Phellodendron amurense
Amur məxmərağacı (lat. Phellodendron amurense) — bitkilər aləminin sabunağacıçiçəklilər dəstəsinin sədokimilər fəsiləsinin məxmərağacı cinsinə aid bitki növü.
| Amur məxmərağacı | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Amur məxmərağacı |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
||||||||||
| ||||||||||
Arealı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Çində və Koreyada yayılmışdır.
Botaniki xarakteristikası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Hündürlüyü 25 m-ə, gövdəsinin diametri 70 sm-ə çatan, kənarları aşağıya doğru əyilmiş, sıx çətirli ağacdır. Gövdəsi boz qabıqla örtülmüş və iki qatlıdır: üst qatı məxməri, alt qatı sarıdır. Yarpaqları lələkvaridir, 5–13 xırda yarpaqcıqdan ibarətdir, uzunluğu 25–35 sm-dir. Yarpaqcıqların kənarı tam və ya bir qədər dalğavari dişlidir, ucu sivridir. Üstdən nöqtəşəkilli, açıq-yaşıldır, lətli vəzilərlə örtülüdür. İyun-iyul aylarında çiçəkləyir. Çiçəkləri bircinslidir, sarımtıl-yaşıl rəngdədir, budaqlarının uclarında süpürgəşəkilli çiçək qrupunda toplaşmışdır. Meyvələri diametri 1 sm-ə çatan, şarşəkilli yaxud armud formalı, lətli, parlaq-qaradır, beş toxumludur. Sentyabr-oktyabr aylarında yetişir. 300 ilə qədər yaşayır. Tez böyüyən bitkidir.
Ekologiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Soyuğa və kölgəyə davamlıdır.
Azərbaycanda yayılması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Gəncədə, Hacıkənd meşəliyində və Bakı Nəbatət bağında becərilir.
İstifadəsi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Qabığında və meyvəsinin lətli hissəsində berberadin alkoloidi vardır. Amur məxmərağacının gövdəsinin mantar qatından sənayedə istifadə edilir. Möhkəm oduncağından mebel düzəldilir.
Sinonimləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Heterotipik sinonimləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Phellodendron amurense f. insulare (Nakai) H.S.Kim
- Phellodendron amurense var. lavalleei (Dode) Sprague
- Phellodendron amurense var. molle (Nakai) S.H.Li & S.Z.Liou
- Phellodendron amurense f. molle (Nakai) Y.C.Zhu
- Phellodendron amurense var. sachalinense F.Schmidt
- Phellodendron amurense var. suberosum (H.Hara) H.Hara
- Phellodendron amurense f. suberosum (H.Hara) H.Hara
- Phellodendron insulare Nakai
- Phellodendron japonicum Maxim.
- Phellodendron kodamanum Makino
- Phellodendron lavalleei Dode
- Phellodendron molle Nakai
- Phellodendron nikkomontanum Makino
- Phellodendron piriforme E.L.Wolf
- Phellodendron sachalinense (F.Schmidt) Sarg.
- Phellodendron sachalinense f. longipes Y.C.Wu
- Phellodendron sachalinense var. suberosum H.Hara
- Zanthoxylum kibada Siebold
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]Mənbə
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Azərbaycan dendroflorası. V cild. Bakı: Elm, 2019, 370 səh.