z.T.

Latın qrafikalı Azərbaycan əlifbasında 32-ci (sonuncu) hərf, 23 samitdən biri. Cingiltili samitdir. Kar qarşılığı "S"-dir. Türkcə, ümumiyyətlə, oxunuşu [ze] şəklində ikən bir çox Latın dilində Yunan əlifbasının zeta hərfinin törədilən tələffüz şəkliylə ifadə edilir. Məsələn İngiliscədə [zed], Fransızcada [zède], İspan və İtalyancada [zeta] şəklində ifadə edilir.

Latın qrafikalı Azərbaycan əlifbasında 27-ci hərf, 23 samitdən biri. Kar samitdir.

Jay-Z (əsl adı Şon Kori Karter, 4 dekabr 1969, Bruklin, Nyu-York, ABŞ) — məşhur afro-amerikan Amerika repçisi, musiqi prodüseri, aktyor və şou-biznes xadimi. == Diskoqrafiya == 1996: "Reasonable Doubt" 1997: "In My Lifetime, Vol. 1" 1998: "Vol. 2... Hard Knock Life" 1999: "Vol. 3...

Z nəsli və ya zumerlər — millenniallar və ondan əvvəlki alfa nəslindən sonra gələn demoqrafik kohort. Tədqiqatçılar və populyar media 1990-cı illərin ortalarından sonlarına qədər olan dövrü başlanğıc doğum illəri, 2010-cu illərin əvvəllərini isə son doğum illəri kimi ifadə edir. Z nəslinin əksər üzvləri X nəslinin və ya daha kiçik beybi-bumerlərin uşaqlarıdır. Gənc yaşlarından internetə çıxış və portativ rəqəmsal texnologiya ilə böyüyən ilk sosial nəsil olan Z nəslinin üzvləri, hətta rəqəmsal savadlı olmasalar da, "rəqəmsal yerlilər" adlandırılmışdılar. Bundan başqa, ekran vaxtının mənfi təsirləri daha çox gənc uşaqlarla müqayisədə yeniyetmələrdə özünü göstərir. Əvvəlki nəsillərlə müqayisədə Z nəslinin üzvləri öz yaşlarında olan sələflərinə nisbətən daha yavaş yaşamağa meyllidirlər. Yeniyetmələrdə hamiləlik nisbəti aşağıdır və alkoqol (lakin mütləq digər psixoaktiv dərmanlar deyil) daha az istehlak edilir. Z nəslinin yeniyetmələri yaşlı nəsillərə nisbətən akademik performans və iş perspektivləri ilə daha çox maraqlanırlar və narahatlıqlara baxmayaraq, 1960-cı illərdəki həmkarlarına nisbətən məmnuniyyəti gecikdirməkdə daha yaxşıdırlar. Yeniyetmələr arasında sekstinq artmışdır və bunun nəticələri hələ də yaxşı başa düşülmür. Bundan əlavə, gənc subkulturalar yoxa çıxmasa da, daha sakit olaraq qaldı.

Z-buferdərinlik buferi — (ing. z-buffer (= depth buffer), ru. z-буфер, буфер глубины – üçölçülü kompüter qrafikasında: görüntünün elementlərinin uzaqlığının qeydə alınması üsulu. "Görünmə problemi"nin həll variantlarından biridir. Əgər texniki (aparat) baxımdan reallaşdırmaq olursa, çox effektlidir və praktiki olaraq heç bir çatışmazlığı yoxdur. Proqram baxımından isə z-bufer ilə rəqabət apara biləcək başqa metodlar da vardır: z-çeşidləmə ("rəssam alqoritmi") və fəzanın ikilik bölünməsi (BSP). Z-bufer metodunun başlıca çatışmazlığı çox böyük həcmdə yaddaşdan istifadə etməsidir. Z-bufer ikiölçülü massiv şəklində olur ki, onun da hər bir elementi ekranın bir pikselinə uyğun gəlir. Videokart pikseli çəkən zaman onun uzaqlığı hesablanır və z-buferin xanasına yazılır. Əgər çəkilən iki obyektin pikselləri bir-birini örtürsə, onda onların dərinlik (uzaqlıq) qiymətləri tutşdurulur və daha yaxında olan çəkilir, onun uzaqlıq qiyməti isə buferdə saxlanılır.

Z-sırası (ing. z-order, ru. z-порядок – qrafik obyektlərin müşahidəçiyə nəzərən yerləşməsi ardıcıllığını bildirən termin. Z-sırası hansı obyektin o birilərlə müqayisədə öndə, yaxud arxada olmasını təyin edir. Başlıca olaraq, kompüter qrafikasında və qrafik interfeyslərin proqramlaşdırılmasında, o cümlədən, veb-dizaynda tətbiq olunur. İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.

Z/OS - IBM şirkətinin öz istehsalı olan meynfreymlər üçün işləyib hazırladığı 64-bitlik əməliyyat sistemi. İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.

Z — Latın qrafikalı Azərbaycan əlifbasında 32-ci (sonuncu) hərf, 23 samitdən biri. Z (hərbi simvol) — Rusiyanın Ukraynaya təcavüzündə iştirak edən Rusiya Silahlı Qüvvələrinin hərbi maşınlarında çəkilmiş bir neçə simvoldan biri.

Z bayrağı beynəlxalq dəniz işarə bayraqlarından biridir. Susima döyüşündə Yaponiyanın qələbəsini simvolizə etdiyi üçün Z bayrağı Yaponiya üçün xüsusi məna daşıyır.

Zsh(Z shell)- UNİX əməliyyat sistemində shell. Zsh-ni Bourne shell-in inkişaf etdirilmiş və genişləndirilmiş versiyası hesab etmək olar. Zsh-i bash, ksh, tcsh-nin bəzi xüsusiyyətlərinə malikdir.

Z-Library (z-lib kimi qısaldılmışdır, əvvəllər BookFinder) — elmi jurnal məqalələrinə, akademik mətnlərə və ümumi təyinatlı kitablara faylın birgə istifadəsi üçün kölgə kitabxanası layihəsi. Kitablarının çoxunun qaynağı Library Genesis-in güzgüsü kimi fəaliyyətə başladı. Alexa Traffic Rank xidmətinə görə, Z-Library 2021-ci ilin oktyabr ayında ən aktiv veb saytlar arasında 8182-ci yeri tutdu. Z-Library xüsusilə inkişaf etməkdə olan ölkələrdə və elm adamları arasında populyardır. 1 yanvar 2023-cü il tarixinin reportuna görə, Z-Library 11.828.754-dən çox kitab və 84.837.643 məqaləyə malikdir. Təşkilat özünü "dünyanın ən böyük elektron kitab kitabxanası" ilə yanaşı "dünyanın ən böyük elmi məqalə mağazası" kimi təsvir edir və ianələr hesabına dəstəklənən qeyri-kommersiya təşkilatı kimi fəaliyyət göstərir. Z-Library layihəsi və fəaliyyəti bəzi yurisdiksiyalarda qanunsuz hesab edilə bilər. 2022-ci ilin noyabrında vebsaytın clearnet domenləri ABŞ Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən müsadirə edildi və layihə ilə əlaqəli iki Rusiya vətəndaşı müəllif hüquqlarının pozulması və çirkli pulların yuyulması ittihamı ilə Argentinada həbs edildi. Veb saytın müsadirə olunması məzmunun əlçatanlığını azaltsa da, məzmun hələ də dark web-də mövcuddur. Layihənin hüquqi statusu, habelə onun nəşriyyat sənayesinə və müəllif hüquqlarına potensial təsiri davamlı müzakirə mövzusudur.

"Z-Wave" — əsasən yaşayış və kommersiya binalarının avtomatlaşdırılması üçün istifadə edilən simsiz rabitə protokolu. Bu cihazdan cihaza əlaqə yaratmaq üçün aşağı enerjili radio dalğalarından istifadə edən şəbəkədir. Ağıllı işıqlar, təhlükəsizlik sistemləri, termostatlar, sensorlar, ağıllı qapı kilidləri və qaraj qapısı açıcıları kimi ağıllı ev cihazlarını simsiz idarə etməyə imkan verir. "Z-Wave" markası və texnologiyası "Silicon Labs"ə məxsusdur. Bu texnologiya ilə məşğul olan 300-dən çox şirkət "Z-Wave" Alliance" daxilində toplanır. Yaşayış məntəqəsi, kommersiya sahəsi, MDU və tikinti bazarlarına yönəlmiş digər protokollar və sistemlər kimi "Z-Wave" sistemi də smartfondan, planşetdən və ya kompüterdən, lokal olaraq "Z-Wave" şlüzlü ağıllı dinamik, simsiz klaviatura və ya divara quraşdırılmış panel vasitəsilə, həmçinin həm maraq nöqtəsi, həm də nəzarətçi kimi xidmət edən mərkəzi idarəetmə cihazı ilə idarə oluna bilər. "Z-Wave" ittifaqın bir hissəsi olan müxtəlif istehsalçıların ev idarəetmə sistemləri arasında tətbiq səviyyəsinin qarşılıqlı işləməsini təmin edir. Birlikdə işləyə bilən "Z-Wave" məhsullarının sayı artmaqdadır. 2017-ci ildə 1,700-dən çox, 2019-cu ilə qədər 2,600-dən çox və 2022-ci ildə 4,000-dən çox idi. "Z-Wave"in tətbiq səviyyəsində qarşılıqlı fəaliyyət göstərməsi cihazların məlumat paylaşa bilməsini təmin edir, bütün "Z-Wave" aparat və proqram təminatının birlikdə işləməsinə imkan verir.

Z nəsli və ya zumerlər — millenniallar və ondan əvvəlki alfa nəslindən sonra gələn demoqrafik kohort. Tədqiqatçılar və populyar media 1990-cı illərin ortalarından sonlarına qədər olan dövrü başlanğıc doğum illəri, 2010-cu illərin əvvəllərini isə son doğum illəri kimi ifadə edir. Z nəslinin əksər üzvləri X nəslinin və ya daha kiçik beybi-bumerlərin uşaqlarıdır. Gənc yaşlarından internetə çıxış və portativ rəqəmsal texnologiya ilə böyüyən ilk sosial nəsil olan Z nəslinin üzvləri, hətta rəqəmsal savadlı olmasalar da, "rəqəmsal yerlilər" adlandırılmışdılar. Bundan başqa, ekran vaxtının mənfi təsirləri daha çox gənc uşaqlarla müqayisədə yeniyetmələrdə özünü göstərir. Əvvəlki nəsillərlə müqayisədə Z nəslinin üzvləri öz yaşlarında olan sələflərinə nisbətən daha yavaş yaşamağa meyllidirlər. Yeniyetmələrdə hamiləlik nisbəti aşağıdır və alkoqol (lakin mütləq digər psixoaktiv dərmanlar deyil) daha az istehlak edilir. Z nəslinin yeniyetmələri yaşlı nəsillərə nisbətən akademik performans və iş perspektivləri ilə daha çox maraqlanırlar və narahatlıqlara baxmayaraq, 1960-cı illərdəki həmkarlarına nisbətən məmnuniyyəti gecikdirməkdə daha yaxşıdırlar. Yeniyetmələr arasında sekstinq artmışdır və bunun nəticələri hələ də yaxşı başa düşülmür. Bundan əlavə, gənc subkulturalar yoxa çıxmasa da, daha sakit olaraq qaldı.

Qarışqa Z (ing. Antz) — 1998-ci ildə istehsal olunmuş cizgi filmi. İlk dəfə 19 sentyabr 1998-ci il tarixində Toronto Beynəlxalq Film Festivalında göstərilmişdir. Qarışqa Zed — Internet Movie Database saytında.

t.A.T.u. (rus. Тату) — "Tatu" beynəlxalq səviyyədə tanınmış ən uğurlu rus pop qrupudur. Onların sinqlları həm ingilis, həm də rus dillərində Rusiyanın, Böyük Britaniyanın, ABŞ-nin və digər ölkələrin hit paradlarında yer alıb. Onların debütu, 2002-ci ildə ingilis dilində yazılmış, "All the Things She Said" bütün dünyada ilin ən uğurlu sinqlarından biri seçilmişdir. "Tatu" ilk və yeganə rus "IFPI" mükafatı qazanan qrup sayılır. "Tatu" dueti üçün bəstəkar Aleksandr Voitinski və 1999-cu ildə ssenarist Ivan Shapovalov tərəfindən reklam yaradılmışdır. Shapovalov və Voitinski tərəfindən Lena Katina qrupun solist rolu üçün seçilir. Sonra Ivan Shapovalov duet yaratmaq qərarına gəlir və Lena Katina qrupa daha bir qız dəvət edir. O, Yuliya Volkovanı dəvət edir, onun namizədliyi isə Shapovalov tərəfindən təsdiq edilir.

AT&T – (ing. American Telephone and Telegraph Company, azərb. Amerkan Telefon və Teleqram Şirkəti) ABŞ-də yerləşən bir telekomunikasiya şirkətidir. Aleksandr Bell tərəfindən qurulan Bell Telefon Şirkəti ilə birləşən AT&T, dünyanın ən böyük telefon şirkətidir. Qanuni səbəblərə görə Bell Sistemləri (köhnə adı Bell Telefon) və AT&T ayrılıblar.

“E.T.” – Keti Perrinin üçüncü studio albomu olan “Teenage Dream” albomundan olan sinql. Mahnının müəllif və prodüserləri Dr. Luke, Max Martin, Ammo və Keti Perridir. Mahnı müğənninin albomundan üçüncü təbliğat sinqlı kimi 17 avqust, 2010 – cu ildə çıxarılmışdır. Daha sonra mahnı albomun dördüncü sinqlı kimi 16 fevral 2011 – ci ildə satışa çıxarılmışdır. Mahnının sinql versiyasında ABŞ repçisi Kanye Vestin də ifası əlavə edilmişdir. “Taqqıltı-taqqıltı-alqış” vurğusu üzərində qurulmuş mahnının musiqisi Queen qrupunun məşhur "We Will Rock You" (1977) mahnısını xatırladır. “E.T.” “yad dünyadan gələn varlığa qarşı olan məhəbbət”dən bəhs edən elektronik balladadır. Yerdən kənar məcazların istifadə edildiyi mahnı arasında, Vestin söylədiyi rep də mövzuya uyğundur və onun ifasını Auto-Tune müşayət edir. Hər dəqiqədə yetmiş altı vuruş olmaqla mahnı yavaş temp üzərində qurulmuşdur.

T-44 - Sovet orta tank.

T-54 - SSRİ istehsalı olan orta tank. Sovet Ordusuna 1946-cı ildə qəbul edilib, 1947-ci ildən modernləşdirilməsinə başlanılıb. T-54 tankının çəkisi 36.6 ton, uzunluğu 6.04 metr, həcmi 3.27 metr, hündürlüyü 2.40 metrdir. Tankın maksimum sürəti saatda təxminən 48 kilometr, hərəkət mənzili 325 kilometrdir (201.9 mil). Başqa tanklarla birlikdə bu tankın hərəkət mənzili artaraq 610 kilometrə (379 mil) çatır. V-12 dizel yanacağı ilə işləyir tankın mühərriyi. Əsas silahı 100 mm-lik D-10T topudur. Tankda bundan əlavə 7.62 mm-lik SGMT pulemyotu və 12.7mm-lik DŞK pulemyotu quraşdırılıb. Tank 1946-1981-ci illər arasında SSRİ-də, 1956-1979-cu illər arasında Polşada, 1957-1983-cü illər arasında isə Çexoslovakiyada istehsal edilmişdir. Bu tankdan təxminən 86.000—100.000 arasında istehsal edilmişdir.

T-95 — dördüncü nəsil Rusiya tankı. TARİXİ Layihə haqqında ilk dəfə 1995-ci ildə məlumat verildi [sitat lazımdır] və 2000-ci ildə Rusiyanın rəsmi mənbələri tərəfindən elan edildi, lakin heç bir konkret məlumat açıqlanmadı. 2009-cu ildə təqdim edilməli idi, lakin dəfələrlə gecikdirildi. Rusiya hökuməti 2010-cu ilin mayında layihədə iştirakını dayandırdı və bütün maliyyəni geri götürdü. Bu tank haqqında məlumatların əksəriyyəti spekulyativ idi. Dizayn, ehtimal ki, hazırda xidmətdə olan Sovet dövründəki tanklardan əhəmiyyətli dərəcədə fərqli idi. Xüsusilə, onun adaptiv xüsusiyyətlərə malik yeni hidropnevmatik asqının olması gözlənilirdi və bütün ekipaj, görünür, tankın digər komponentlərindən təcrid olunmuş korpusun içərisindəki möhürlənmiş bölməyə yerləşdiriləcəkdi. T-95 tanka media tərəfindən verilən ad idi; rəsmi ad deyildi. Dərc edilmiş mənbələrə görə, "Obyekt 195" adlı yeni tankın hazırlanması 1990-cı illərin əvvəllərində Uralvaqonzavod konstruktor bürosunda başlamışdır. Tankın prototipini 2000-ci ildə Rusiyanın müdafiə naziri İqor Sergeyev elan edib.

T — futbol topu Bu top ilk dünya çempionatında istifadə edildiyi üçün çox önəmlidir. Dəri və ağır olan bu top ilk mundialın finalında böyük ajiotaj yaratdı. Belə ki, topdan şikayət edən Argentina və Uruqvay yığmaları ilk hissədə “albiselesta”nın, ikinci hissədə isə uruqvaylıların şəxsi topu ilə oynamalı oldular.

"Barnaul-T" - HHM avtomatlaşdırma vasitələri dəsti . "Barnaul-T" hava hədəflərinin kəşfiyyatını və əlaqəli aşkarlama sistemlərindən məlumat alınmasını həyata keçirir, hədəflərin trayektoriyası haqqında məlumat verir, zenit bölmələrinin hərəkətləri ssenarisini formalaşdırır və konkret çölmələrin imkanları, onların mövqeləri, döyüş hazırlıqları, döyüş sursatlarının vəziyyəti və s. nəzərə alınmaqla hər bir idarəetmə səviyyəsində hədəflərin paylanmasını həyata keçirir. Kompleksin məhsulları bütün mövcud zenit vasitələri və HHM bölmələrinin radiolokasiya stansiyaları, o cümlədən xaricdə istehsal olunanlar ilə qarşılıqlı əlaqədə qura bilər. Müxtəlif növ zenit qurğularının döyüş imkanlarından maksimum dərəcədə istifadə etməklə sistem kütləvi düşmən basqınının qarşısını effektiv şəkildə əks etdirir. Kompleks modul quruluşa malikdir, xarici müştərilərin tələblərinə uyğun olaraq konkret HHM qruplaşmalarının strukturuna çevik şəkildə uyğunlaşa bilir. AVD daxildir: təkərli şassidə planlaşdırma modulu (MP-K) 9C931-1 tırtıllı şassidə kəşfiyyat və idarəetmə modulu (MRU-B) 9S932-1 tırtıllı şassidə planlaşdırma modulu 9S931 zenit atıcıları bölümünün avtomatlaşdırma vasitələri kompleksi 9C935 Zenit Əleyhinə Raket Qurğularının zenitçi-atıcı tağımının komandiri üçün atəşə nəzarət səyyar modulu (ANSM) 9S933 2015-ci ilə olan məlumatlara əsasən xarici müştərilərə 7 modul çatdırılıb.

T-26-SSRİ yüngül tankı. Böyük Vətən müharibəsinin əvvəlində Qızıl Ordu və Finlandiya ordusunun, hətta İspaniya Vətəndaş Müharibəsi illərində İspaniya Respublikasının ordusunun ən çox sayda tankı, 1930–1940-cı illərdə T-34 dən sonra ən çox istehsal edilən ikinci Sovet tankı. 1930-cu ildə alınmış İngilis Vickers Mk E tankına (Vickers 6 tonluq tank kimi tanınır) əsaslanır. 1931-ci ildə SSRİ-də xidmətə qəbul edilmişdir.1930-cu illərin əvvəllərində SSRİ tank donanması, ilk növbədə, kütləvi T-18 yüngül piyada dəstək tankından, həmçinin Birinci Dünya müharibəsidən qalan müxtəlif növ Britaniya tanklarından ibarət idi. T-18 Qırmızı Ordunu döyüşə hazır və nisbətən müasir tanklarla doyurmaq, eləcə də sənaye üzrə inkişaf etdirmək vəzifəsini yerinə yetirdi. T-26-nın istehsalı üçün alternativlərin olmaması səbəbindən əvvəllər T-18 istehsalı ilə məşğul olan Leninqrad Bolşevik zavodu seçildi. Daha sonra tikintisi başa çatmaqda olan Stalinqrad Traktor Zavodunun istehsala qoşulması nəzərdə tutulurdu. Həmçinin tikilməkdə olan Çelyabinsk Traktor Zavodu da nəzərdən keçirilib. İstehsalın hazırlanması və sonradan tankın modernləşdirilməsi üçün dizayn işlərinə S. Ginzburq rəhbərlik edirdi. Əvvəlcə Bolşevik zavoduna 1931-ci ildə 500 ədəd T-26 istehsal etmək planı verilmişdi, sonralar mayın 1-dən gec olmayaraq ilk tankın buraxılması ilə bu rəqəm 300-ə endirildi, lakin bu rəqəmə nail olunmadı.

T-27, 1930-cu ildə Sovet İttifaqı tərəfindən hazırlanmış tanketka tipli bir döyüş texnikası olmuşdur. Hərbi texnika 1930-cu ildə Böyük Britaniyada istehsal olunan Carden Loyd Tankette yüngül tankının lisenziyası əsasında hazırlanmışdır. Tanketkanın əməliyyat mənzili 120 km təşkil etmiş olub, maksimum sürəti saatda 42 km olmuşdur. Sovet İttifaqı lisenziyası alınmış Carden-Loyd modelinin dizaynını bəyənməmiş və T-27-nin kütləvi istehsalından əvvəl modeldə dəyişikliklər həyata keçirilmişdir. Onun Britaniya modeli ilə müqayisədə, daha böyük gövdəsi, daha təkmilləşdirilmiş hərəkət hissəsi və modernləşdirilmiş Sovet istehsalı olan 7,62 mmlik DT pulemyotu var idi. Bu dəyişikliklərlə paralel olaraq, baş mühəndis N. Kozırev və rəhbər mühəndis K. Surken sovet ərazisinə və hava şəraitinə müvafiq olaraq tanketkada əlavə olaraq bəzi dəyişikliklər də etmişdirlər. Texnikalarda hər hansısa bir radio sistemi olmadığından bu texnikalar o dövrdə köhnəlmiş bir sistem hesab olunan siqnal bayraqları vasitəsi ilə bir-birləri ilə əlaqə saxlayırdılar. Tanketka Qırmızı Ordu tərəfindən qəbul edilmiş və 13 fevral 1931-ci ildə ordunun istifadəsinə verilmişdir. Texnikalar iki fərqli fabrikdə növbə ilə istehsal olunurdular. Bunlardan birincisi bolşeviklərə məxsus olan Leninqrad zavodu, ikincisi isə sonradan QAZ-a keçəcək Nijni Novqorod zavodu idi.

T-limfositlər və ya T-hüceyrələri — qırmızı sümük iliyindən daxil olan prekursorlardan timusda inkişaf edən limfositlər. T-limfositləri digər limfositlərdən hüceyrə səthində T-hüceyrə reseptorunun (THR) olması ilə fərqləndirmək olar. T-limfositləri sümük iliyində olan hematopoetik kök hüceyrələrdən əmələ gəlir. İnkişaf edən T-limfositləri daha sonra inkişaf etmək (və ya yetkin olmaq) üçün timus vəzinə köçür. T-limfositləri öz adlarını timusdan alırlar. Timusa köçdükdən sonra prekursor hüceyrələr bir neçə fərqli T-hüceyrələrinə çevrilir. T-hüceyrələrinin diferensiasiyası onlar timusdan ayrıldıqdan sonra da davam edir. Spesifik, differensiallaşdırılmış T-limfositlər alt tiplərinin qrupları immun cavabın idarə edilməsində və formalaşmasında müxtəlif mühüm funksiyalara malikdir. T-limfositlər qazanılmış immunitetdə mühüm rol oynayır. Onlar xarici antigenləri daşıyan hüceyrələrin tanınmasını və məhv edilməsini təmin edir, monositlərin və NK hüceyrələrinin təsirini artırır, həmçinin immunoqlobulin izotoplərinin dəyişdirilməsində iştirak edir (immun cavabın başlanğıcında B hüceyrələri IgM-ni sintez edir, daha sonra IgG istehsalına keçir, IgE, IgA).