Praskoya Anqelina

Praskovya "Paşa" Nikitiçna Anqelina (rus. Праско́вья Ники́тична Анге́лина; 30 dekabr 1912 (12 yanvar 1913), Starobeşeve[d], Yekaterinoslav quberniyası, Rusiya imperiyası – 21 yanvar 1959, Moskva) — SSRİ Ali Sovetinin I-V çağırışlarının deputatı, Staxanovçu. O, SSRİ-də ilk qadın traktorçulardan biri kimi tanınırdı və texniki sahədə təhsili olan qadın sovet işçisinin simvolu kimi məşhurlaşmışdı.[1][2]

Praskoya Anqelina
Doğum tarixi 30 dekabr 1912 (12 yanvar 1913)
Doğum yeri
Vəfat tarixi 21 yanvar 1959(1959-01-21) (46 yaşında)
Vəfat yeri
Vəfat səbəbi qaraciyər sirrozu
Dəfn yeri
  • Starobeşeve[d]
Təhsili
  • K.A.Timiryazev adına Moskva Kənd Təsərrüfatı Akademiyası[d] (–1940)
Fəaliyyəti traktorçu[d], briqadir[d], yazıçı
Partiyası
Mükafatları Sosialist Əməyi Qəhrəmanı
"Lenin" ordeni "Lenin" ordeni "Lenin" ordeni "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı "Moskvanın 800 illik xatirəsinə" ordeni
3-cü dərəcəli "Stalin" mükafatı "Stalin" mükafatı
İmza
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Anqelina Donetsk vilayətinin Starobeşeve kəndində, yunan kəndli ailəsində anadan olub.[3] Onun atası təsərrüfat işçisi idi, anası isə daxmaları əhənglə boyayırdı.[4]

Anqelina 1929-cu ildə traktorçuluq kurslarına getməyə başlayıb. O 1933-cü ildə sadəcə qadınlardan ibarət traktor briqadası təşkil etmiş və bu briqada verilmiş kvotanın 129%-ni yerinə yetirərək rayonun traktor komandaları arasında birinci olmuşdur.[2] Anqelina bununla da məşhur olmuş, mediada önə çıxmış və təbliğat afişalarında təsvir edilməyə başlamışdır.

1935-ci ildə Kremldə partiya və dövlət rəhbərləri ilə konferasda iştirak etmiş "Kənd Təsərrüfatı Əməyi Çempionları" sırasında Praskoya Anqelina da var idi. O həmin konfransda öz rayonunda qadınlardan ibarət daha 10 traktor dəstəsi təşkil edəcəyini rəsmən vəd etmişdir. Anqelin 1937-ci ildən Sov.İKP(b)-nin üzvü olub və SSRİ Ali sovetinin deputatı seçilib.[2] Anqelina 1938-ci ildə "Yüz min rəfiqə - traktora!" (rus. "Сто тысяч подруг - на трактор!") adlı müraciət imzalayıb.[5] O, bu şüarla məşhurlaşmış və texniki biliklərə malik sovet qadın işçilərinin simvoluna çevrilmişdir.

Qadınların çiyin-çiyinə verərək traktorla işləməsi İkinci Dünya müharibəsindən əvvəl və müharibə zamanı daha çox kişinin Sovet Ordusuna çağırılmasına şərait yaratdı. İkinci Dünya müharibəsi illərində Anqelina Moskvada iki il kənd təsərrüfatı üzrə təhsil almış və hərbi əməliyyatların sonuna qədər Qazaxıstan SSR-də briqada rəisi işləmişdir.[6][7] Müharibədən sonra o, Starobeşevo qayıtmış və burada da eyni vəzifədə işləmişdir.

Praskoya Anqelina 1948-ci ildə nəşr olunmuş "Lyudi kolxoznıx poley" adlı avtobioqrafik kitabın müəllifidir.[1]

Anqelina 1959-cu ildə Moskvada sirrozdan vəfat etmiş və Starobeşevoda dəfn edilmişdir. Orada bir küçəyə onun adı verilmiş, muzey açılmış və tuncdan büstü qoyulmuşdur.[8]

Mükafatlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Anqelina iki dəfə Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (1947, 1958), həmçinin "Stalin" mükafatı laureatı (1946) olub, üç Lenin ordeni və bir "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni ilə təltif edilib.[1]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 "Ангелина Паша". hrono.info. 2020-02-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-20.
  2. ↑ 1 2 3 "Ангелина Прасковья Никитична". www.warheroes.ru. 2024-04-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-20.
  3. ↑ Fitzpatrick, Sheila. Stalin's Peasants: Resistance and Survival in the Russian Village After Collectivization (ingilis). Oxford University Press. 1994. 274. ISBN 978-0-19-510459-2. 2023-06-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-20.
  4. ↑ Sergei Tretyakov, «Девять девушек», Вчера и сегодня: очерки русских советских писателей, Vol. 1, p. 306; tr. as "Nine Girls," in James Von Geldern and Richard Stites (eds.), Mass Culture in Soviet Russia: Tales, Poems, Songs, Movies, Plays, and Folklore, 1917-1953 (Indiana University Press, 1995: ISBN 0-253-32893-4), p. 218.
  5. ↑ "Ангелина Паша". 2024-04-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-20.
  6. ↑ Казахстан в период Великой Отечественной войны Советского Союза, 1941-1945: Июнь 1941-1943 гг (rus). Наука. 1964.
  7. ↑ Nurbekova, Gulzhamilya. Женщины Казахстана--фронту : трудовой подвиг женщин Казахстана в промышленности и сельском хозяйстве республики в годы Великой Отечественной войны (rus). Kazakhstan. 1988. ISBN 978-5-615-00025-6. 2023-08-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-20.
  8. ↑ "Про затвердження списку пам'ятників мистецтва, історії та археології Української РСР". 2021-10-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-20.