SOSİAL-DEMOKRAT

Sosial-demokrat partiyasının üzvü, sosial-demokratiya tərəfdarı.
SOSİÁL
SOSİÁL-DEMOKRATİ́K
OBASTAN VİKİ
Almaniya Sosial-Demokrat Partiyası
Almaniya Sosial Demokrat Partiyası — Almaniyada siyasi partiya Almaniya Sosial-Demokrat Partiyası "Forverts" (İrəli) məlumat və "Noye Gezelşaft" (Yeni cəmiyyət) nəzəri jurnallarını nəşr edir.
Almaniya Sosial Demokrat Partiyası
Almaniya Sosial Demokrat Partiyası — Almaniyada siyasi partiya Almaniya Sosial-Demokrat Partiyası "Forverts" (İrəli) məlumat və "Noye Gezelşaft" (Yeni cəmiyyət) nəzəri jurnallarını nəşr edir.
Avstriya Sosial-Demokrat Partiyası
Avstriya Sosialist Partiyası (alm. Sozialdemokratische Partei Österreichs‎, [zoˈtsi̯aːldemoˌkraːtɪʃə parˌtaɪ ˈøːstəraɪçs], SPÖ) — Avstriyada sosial-demokrat siyasi partiya. 1889-cu ildə Avstriya Sosial Demokrat İşçi Partiyası (alm. Sozialdemokratische Arbeiterpartei Österreichs‎, SDAPÖ) olaraq yaradılmış və daha sonra 1945-ci ildən 1991-ci ilə qədər Avstriya Sosialist Partiyası (alm. Sozialistische Partei Österreichs‎) adı ilə tanınmışdır. Avstriyadakı mövcud ən köhnə siyasi partiyadır. Avstriya Xalq Partiyası (ÖVP) ilə yanaşı, ölkənin iki ənənəvi əsas partiyasından biridir. Siyasi spektrdə sol mərkəzlidir. 2023-cü ilin iyun ayından partiyaya Andreas Babler rəhbərlik edir. Hazırda Milli Şuradakı beş partiya arasında 183 yerdən 40-na sahib olan ikinci ən böyük partiyadır və 2019-cu il qanunvericilik seçkilərində səslərin 21,2 faizini qazanıb.
Azərbaycan Sosial Demokrat Partiyası
Azərbaycan Sosial Demokrat Partiyası — Azərbaycanda mövcud olmuş siyasi partiyalardan biri. == Tarixi == Azərbaycan Sosial Demokrat Partiyası 1989-cu ildə təsis edilmiş, 27 iyul 1990-cı ildə dövlət qeydiyyatına alınmışdır. Partiyanın ideologiyasının əsasında sosial-demokratik dəyərlərin cəmiyyətdə bərqərar olması durur. Partiya siyasi sistemdə solçuluq mövqeyini müdafiə edir. Partiyada könüllü üzvlük haqqı sistemi mövcuddur. ASDP-də seçkili orqanlar sədr və sədr müavinləridir. Partiyanın ictimaiyyətlə əlaqə vasitələri yoxdur. Partiyanın iqtidar-müxalifət dialoquna münasibəti yalnız o halda müsbətdir ki, bu addım Prezident tərəfindən atılmış olsun. Mövcud resursları baxımından partiyanın maddi-texniki imkanları zəifdir. Partiya siyasi sistemin optimallaşdırılmasını, partiyaların dövlət tərəfindən maliyyələşdirilməsini, siyasi partiyalar haqqında yeni qanunun qəbul edilməsini, proporsional seçki sisteminin bərpasını dəstəkləyir.
Danimarka Sosial-Demokrat Partiyası
Mətbu orqanı: "Aktual" (Aktual) qəzeti və "Nyu politik" (Təzə siyasət) jurnalı. Hakimiyyətdə olduğu illər: 1916-1918; 1924-1940; 1945-1960; 1971-1973; 1975-1982; 1992 – indiyə kimi. == İstinadlar == == Mənbə == Sosial Demokratiya nədir?
Danimarka Sosial Demokrat Partiyası
Mətbu orqanı: "Aktual" (Aktual) qəzeti və "Nyu politik" (Təzə siyasət) jurnalı. Hakimiyyətdə olduğu illər: 1916-1918; 1924-1940; 1945-1960; 1971-1973; 1975-1982; 1992 – indiyə kimi. == İstinadlar == == Mənbə == Sosial Demokratiya nədir?
Milli Sosial Demokrat Partiyası
Milli Sosial Demokrat Partiyası (qaz. Жалпыұлттық социал-демократиялық партия) — Qazaxıstanda fəaliyyət göstərən müxalif düşüncəli siyasi partiya. Ölkə parlamentində təmsil olunmur. Partiya 10 sentyabr 2006-cı ildə yaradıldı, 25 yanvar 2007-ci ildə qeydə alındı, ölkənin bütün bölgələrində və Astana, Şımkent və Almatı şəhərlərində filialları vardır. == İdeologiyası == Göstərilən hədəflərə görə, MSDP, Qazaxıstanın siyasi praktikasında dünya sosial demokratik hərəkatı dəyərlərinin, Azadlıq, Ədalət, Həmrəylik prinsiplərinin həyata keçirilməsi üzərində ardıcıl olaraq çalışır, özünə demokratik qurma vəzifəsini qoyur, hüquqi, sosial dövlət, yenilikçi bir iqtisadiyyat və yeni bir humanitar siyasətin həyata keçirilməsi. Partiyanın əsas tələbləri arasında torpaq satışına moratoriumun qoyulması, təbii sərvətlərin satışından əldə olunan gəlirin ədalətli sosial bölgüsü, pensiya yaşının qadınlar üçün 55, kişilər üçün 59 yaşa qədər endirilməsi, təqaüdlərdə, maaşlarda, müavinətlərdə, təqaüdlərdə artım, yeni iş yerlərinin açılması və gizli işsizliyin aradan qaldırılması, hər səviyyədə pulsuz təhsil, ən əlverişli və yüksək keyfiyyətli tibbi xidmətin təmin edilməsi, şəxsin ekoloji təhlükəsizliyi, kiçik və orta vergi endirimləri — ölçülü müəssisələr, kənd infrastrukturunun real inkişafı, iqtisadiyyatın klan-oliqarx təbiətinin aradan qaldırılması və adi insanların ehtiyaclarına yönəldilməsi, xalq hakimiyyəti tərəfindən idarə olunan bir sistemin yaradılması, ədalətli və alternativ seçkilər, müstəqil, pozulmaz və ədalətli məhkəmə və hüquq-mühafizə sistemi. Partiya proqramının vacib bir məqamı da daxil olmaqla vətəndaşların siyasi hüquqlarının parlamentin müstəqil olaraq hökuməti qurmağı gücləndirməsi tam şəkildə təmin edilməsidir, şəhərlərdə və kənd yerlərində seçməli yerli özünüidarəetmə sisteminin yaradılması, bürokratların və məmurların sayının ən azı iki qat azalması. Partiyanın dəyərləri əsas şüarının ifadəsi ilə “Azadlıq! Ədalət!
Monteneqro Sosial Demokrat Partiyası
Monteneqro Sosial-Demokrat Partiyası (alb. Социјалдемократска партија Црне Горе, Socijaldemokratska Partija Crne Gore) — Monteneqrodakı siyasi partiyalardan biri. Monteneqro Sosial-Demokrat Partiyası 1993-cü ildə təsis edilmişdir. Müharibə əleyhinə mövqeyi ilə seçilən partiya Slobodan Miloşeviç siyasətinə qarşı çıxması ilə seçilirdi. 1997-ci ildən Monteneqro Sosial-Demokrat Partiyası Monteneqro Sosialist-Demokrat Partiyasının müttəfiqi olur və qurulan bütün hökumətlərdə iştirak edir. Hər iki tərəf 2006-cı ildə keçirilən referendumda Monteneqronun müstəqilliyini dəstəkləmək, Kosovanın müstəqilliyini tanımaq və Monteneqronun Avropa Birliyi və Şimali Atlantika Müqaviləsinə qoşulma ehtiyacı da daxil olmaqla bir çox məsələlərdə razılığa gəlirlər. 2012-ci il parlament seçkilərində Monteneqro Sosial-Demokrat Partiyası, Baş nazir Milo Cukanoviçin başçılıq etdiyi Avropa Monteneqro Koalisiyasının tərkibində Sosialist-Demokratik Partiyası ilə ittifaqda iştirak etdi. Koalisiya Monteneqro Məclisindəki 81 yerdən 39-nu alır, onlardan 6 yer Sosial-Demokrat Partiyasına məxsus idi. 19 dekabr 2015-ci ildə Milo Cukanoviç deputatları 2016-cı ilin yanvarında hökumətə etimad səs verməsinə çağırdı. Hökümətə etimad səsverməsi, məclisindəki müzakirə 2016-cı il yanvarın 27-dək üç gün davam etdi.
Sosial Demokrat Hnçak Partiyası
Sosial Demokrat Hnçak partiyası (erm. Սոցիալ Դեմոկրատ Հնչակյան Կուսակցություն) – ilk erməni siyasi partiyalarından biridir. Partiya 1887-ci ildə Cenevrədə təhsil alan Nəzərbəyov qardaşları və bir neçə digər tələbələr tərəfindən yaradılıb. 1888-ci ildə dərc olunmuş proqramda, üsyanlar kütləvi iğtişaşlar və terror yolu ilə, Türkiyənin şərqində erməni dövlətini qurmaq planlaşdırılırdı. Partiyanın üzvləri Osmanlı İmperiyası ilə yanaşı, Qafqazda da aktiv fəaliyyət göstərirdilər. 1903-cü ilin oktyabrın 14 Qnçaq üzvləri Qafqaz canişini knyaz Qolitsinə hücum edir, knyaz ağır yaralansa da sağ qalır, bir gədər sonra isə vəzifəsindən istefa verir. 1904 cü ildə onlar, Bakıdakı erməni fəhlələrini tətilə sövq etmək üçün kommunistlərlə birgə fəaliyyət göstərirdilər. Osmanlı imperiyasında partiyanın üzvləri Sasun və Zeytun üsyanlarında aktiv iştrak edir. 1915 ci ildə, türk əhalisinə qarşı terror planlayan və həyata keçirən, həmçinin Osmanlı dövlətinin düşmanları ilə əlbir olub ona qarşı vuruşmaqda olan, Qnçaq partiyasının 20 nəfər öndə qələn üzvü İstanbulda asılaraq edam edilir. Birinci dünya müharibəsindən və SSRİ nin qurulmasından sonra, partiya yalnız ermənilərin sıx yaşadığı ölkələrdə fəaliyyət göstərir.
Sosial Demokrat Partiyası (Almaniya)
Almaniya Sosial Demokrat Partiyası — Almaniyada siyasi partiya Almaniya Sosial-Demokrat Partiyası "Forverts" (İrəli) məlumat və "Noye Gezelşaft" (Yeni cəmiyyət) nəzəri jurnallarını nəşr edir.
Çexiya Sosial Demokrat Partiyası
Çexiya Sosial Demokrat Partiyası (çex. Česká strana sociálně demokratická — ČSSD) — Çexiyanın sağ mərkəzçi, sosial-demokrat partiyasıdır. Ölkənin əsas partiyalarından biridir. == Tarixi == Partiya 7 aprel 1878-ci ildə Avstriya sosial-demokrat partiyasının bir bölməsi kimi fəaliyyətə başlayır. 1893-ci ilin dekabrında isə müstəqil orqan kimi fəaliyyətini davam etdirir. 1918-1938-ci illər ərazində partiya Çexslovakiya sosial-demokrat işçi partiyası adı ilə fəaliyyətini davam etdirir. 1938-41 illər ərazidə isə partiyanın adı Milli əmək pаrtiyası olur. 1945-ci ildən partiya yenidən «Çexslovakiya sosial-demokratlar» adı təşkil olunur. Onla Çexslovakiya milli cəbhəsinə daxil olurlar. 1946-cı il parlament seçkilərində partiya səslərin 12,05 % toplayaraq parlamentdə 37 yer qazanır.
İran Sosial-Demokrat Partiyası
İctimaiyyun-Amiyyun, Mücahid və ya İran Sosial Demokrat Partiyası — İranlı (əsasən, Cənubi Azərbaycandan olan) fəhlələrin Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası (bolşeviklər) Bakı təşkilatı və onun Hümmət Partiyasının fəal köməyi ilə 1905-ci ilin sonlarında yaradılmış ilk sosial-demokrat təşkilatı. == Tarixi == === Yaradılması === 1904-cü ildə yaradılmış Ədalət Qrupu əsasında yaradılmış, sonralar Ədalət Partiyasının özəyini təşkil etmişdir. Yaradılmasında Nəriman Nərimanovun mühüm rolu olmuşdur. Partiya iranlı fəhlələrin inqilabi şüurunun oyanmasında və öz hüquqları uğrunda mübarizəyə cəlb edilməsində, habelə İranda 1905–1911 illər Məşrutə hərəkatında mühüm rol oynamışdır. Partiyanın Mərkəzi Komitəsi Bakıda yerləşirdi. Nəriman Nərimanov başda olmaqla, Hümmət Partiyasının bir çox üzvləri "İctimaiyyun-Amiyyun"un məramnaməsinin hazırlanmasında fəal iştirak etmişdilər. Məramnamənin layihəsi 1906-cı il dekabrın əvvəllərində Bakıda çap edilmişdir. Həmin sənəd partiya təşkilatlarının əsas fəaliyyət proqramı olaraq, Cənubi Qafqazda yayılmış, habelə İrana göndərilərək, partiyanın İran təşkilatlarının, xüsusilə Təbriz təşkilatının ölkədə ictimai-iqtisadi inkişafın səviyyəsi və inqilabın ilk mərhələsinin xüsusiyyətləri haqqında düzəliş və təklifləri əsasında aqrar məsələyə dair müəyyən dəyişiklikdən sonra təkmilləşdirilmiş və partiyanın proqramı kimi, onun 1907-ci ildə Məşhəddə keçirilən yığıncağında qəbul olunmuşdu. Mücahid Partiyasının proqramı Hümmətin proqramına nisbətən daha inqilabi xarakteri ilə fərqlənirdi. === Fəaliyyəti === Partiya fərdi terror taktikasınıı qəbul etmişdi.
İran Sosial Demokrat Partiyası
İctimaiyyun-Amiyyun, Mücahid və ya İran Sosial Demokrat Partiyası — İranlı (əsasən, Cənubi Azərbaycandan olan) fəhlələrin Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası (bolşeviklər) Bakı təşkilatı və onun Hümmət Partiyasının fəal köməyi ilə 1905-ci ilin sonlarında yaradılmış ilk sosial-demokrat təşkilatı. == Tarixi == === Yaradılması === 1904-cü ildə yaradılmış Ədalət Qrupu əsasında yaradılmış, sonralar Ədalət Partiyasının özəyini təşkil etmişdir. Yaradılmasında Nəriman Nərimanovun mühüm rolu olmuşdur. Partiya iranlı fəhlələrin inqilabi şüurunun oyanmasında və öz hüquqları uğrunda mübarizəyə cəlb edilməsində, habelə İranda 1905–1911 illər Məşrutə hərəkatında mühüm rol oynamışdır. Partiyanın Mərkəzi Komitəsi Bakıda yerləşirdi. Nəriman Nərimanov başda olmaqla, Hümmət Partiyasının bir çox üzvləri "İctimaiyyun-Amiyyun"un məramnaməsinin hazırlanmasında fəal iştirak etmişdilər. Məramnamənin layihəsi 1906-cı il dekabrın əvvəllərində Bakıda çap edilmişdir. Həmin sənəd partiya təşkilatlarının əsas fəaliyyət proqramı olaraq, Cənubi Qafqazda yayılmış, habelə İrana göndərilərək, partiyanın İran təşkilatlarının, xüsusilə Təbriz təşkilatının ölkədə ictimai-iqtisadi inkişafın səviyyəsi və inqilabın ilk mərhələsinin xüsusiyyətləri haqqında düzəliş və təklifləri əsasında aqrar məsələyə dair müəyyən dəyişiklikdən sonra təkmilləşdirilmiş və partiyanın proqramı kimi, onun 1907-ci ildə Məşhəddə keçirilən yığıncağında qəbul olunmuşdu. Mücahid Partiyasının proqramı Hümmətin proqramına nisbətən daha inqilabi xarakteri ilə fərqlənirdi. === Fəaliyyəti === Partiya fərdi terror taktikasınıı qəbul etmişdi.
Rusiya Sosial-Demokrat Fəhlə Partiyası
Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası — Rusiya imperiyasında 1898-ci ildə yaradılmış siyasi partiya. == Tarixi == Partiya Rusiya imperiyasında 1898-ci ildə bir neçə sosial-demokrat ("Fəhlə sinfinin azadlığı uğrunda mübarizə ittifaqı", "Fəhlə qəzeti", "Bund") və marksist dərnəkləri əsasında yaranıb. Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyasının I qurultayı Minskdə 13–15 mart 1898-ci ildə keçirilib. Rusiya Sosial Demokratik Fəhlə Partiyasının əvvəlcə Brüsseldə, daha sonra Londonda polis repressiyası səbəbi ilə keçirilmiş İkinci Qurultayı 1903-cü ilin avqustunda toplandı. Qurultayda yeni partiyanın üzvlük prinsipləri və tərifi üzərində əhəmiyyətli bir fraksiyalaşma yarandı. Çoxluq Vladimir İliç Ulyanov, azlıq isə Yulius Martov tərəfində idi. Lenin partiya üzvlərinin yalnız ciblərində partiya kimliyi olanlar və bəzən partiyanı ziyarət edənlər, hətta ziyarət etməyənlər də deyil, dar və fəal olmaları lazım olduğunu müdafiə etdi. Bu fəal üzvlər vaxtlarının çox hissəsini çar inqilabçı qüvvələrinə qarşı işçi inqilabı edə bilən inqilabi bir partiya yaratmaq üçün peşəkar inqilabi kadrlar kimi təşkilatlanmağa sərf edəcəklər. Bu modelə görə simpatizanlar kənarda qaldı. Partiyanın daxili işində də demokratik mərkəzçilik qəbul ediləcəkdi.
Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası
Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası — Rusiya imperiyasında 1898-ci ildə yaradılmış siyasi partiya. == Tarixi == Partiya Rusiya imperiyasında 1898-ci ildə bir neçə sosial-demokrat ("Fəhlə sinfinin azadlığı uğrunda mübarizə ittifaqı", "Fəhlə qəzeti", "Bund") və marksist dərnəkləri əsasında yaranıb. Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyasının I qurultayı Minskdə 13–15 mart 1898-ci ildə keçirilib. Rusiya Sosial Demokratik Fəhlə Partiyasının əvvəlcə Brüsseldə, daha sonra Londonda polis repressiyası səbəbi ilə keçirilmiş İkinci Qurultayı 1903-cü ilin avqustunda toplandı. Qurultayda yeni partiyanın üzvlük prinsipləri və tərifi üzərində əhəmiyyətli bir fraksiyalaşma yarandı. Çoxluq Vladimir İliç Ulyanov, azlıq isə Yulius Martov tərəfində idi. Lenin partiya üzvlərinin yalnız ciblərində partiya kimliyi olanlar və bəzən partiyanı ziyarət edənlər, hətta ziyarət etməyənlər də deyil, dar və fəal olmaları lazım olduğunu müdafiə etdi. Bu fəal üzvlər vaxtlarının çox hissəsini çar inqilabçı qüvvələrinə qarşı işçi inqilabı edə bilən inqilabi bir partiya yaratmaq üçün peşəkar inqilabi kadrlar kimi təşkilatlanmağa sərf edəcəklər. Bu modelə görə simpatizanlar kənarda qaldı. Partiyanın daxili işində də demokratik mərkəzçilik qəbul ediləcəkdi.
Rusiya Sosial Demokrat İşçi Partiyası
Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası — Rusiya imperiyasında 1898-ci ildə yaradılmış siyasi partiya. == Tarixi == Partiya Rusiya imperiyasında 1898-ci ildə bir neçə sosial-demokrat ("Fəhlə sinfinin azadlığı uğrunda mübarizə ittifaqı", "Fəhlə qəzeti", "Bund") və marksist dərnəkləri əsasında yaranıb. Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyasının I qurultayı Minskdə 13–15 mart 1898-ci ildə keçirilib. Rusiya Sosial Demokratik Fəhlə Partiyasının əvvəlcə Brüsseldə, daha sonra Londonda polis repressiyası səbəbi ilə keçirilmiş İkinci Qurultayı 1903-cü ilin avqustunda toplandı. Qurultayda yeni partiyanın üzvlük prinsipləri və tərifi üzərində əhəmiyyətli bir fraksiyalaşma yarandı. Çoxluq Vladimir İliç Ulyanov, azlıq isə Yulius Martov tərəfində idi. Lenin partiya üzvlərinin yalnız ciblərində partiya kimliyi olanlar və bəzən partiyanı ziyarət edənlər, hətta ziyarət etməyənlər də deyil, dar və fəal olmaları lazım olduğunu müdafiə etdi. Bu fəal üzvlər vaxtlarının çox hissəsini çar inqilabçı qüvvələrinə qarşı işçi inqilabı edə bilən inqilabi bir partiya yaratmaq üçün peşəkar inqilabi kadrlar kimi təşkilatlanmağa sərf edəcəklər. Bu modelə görə simpatizanlar kənarda qaldı. Partiyanın daxili işində də demokratik mərkəzçilik qəbul ediləcəkdi.
İsveç Sosial-Demokrat Fəhlə Partiyası
İsveç Sosial-Demokrat Fəhlə Partiyası — İsveçdə siyasi partiya. 1889-cu ildə yaranıb. Üzvlərinin sayı: 600 min nəfərdir. Mətbu orqanı: "Tiden" (Zaman) və "Aktueltipolitik" (Aktual siyasət) jurnalları. Hökumətə başçılıq etdikləri dövrlər: 1920, 1921–1923, 1924–1926, 1932–1936, 1936–1976, 1982–1991, 1994–2006-cı illər və 2014-cü ildən indiyə kimi. == Mənbə == Sosial Demokratiya nədir?
İsveç Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası
İsveç Sosial-Demokrat Fəhlə Partiyası — İsveçdə siyasi partiya. 1889-cu ildə yaranıb. Üzvlərinin sayı: 600 min nəfərdir. Mətbu orqanı: "Tiden" (Zaman) və "Aktueltipolitik" (Aktual siyasət) jurnalları. Hökumətə başçılıq etdikləri dövrlər: 1920, 1921–1923, 1924–1926, 1932–1936, 1936–1976, 1982–1991, 1994–2006-cı illər və 2014-cü ildən indiyə kimi. == Mənbə == Sosial Demokratiya nədir?
Rusiya Sosial-Demokrat Fəhlə Partiyası (bolşeviklər)
Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası (qısaca Sov.İKP) — (Коммунистическая партия Советского союза КПСС), Sovet İttifaqının bütün tarixi boyu yeganə, hakim siyasi partiyası. Fəaliyyəti ilk qurucularından olan Vladimir İliç Lenininin adı ilə bağlı olub. == Tarixi == === Fraksiya === Xələfi olan Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyasının I qurultayı Minskdə 13–15 mart 1898-ci ildə keçirilib. Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyasının II Qurultayında Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyasının iki fraksiyasının — Vladimir Leninin başçılıq etdiyi bolşeviklər və Georgi Plexanov və Yuli Martovun başçılıq etdiyi menşeviklər meydana gəldi. Parçalanmanın əsas səbəbi partiya nizamnaməsinin əhəmiyyətsiz görünən maddəsi idi; Lenin partiya üzvlərindən "şəxsi iştirak", Martov isə "şəxsi yardım" tələb etməyi təklif etdi. Əslində söhbət partiya binasında icazə verilən mərkəzçilik dərəcəsindən gedir; Lenin tabeçiliyində olanların yuxarıdakıların direktivlərini yerinə yetirmək məcburiyyəti ilə sərt bir şəkildə mərkəzləşmiş bir təşkilat yaratmağa çalışdı. Martov isə Qərbi Avropa Sosial Demokratiya modelində, xüsusən o zaman ən nüfuzlu Alman partiyası modelində sərbəst birləşmə prinsipini müdafiə etdi. Artıq 1903-cü ilin sentyabrında tərəflər partiya təşkilatları — Mərkəzi Komitə, "İskra" qəzetinin redaksiyası, Xarici İnqilabçı Sosial Demokratiya Birliyi , yerli partiya təşkilatları üzərində nəzarət uğrunda kəskin bir mübarizəyə başladılar. Lenin Mərkəzi Komitədə çoxluğu saxlamağı bacardı, menşeviklər isə İskra redaksiya heyətində və Partiya Şurasında çoxluq qazandı. Mərkəzi Rusiyada, eləcə də Odessa və Qafqazdakı partiya təşkilatlarının əksəriyyəti bolşevikləri dəstəklədi, Donetsk, Kiyev və digər partiya təşkilatları isə menşeviklərə qoşuldu.
Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası (1898)
Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası — Rusiya imperiyasında 1898-ci ildə yaradılmış siyasi partiya. == Tarixi == Partiya Rusiya imperiyasında 1898-ci ildə bir neçə sosial-demokrat ("Fəhlə sinfinin azadlığı uğrunda mübarizə ittifaqı", "Fəhlə qəzeti", "Bund") və marksist dərnəkləri əsasında yaranıb. Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyasının I qurultayı Minskdə 13–15 mart 1898-ci ildə keçirilib. Rusiya Sosial Demokratik Fəhlə Partiyasının əvvəlcə Brüsseldə, daha sonra Londonda polis repressiyası səbəbi ilə keçirilmiş İkinci Qurultayı 1903-cü ilin avqustunda toplandı. Qurultayda yeni partiyanın üzvlük prinsipləri və tərifi üzərində əhəmiyyətli bir fraksiyalaşma yarandı. Çoxluq Vladimir İliç Ulyanov, azlıq isə Yulius Martov tərəfində idi. Lenin partiya üzvlərinin yalnız ciblərində partiya kimliyi olanlar və bəzən partiyanı ziyarət edənlər, hətta ziyarət etməyənlər də deyil, dar və fəal olmaları lazım olduğunu müdafiə etdi. Bu fəal üzvlər vaxtlarının çox hissəsini çar inqilabçı qüvvələrinə qarşı işçi inqilabı edə bilən inqilabi bir partiya yaratmaq üçün peşəkar inqilabi kadrlar kimi təşkilatlanmağa sərf edəcəklər. Bu modelə görə simpatizanlar kənarda qaldı. Partiyanın daxili işində də demokratik mərkəzçilik qəbul ediləcəkdi.
Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası (dəqiqləşdirmə)
Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası— 1898-ci ildə Rusiya İmperiyasında yaranan inqilabçı sosialist partiya. Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası (bolşeviklər)— 17 iyul 1903-cü ildə Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası daxilindəki bolşevik fraksiyasının yaratdığı, sonralar Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası adlanacaq siyasi partiya. Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası (menşeviklər)— 17 iyul 1903-cü ildə Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası daxilindəki bolşevik fraksiyasının yaratdığı, 1912-ci ildə müstəqil partiyaya çevrilən və 1965-ci ilədək fəaliyyət göstərən siyasi partiya.
Demokrat Leonov
Demokrat Vladimir Leonov (1 aprel 1926, Bakı – 15 mart 1969, Damansk adası, Heyluntszyan) — SSRİ sərhədçisi, polkovnik, Sovet İttifaqı Qəhrəmanı. Damanskiy adasında Çinlə sərhəd münaqişəsinin iştirakçısı. == Tərcümeyi-hal == Demokrat Leonov 1 aprel 1926-cı il sərhədçi Vladimir Porfiri Leonovun ailəsində Bakı şəhərində anadan olub 1943-cü ildə Bakıda orta məktəbin 9-cu sinfi bitirdikdən sonra sərhəd qoşunlarında xidmətə başlamışdır. 1947-ci ildə Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasına daxil olmuşdur. 1954-cü ildə Daxili İşlər Nazirliyinin Hərbi institutunu bitirdikdən sonra Zaqafqaziyaya təyinat almış və dörd il sonra Transqafqaz Sərhəd Dairəsinin sərhəd dəstəsinin qərargahının müdiri olmuşdur. 1968-ci ildə Leonov İman ( 1972-ci ildən — Dalnereçensk) şəhərinə köçürülmüş və burada 57-ci sərhəd dəstəsinin rəisi vəzifəsini almışdır. == Damanskiy adasında sərhəd münaqişəsi == 15 mart 1969-cu ildə D. Leonov Yanşina qrupunun dəstəyi üçün 135-ci motoatıcı diviziyanın T-62 tank qrupuna başçılıq edirdi. Damanskda döyüş əməliyyatlarında iştirak etdi.Çin qumbaraatanları tərəfindən vurulmuş tankı tərk edən zaman ürəyindən aldığı snayper atəşindən həlak oldu. Dalnereçenskdə (1972-ci ilə qədər — şəhər İman adlanırdı) hərbi qaydalarla dəfn edilmişdir. == Yaddaş == Vladivostokda Demokrat Leonovun adına küçə var.
Demokrat Partiya
Demokrat Partiya — Türkiyədə 7 yanvar 1946-cı ildə yaradılmış siyasi partiya. DP-nin yaradılışı ilə ölkə çoxpartiyalı sistemə keçir. 1950-ci ildə hakimiyyətə gələn Demokrat Partiya həmçinin 1954,1957 seçkilərində qələbə qazanmışdır. 27 may 1960 hərbi çevrilişindən sonra devrilən siyasi qurum həmin ilin sentyabrın 29-da bağlanmışdır. == Partiyanın quruluşu == 1946-cı ilə qədər Türkiyədə təkpartiyalı sistem hökm sürürdü. 1923-cü ildə Mustafa Kamal Atatürkün öncüllüyü ilə yaranan Cümhuriyyət Xalq Partiyası ölkədə yeganə siyasi partiya olmaqda qalırdı. Hələ 1924 və 1930-cu illərdə müvafiq olaraq Sərbəst Firqə və Tərəqqipərvər Cümhuriyyət Firqəsinin yaradılması ilə çoxpartiyalı sistemə keçidə cəhd edilsədə uğursuzluqla sonladı. Ancaq demokratik qüvvələr güclənməkdə idi. CHP-yə müxalifətin yaranmasını tələb edən əsas problemlərdən biri Türkiyənin iqtisadi geriliyi, əhalinin böyük bir hissəsinin təminatının aşağı olması və iqtidarın bu problemləri aradan qaldırılması üçün etdiyi islahatların istənilən nəticəni verməməsi idi.Digər bir səbəb təkpartiya sistemin demokratik parlament respublikası idealarına uyğun olmamasıydı. 1938-ci ildə Atatürkün ölümündən sonra prezident seçilən İsmət İnönünün pul əskinaslarında təsvir edilməsi, ona "Şef" ünvanının verilməsi parlamentdə çox böyük etirazlara səbəb oldu.
Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası II Qurultayı
Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası II Qurultayı — 1903-cü il iyulun 17-də (30-da) və avqustun 10-da (23-də) baş tutan qurultay. == Haqqında == Qurultayın birinci 13 iclası Brüsseldə keçirilmişdir. Sonra, polisin təqibi üzündən, qurultayın iclasları Londona köçürülmüşdü. Qurultayın ən mühüm məsələləri partiya Proqramı və Nizamnaməsinin təsdiq edilməsi və rəhbər partiya mərkəzlərinin seçilməsi idi. Partiya Nizamnaməsinin müzakirəsi zamanı partiyanı qurmağın təşkilat prinsipləri məsələsində şiddətli mübarizə baş vermişdi. == Mənbə == V.İ.Lenin, "Partiyanın nizamnaməsi haqqında", Bakı, "Azərnəşr", 1973, səh. 246-247.
Sosial-demokratiya
Sosial-demokratiya — reformist və tədrici metodları ilə birlikdə demokratik toplumçuluğu qurmağı hədəfləyən siyasi ideologiyadır. Digər bir təsvir olaraq sosial-demokratiya bəşəri dəyərlərlə əlaqəli olaraq vətəndaşların fərqi və ictimai ehtiyaclarını təmin etməyi hədəfləyən dövlət və ya bu yöndəki siyasi cərəyan və kapitalist iqtisadiyyat içində ortaqlaşaraq uyğunlaşma şəraiti olaraq da təsvir edilməkdədir. Qərbi və Şimali Avropada XX əsrin ikinci yarısından sonra nəzərə çarpan formada görülməyə başlayan ictimai modellər və iqtisadi siyasətlərin nəzərdə tutulduğu model daha çox bu formadadır. Bur başqa təsvir formasına görə sosial-demokratiya kapitalizmin səbəb olduğu bərabərsizlik və ədalətsizlikləri demokratik sistem içində qəbul edilə bilən səviyyəyə salmağı məqsəd kimi qəbul edən siyasi ideologiyadır. II İnternasionalda ortaya çıxan yenidən formalaşdırmaçılar və inqilabçı sosialistlər arasındakı bölünmənin ardından sosial-demokratlar kapitalizmin irəliləmə müddəti içində sosialist iqtisadiyyata dönüşdürülməsini müdafiə etdilər.Sosial-demokratiya düşüncəsi tək qabul edilə bilən hökumət formasının hüququn üstünlüyü altındakı nümayəndəli demokratiya olduğunu irəli sürməkdədir. Demokratik qərar alma mexanizmasını genişlədərək siyasi demokratiyanın fövqünə istidadi demokratiyaya qədər, iş gücü ilə işçilərin və digər iqtisadi pay sahiblərinin yetərli miqdarda birlikdə qərar alma haqqlarını irəlilətməyi məqsəd kimi qəbul edər. Kapitalizmin səbəb olduğu sosial bərabərsizlik, yoxsulluq və müxtəlif qruplrın haqsız davranışlarına qarşı çıxarkən digər yandan tamamilə planlı bazar iqtisadiyyatına ya da tamamilə nəzarətsiz bazar iqtisadiyyatına qarşı çıxır.Sosial-demokratiya sentikalist işçi hərəkatı ilə yaxın bir əlaqədədir və iş gücü ilə işləyən işçilər və sahibkar arasında toplu görüşmə üsulunu dəstəkləyir. Sosial-demokratik partiyaların böyük çoxluğu Sosialist İnternasionalı ilə yaxın əlaqədədir. Sosialit İnternasionalın qavramına görə sosial-demokratiyanın təməlləri budur: Bərabərlik Azadlıq HəmrəylikSosial-demokratiya anlayışı XIX əsrin II yarısınan bu yana işçi siniflərin irəli sürdüyü sosial və siyasi mübarizələr ilə hakim siniflərin getdikləri güzəştlər sonunda gəlinən uzlaşmanın bəhrəsidir. Bu müddətdə klassik liberal demokratiyanın təməllərini yaradan dəyərlər sistemi (kapitalizm, siyasi demokratiya, çoxulçuluq və s.) qorunmuş, amma sosial ədalət, sosial dövlət, sosial haqqlar kimi yeni dəyərlərlə zənginləşmişdir.

Digər lüğətlərdə

безуте́шно двупе́рстник иконопи́сный плеска́ться подмы́ливаться экипа́жеский вана́дий выкама́риваться как в воду ка́нул нераска́янный повы́мереть подви́нчиваться рассредото́читься синера́ма спры́скиваться увлажня́ть Czechia demonstrably deranged pavilion-facet Sangreal автоинспекция невнимание оторваться согнать