ÜRƏK

сущ. 1. рикӀ; // рикӀин (мес. перде, азарар); 2. кил. qəlb 2); ürəkdən ürəyə yol olur. Ata. sözü рикlяй рикlиз рехъ жеда; 3. пер. рикӀ; кичӀе туширвал, жигар, жуьрэтлувал, гьунар; 4. ürəklə нареч. рикӀяй а) кичӀевал авачиз, жуьрэтдалди, гьунардалди; б) ашкъидалди, гьевесдалди; ** ürək bulandırmaq рикӀ элкъуьрун, икрагь авун, такӀанарун; рикӀиз такӀан хьун, икрагь хьун; ürək dostu (yoldaşı) рикӀин дуст (юлдаш), лап мукьва дуст; ürək eləmək рикӀ авун, жуьрэт авун; ürək eləməmək рикӀ тавун, жуьрэт тавун; ürək qızdırmaq чӀалахъ хьун, ихтибар авун, агъун; ürək sındırmaq рикӀ хун, рикӀик хкӀун, вичикай бейкефрун; ürək vermək рикӀ гун а) руьгь кутун, жуьрэтлу авун; б) кӀан хьун, ашукь хьун; ürək yandırmaq кил. can (can yandırmaq); ürəkdən tikan çıxar(t)maq рикӀяй цаз акъудун, садан хъел масадакай хкудун; ürəklərini boşaltmaq рикӀер бушарун, сада-садаз дердер ахъаюн; ürəyə işləmək рикӀиз эсер авун, эсер хьун; ürəyi açılmaq рикӀ ахъа хьун, рикӀ алахьун, кефияр ахъа хьун, шад хьун; ürəyi ağrımaq пер. рикӀ тӀа(р) хьун, язух атун; ürəyi ağzına gəlmək а) лекьер сивел хтун, такӀан хьун, такӀан атун; б) рикӀ аватун, гзаф кичӀе хьун, кичӀ акатун; ürəyi aşıb-daşmaq рикӀ шад хьун, гзаф хвеши хьун, шад хьун; ürəyi atlanmaq а) рикӀи ягъун, рикӀ акъатун, гьасретда хьун; б) кил. ürəyi döyünmək; ürəyi atmaq кил. ürəyi atlanmaq а); ürəyi ayağının altına düşmək рикl дабандик аватун, рикl кlвачерик аватун, гзаф кичӀе хьун, рикӀ аватун (кил. ürəyi qopmaq); ürəyi bir tikə olmaq кил. ürəyi ərimək; ürəyi birtəhər olmaq рикӀ са тегьер (са жуьре) хьун, жува-жув (вичи-вич) пис гьисс авун; ürəyi boşalmaq рикӀ буш хьун, секин хьун, шехьна регьят хьун; ürəyi böyümək рикӀ чӀехи хьун, рикӀ шад хьун, хвеши хьун; ürəyi bulanmaq а) рикӀ элкъуьн, экъуьчун атун; б) нифрет гьисс авун, икрагь хьун; ürəyi buz kimi olmaq рикӀиз регьят хьун, тамам секин хьун; ürəyi cızıldamaq (cız-cız cızıldamaq) кил. ürəyi yanmaq б); ürəyi çatlamaq (partlamaq) рикӀ пад хьун, рикӀ хъиткьинун; ürəyi çəkməmək кил. ürəyi götürməmək; ürəyi çırpınmaq рикӀи ягъун, рикӀик къалабулух акатун, нарагьат хьун; ürəyi dabanına düşmək кил. ürəyi ayağının altına düşmək; ürəyi dağ boyda olmaq (dağa dönmək) рикӀ дагъ кьван хьун, дамахун, гзаф хвеши хьун; ürəyi dağlanmaq гзаф гъамлу хьун; ürəyi darıxmaq кил. ürəyi sıxılmaq; ürəyi daşa dönmək рикӀ къван хьун, рикӀе регьим амукь тавун, залум хьун, амансуз хьун; ürəyi daşdan (dəmidən) рикӀ къван хьтин, рикӀе регьим авачир, залум, регьимсуз, язух текъвер; ürəyi dilində рикӀ мецел алай, рикӀ ахъа, дуьзена; ürəyi dolu рикӀ ацӀанвай, шадвиляй ва я гъамлувиляй рикӀе лугьудай (ва я кхьидай) гзаф гафар авай; ürəyi düşmək рикӀ аватун, гзаф кичӀе хьун, кичӀ акатун; ürəyi ərimək рикӀ цӀурун, рикӀ мум хьиз цӀурун, кичӀевиляй ва я дердинай пелеш хьун; ürəyi əsmək рикӀ зурзун а) кичӀевиляй зурзун, азаб чӀугун; б) гьасретда хьун, рикӀ акъатун, кӀан хьун; ürəyi getmək а) рикӀ хъуьтуьл хьун, чӀур хьун, вич-вичелай фин; б) гзаф гишин хьун, тӀуьн кӀан хьун, рикӀ хъуьтуьл хьун; в) са затӀунихъ цӀигел хьун, кӀан хьун; ürəyi gəlməmək а) рикӀ татун, гъил татун, къимиш тавун, гьайиф атун; б) рикӀ тавун, кичӀе хьун, игьтият авун; ürəyi götürməmək рикӀи къачун тавун, тебятди кьабул тавун, чӀугун тавун; ürəyi gup (gurp, tıp) eləmək рикӀи гуп авун (кил. ürəyi düşmək); ürəyi gülmək рикӀ хъуьруьн, шад хьун, хвеши хьун; ürəyi xarab olmaq а) кил. ürəyi getmək; б) рикӀиз эсер хьун, гзаф гъамлу хьун; ürəyi içinə düşmək кил. ürəyi düşmək; ürəyi istədiyi kimi рикӀиз кӀандайвал, гьикӀ кӀани (лазим) ятӀа гьакӀ; ürəyi istədiyi qədər рикӀиз кӀамай кьван, рикӀиз кӀани кьадар, гьикьван лазим (кӀани) ятӀа гьакьван; ürəyi istəyən рикӀиз кӀани, гьар вуч кӀани ятӀа, рикӀ алай; ürəyi keçmək кил. ürəyi getmək а); ürəyi köksünə sığmamaq рикӀ хура гьакь тавун, рикӀ хура акъваз тавун, гзаф хвеши хьун, дамахун; ürəyi kövrəlmək (kövrəklənmək, kövrəkləşmək) рикӀ кеврек хьун, къурвах хьун, чӀзанун, шел атун; ürəyi qalxmaq а) кил. ürəyi bulanmaq а); б) кил. ürəyi atlanmaq а); ürəyi qan olmaq (qana dönmək) рикӀ чӀулав хьун, рикӀин гъал атӀун, гзаф гъамлу хьун; ürəyi qanla dolmaq кил. ürəyi qan olmaq (qana dönmək); ürəyi qıldan (sapdan, tükdən) asılı olmaq (asılmaq) рикӀин азар авай, зайиф касдин гьакъинда; ürəyi qırılıb ayağının (ayaqlarının) altına düşmək кил. ürəyi ayağının altına düşmək; ürəyi qısılmaq рикӀ дарих хьун, рикӀ сугъул хьун, рикӀ чуькьун; ürəyi qızınmaq рикӀи чӀугун, рикӀиз чими хьун, хуш атун, бегенмиш хьун; ürəyi qızmaq а) рикӀ ифин, чӀалахъ хьун, ихтибар авун, агъун; б) кил. ürəyi qızınmaq; ürəyi qopmaq (qırılmaq) рикӀ аватун, гзаф кичӀе хьун, кичӀ акатун; ürəyi qubarlanmaq (qubar bağlamaq) кил. ürəyi qan olmaq (qana dönmək); ürəyi od tutmaq (od tutub yanmaq) кил. ürəyi yaralanmaq; ürəyi oxşamaq рикӀиз хуш атун, лезет гун; ürəyi olmaq рикӀ (алаз) хьун, кӀан хьун, мурад авун; ürəyi parçalanmaq (parça-parça olmaq) кил. ürəyi partlamaq а); ürəyi partlamaq рикӀ пад хьун а) рикӀ хъиткьинун, дердинай, пис хабардикай ва мс. рикӀи гъалаб къачун, гъамлу хьун; б) рикӀ акъвазуникди кьин; ürəyi sakitləşmək (sakit olmaq) рикӀ секин хьун, секин хьун, эпсин хьун, регьят хьун; ürəyi səksəkədə (səksəkəli) olmaq рикӀ цацарал хьун, тешвишдик хьун, талашдик хьун; ürəyi sərinləmək рикӀиз регьят хьун, секин хьун; ürəyi sıxılmaq рикӀ чуькьуьн, рикӀ дарих хьун, рикӀ тӀа хьун (дердинай, юргъунвиляй ва мс.); ürəyi sınmaq рикӀ хун, инжиклу хьун, бейкеф хьун; ürəyi sızıldamaq кил. ürəyi ağrımaq; ürəyi soğan qabığı kimi soyulmaq кил. ürəyi yanmaq а); ürəyi soyumaq а) рикӀ секин хьун, эпсин хьун, регьят хьун; б) рикӀ хун, инжиклу хьун, бейкеф хьун; ürəyi sökülmək (tel-tel olmaq) рикӀин гъал атӀун, гзаф гъамлу хьун, дертлу хьун; ürəyi şama dönmək (şam kimi ərimək) кил. ürəyi ərimək; ürəyi şan-şan olmaq кил. ürəyi parçalanmaq (parça-parça) olmaq; ürəyi şişmək а) кил. ürəyi dağa dönmək; б) рикӀ дарих хьун, шерзум хьун; ürəyi tir-tir əsmək рикӀик зурзун акатун, рикӀ зурзун, рикӀи гъалаб къчун, азаб чӀугун; ürəyi titrəmək кил. ürəyi əsmək; ürəyi tutmaq а) рикӀи чӀугун, вили кьун, хуш атун, кӀан хьун, бегенмиш хьун, рикӀиз чими хьун; б) рикӀ кьун, рикӀин тӀал къарагъун; ürəyi tutulmaq рикӀ чӀулав хьун, гъамлу хьун, дертлу хьун; ürəyi tükdən nazik рикӀ хъуьтуьл, рикӀ къурвах; ürəyi uçmaq рикӀ шад хьун, гзаф хвеши хьун; ürəyi uçunmaq рикӀи тади къачун, гьалсуз хьун, зурзун; ürəyi üstündə durmamaq рикӀи гъалаб къачун, рикӀик теспача акатун, гзаф нарагьат хьун; ürəyi üstünə gəlmək рикӀ чкадал хтун, рикӀ секин хъхьун, эвелан регьятвал чкадал хтун; ürəyi üzülmək кил. ürəyi ərimək; ürəyi vurulmaq рикӀиз кӀан хьун, ашукь хьун, кӀан хьун; ürəyi yanmaq а) рикӀ ккун, язух атун, регьим атун; б) лекь ккун, гзаф яд кӀан хьун, цихъ къарих хьун; ürəyi yaralanmaq рикӀел хер хьун, рикӀ сугъул хьун, гъамлу хьун; ürəyi yarpaq kimi əsmək кил. ürəyi əsmək; ürəyi yerində olmamaq рикӀ чкадал тахьун, нарагьат хьун, рикӀи гъалаб къачун, азаб чӀугун; ürəyi yerindən qopmaq (oynamaq) кил. ürəyi qopmaq; ürəyi yerinə gəlmək рикӀ чкадал хтун, рикӀ секин хьун, регьят нефес къачун; ürəyi yuxalmaq кил. ürəyi kövrəlmək; ürəyi yumşalmaq рикӀ хъуьтуьл хьун, хъел элекьун, хъел алатун, милайим хьун; ürəyində daş bağlamaq кил. ürəyində qalmaq; ürəyində gizlətmək кил. ürəyində saxlamaq а); ürəyində kök salmaq рикӀе чка кьун, рикӀелай алат тавун, гьамиша рикӀел хьун, рикӀел аламукьун; ürəyində qalmaq а) рикӀе амукьун, кьилиз акъат тавун (мес. ният); б) рикӀе амукьун, талгьана амукьун, талгьанваз хьун (мес. са гаф); в) туьтуьна акӀун (кӀус ва мс.); ürəyində yer eləmək рикӀе чка авун (кьун), рикӀелай алудиз тахьун, гьамиша рикӀел хьун; ürəyindən çıxarmaq рикӀяй акъудун, рикӀелай алудун; ürəyindən xəbər vermək рикӀикай (рикӀяй) хабар гун а) садан рикӀе авай гаф (фикир) виликамаз чизвай хьиз лугьун; б) руьгь кутун, хушуниз гъун; ürəyindən keçmək рикӀяй фин, рикӀяй кӀан хьун; ürəyindən qoparıb (silib, çıxarıb) atmaq кил. ürəyindən çıxarmaq; ürəyindən olmaq рикӀяй хьун, кӀанивал хьун; ürəyindən silmək, silib (çıxarıb) atmaq кил. ürəyindən çıxarmaq; ürəyindən tikan çıxarmaq рикӀяй цаз акъудун а) тамам рази авун; б) садавай масадан кьисас къахчун, садан кӀани кар кьилиз акъудна ам рази кутун; ürəyinə dağ basmaq (vurmaq, qoymaq, çəkmək) рикӀиз ттагъ гун, рикӀел ттагъ илисун, рикӀин азаб гун, жафа гун, инжиклу авун; ürəyinə dammaq рикӀиз ягъун, виликамаз кьатӀун, гьисс авун; ürəyinə dərd eləmək кил. ürəyinə salmaq; ürəyinə dəymək а) кил. ürəyini vurmaq; б) рикӀик хкӀун, инжиклу авун, рикӀ хун; ürəyinə düşmək кил. ürəyinə dammaq; ürəyinə gəlmək рикӀел атун, фикирдиз атун, гиман авун; ürəyinə gətirmək рикӀел гъун, фикирдиз гъун, гиман авун; ürəyinə girmək рикӀе гьахьун, вичин патахъ чӀугваз, гъилиз къачуз алахъун; ürəyinə güllə dəysin! (dəymiş!) къаргъ. рикӀе ккӀал (чукӀул, гуьлле) акъуй! (акьурди!); рикӀиз ккӀал фий! (фейиди!); ккӀал акьурди! (фейиди!); ürəyinə işləmək рикӀиз эсер авун, таъсир авун; ürəyinə qara-qura gəlmək рикӀиз (фикирдиз) кичӀе жедай (шаклу) затӀар атун, рикӀиз чӀулав фикирар атун; ürəyinə qaynar su səpmək кил. ürəyinə dağ basmaq; ürəyinə od düşmək кил. ürəyi od tutmaq (od tutub) yanmaq; ürəyinə od salmaq рикӀе цӀай ттун, рикӀик гъалаба кутун, къарсурун; ürəyinə ox batsın! (batmış!) кил. ürəyinə güllə dəysin! (dəymiş!); ürəyinə salmaq рикӀив кьун, жуваз дерт авун (са затӀ); ürəyinə toxunmaq кил. ürəyinə dəymək; ürəyinə yağ kimi yayılmaq гзаф хьуш атун, лезет гун; ürəyinə yatmaq (yapışmaq) рикӀиз чими хьун, рикӀ ацукьун, хуш(униз) атун, бегенмиш хьун; ürəyinə yol tapmaq рикӀиз рехъ жагъурун, садан муьгьуьббат, гьуьрмет къазанмишун; ürəyini açmaq рикӀ ахъаюн а) рикӀе авайбур ахъайна лугьун, рахун, рикӀин сир лугьун; б) рикӀ аладарун, хвеши авун, шадарун, гъам (дерт) рикӀелай алудун; ürəyini ağrıtmaq кил. ürəyini incitmək; ürəyini boşaltmaq рикӀ бушарун, рикӀе вуч аватӀани лагьана секин хьун, регьят хьун; ürəyini buz kimi saxlamaq рикӀ чкадал ацукьарун, тамам секин хьун; ürəyini çalmaq кил. ürəyini ovlamaq; ürəyini düşürmək кил. ürəyini qoparmaq; ürəyini əritmək рикӀ цӀурурун, азаб гун, инжиклу авун; ürəyini gen saxlamaq рикӀ чӀехиз кьун, нарагьат тахьун; ürəyini gəmirmək кил. ürəyini yemək; ürəyini gizlətmək рикӀевай фикир (ният) чинеба хуьн, лугьун тавун, чуьнуьхун; ürəyini isitmək рикӀ шадарун, хвеши авун; ürəyini qan etmək (qana döndərmək) рикӀ чӀулаварун, руьгьдин азаб гун, инжиклу авун; ürəyini qısmaq кил. ürəyini sıxmaq; ürəyini qopar(t)maq рикӀ авудун, гзаф кичӀ кутун, куьчӀуьрарун; ürəyini qoparıb vermək рикӀ акъудна гун, кьадардилай артух кинар авун, къайгъуда амукьун; ürəyini qoymaq кил. ürəyini vermək; ürəyini qubarlatmaq (qubar etmək) рикӀел хер авун, рикӀ сугъуларун, руьгьдин азаб гун, азият гун, жазанарун; ürəyini oxşamaq хуш(униз) атун, лезет гун; ürəyini oxumaq рикӀ кӀелун, рикӀяй физвайбур кьатӀун, гьисс авун; ürəyini ovlamaq рикӀ чуьнуьхун, вич кӀанарун, вичел кьару авун; ürəyini partlatmaq (parçalamaq, parça-parça etmək) рикӀ падун, рикӀ акъудун, руьгьдин азаб гун, инжиклу авун; ürəyini salmaq кил. ürəyini qoparmaq; ürəyini sərinləşdirmək рикӀ серинарун, секинарун, эпсинарун; ürəyini sıxmaq рикӀ чуькьуьн, рикӀ сугъул хьун, дарих хьун, дерт чӀугун, фикир чӀугун; ürəyini sındırmaq рикӀ хун, рикӀик хкӀун, инжиклу авун, бейкефрун; ürəyini üzmək а) ччандиз (рикӀиз) азаб гун, азият гун; б) такьатдай авудун, аман атӀун, гзаф галудун, куьлягь авун; ürəyini vermək рикӀ гун, рикӀяй кӀун хьун; ürəyini vurmaq рикӀ ягъун, туьтуьниз гъун, икрагь авун; ürəyini yandırmaq рикӀ ккун, гзаф эсер авун; ürəyini yaralamaq кил. ürəyini qubarlatmaq; ürəyini yarmaq кил. ürəyini qoparmaq; ürəyini yedirtmək кил. ürəyini qoparıb vermək; ürəyini yerindən oynatmaq кил. ürəyini qopar(t)maq; ürəyini yeye-yeyə qalmaq рикӀи рикӀ нез хьун (амукьун), теспачавилелди (нарагьат яз, талаш кваз) вилив хуьз (гуьзлемишиз) хьун; ürəyini zorlamaq вичи-вич мажбур авун, рази авун (рикӀиз дакӀан са кардал, затӀунал); ürəyinin başı (ucu) ağrımaq (yanmaq, sızıldamaq, sökülmək) кил. ürəyi ağrımaq; ürəyinin içini yemək рикӀи рикӀ тӀуьн; ürəyinin qurdunu öldürmək сиве ягъун, тӀимил тӀуьн, ккаш кьин; ürəyininin telləri əsmək кил. ürəyi əsmək б); ürəyininin ucu göynəmək кил. ürəyinin başı ağrımaq; ürəyininin yağı (piyi) ərimək кил. ürəyi ərimək; ürəyinin yanğısını söndürmək рикӀин цӀай кьин, къарихвал кьин, яд хъун.
ÜRƏFA
ÜRƏK-DİRƏK:
OBASTAN VİKİ
Alp Ürək
Alp Ürək və ya Alp Ürək bəy (türk. Alp Yürek, Alp Yürek Bey; Rum Səlcuqlu dövləti – 1280) — Çobanoğullarının 3-cü bəyi (hökmdarı). == Hökmdarlığı (bəyliyi) == Hökmranlıq dövrünün qısa olduğu və bu dövrdə Bəylikdə əhəmiyyətli bir inkişaf olmadığı düşünülür. Bu susqunluğun səbəbi kimi, Çobanoğulları bəyliyinin Kösedağ Döyüşündən sonra Anadolunun yeni hakimi Elxanilərə tabe olması, heç bir problem yaratmadan və vergi ödəməyi qəbul etməsi misal kimi göstərilə bilər.Alp Ürəyin nə zaman və necə öldüyü bilinməsə də, qaynaqlarda şəhid kimi anıldığına görə savaşda öldüyü qəbul edilə bilər. Ondan sonra dövlətin başına oğlu Yavlak Arslan keçmişdir.
Bənövşəyi ürək
"Bənövşəyi Ürək" (ing. Purple Heart) — ABŞ Prezidenti adından 1917-ci il 5 aprel tarixindən bu günədək hərbi xidmət zamanı yaralanan və ya həlak olan şəxslərə təqdim olunan ABŞ hərbi medalıdır. Bənövşəyi Ürək Milli Şərəf Zalı Nyu-York ştatının Nyuburq şəhərində yerləşir. "Bənövşəyi Ürək" ABŞ hərbçilərinə təqdim olunan mükafatlar arasında ən uzunömürlüsüdür. "Purpur sözü" ingilis dilindən Azərbaycan dilinə "al qırmızı" kimi tərcümə olunsa da, konkret halda bu sözü "al bənövşəyi" kimi başa düşmək lazımdır. == Yaranması və tarixi == Medalın ilkin forması, 1782-ci il 7 avqust tarixində Kontinental Ordunun baş komandanı Corc Vaşinqton tərəfindən təsis edilmiş "Hərbi Xidmətlərə görə Nişan" (ing. Badge of Military Merit) hesab olunur. Lakin həmin mükafatla yalnız ABŞ İstiqlal müharibəsinin (1775-1783) 3 iştirakçısı təltif edilmişdi. 1932-ci ildə ABŞ prezidentinin Fərmanına əsasən Corc Vaşinqtonun 200 illik yubileyi şərəfinə "Bənövşəyi Ürək" medalı təsis edildi. Hərb Departamentinin 1932-ci il 22 fevral tarixində elan etdiyi meyarlara görə, bu medal ABŞ-nin Birinci dünya müharibəsinə qatıldığı 1917-ci il 5 aprel tarixindən sonrakı hərbi əməliyyatlarda yaralanmış və ya həlak olmuş hərbçilərə verilə bilər.
Cəsur ürək
Cəsur ürək (ing. Brave Heart) — 1995-ci ildə Dram janrında çəkilən ABŞ filmidir. Filmə Paramount Pictures və 20th Century Fox kinokompaniyaları distribüterlik etmişdir. Film Oskar mükafatının 5 kateqoriyası üzrə mükafata və digər 5 kateqoriyası üzrə nominasiyaya layiq görülmüşdür. Film $72 milyonluq büdcə ilə ABŞ-də $9,938,276 milyon, dünya ölkələrində $210,409,945 milyon toplamış və gəlirə görə "İlin ən gəlirli 13-cü filmi" olmuçdur. == Məzmun == Filmin hadisələri 1280-cı ildə Şotlandiyada vaqe olur. Bu, kral I Eduardın dövründə özünü ingilislərlə mübarizəyə həsr edən əfsanəvi milli qəhrəman Vilyam Volosun tarixçəsidir. XIII əsrdə ingilislər, şotlandlar üzərində suverenlik qurmuşdur. İngilis soyluları, yeni evli şotland qadınlarıyla ilk gecəni keçirmə haqqına malikdir. Uşaqkən ailəsini Şotlandiya uğrunda itirən Vilyam Volosun arvadı da ingilis birlikləri tərəfindən öldürüldüyü zaman, onun intiqam axtarışı qısa zamanda ölkəsinin azadlığı uğrunda amansız bir döyüşə çevrilir...
Mədəcik (ürək)
Mədəcik — ürəyin ürək qulaqcığından qanı qəbul edib arteriyalara ötürən bir şöbəsidir. == Sağ mədəcik == Sağ mədəcik - (lat. Ventriculus dexter) üçbucaqlı piramidaya bənzəyir; bu piramidanın oturacağı sağ qulaqcığa və zirvəsi isə aşağıya doğru baxır. == Sol mədəcik == Sol mədəcik - (lat. Ventriculus sinister) ürəyin sol və arxa hissəsini tutaraq sivriləşmiş ellipsə bənzəyir; sağ mədəcikdən uzun və ensizdir; divarlari təxminən üç dəfə qalındır, daxili səthində olan ətli atmaların miqdarı çox, ensiz həm də bir-birinə sıxdır.
Almaniya Berlin Ürək Mərkəzi
Almaniya Berlin Ürək Mərkəzi (alm. Deutsches Herzzentrum Berlin‎ və ya qısaca: DHZB) — qeyri-kommersiya fondu kimi təşkil edilmişdir. Berlinin tibb və tədqiqat mərkəzidir. Mərkəz ürək-damar xəstəliklərinin müalicəsi sahəsində və həmçinin ürək və ağciyər transplantasiyası üzrə ixtisaslaşmışdır. == Ümumi məlumat == Bu mərkəzin ilk təməl daşı 1983-cü ildə qoyulmuş və ilk əməliyyat 1986-cı ilin aprel ayında keçirilmişdir. Hal-hazırda DHZB-də 3000-ə yaxın açıq ürək əməliyyatı və 2 000-dən artıq digər ürək əməliyyatları olunur. Bundan əlavə 100-ə yaxın ürək və agciyər transplantasiyası və 500-dən çox anadangəlmə ürək çatışmazlığının aradan qaldırılması üzrə əməliyyat keçirilir. Hər il mərkəzdən 8000 stasionar və 16000 ambulator xəstə keçir. 1 yanvar 2011-ci ilin statistikasına görə mərkəzdə 1700-dən çox ürək transplantasiyası edilib, onlardan 174-ü uşaqlarda transplantasiya olunub, və həmçinin 1668 süni ürək implantasiyası aparılıb, onlardan 135-i uşaqlara implantasiya olunub. Almaniya Berlin Ürək Mərkəzi ictimai qeyri-kommersiya fond xarakterli Vətəndaş Hüquqları Qürumudur (alm.
Cəsur ürək (film, 1990)
Şir ürəkli (ing. Lionheart) — 1990-cı ildə rejissor Şeldon Lettiç tərəfindən döyüş filmi janrında çəkilən ABŞ filmidir. Filmin distribütori Universal Pictures kinokompaniyasıdır. == Məzmun == Lion Qotye (Jan-Klod Van Damm), Afrikanın Cibuti ərazisində yerləşən Fransız xarici legionunun 13-cü yarımbriqadasına məxsus əsgərlərdən biridir. Los-Ancelesdə yaşayan qardaşı qeyri-qanuni işlərlə məşğul olan zaman narkotik satıcıları tərəfindən döyülərək yandırılmış və xəstəxanada ağır şəraitdə yaşamağa davam edir. Günlərin birində qardaşı Fransuanın həyat yoldaşı Helen Lion üçün məktub göndərir. Lion qardaşını görmək üçün komandirindən icazə almaq istəyir. Lakin ona icazə verilmədiyindən, bölmədən fərarilik edir və yük daşıyan gəmi ilə qaçaq olaraq Nyu-York şəhərinə çatır. Lakin Los Ancelesə getmək üçün onun pula ehtiyacı vardır. Bu müddətdə küçələrdə və digər yerlərdə kiçik bəhslərlə döyüş hazırlayan Coşua ilə tanış olur.
Ürək... Ürək...
== Məzmun == Ağılla hisslərin ahəngdar əlaqələndirilməsi bu gün də insan probleminin vacib aspekti olaraq qalmaqdadır. Yeni psixologiyaya malik insanın yaşadığı indiki dövrdə bu məsələ böyük ictimai əhəmiyyət kəsb edir. Film aktual bir məsələyə-müasir əxlaq probleminə həsr olunmuşdur. Əsərin qəhrəmanı Muradın (Həsənağa Turabov) mehriban ailəsi, uşağı, yaxşı vəzifəsi var. Baş verən bir təsadüf nəticəsində o, bütün bunlardan üz döndərmək istəyir. Ürəyinin dərinliklərində baş qaldıran sevgi hissi onda hər şeyə qarşı biganəlik yaradır. Murad idmançı Ramizin (Yevgeni Kindinov) həyat yoldaşı, sirk ustası Lenaya (Lyubov Virolaynen) vurulur. Bütün bunlara baxmayaraq, Murad həyatını dəyişməyə özündə cəsarət tapmır və əsl məhəbbətinə xəyanət edir. Müəlliflər göstərirlər ki, insan vərdiş etdiyi həyat çərçivəsindən kənara çıxanda bəzən bu onun faciəsi ilə nəticələnir. Axı hərtərəfli insan böyük ağıl, dərin biliklə yanaşı, həm də dolğun hisslərə, ehtiraslara, geniş qəlbə malik olmalıdır == Film haqqında == Film yazıçı Rüstəm İbrahimbəyovun "Şirə bənzər" pyesi əsasında ekranlaşdırılmışdır.
Ürək
Ürək və ya qəlb[mənbə göstərin] — ürək əzələsi olaraq bilinən xüsusi bir tip cizgili əzələdən meydana gəlmiş özbaşına sıxılma xüsusiyyətinə sahib qüvvətli bir nasosdur. Maddələr mübadiləsi nəticəsində artıq elementlərin bədəndən uzaqlaşdırılması, bədən istiliyinin təşkil edilməsi, turşu-qələvi tarazlığının qorunması, hormonlar və fermentlərin bədənin lazımlı bölgələrinə daşınması kimi funksiyaları ürək və damarlardan ibarət olan qan dövranı sistemi yerinə yetirir.
Ürək... Ürək... (film, 1976)
== Məzmun == Ağılla hisslərin ahəngdar əlaqələndirilməsi bu gün də insan probleminin vacib aspekti olaraq qalmaqdadır. Yeni psixologiyaya malik insanın yaşadığı indiki dövrdə bu məsələ böyük ictimai əhəmiyyət kəsb edir. Film aktual bir məsələyə-müasir əxlaq probleminə həsr olunmuşdur. Əsərin qəhrəmanı Muradın (Həsənağa Turabov) mehriban ailəsi, uşağı, yaxşı vəzifəsi var. Baş verən bir təsadüf nəticəsində o, bütün bunlardan üz döndərmək istəyir. Ürəyinin dərinliklərində baş qaldıran sevgi hissi onda hər şeyə qarşı biganəlik yaradır. Murad idmançı Ramizin (Yevgeni Kindinov) həyat yoldaşı, sirk ustası Lenaya (Lyubov Virolaynen) vurulur. Bütün bunlara baxmayaraq, Murad həyatını dəyişməyə özündə cəsarət tapmır və əsl məhəbbətinə xəyanət edir. Müəlliflər göstərirlər ki, insan vərdiş etdiyi həyat çərçivəsindən kənara çıxanda bəzən bu onun faciəsi ilə nəticələnir. Axı hərtərəfli insan böyük ağıl, dərin biliklə yanaşı, həm də dolğun hisslərə, ehtiraslara, geniş qəlbə malik olmalıdır == Film haqqında == Film yazıçı Rüstəm İbrahimbəyovun "Şirə bənzər" pyesi əsasında ekranlaşdırılmışdır.
Purpur Ürək
"Bənövşəyi Ürək" (ing. Purple Heart) — ABŞ Prezidenti adından 1917-ci il 5 aprel tarixindən bu günədək hərbi xidmət zamanı yaralanan və ya həlak olan şəxslərə təqdim olunan ABŞ hərbi medalıdır. Bənövşəyi Ürək Milli Şərəf Zalı Nyu-York ştatının Nyuburq şəhərində yerləşir. "Bənövşəyi Ürək" ABŞ hərbçilərinə təqdim olunan mükafatlar arasında ən uzunömürlüsüdür. "Purpur sözü" ingilis dilindən Azərbaycan dilinə "al qırmızı" kimi tərcümə olunsa da, konkret halda bu sözü "al bənövşəyi" kimi başa düşmək lazımdır. == Yaranması və tarixi == Medalın ilkin forması, 1782-ci il 7 avqust tarixində Kontinental Ordunun baş komandanı Corc Vaşinqton tərəfindən təsis edilmiş "Hərbi Xidmətlərə görə Nişan" (ing. Badge of Military Merit) hesab olunur. Lakin həmin mükafatla yalnız ABŞ İstiqlal müharibəsinin (1775-1783) 3 iştirakçısı təltif edilmişdi. 1932-ci ildə ABŞ prezidentinin Fərmanına əsasən Corc Vaşinqtonun 200 illik yubileyi şərəfinə "Bənövşəyi Ürək" medalı təsis edildi. Hərb Departamentinin 1932-ci il 22 fevral tarixində elan etdiyi meyarlara görə, bu medal ABŞ-nin Birinci dünya müharibəsinə qatıldığı 1917-ci il 5 aprel tarixindən sonrakı hərbi əməliyyatlarda yaralanmış və ya həlak olmuş hərbçilərə verilə bilər.
Süni ürək
Süni ürək (İmplantat ürək) sağalması mümkün olmayan ürək xəstələrinin bədəninə müvafiq orqanın funksiyasını əvəz etmək üçün köçürülən aqreqat ya implantat. Adətən donor ürək əldə edilənə qədər, ölümə məhkum ürək xəstələrini həyata bağlayan bir "ümid" körpüsü. Süni ürək Ürək-ağciyər aparatından istifadə müddətinin uzunluğu ilə fərqlənir. Belə ki, süni qan dövranı ya Ürək-ağciyər aparatı açıq ürəkdə aparılan əməliyyat zamanı məhddud bir müddətə ürək və ağciyərlərin funksiyasını əvəz edir. İmplantat ürəkrək isə uzun müddətə nəzərdə tutulur. Müasir süni ürəklər insana 10–15 il müddətinə qulluq edə bilirlər. == Sistem == Süni ürək modellərindən bəziləri bədəndən xaric edilmiş urəyin yerinə köçürülərək onun funksiyasını tam şəkildə üzərinə götürmüş olur, digər modellər isə insan ürəyinə əlavə köməkçi kimi köçürülərək onun funksiyasını qismən (xüsusən ürəyin sol şöbəsinin işini) öz üzərinə götürmüş olurlar. Bu aqreqatlar ing. Left Ventricle Assistent Devices - LVAD adlanırlar. Hər iki halda implantat döş qəfəsi yarılaraq (lat.
Ürək (insan)
Ürək (lat. cor; yun. καρδία – kardia) — döş qəfəsinin orta döş xəttindən solda yerləşir. Təxminən aid olduğu insanın yumruğu böyüklüyündə əzələvi üzv. Ürəkətrafı ciblərlə – ürək kisəsilə əhatə olunmuşdur. Ürək kisəsinin daxilində bir neçə millilitr həcmində qan plazması xassəli maye vardır ki, bu da ürək işlərkən onun ətraf toxumalarla sürtünməsinin qarşısını alır. Ürək qanın damarlarda cərəyanını təmin edir. Onun işi əsasən mexaniki hadisə olub, sorma və itələmə hərəkətlərindən ibarətdir. Qan dövranı sistemində hərəkətverici qüvvə olan ürək daim arteriyalara qan vurmaq funksiyası daşıyır. Ürəyin forması yaş, cins, bədən quruluşu, sağlamlıq və patologiya kimi amillərdən asılıdır.
Ürək kisəsi
Ürək kisəsi və ya perikard (lat. pericardium) konus şəklində olub əsası diafraqmanın vətər mərkəzinə bitişmişdir və zirvəsi yuxarıda ürəyin əsasında olan damarlarla rabitədədir. Bu iki təbəqədən təşkil olunmuşdur: xarici lifli təbəqə — lifli ürək kisəsi — (lat. pericardium fibrosum) və daxili seroz təbəqə — seroz ürək kisəsi — (lat. pericardum serosum). Xarici lifli təbəqə sərt birləşdirici toxumadan təşkil olunaraq qonşu üzvlərlə rabitədədir. Daxili seroz təbəqə iki səfhəyə bölünür: xarici pariyetal səfhə — (lat. lamina parietalis pericardii serosi) və daxili visseral səfhə, yaxud epikard — (lat. lamina visseralis pericardii serosi s. epicardium).
Ürək qlikozidləri
Ürək qlikozidləri — bitki mənşəyli dərman preparatları olub, terapevtik dozada kardioton və aritmiya əleyhinə təsirlərə malikdir. Ürək qlikozidlərindən əsasən müxtəlif etiologiyalı ürək çatışmazlığında geniş istifadə edilir. Qlikazidlər ürək əzələsinin iş qabiliyyətini artırır, onun səmərəli və qənaətbəxş işləməsinə ərait yaradır. == Tərkibi == Ürək qlikozidləri qeyri şəkər və şəkər hissədən: aqlikona və qlikondan ibarətdir. Aqlikonun əsasını steroid struktur (siklopentanperhidrofenantren) təşkil edir. Qlikon isə müxtəlif cür şəkərlərlə: D-diqitoksoza, D-qlükoza, D-simaroza, D-ramonoza və s. təmsil olunur. Bəzən qlikon hissəyə sirkə turşusu qalığı birləşmiş olur. Kardiotonik effektə aqlikon hissəsinin malekulları malikdir. Ürək qlikozidləri asanlıqla fermentativ, turşu-qələvi hidrolizinə məruz qalırlar.
Ürək tutması
Ürək Tutması, Ürək infarktı ya da kəskin myokard infarktı (Sıxlıqla MI (Myocardial infarction) vəya AMI (acute myocardial infarction) şəklində deyilir), ürəyin tac arterlərində meydana gələn problem sonrası (tez-tez koroner arterlərdəki tutulma nəticəsində ürək əzələ'sinin bağlı olduğu hissəsinin qidalanması və oksigen'siz qalması ilə) meydana gələn çatışmazlıq nəticəsi şiddətli sinə ağrısıyla ortaya çıxan və ölüm'lə nəticələnməsi riski. Dünyada ən başda gələn ölüm səbəblərindən. == Səbəbləri == Ürək, insan'larda dincəlmə anında dəqiqədə 60–80 dəfə bütün bədəndə qan ötürən güclü bir nasosdur.Bütün bədənin qan ehtiyacını qarşılayan zaman özünün də qidalanması üçün qan istifadəsı lazımdır. Ürəyin özünü qidalandıran damar'ların (tac arterlər) dolaşım problemlərində tac çatışmazlıq meydana gəlir. Tac çatışmazlıq vəziyyətləri tac damarlardakı darlıqların tipinə, dərəcəsinə ve yerinə görə dəyişir. Bəziləri angina səviyyəsində qalan zaman digərləri ürək tutmasına çevrilə bilər. Ümumilikdə fiziki fəaliyyətlər sırasında meydana gələn və dincəlməklə keçən sinə ağrıları (anjina) ilk xəbərdarlıqlardır. Eforlu EKG ə ürək damarlarının funksionallığı dəyərləndirilə bilər. Anjinasız da ürək tutmaları sıx meydana çıxır. Koroner damarlar Ürək damarları ani olaraq tutlularsa, ürək tutması meydana çıxar.
Ürək çatışmazlığı
Ürək çatışmazlığı (lat. insufficientia cordis) — ürək əzələsinin yığılma qabiliyyətinin zəifləməsi nəticəsində meydana çıxan təcili tibbi yardım olmadan klinik ölümlə nəticələnə bilən funksional pozğunluq. Bu hal kəskin və xroniki gedişli olmaqla, meydana çıxma səbəblərinə görə iki yerə bölünür: anadangəlmə ürək çatışmazlığı və qazanılmış ürək çatışmazlığı. == Əmələgəlmə səbəbləri == === Anadangəlmə ürək qüsurları === Anadangəlmə ürək çatışmazlığı anadangəlmə ürək qüsurlarının nəticəsində meydana çıxır. Belə ki anadangəlmə qüsur dedikdə embrionun orqanların inkişaf mərhələsində hər hansı bir aqressor faktorun (bu dövürdə hamilə qadının keçirmiş olduğu infeksiyalar ya məruz qaldığı zərərli təsirlər (90%), eyni zamanda irsi meyillilik (10%), bununda 5%-ni qohum nigahlar təşkil edir) təsirindən bu və ya digər ürək strukturunda: əzələsində və arakəsmələrdə, qapaqçıqlarda, aid damarlarda baş vermiş qüsurlar nəzərdə tutulur. Bu qüsurlu strukturlar isə öz növbələrində funksiyalarının öhdəsindən gələ bilmədiklərindən ürək çatışmazlığını meydana çıxarmış olurlar. Fallo tetradası Açıq arterial axacaq Qulaqcıqlararası çəpərin qüsuru Mədəciklərarası çəpərin qüsuru Ebşteyn anomaliyası === Qazanılmış ürək qüsurları === Qazanılmış ürək çatışmazlığı dedikdə isə sonradan bu və ya digər xəstəliklər (infarkt, tac damar çatışmazlığı, bakterial və virus mənşəyli endokarditlər, travmalar və s.) nəticəsində ürək strukturunda: əzələsində, qapaqçıqlarda, aid damarlarda baş vermiş qüsurlar ya zədələnmələr nəzərdə tutulur. Aorta qapağının daralması Aorta qapağının çatışmazlığı İkitaylı qapağın daralması İkitaylı qapağın çatışmazlığı Perikardit Taxikardiya Arterial hipertenziya İnfarkt Kardiogen şokÜrək çatışmazlığı arterial hypertoniyalar, ürək qüsurları, miokarditlər, tac damarların çatışmazlığı: koronarsklerozlar, koronarspazmalar, tac damarların tromb kütlələri ilə tıxanması və nahiyə qan təchizatının pozulması — miokard infraktı nəticəsində ürəyin daha doğrusu ürək əzələsinin gücə düşməsi və əldən düşməsi nəticəsində meydana çıxır. Bu zaman qan dövranı durğunluğu ürək əzələsini normal təchiz edə bilmir. Əsas nasos funksiyasına malik sol mədəcik çatışmazlığı öz növbəsində kiçik qan dövranında durğunluğa səbəb olur ki, bu da tənginəfəslik, sianozlarla-göyərmələrlə, köpüklü qanhayxırmalarla, ağciyər ödemi, qaraciyərin böyüməsi ilə müşahidə olunur.
Ürək astması
Ürək astması — bir neçə dəqiqədən bir neçə saata qədər davam edən boğulma tutmaları ilə özünü göstərən və miokard infarktı, kardioskleroz, ürək xəstəlikləri və ürək çatışmazlığı (sol ürək) ilə əlaqəli digər xəstəliklərlə baş verən simptom. Bu, ağciyərlərdə və ətrafında mayenin yığılmasına səbəb olur (ağciyər tıkanıklığı), ağciyərlərin qanı oksigenlə təmin etmək qabiliyyətini pozur. Öskürək və hırıltı mümkündür. Rentgen müayinəsi ürəyin ölçüsünün və ağciyər toxumalarında mayenin artdığını göstərir. == Simptomları == Ürək astması bronxial astma ilə oxşar simptomlara malikdir, lakin iltihab mənşəli olmaması ilə fərqlənir.Ürək astmasının ən çox görülən əlamətləri ürək çatışmazlığı əlamətləri olan bir xəstədə hırıltı, öskürək və ya nəfəs darlığı (əsasən gecə və ya yatarkən) olur.Əlavə əlamətlərə stetoskopla eşidilə bilən köpüklü və ya sulu bəlğəm və ağciyərlərə su yığılması daxildir. Ağır hallarda xəstə gecə bir neçə dəfə nəfəs darlığı, dəri rənginin dəyişməsi və qanlı bəlğəm epizodları ilə qarşılaşa bilər. == Patofiziologiyası == Ürək astmasının əsas səbəbləri ürəyin, xüsusən də sol tərəfin qanı səmərəli və effektiv şəkildə vura bilməməsi nəticəsində ağciyər damarlarına mayenin mümkün geri axınından qaynaqlanır. Ürəkdə maye yığılması, qanın oksigenləşməsini təmin etmək üçün ağciyər venoz sistemindəki təzyiqə artan tələblər qoyan normaldan daha yüksək təzyiq sistemi yaradır. Bu, ağciyər venoz hipertenziyası kimi tanınan və artan təzyiq gradientinin yayılmasına kömək etmək üçün ağciyər kapilyarlarının genişlənməsi və işə salınması ilə nəticələnir.Əvvəlcə bədən artıq suyun öhdəsindən gələ bilir. Daha sonra kapilyar damarlar artan təzyiqlə tıxanır və maye alveolyar kisəyə qayıdır, nəticədə ağciyər ödəmi əmələ gəlir və oksigenləşmə qabiliyyəti azalır.
Ürək transplantasiyası
Ürək (köçürülməsi) transplantasiyası — xəstənin (resipiyentin) ürəyini donor ürəyi ilə əvəz etmək üçün cərrahi əməliyyat. Digər əməliyyatların mümkün olmadığı və ya son dərəcə riskli olduğu və ürək transplantasiyası olmadan gözlənilən ömür uzunluğunun aşağı olduğu ağır ürək xəstəlikləri üçün göstərilir. Bu vəziyyətdə xəstənin öz ürəyi çıxarıla (ortotopik transplantasiya) və ya saxlanıla bilər (heterotopik transplantasiya). Dünyada hər il təxminən 3500 ürək transplantasiyası əməliyyatı həyata keçirilir. Əməliyyatdan sonrakı sağ qalma müddəti orta hesabla 15 ildir.Ürək transplantasiyası ürək-damar xəstəliklərinin müalicəsi hesab edilmir, daha doğrusu, xəstənin həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmağa və uzatmağa yönəlmiş müalicədir. == Tarixi == Amerikalı tibb tədqiqatçısı Saymon Fleksner ürək transplantasiyasının mümkünlüyünü ilk qeyd edənlərdən biridir. O, 1907-ci ildə “Patologiyanın tendensiyaları” adlı məqalədə, bir gün xəstə insan orqanlarını, o cümlədən damar, mədə, böyrək və ürəyi cərrahi yolla əvəz etmək mümkün olacağını bildirmişdi.Missisipi Universiteti Tibb Mərkəzindən Ceyms D. Hardi insan donor ürəyi olmadığı üçün 24 yanvar 1964-cü ildə ölmək üzrə olan Boyd Raşın sinəsinə şimpanzenin ürəyini köçürmüşdür. Bu ürək Raşın sinəsində 60-90 dəqiqə döyünür (mənbələr fərqlidir) və sonra Raş özünə gəlmədən ölür.Hardi bir il əvvəl dünyada ilk insandan insana ağciyər transplantasiyasını həyata keçirən cərrahdır.İlk uğurlu insan ürəyi transplantasiyası 3 dekabr 1967-ci ildə Kristian Barnard (Cənubi Afrika) tərəfindən həyata keçirilmışdir. Əməliyyat Cənubi Afrikanın Keyptaun şəhərindəki Qrut Şur xəstəxanasında aparılıb. Avtomobil qəzasında dünyasını dəyişən 25 yaşlı Denis Darvalın ürəyi sağalmaz ürək xəstəliyindən əziyyət çəkən 55 yaşlı Lui Vaşkanskiyə köçürülmüşdür.
Satqın ürək (hekayə)
Satqın ürək (ing. The Tell-Tale Heart) - Edqar Allan Po tərəfindən Qorxu janrında yazılmış hekayə. Əsər 1843-ci ildə The Pioneer nəşriyyatında nəşr edilmişdir.
Sevdi ürək (albom)
Sevdi ürək – Azərbaycan müğənnisi Aygün Kazımova və meyxanaçı-müğənni Namiq Qaraçuxurlunun studiya albomu. Alboma 15 mahnı daxildir. == Hazırlanması == Sevdi ürək Xalq artisti Aygün Kazımova və meyxanaçı-müğənni Namiq Qaraçuxurlunun 2005-ci ildə birgə təqdim etdikləri video-CD albomudur.
Zəif ürək (hekayə)
Zəif ürək — Rus yazıçısı Fyodor Dostoyevskinin 1848-ci ildə A. A. Kraevskinin "Oteçestvennıe zapiski " jurnalının ikinci nömrəsində dərc olunmuş hekayəsidir.1865-ci ildə ayrıca nəşr olaraq buraxılmışdır. == Məzmun == Vasya Şumkov Sankt-Peterburqun hansısa departamentində gənc məmurdur. Kasıb ailədən çıxıb, üstəlik, özü də çolaqdır, ona görə də özünü başqalarından pis hesab edir. Ancaq müdiri ona yaxşı diqqət yetirdi, yaxın bir dostu ona hər cür kömək etdi və Lisa onunla evlənməyə razı oldu. Vasya hesab edir ki, belə bir xoşbəxtliyə layiq deyildi, o, tamamilə özünə qapanır və sonda dəli olur.
Ürək-ağciyər aparatı
Süni qan dövranı aparatı (SQDA)[mənbə göstərin] və ya Ürək-ağciyər aparatı açıq ürəkdə aparılan cərrahi əməliyyatlar zamanı xəstənin həyativacib orqanlarının funksiyalarını qismən və tam öz üzərinə götürən xüsusi tibbi cihazdır. Süni qan dövranı aparatı əsasən ürək cərahiyyəsində tətbiq edilir. Reanimasiya şöbəsində isə intensiv tibbi yardıma ehtiyac olan xəstələrdə onun birqədər xüsusiləşdirilmiş formasından — ekstrakorporal membranoksigenator (ELMO) aparatından istifadə edilir. Süni qan dövranı aparatına daşıdığı funksiyaya uyğun iki mühüm hissə daxildir: "Süni ürək" hissəyə, nasos, alıcı və ötürücü borular, qan dövranının sürət və həcmini tənzimləyən pult daxildir; "Süni ağciyər" hissəyə qazlar mübadiləsini (venoz sistemdən aşağı boş vena və yuxarı boş venadan alınan qanın oksigenləşməsi və əksinə karbon qazından təmizlənməsi) getdiyi membranlı oksigenator daxildir. == Tarix == Avstriya-Alman fizioloqu Maksimilian fon Frey 1885-ci ildə Leypsiq Universitetinin Karl Lüdviqin Fiziologiya İnstitutunda ürək-ağciyər maşınının ilkin prototipini yaratdı. Süni qan dövranının tətbiqi 1916 cı ildə Jay McLean tərəfindən əldə edilmiş Heparin preparatının hesabına mümkün olmuşdur. Beləki heparin qanın laxtalanmasının qarşısını alır ki, bu da orqanizmdən kənarda qanın laxtalanmadan duru şəkildə borularda hərəkətini təmin etmiş olur. Günümüzdəki süni qan dövranı aparatının diyircəkli nasos hissəsi hələ 1934 cü ildə icad edilmişdir. Qanın oksigenlə təmin edən qurğunun yaranma ideyası isə 1944 cü ildə adi hemodializ müşahidəsi zamanı yaranmışdır. Belə ki, müəyən edilmişdir ki, hemodializdən keçib xəstəyə qayıdan qan rəngini bir qədər dəyişmiş (hava ilə bilavasitə kontaktan rəngi açılmış) olur.
Ürək (insan anatomiyası)
Ürək (lat. cor; yun. καρδία – kardia) — döş qəfəsinin orta döş xəttindən solda yerləşir. Təxminən aid olduğu insanın yumruğu böyüklüyündə əzələvi üzv. Ürəkətrafı ciblərlə – ürək kisəsilə əhatə olunmuşdur. Ürək kisəsinin daxilində bir neçə millilitr həcmində qan plazması xassəli maye vardır ki, bu da ürək işlərkən onun ətraf toxumalarla sürtünməsinin qarşısını alır. Ürək qanın damarlarda cərəyanını təmin edir. Onun işi əsasən mexaniki hadisə olub, sorma və itələmə hərəkətlərindən ibarətdir. Qan dövranı sistemində hərəkətverici qüvvə olan ürək daim arteriyalara qan vurmaq funksiyası daşıyır. Ürəyin forması yaş, cins, bədən quruluşu, sağlamlıq və patologiya kimi amillərdən asılıdır.
Ürək döyüntüsü (serial)
Kalp Atışı, MF Yapım tərəfindən, 2017–2018-ci illər arasında Show TV-də yayımlanan, baş rollarda Gökhan Alkan, Öykü Karayel, Ali Burak Ceylan, Hakan Gerçek və Merve Çağıranın yer aldığı, rejissoru Yusuf Pirhasanın olduğu dram, romantik və tibbi Türk serialıdır. Serial 28 yanvar 2018-ci ildə yayımlanan 28-ci bölümü ilə sona çatdı. 2016-cı ildə Cənubi Koreyanın "Doktors" dramından uyğunlaşdırılıb. == Mövzu == Eylül Erdem məktəbli olarkən məktəbə getmək istəməyib və məktəbdə daim problemlər yaşadığı üçün atası onu nənəsinin yanına aparıb. Eylül nənəsinin yanında bir müddət qaldıqdan sonra həkim olmaq qərarına gəlir. Ali Asafla ilk nənəsinin yanında tanış olmuşdur və Ali Asaf həm də onun məktəbdə müəllimidir. İllər sonra müəllimi Ali Asafla yenidən qarşılaşır və ona aşiq olur. == Aktyorlar və personajlar == == Yayım təqvimi == Qeyd: Serial 1-dən 26-a kimi cümə günü saat 20:00-da, finalı olan 27-ci və 28-ci seriyası ilə bazar günü saat 20:00-da yayımlandı. == 1. ==
"Bənövşəyi ürək" medalı
"Bənövşəyi Ürək" (ing. Purple Heart) — ABŞ Prezidenti adından 1917-ci il 5 aprel tarixindən bu günədək hərbi xidmət zamanı yaralanan və ya həlak olan şəxslərə təqdim olunan ABŞ hərbi medalıdır. Bənövşəyi Ürək Milli Şərəf Zalı Nyu-York ştatının Nyuburq şəhərində yerləşir. "Bənövşəyi Ürək" ABŞ hərbçilərinə təqdim olunan mükafatlar arasında ən uzunömürlüsüdür. "Purpur sözü" ingilis dilindən Azərbaycan dilinə "al qırmızı" kimi tərcümə olunsa da, konkret halda bu sözü "al bənövşəyi" kimi başa düşmək lazımdır. == Yaranması və tarixi == Medalın ilkin forması, 1782-ci il 7 avqust tarixində Kontinental Ordunun baş komandanı Corc Vaşinqton tərəfindən təsis edilmiş "Hərbi Xidmətlərə görə Nişan" (ing. Badge of Military Merit) hesab olunur. Lakin həmin mükafatla yalnız ABŞ İstiqlal müharibəsinin (1775-1783) 3 iştirakçısı təltif edilmişdi. 1932-ci ildə ABŞ prezidentinin Fərmanına əsasən Corc Vaşinqtonun 200 illik yubileyi şərəfinə "Bənövşəyi Ürək" medalı təsis edildi. Hərb Departamentinin 1932-ci il 22 fevral tarixində elan etdiyi meyarlara görə, bu medal ABŞ-nin Birinci dünya müharibəsinə qatıldığı 1917-ci il 5 aprel tarixindən sonrakı hərbi əməliyyatlarda yaralanmış və ya həlak olmuş hərbçilərə verilə bilər.
Ay aşiqləri: Yaralı ürək Qoryo
Ağ ürəkotu
Ağ ürəkotu (lat. Cardamine leucantha) — bitkilər aləminin kələmçiçəklilər dəstəsinin kələmkimilər fəsiləsinin ürəkotu cinsinə aid bitki növü.
Bir sinədə iki ürək (film, 1987)
Bir sinədə iki ürək qısametrajlı sənədli filmi rejissor Rafiq Yüzbaşov tərəfindən 1987-ci ildə çəkilmişdir. "Azərbaycanfilm" kinostudiyasında istehsal edilmişdir. Filmdə Azərbaycanın Qax bölgəsində Əlibəyli və Qapaxsilaq kəndlərində yaşayan azərbaycanlı və gürcülərin dostluğundan danışılır. == Məzmun == Filmdə Azərbaycanın Qax bölgəsində Əlibəyli və Qapaxsilaq kəndlərində yaşayan azərbaycanlı və gürcülərin dostluğundan, bir yerdə mehribancasına ömür sürmələrindən, bir-birilərinə köməklik göstərmələrindən danışılır. == İstinadlar == == Mənbə == Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh.
Bu ürək dəlidir (film, 1997)
Bu ürək dəlidir (hind: दिल तो पागल है; Rom: Dil To Pagal Hai) - rejissor Yaş Çopra tərəfindən çəkilmiş və 31 oktyabr 1997-ci ildə ekranlara çıxan Hindistan gənc filmidir. Baş rollarda Şah Rukh Khan, Madhuri Dixit və Karisma Kapoor oynamışdır. Filmin süjet xətti musiqi truppasının üç rəqqasının həyatından bəhs edir. Şahrux Xan və Yaş Çopranın Qorxu və Qaçırılmamış gəlin filmindən sonra müştərək iştirak etdiyi üçüncü filmdir. Bu ürək dəlidir filmi ilin ən çox gəlir gətirən filmi olmuşdur. Filmin şüarları bunlardır: “...və arzular reallaşacaq!” Həm də: “Bir yerdə kimsə sizin üçün yaradılmışdır.” == Süjet xətti == Rahul (Şahrux Xan) və Nişa (Karişma Kapur) yaxın dostdurlar. Onların bir rəqs qrupu vardır və onlar üçün rəqs hər şeydir. Ayağı zədələndikdən sonra bir müddət rəqsdən uzaqlaşmalı olan Nişanın yerinə həm çox gözəl və həm də yaxşı rəqqasə olan Pooja (Madhuri Dixit) rəqs qrupuna qatıldıqdan sonra işlər dəyişməyə başlayır.
Buruq ürəkotu
Buruq ürəkotu (lat. Cardamine flexuosa) — bitkilər aləminin kələmçiçəklilər dəstəsinin kələmkimilər fəsiləsinin ürəkotu cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Barbarea arisanensis (Hayata) S.S.Ying Cardamine arisanensis Hayata Cardamine debilis D.Don [Illegitimate] Cardamine decurrens Zoll. & Moritzi Cardamine drymeja Schur Cardamine duraniensis Revel ex Des Moul. Cardamine fallax var. glabra Nakai Cardamine flexuosa var. bracteata O.E.Schulz Cardamine flexuosa subsp. debilis O.E.Schulz Cardamine flexuosa var. debilis (O.E.Schulz) T.Y.Cheo & R.C.Fang Cardamine flexuosa var. flexuosa flexuosa Cardamine flexuosa var.
Böyük ürəkli (film, 2015)
Böyük ürəkli (hind: दिलवाले, Rom: Dilwale) — 18 dekabr 2015-ci ildə ekranlara çıxan Rohit Shetty tərəfindən çəkilmiş hind filmidir. Baş rollarda Şah Rukh Khan, Kajol, Varun Dhavan və Kriti Sanon iştirak edirlər. Vinod Xannanın sağlığında iştirak etdiyi son filmidir. == Süjet xətti == Rac mafiya üzvüdür. Bir gün düşmən dəstəsindən biri onu izləyərkən onların dəstəsindən Meera adlı bir qızla tanış olur. Onlar bir-birlərinə aşiq olurlar. Rac Meeranın rəqib dəstənin liderinin qızı olduğunu biləndə işlər daha da pisləşir. Bir-birini çox sevən iki cütlüyün sevgisi indi rəqib dəstələrdə olduqları üçün çox çətin vəziyyətdədir. Hər şeyə rəğmən onlar bir-birlərinə olan sevgilərini mühafizə edə biləcəklərmi?
Cəsur ürək (film, 1995)
Cəsur ürək (ing. Brave Heart) — 1995-ci ildə Dram janrında çəkilən ABŞ filmidir. Filmə Paramount Pictures və 20th Century Fox kinokompaniyaları distribüterlik etmişdir. Film Oskar mükafatının 5 kateqoriyası üzrə mükafata və digər 5 kateqoriyası üzrə nominasiyaya layiq görülmüşdür. Film $72 milyonluq büdcə ilə ABŞ-də $9,938,276 milyon, dünya ölkələrində $210,409,945 milyon toplamış və gəlirə görə "İlin ən gəlirli 13-cü filmi" olmuçdur. == Məzmun == Filmin hadisələri 1280-cı ildə Şotlandiyada vaqe olur. Bu, kral I Eduardın dövründə özünü ingilislərlə mübarizəyə həsr edən əfsanəvi milli qəhrəman Vilyam Volosun tarixçəsidir. XIII əsrdə ingilislər, şotlandlar üzərində suverenlik qurmuşdur. İngilis soyluları, yeni evli şotland qadınlarıyla ilk gecəni keçirmə haqqına malikdir. Uşaqkən ailəsini Şotlandiya uğrunda itirən Vilyam Volosun arvadı da ingilis birlikləri tərəfindən öldürüldüyü zaman, onun intiqam axtarışı qısa zamanda ölkəsinin azadlığı uğrunda amansız bir döyüşə çevrilir...
Cəsur ürək (teleserial, 2016)
Prodüserliyini Fark Film boynuna götürdüyü serialın baş rollarını; Onur Tuna, usta oyunçu Hüseyn Avni Danyal və gözəlliyi qədər aktyorluğuyla da səs gətirən Rüveyda Öksüz iştirak edir. Cəsur Yürek'te ürəyindən və biləyindən başqa güvənəcək heç bir şeyi olmayan Ömər Qorxmaz xarakterinə can verəcək olan Onur Tuna, ailəsi, məhəlləsi və yoldaşları üçün böyük bir mübarizə içinə girəcək. Rüveyda Öksüzün canlandırdığı Berrin xarakterinin həyatdakı ən böyük dilema isə, idealist bir hüquqşünas olmasına baxmayaraq, aşiq olduğu adamın ədaləti öz əlləriylə paylamağa qərar vermiş bir kabadayı olmasıdır ... Bölgələr problemləri və beynəlxalq siyasət və strategiyaları də mövzu əldə edən "Cəsur Ürək" in rejissorluğunu Qüdrət Sabancı edərkən, ssenarisini Cüneyt Aysan və Ozan Aksungur qələmə alır.
Cəsur ürək gəlini alacaq (film, 1995)
Dilwale Dulhania Le Jayenge(hind. दिलवाले दुल्हिनया ले जायेंग, mənası: Cəsur ürək gəlini aparar) həm də DDLJ kimi tanınan Bollivud filmidir. Film 20 Oktyabr 1995-ci ildə tamaşaçılara təqdim edilmişdir. Aditya Çopra həm də filmin ssenaristləri sırasındadır. Atası Yaş Çopra filmin prodüseridir. Baş rolda Bollivudun ən gözəl cütlüyü olan Şahrux Xan və Kacol yer almışdır. Filmin çəkilişləri Hindistan, London və İsveçrədə baş tutub. Film Hindistanda 21.15 milyon $, ölkəxaricində isə 2.99 milyon $ gəlir gətirməklə Bollivudun ən uğurlu və gəlirli filminə çevrilmişdir. DDLJ 1996-cı il mükafatlar mövsümündə o vaxta qədər heç bir filmin qazanmadığı 10 Filmfare Award mükafatını və üstəlik National Award mükafatını qazanmaqla ilin ən gözəl filmi seçilmişdir. Film həmçinin Hind kino tarixinin ən uzun müddətli filmi olmaqla növbəti rekorda imza atıb.
Cəsur ürək gəlini alar (film, 1995)
Dilwale Dulhania Le Jayenge(hind. दिलवाले दुल्हिनया ले जायेंग, mənası: Cəsur ürək gəlini aparar) həm də DDLJ kimi tanınan Bollivud filmidir. Film 20 Oktyabr 1995-ci ildə tamaşaçılara təqdim edilmişdir. Aditya Çopra həm də filmin ssenaristləri sırasındadır. Atası Yaş Çopra filmin prodüseridir. Baş rolda Bollivudun ən gözəl cütlüyü olan Şahrux Xan və Kacol yer almışdır. Filmin çəkilişləri Hindistan, London və İsveçrədə baş tutub. Film Hindistanda 21.15 milyon $, ölkəxaricində isə 2.99 milyon $ gəlir gətirməklə Bollivudun ən uğurlu və gəlirli filminə çevrilmişdir. DDLJ 1996-cı il mükafatlar mövsümündə o vaxta qədər heç bir filmin qazanmadığı 10 Filmfare Award mükafatını və üstəlik National Award mükafatını qazanmaqla ilin ən gözəl filmi seçilmişdir. Film həmçinin Hind kino tarixinin ən uzun müddətli filmi olmaqla növbəti rekorda imza atıb.
Cəsur ürək gəlini aparar (film, 1995)
Dilwale Dulhania Le Jayenge(hind. दिलवाले दुल्हिनया ले जायेंग, mənası: Cəsur ürək gəlini aparar) həm də DDLJ kimi tanınan Bollivud filmidir. Film 20 Oktyabr 1995-ci ildə tamaşaçılara təqdim edilmişdir. Aditya Çopra həm də filmin ssenaristləri sırasındadır. Atası Yaş Çopra filmin prodüseridir. Baş rolda Bollivudun ən gözəl cütlüyü olan Şahrux Xan və Kacol yer almışdır. Filmin çəkilişləri Hindistan, London və İsveçrədə baş tutub. Film Hindistanda 21.15 milyon $, ölkəxaricində isə 2.99 milyon $ gəlir gətirməklə Bollivudun ən uğurlu və gəlirli filminə çevrilmişdir. DDLJ 1996-cı il mükafatlar mövsümündə o vaxta qədər heç bir filmin qazanmadığı 10 Filmfare Award mükafatını və üstəlik National Award mükafatını qazanmaqla ilin ən gözəl filmi seçilmişdir. Film həmçinin Hind kino tarixinin ən uzun müddətli filmi olmaqla növbəti rekorda imza atıb.
Dəli ürək: bumeranq cəhənnəmi (film, 2001)
Dəli ürək: bumeranq cəhənnəmi — 2001-ci ildə Osman Sınav tərəfindən ssenarisi yazılan və rejissorluğu edilmiş türk döyüş filmidir. == Mövzu == Əsgər yoldaşı Camalın Leyla ilə toyunda iştirak etmək üçün Yusuf Miroğlu və Zeynəb Diyarbəkirə gəlirlər. Toyu zamanı Camalın öldürülməsindən sonra Yusif cinayətlə maraqlanmağa başlayır. Hadisələrin gedişatı qaranlıq xarici kəşfiyyat-terror təşkilatı əlaqələrinə qədər gedib çıxır.
Dəli ürək (teleserial, 1998)
Dəli ürək — Sinegraf istehsalı, rejissorluğunu Osman Sınavın etdiyi Türkiyə serialı. == Mövzu == Əsgərlikdən məzuniyyətə gəldiyi vaxtlarda, qardaşı Əli, bacısı Nazlı və dostu Gülçin ilə parkda gəzmək üçün dayandıqları vaxtda, terrorçular tərəfindən pusquya düşürülən hərbi maşına atəş açıldığı sırada Yusif Miroğlu, terrorçular ilə döyüşmüş və münaqişədən sonra medya onu qəhrəman elan etmişdir. Əsgərlikdən gələndən sonra, uşaqlığından bəri marağı olduğu Qara Həmid qarşısına çıxır, ancaq Qara Həmid Yusifi tanımır. Həmin gün Qara Həmid silahlı hücumdan Yusif Miroğlu tərəfindən qurtarıldığı üçün, bütün gözlər Yusif Miroğlunun üzərində olur. Əsgərlik yoldaşı olan Yılmaz ilə bu vaxtda qarşılaşmışdır. Yılmaz Kəsik Rəcəbin adamı olduğu üçün Yusifi Rəcəbin yanına aparır, ancaq Rəcəbin Qara Həmidə hazırlamış olduğu sui-qəstin Yusif Miroğlu tərəfindən qarşısı alındığını biləndə ona qarşı tərs davranır. Beləliklə Yusif Miroğlu, Qara Həmidin yanında olub və burada mafioz aləmində məşhurlaşır. Yusif Miroğlu Fərayəni ilk dəfə olaraq maşın ustasında görüb və burada Ayşənin müəlliməsi olduğunu öyrənməsi sonrasında, arda-arda gələn təsadüflər ilə Fərayəyə aşiq olur. Fərayə məşhur iş adamı Gürkan Uluxanın qızıdır. Bundan başqa, Gürkan Uluxan və Savaş Doğan nişançıdüzü ərazilərini alaraq Plaza qurmaq istəyirlər.
Dəli ürək bölümləri siyahısı
Bu yazıda 1998–2002-ci illər arasında Show TV və ATV-də yayımlanan türk serialı "Dəli ürək"in bölümləri yer alıb. Serial 4 mövsüm və cəmi 113 seriyadan ibarətdir. == Bölümləri == === 1-ci sezon (1998–1999) Show TV === === 2-ci sezon (1999–2000) Show TV === === 3-cü sezon (2000–2001) Show TV === === 4. ===
Dəqiqədə 128 ürək döyüntüsü (film, 2015)
Dəqiqədə 128 Ürək Döyüntüsü Riçard Silvermenin hekayəsi əsasında Maks Josef və Meqan Oppenheymer tərəfindən yazılmış musiqili dram filmidir. Filmin ulduzları Zak Efron, Emili Ratajkovski və Ves Bentli ilə filmdə gənc DJ-in musiqi dünyasına düşmək üçün qarşılaşdığı maneələr və musiqi prodüserinin təsiri ilə onu uğura aparan yola istiqamətlənməsi əks olunur. == Məzmun == Koul Karter (Zak Efron), elektronik musiqi səhnəsində çabalayan 23 yaşlı DJ, məşhur səs produseri olmaq arzusundadır. Bir qədər yaşlı və təcrübəli DJ, Ceyms (Ves Bentli), onun müəlliminə çevriləndə, Koul Ceymsin sevgilisi Sofi (Emili Ratajkovski) ilə tanış olur. Koulun Sofi ilə ünsiyyətinin çiçəkləsi onun müəllimi ilə əlaqələrinin qırılmasına səbəb olur. Koul gələcəyini müəyyənləşdirəcək çətin seçim qarşısında qalır.
Hər bir sevən ürək
Har Dil Jo Pyar Karega (mənası: Hər bir sevən ürək) – 2000-ci ildə Rac Kanvarın rejissorluq etdiyi Bollivud filmidir. Filmin baş rol ifaçıları Salman Xan, Priti Zinta və Rani Mukhercidir. Filmin digər əsas rolunda Şahrux Xan yer alıb. Kifayət qədər kassa gəliri əldə etmiş film Box Office Hindistan tərəfindən Ortamala olaraq elan olundu. Bu film 1998-ci ildə istehsal olunmuş Chandralekha Malayalam filminin yenidən istehsal olunmuş versiyasıdır. Həmçinin filmin süjetində 1995-ci ildə çəkilmiş Sandra Ballokun iştirak etdiyi Sən yatarkən adlı Hollivud filmindən də istifadə olunmuşdur. == Rollarda == Salman Xan — Raj/Romi Priti Zinta — Jahnvi Rani Mukherci — Pooja Oberoi Kamini Kauşai — Biji Raciv Verma — Mr.Oberoi Pareş Reval — Goverdhan Şakti Kapur — Abdulun dayısı Satiş Şah — Mahesh Hirwani Şahrux Xan — Rahul (Kameo) == Filmfare Nominasiyaları == Köməkçi Aktrisa — Rani Mukherci Qadın Mahnı Müğənnisi — Preety və Pinky — Piya Piya == Kritik Resepsiyon == Film tənqidçilər tərəfindən kifayət qədər müsbət qarşılandı və xüsusilə üç aparıcı oyunçunun performansları qiymətləndirildi. Screen film jurnalı Şahrux Xanın və Priti Zintanın performanslarını tərifləyərək "Filmin rejissoru filmdə bir çox suprizlər edərək bir çox səylər etməklə yanaşı, aparıcı oyunçulardan ən yaxşı performans çıxarmaqla məsləhət görülən bir rejissor olmağa layiq biridir." deyə qeyd etdi.
Hər bir sevən ürək (film, 2000)
Har Dil Jo Pyar Karega (mənası: Hər bir sevən ürək) – 2000-ci ildə Rac Kanvarın rejissorluq etdiyi Bollivud filmidir. Filmin baş rol ifaçıları Salman Xan, Priti Zinta və Rani Mukhercidir. Filmin digər əsas rolunda Şahrux Xan yer alıb. Kifayət qədər kassa gəliri əldə etmiş film Box Office Hindistan tərəfindən Ortamala olaraq elan olundu. Bu film 1998-ci ildə istehsal olunmuş Chandralekha Malayalam filminin yenidən istehsal olunmuş versiyasıdır. Həmçinin filmin süjetində 1995-ci ildə çəkilmiş Sandra Ballokun iştirak etdiyi Sən yatarkən adlı Hollivud filmindən də istifadə olunmuşdur. == Rollarda == Salman Xan — Raj/Romi Priti Zinta — Jahnvi Rani Mukherci — Pooja Oberoi Kamini Kauşai — Biji Raciv Verma — Mr.Oberoi Pareş Reval — Goverdhan Şakti Kapur — Abdulun dayısı Satiş Şah — Mahesh Hirwani Şahrux Xan — Rahul (Kameo) == Filmfare Nominasiyaları == Köməkçi Aktrisa — Rani Mukherci Qadın Mahnı Müğənnisi — Preety və Pinky — Piya Piya == Kritik Resepsiyon == Film tənqidçilər tərəfindən kifayət qədər müsbət qarşılandı və xüsusilə üç aparıcı oyunçunun performansları qiymətləndirildi. Screen film jurnalı Şahrux Xanın və Priti Zintanın performanslarını tərifləyərək "Filmin rejissoru filmdə bir çox suprizlər edərək bir çox səylər etməklə yanaşı, aparıcı oyunçulardan ən yaxşı performans çıxarmaqla məsləhət görülən bir rejissor olmağa layiq biridir." deyə qeyd etdi.
Kələkötür ürəkotu
Kələkötür ürəkotu (lat. Cardamine hirsuta) — bitkilər aləminin kələmçiçəklilər dəstəsinin kələmkimilər fəsiləsinin ürəkotu cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Arabis heterophylla G.Forst. ex DC. Cardamine africana subsp. borbonica (Bojer) O.E. Schulz Cardamine angulata Regel [Illegitimate] Cardamine borbonica Bojer Cardamine fagetina Schur Cardamine hirsuta var. apetala Soó Cardamine hirsuta f. apetala Soó Cardamine hirsuta var. exigua O.E.Schulz Cardamine hirsuta var. formosana Hayata Cardamine hirsuta f. glabra Schweinf.
Liraşəkilli ürəkotu
Liraşəkilli ürəkotu (lat. Cardamine lyrata) — bitkilər aləminin kələmçiçəklilər dəstəsinin kələmkimilər fəsiləsinin ürəkotu cinsinə aid bitki növü.

Значение слова в других словарях

выси́живание деко́рт киноро́лик натопи́ться отку́поривание прожима́ть со́бственница морзя́нка панегири́ст переса́живать хря́стать ганшпуг шемая au lait chair-bed epigrammatical halo- irritant portly predominancy social science ween морозить опрос шмыгнуть