Farsca zər (qızıl) və əfşan (şüa saçan) sözlərindən əmələ gəlib. “Qızıl saçan” (parlayan), “qızıla tutulmuş (bəzənmiş) “qızıl saçan” (parlayan) “ anlamında işlədilir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Zərəfşan
Zərəfşan — (Özbəkcə:Zarafshon/Зарафшон, Farsa :زرافشان) -Özbəkistanın Nəvai vilayətinin mərkəzində şəhərdir. İnzibati cəhətdən şəhər tipli Muruntau qəsəbəsini əhatə edən rayon səviyyəli şəhərdir. 20 km² (7,7 kv mi) ərazisi və 85,100 əhalisi var (2021). Qızılqum səhrasında yerləşən o, suyu 220 km-lik kəmərlə Amudəryadan alır.
== İqtisadi səciyyəsi ==
Zərəfşanı "Özbəkistanın qızıl paytaxtı" adlandırırlar. Bu, yaxınlarda Muruntau açıq mədənindən qızıl hasilatı və emalı ilə məşğul olan Nəvai Mədən və Metallurgiya Kombinatının Mərkəzi Mədən İdarəsinin evidir. 1995–2006-cı illər arasında Muruntau qızıl hasilatı və emalı əməliyyatı Kolorado ştatının Denver şəhərindəki Newmont Mining Corporation tərəfindən birbaşa xarici sərmayə olan Zərəfşan-Nyumont Birgə Müəssisəsi tərəfindən idarə olunurdu (o vaxt Özbəkistanda ABŞ-nin ən böyük sərmayədarı idi — o, həm də ilk iri sərmayədar idi. Özbəkistan 2006-cı ildə şirkətin aktivlərini müsadirə etdi və 2007-ci ilə qədər mədənə tam sahiblik etdi.
Zərəfşan Hava Limanı (IATA: AFS) Özbəkistan Hava Yolları tərəfindən Daşkəndə və Daşkənddən gündəlik birbaşa uçuşlar həyata keçirir.