersoqluğunun (13–18-ci əsrlər) Dnepr çayı vadisində rus dilinə isə müvafiq olaraq istifadə olunan rəsmi dil idi. Volqa çayı vadisində isə Moskva Böyük Hersoqluğunun (13–16-cı əsrlər) rəsmi dili idi. Bütün bu dillər yazıda yalnız Kiril qrafikasından istifadə edir. hər bir dilin əlifbasında bu qrafikaya, lakin xüsusi dəyişik edilməklə istifadə olunur.lərlə.
Slavyan-Yunan-Latın Akademiyası
Slavyan-Yunan-Latın Akademiyası (rus. Славяно-греко-латинская академия, yun. Σλαβοελληνολατινική Ακαδημία, lat. Academia Slavo-Graeco-Latina) — Rusiyada 1687-ci ildə qurulan ilk ali təhsil müəssisəsi. Slavyan-Yunan-Latın Akademiyası Rusiyadakı bütün ali təhsilə təkan verdi. Akademiyanın yaradılmasında məqsəd təhsilli insanları Rusiyanın ehtiyacları üçün hazırlamaq idi. Akademiya nəinki aristokratiya, hökumət və kilsə məmurlarının,eyni zamanda tacir və hətta qullarında övladlarını yetişdirmişdir. Əvvəlcə Akademiyada 100-ə yaxın tələbə, XVIII əsrin əvvəllərində 600, XIX əsrin əvvəllərində 1600-dən çox tələbə var idi. Akademiyanı bitirmiş görkəmli elm adamları,dövlət, diplomatiya, kilsə, sənət və mədəniyyət adamları olmuşdur, bunlardan ən məşhuru Moskva Universitetinin qurucusu Mixail Lomonosovdur. Akademiyanın nizamnaməsinə görə, müəllimin müvafiq olaraq, senzura və hətta polis funksiyalarına əlavə olaraq xristian məhkəməsinin yurisdiksiyası ona həvalə edilmişdi.
Slavyan-rus Cəmiyyəti fraksiyası
Slavyan-rus İttifaqı fraksiyası
Slavyan Ulduzu Müsabiqəsi 2009
Slavyan Ulduzu Müsabiqəsi 2009 − onuncu dəfə keçirilən Slavyan Ulduzu Müsabiqəsi. Oryol şəhərində keçirilib. Festivalın ilkin mərhələsində finala keçmək uğrunda 5 MDB ölkəsindən 300-dən çox gənc ifaçı mübarizə aparıb. 24 gənc finala keçmək şansı əldə edə bilib. Azərbaycanı bu festivalda gənc ifaçı Səbinə Babayeva təmsil edib. Onun ifası festivalın ən yüksək mükafatı olan "Qran-pri" mükafatına layiq görülüb. Festival qaliblərinin seçimi Rusiyanın tanınmış prodüsser, musiqiçi və bəstəkarlarından ibarət olan münsiflər heyəti tərəfindən həyata keçirilib.
Türk-slavyan dil əlaqələri
== Türk-slavyan dil əlaqələrinin tədqiqi == Türk-slavyan dil əlaqələri haqqında ilk dəfə çex alimi Y.Paysker yazmışdır. Y.Paysker slavyan, türk və alman dil əlaqələrinə həsr olunmuş əsərində Qərbi Ukrayna ərazisində yaşayan bulqar-skiflərin slavyanlarla iqtisadi və mədəni əlaqələrinin olduğunu qeyd edirdi. Y.Paysker türkdilli skiflərin qərbi slavyanlarla olan əlaqələrinin real tarixli faktlara söykəndiyini sübut etməyə çalışırdı. Y.Payskerin əsərini L.Hiderli tənqid edərək yazırdı ki, "heç bir qədim slavyan-Turan yaxınlaşmasından söhbət gedə bilməz". Türk mənşəli sözlər cənubi və şərqi slavyan dillərində saysız-hesabsızdır. Lakin qərbi slavyan dillərində rast gəlinən türkizmlərin çoxu ehtimal ki, qədim slavyan dilinə keçən sözlərdir. Polyak dilində rast gəlinən "çakan" (kıtman) sözü bu dilə Ukrayna və ya slovak dillərindən keçmişdir. Bu sözün türkizm olduğunu cığatay dilindəki "çakan" – balta sözü sübut edir. Çex dilində "salas" sözünə rus dilində "шалаш" formasında rast gəlinir. Maxekin "Etymologicky slovnik yazıka českeho a slovenskeho" – Çex və slovak dillərinin etimoloji lüğətində verilmiş türkizmlərin tarixi daha qədimdir.
Bakı Slavyan Universitetinin Beynəlxalq münasibətlər və regionşünaslıq fakültəsi
Bakı Slavyan Universitetinin Filologiya fakültəsi
Bakı Slavyan Universitetinin Filologiya və Xarici Dil Müəllimliyi fakültəsi
Bakı Slavyan Universitetinin Pedaqoji fakültəsi
Bakı Slavyan Universitetinin Tərcümə fakültəsi
Bakı Slavyan Universitetinin Yaradıcılıq fakültəsi
Boris Yeltsin adına Qırğızıstan-Rusiya Slavyan Universiteti
Boris Yeltsin adına Qırğızıstan-Rus Slavyan Universiteti — Qırğızıstan Respublikası və Rusiya Federasiyasının birgə tabeliyində olan ali təhsil müəssisəsi. Universitet Qırğızıstanın paytaxtı Bişkekdə yerləşir. Rusiya Universitetləri Birliyinin üzvü. == Tarixi == Qırğızıstan-Rusiya Slavyan Universiteti 1993-cü ildə Qırğızıstan Respublikası ilə Rusiya Federasiyası arasındakı Dostluq, Əməkdaşlıq və Qarşılıqlı Yardım Müqaviləsinə (Moskva, 10 iyun 1992) uyğun olaraq Qırğızıstan Respublikası Prezidentinin Fərmanı ilə ( Bişkek, 28 sentyabr 1992.) Və Qırğızıstan Respublikası və Rusiya Federasiyası hökumətləri arasında Qırğız-Rus Slavyan Universitetinin yaradılması və fəaliyyət şərtlərinə dair bir razılaşma (Bişkek, 09.09.1993), Hökumət Qərarı Rusiya Federasiyası (Moskva, 23.02.1994, No 149.), 14 fevral 1994-cü il tarixli 326-128 / 1 saylı, Rusiya Federasiyası Ali Təhsil üzrə Dövlət Komitəsi sədrinin və Qırğızıstan Respublikasının Təhsil və Elm Naziri. İlk 200 tələbə 1993-cü ildə universitetin qapısına girdi. 1997-ci ildə məzuniyyət bakalavr tezislərinin ilk müdafiələri, bir il sonra 1998-ci ildə ilk diplom işlərinin müdafiələri baş verdi. 2004-cü ildə Qırğızıstan Respublikası Prezidentinin fərmanı ilə Universitetə ​​Qırğızların yaradılmasına verdiyi böyük şəxsi töhfəyə görə xüsusi minnətdarlıq və hörmət əlaməti olaraq Rusiya Federasiyasının ilk Prezidenti Boris N. Yeltsinin adı verildi. -Rusiya Slavyan Universiteti. Mövcud olduğu illər ərzində QRSU, 50 ən yaxşı tələbəyə fərdi təqaüd şəklində əhəmiyyətli maliyyə dəstəyi verən, universitetin müasir təhsil avadanlığı ilə təchiz olunmasına kömək edən Yeltsin Fondu ilə daim sıx əlaqələr qurdu. Yeltsin Fondunun köməyi ilə rus dilində şagird və məktəb olimpiadaları, MDB məkanında vahid təhsil məkanının qorunub saxlanmasına dair beynəlxalq elmi və praktik konfranslar keçirildi.
Cənub slavyanları
Cənub slavyanları — müasir slavyan xalqları və əsasən Balkanlarda yaşayan cənubi slavyan dillərində danışan tayfaların bir qrupu. == Cənub-şərq qrupu == bolqarlar makedonlar == Cənub-qərb qrupu == serblər xorvatlar bosniyalılar monteneqrolular slovenlərTarixən, xüsusilə vahid Yuqoslaviya dövründə, cənub slavyanlarının cənub-qərb alt qrupunu "Yuqoslavlar" adlı vahid millətçi ünsürə birləşdirmək cəhdi görülmüşdür. === Müsəlman slavyanlar === Osmanlı dövründə türklərin güclü təsiri altında yaşayan cənub slavyanlar qrupunda müsəlman slavyanlar önə çıxır. == Ölkələr == Cənub slavyanlarının əsas əhali olduğu yeddi ölkə var: Bolqarıstan (84 % bolqarlar) Serbiya (82 % serblər, 2 % boşnaklar, 1 % yuqoslavlar, 1 % xorvatlar, 1 % monteneqrolular) Xorvatiya (90 % xorvatlar, 4 % serblər, 1,7 % boşnaklar) Bosniya və Herseqovina (48 % boşnaklar, 37 % serblər, 14 % xorvatlar) Şimali Makedoniya (65 % makedonlar, 2 % serblər, 1 % boşnaklar) Sloveniya (83 % slovenlər, 2 % serblər, 2 % xorvatlar 1 % boşnaklar) Monteneqro (44,98 % monteneqrolular, 28,73 % serblər, 8,65 % boşnaklar, 3,31 % müsəlman slavyanlar, 0,97 % xorvatlar, 0,34 % serblər-monteneqrolular, 0,19 % yuqoslavlar, 0,15 % makedonlar, 0,07 % boşnaklar, 0,06 % slovenlər, 0,04 % müsəlman monteneqrolular, 0,03 % qoralılar)Bundan əlavə, qeyri-slavyan qonşu ölkələrdə ənənəvi olaraq xeyli cənub slavyan azlıqları yaşayır: İtaliya: (slovenlər, xorvatlar) Avstriya: (azlıq kimi tanınan slovenlər və xorvatlar.
Müsəlman slavyanlar
Müsəlman slavyanlar və ya Slavyan müsəlmanları — slavyanlar arasında İslam dininin davamçıları olan etnik və ya subetnik qrup. Bu termin əksər hallarda Balkan xalqlarına aid olunur. == Cənub slavyan müsəlmanları == Boşnaklar və ya "Bosniya müsəlmanları" Bosniya və Hersoqovinada çoxluq təşkil edən millət, həmçinin Serbiya, Şimali Makedoniya, Xorvatiya, Sloveniya, Monteneqro və Kosovoda etnik milli azlıqlar hesab olunurlar. Müsəlmanlar (etnik qrup) keçmiş Yuqoslaviya Sosialist Federativ Respublikasında təsisçi millət. Bolqarıstan müsəlmanları və ya pomaklar Torbeşlər — Makedoniya müsəlmanları Goralılar — Kosovo, Albaniya və Makedoniyada kiçik etnik qrup Xorvat müsəlmanları Serb müsəlmanları Sloven müsəlmanlarıQərbi Balkanlarda yaşayan etnik slavyan müsəlmanlar sünni məzhəbinin altkateqoriyası olan Hənəfi məzhəbinin davamçılarıdılar.
Qafqazda Slavyan-Rus Cəmiyyəti Şurası
Qafqazda Slavyan-Rus Cəmiyyəti Şurası — 1918-ci ildə yaradılımış təşkilat. == Tarixi == 1918-ci ilin martında yaranmışdı. Üzvləri K.N.Lizqar, M.N.Vinoqradov, E.P. ,merlinq, A.İ.Şpitalski, V.İ.Sokolov, İ.N.Protasyev, N.A.Vaykov, O.Vasili Kravçenko, İ.P.Zalayev, D.S.Saxnovski, V.A.Piquzov, V.İ.Dedukov və b. olmuşlar. Şuranın 27 noyabr tarixli iclasında aşağıdakı tezislər qəbul edilmişdi: Qafqazda Slavyan-rus cəmiyyəti slavyan, o cümlədən rus mənşəli vətəndaşların əlaqələrinin və bütün milli təşkilatlarla əməkdaşlığının möhkəmləndirilməsini qarşısına başlıca məqsəd qoyur; xalqların öz müqəddəratını təyin etməsi prinsipi əsasında Rusiyanın 1914-cü ildə müharibə elan edilənə qədərki sərhədləri hüdudunda bütövlüyü ideyası onun fəaliyyətinin əsasmı təşkil edir; dövlətin bütövlüyü və müstəqilliyi əleyhinə çevrilmiş hər hansı hərəkət yolverilməzdir və hər vasitə ilə qarşısı alınmalıdır; buna görə də Slavyan-rus cəmiyyəti hökuməti dəstəkləmək üçün hər cür tədbir-görməyi zəruri sayır; dövləti gücləndirmək üçün yerli hərbi qüvvələrin yaradılması vacibdir; Ümumrusiya Müəssislər məclisi Rusiya dövlətinin idarə formasını müəyyən edənə qədər yerlərdə mülki hakimiyyət həmin ərazidə yaşayan əhalinin nümayəndələrindən ibarət özünüidarə hökumətinə məxsusdur; Hökumətin ilk vəzifəsi ölkədə qayda-qanun yaradılması və anarxiyanın aradan qaldırılmasıdır; Hökumət torpaqsız və aztorpaqlı kəndlilərə qayğı ilə yanaşmalıdır; əhalinin kənd təsərrüfatı ehtiyaclarına və sənayenin, məhsuldar qüvvələrin inkişafına qayğı ilə yanaşılmalıdır; əhalinin maariflənməsi və mədəniyyətinin inkişafı sahəsində tədbirlər görülməlidir.
Slavyanka
Slavyanka (Gədəbəy) — Azərbaycan Respublikasının Gədəbəy rayonunda kənd. Slavyanka bələdiyyəsi — Azərbaycan Respublikasının Gədəbəy rayonunda bələdiyyə. Slavyanka çayı — Gədəbəy rayonunun Slavyanka kəndi ərazisində çay; Slavyanka (bulaqlar) — Gədəbəy rayonunun Slavyanka kəndi ərazisində mineral bulaqlar. Slavyanka buxtası — Yapon dənizində buxta.
Slavyanka (Gədəbəy)
Slavyanka — Azərbaycan Respublikasının Gədəbəy rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Tarixi == Yaşayış məntəqəsi çar hökumətinin köçürmə siyasəti ilə əlaqədar Krım yarımadasından gəlmələrin 1844-cü ildə burada məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır. Kənd köçürmə kampaniyasına rəhbərlik edən və burada yaşayan rus zabiti Slavinonun adı ilə adlandırılmış, 1854-cü ildən Slavyanka kimi rəsmiləşdirilmişdir. == Əhalisi == 2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kənddə 4047 nəfər əhali yaşayır. == İqtisadiyyatı == Əhalinin əsas məşğuliyyətini kənd təsərrüfatı-əkinçilik, maldarlıq və heyvandarlıq təşkil edir. Azərbaycanın dünya şöhrətli Slavyanka suları Slavyanka kəndinin təbii bulaqlarından çıxır. Slavyanka suları insan orqanizminə faydalı olan minerallarla zəngin təbii süfrə suyudur və ölkəmizdə, o cümlədən xaricdə qısa zaman ərzində məşhurlaşmışdır.
Slavyanka bələdiyyəsi
== Tarixi == Azərbaycanda bələdiyyə sistemi 1999-cu ildə təsis olunub. == Siyahı == == Mənbə == "Bələdiyyələrin statistik ərazi təsnifatı" (PDF). stat.gov.az. 2021-08-21 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-05-03.
Slavyanka ilə vidalaşma
"Slavyanka ilə vidalaşma" (rus. Прощание славянки) — bəstəkar Vasili Aqapkin tərəfindən Birinci Balkan müharibəsində ərlərini müşayiət edən slavyan qadınların şərəfinə yazılmış Rusiya vətənpərvərlik marşı. Marş 1912-ci ilin sonunda Tambovda yazılmış və premyerası olmuşdur. 1915-ci ilin yayında Kiyevdə qrammofon sinqlı kimi buraxıldı. Slavyanka "slavyan qadını" deməkdir. == Tarixi == Melodiya Rusiyada və ona daxil olan ölkələrdə Birinci Dünya müharibəsi illərində, rus əsgərləri evlərini tərk edərkən və marşın musiqisi ilə müşayiət olunanda populyarlıq qazandı. 1941-ci il noyabrın 7- də Qırmızı meydanda keçirilən parad zamanı da nümayiş edildi, bundan sonra əsgərlər birbaşa Moskva döyüşünə getdilər. Bu marş həm də admiral Kolçakın Ağ Ordusunun qeyri-rəsmi himni kimi istifadə olunurdu. Qərb mənbələri iddia edirdi ki, mahnı 1957-ci ildə mükafata layiq görülmüş "Durnalar uçur" filmində istifadə edilməzdən əvvəl senzuradan keçməyən mövzular ilə bağlı sözləri olduğu üçün qadağan edilib. Bununla belə, bundan əvvəl ifa olunan mahnının bir çox sənədləri var, bir çoxunu Aqapkinin özü idarə etdi.
Slavyanlar
Səqləblər ya da Slavyanlar (q.slav. словѣнє, belar. славяне, ukr. слов'яни, bolq. славяни, serb. və mak. Словени, xorv. və bosn. Slaveni, sloven. Slovani, pol.
Slavyanların Azərbaycana yürüşləri
Rusların Qafqaz ekspedisiyaları və ya Xəzər ekspedisiyaları — qədim rusların 864–1041-ci illərdə Xəzər dənizi sahillərinə etdiyi hərbi basqınlardır. Ruslar IX əsrdə Serklandda ortaya çıxdılar. Onlar Volqa ticarət yolu boyunca tacir kimi səyahət edir və xəz, bal və kölə satırdılar. İlk kiçik miqyaslı basqınlar IX əsrin sonları-X əsrin əvvəllərində baş verdi. Ruslar 914-cü ildə ilk böyük miqyaslı basqınlarını etdilər; 500 gəmi ilə gələrək müasir İran ərazisindəki Qorqanı və qonşu əraziləri talan etdilər və qul və qənimət əldə etdilər. Qayıdanda müsəlman xəzərlər şimal basqınçılarına Volqa deltasında hücum etdi və onları məğlub etdi. Qaçanlar orta Volqada yerli tayfalar tərəfindən öldürüldü. 944-cü il ekspedisiyasında ruslar müasir dövrdə Azərbaycanda yerləşən Arranın paytaxtı Bərdəni işğal etdi. Ruslar bir neçə ay burada qaldı. Bu müddətdə onlar şəhərin sakinlərini öldürdü və böyük qənimət ələ keçirdi.
Slavyansk-na-Kubani
Slavyansk-na-Kubani — Rusiya Federasiyasında yerləşən şəhər, Krasnodar diyarına daxildir.

Digər lüğətlərdə

накогти́ться неприю́тность остраки́зм проходи́вшая сие́ста ску́таться ха́халь героизи́роваться де́ло изоба́рный мягкоте́лость нахвата́ться нефтепрово́дный октрои́роваться топогра́фия эргономи́ст яры́жка dodger faceless katabases platysmata байдарочный корточки начальственный фигляр