ÜZ

сущ. 1. ччин; kişi, sözü üzə deyər. Ata. sözü итимди, гаф чинал лугьуда; inəyin üzü калин ччин; // ччинин; 2. сумра, суфат, сифет, куц; 3. ччин (мес. месин, хъуьцуьгандин); ччин пад, винел пад (мес. гамунин, парчадин); вилик пад, фасад (дараматдин); 4. мат. ччин (мес. кубдин, призмадин); 5. са затӀунин куьчнавай, кхьенвай ччин, сурет, копия, экземпляр; üzünü köçürtmək чин куьч(ар)ун, кхьенвай затӀунин ччин авайвал маса ччарчиз куьчун, маса ччарчел кхьин; 6. ччин (мес. цавун); винел пад; gölün üzü вирин ччин; suyun üzü цин ччин; // ччарар (мес. некӀедин); 7. пад, тереф, къвал; çayın bu üzü вацӀун и пад; 8. пер. абур, гьая, регьуьвал; ** üz açılmaq кил. üzü gülmək; üz almaq виликра дишегьлийри звер гайи епиналди ччинин чӀарар къачун (михьун); üz bozartmaq кил. üzünü bozartmaq; üz çevirmək а) кил. üz döndərmək; б) кил. üz qoymaq а); в) ччин элкъуьрун, элкъуьн (садаз килиг тавун патал); г) ччин элкъуьрун, алакъа атӀун; üz çevirməmək ччин элкъуьр тавун, са чкадиз мад хъфин тавун, кӀвач атӀун; üz döndərmək ччин элкъуьрун а) алакъа атӀун, ахгат тавун; б) пер. хиянат авун, чӀалахъ хъхьун тавун; в) итӀаатдай акъатун, муьтӀуьгъ тахьун, далу элкъуьрун; г) кьил элкъуьрун, са патахъ элкъуьн; üz gətirmək ччин атун, надинжвал авун, ялах хьун; üz görmək пад хуьн, тереф хуьн; üz göstərmək а) ччин къалурун; б) ччин гун, чин ачухун; üz götürüb qaçmaq кил. baş (baş götürüb qaçmaq); üz qoymaq фин (кьил туькӀвейвал са патахъ), физ авалун, рекье гьатун; üz tutmaq а) ччин элкъуьрна лугьун, ччин элкъуьрун (гаф лугьун патал садахъ); б) кил. üz qoymaq а); в) авалун, башламишун; üz vermək а) кьилел атун, дуьшуьш хьун, хьун (са кар, вакъиа); б) ччин гун, ччин ачухун, ччин къалурун; в) винел вегьин (фин), гьужум авун; üz vurmaq а) ччин ягъун, дуствилелди тӀалаб авун, хагьиш авун; б) рах. ишигда твазвай емишрин хъсанбур винел эцигун; üzə çıxarmaq винел акъудун, дуьздал акъудун; жугъурун, якьурун; üzə çıxmaq винел акъатун а) кьилел акъатун, дуьздал акъатун; ашкара хьун, ччир хьун, малум хьун; б) рах. вичин алакьуналди вилик фин, вичиз лайих чка кьун; в) ччиниз акъатун, инсанрин арадиз акъатун, акун; üzə durmaq ччина акъвазун а) вичин гафунилай гъил къачун тавун, терсвал авун; б) итӀаатдай акъатун, итӀаат тавун; üzə gülmək а) ччиниз хъуьруьн, вичин гуьзелвилелди, иервилелди хушуниз атун, желб авун; б) ччинал хъуьруьн, тапарривай хуш ччин къалурун, вичи-вич дуст хьиз тухун; üzə qabarmaq (qayıtmaq) ччина акъвазун, ччиниз акьахун, гафунал гаф эцигун, жаваб хгун; итӀаатдай акъатун; üzə salmaq кил. üzünə salmaq; üzə vermək къалурун, чирун, винел акъудун (мес. наразивал); üzə vurmamaq ччиниз ягъун тавун, ччиниз тайгъун, рикӀе авай ва я акур са затӀ лугьун тавун, чир тавун, винел акъуд тавун; üzü ağ olmaq авур хъсан кӀвалахдиз (амалдиз) килигна дамахуниз лайих хьун; вичел тапшурмишай са кар кьилиз акъудун; üzü astarından baha başa gəlmək (oturmaq) кил. astar (astarı üzündən baha başa gəlmək); üzü gəlməmək ччин татун, ччин тахьун, са затӀ лугьуз (кӀан жез) регъуь хьун, хажалат чӀугун; üzü gülmək ччин хъуьруьн, ччина хъвер гьатун, ччина хвешивилин лишанар гьатун; üzü gülməmək ччин хъуьруьн тавун, гьамиша ччин атӀугъна хьун, ччинай гъамлувал акун; üzü qara etmək уьзуькъара авун, хажалатлу авун (рах.); üzümüzə gələn виликай къвезвай, алукьзавай (мес. сувар); üzündə abır (həya, abır-həya) olmamaq ччина абур-гьая тахьун (гьаясуз, регъуь тежер, эдебсуз касдин гьакъинда); üzündə su yoxdur ччина яд авачир, регъуьвал авачир, гьаясуз, абурсуз касдикай рахадамаз; üzündəki qırış (qırışlar) açılmamaq кил. üzü gülməmək; üzündən gəlməmək кил. üzü gəlməmək; üzündən keçə bilməmək ччиникай хкатиз тахьун, мукьвади ва я гьуьрметлу кас тирвиляй хагьиш ва я гаф ччилел вегьиз тахьун; üzündən qan qaçmaq ччинин рангар атӀун, рангар лацу хьун; üzündən oxumaq ччинай кӀелун, ччинин лишанрилай ччир хьун, малум хьун, белли хьун; üzündən zəhər tökülmək ччинай агъу (зегьер) авахьун, гзаф хъел авай, ччин атӀугъай, ччина хъвер авачир касдин гьакъинда; üzünə ağ olmaq ччина акъвазун, итӀаатдай акъатун, табий тахьун; üzünə (dik, şax) demək (söyləmək) ччинал лугьун, кьулухъай ваъ, вичиз лугьун (са нукьсан, фикир); üzünə durmaq а) ччинал акъвазун, суддал, силисдал садан тахсир вичиз (ччинал) лугьун; б) кил. üzünə ağ olmaq; üzünə ələk (dəsmal, pərdə) tutmaq ччин кӀевун, регъуь кьасарун, тапарривай вич регъуьди хьиз тухун; üzünə gülmək ччиниз хъуьруьн, хуш(униз) атун, желб авун; üzünə gün doğmaq ччина хъвер гьатун, шад хьун, хушбахт яшамиш жез авалун, бахт ахъа хьун; üzünə qabarmaq (qayıtmaq) кил. üzə qabarmaq (qayıtmaq); üzünə qan səpilmək (çilənmək) ччиниз иви хъиткьинун, хъиляй ччин яру хьун; üzünə pərdə çəkmək ччинал перде (маска) акьалжун, вичи-вич дуст хьиз къалурун; üzünə salmaq ччин гьалдун, гьаясузвилелди, ялахвилелди са затӀ гъилик ийиз алахъун; üzünə vurmaq ччиниз ягъун а) са касдин айибар, тахсирар векъидаказ ччинал (вичиз) лугьун; б) авур хъсанвал рикӀел хкана регъуь авун; üzünü açmaq ччин ахъаюн а) ччина авай перде акъудун, са пис гаф лагьана аялдин тербиядиз таъсир авун; б) вилик девирра: ччина авай чаршав акъудун, ччин къалурун; üzünü bozartmaq а) кил. bozartmaq (sifətini, üzünü bozartmaq); б) вичи-вич къалурун, вичин хесетар къалурун, винел акъудун (пис манада); üzünü çıxartmaq ччин (сурет) акъудун, документдин, кхьенвай затӀунин ччин гьана авайвал куьчун; üzünü görmək istəməmək (ччин) акваз кӀан тахьун, аквадай вил тахьун, зегьле фин, нифрет авун; üzünü güldürmək ччин хъуьруьрун, хвеши авун, шадарун, кефияр ахъаюн; üzünü qara etmək кил. üzü qara etmək; üzünü mürdəşir yusun! рах. ччин фекьиди чуьхуьрай, ччин алат хьуй! кьве кьил ктӀануй! кьий! манада къаргъиш; üzünü turşutmaq ччин чӀурун, ччин агажун; üzünü tutmaq а) ччин элкъуьрун, ччин (кьил) элкуърна лугьун (рахун); б) кил. üz tutmaq; üzünün əti (suyu) tökülmək абурдай аватун, беябур хьун, русвагь хьун, гьуьрметдай аватун; üzünün qanı qaçmaq кил. üzündən qan qaçmaq; üzünün suyunu tökmək абурур гун, кӀевиз ахмурун, беябур авун, русвагь авун; alnı açıq, üzü ağ кил. alnıaçıq; astarı üzündən baha (baha başa gəlmək) кил. astar; hansı üzlə кил. nə üzlə; qapını üzünə çırpmaq кил. qapı; nə üzlə гьи ччинивди (ччиналди), гьи жуьрэтдалди, квел дамахна, квек далу кутуна; taleyi üzünə gülmək кил. tale.
ÜYÜTMƏK
ÜZ-GÖZ
OBASTAN VİKİ
Üz siniri
== İstinadlar ==
Üz-üzə (povesti)
"Üz–üzə" — Çingiz Aytmatovun ilk povesti. == Mövzusu == "Üz-üzə" əsərində yazıçı İkinci Dünya müharibəsi əsnasında cəbhədən qaçan bir əsgərin savaşın əleyhinə çıxması və insanın öz həyatını qurtarmaq üçün çəkdiyi iztirabları təsvir edir. Əsərdə kiçik bir kənddə müharibədən əvvəl xoşbəxt yaşayan bir ailədən bəhs edilir. Yeni evli bu cütlüyün həyatı müharibənin başlamasıyla tamamilə alt-üst olur. Əsərdə müharibənin insan və cəmiyyət ruhunda meydana gətirdiyi aşınmalar, xalqın ölüm-dirim mübarizəsi təsirli bir şəkildə təsvir edilmişdir. Əsərin əsas leytmotivini fərari ərini qorumaq üçün Səidənin yaşadığı qorxunc çətinliklər, hisslər təşkil edir. Kənddəki digər qadınlara cəbhədəki ərləriylə əlaqədar acı xəbər gəldikcə Səidənin yaşadığı ziddiyyətli duyğuları yazıçı onu mühakimə və tənqid etmədən adi bir insan olaraq görməyimizə nail olmuşdur. == İdeyası == Əsərin əsas ideyası ictimai rifahın fərdi mənfəətdən daha əhəmiyyətli olmağını göstərməkdır. Çingiz Aytmatov kiçik mühitdən çıxaraq bütün dünyaya səslənir, yalnız milli deyil, bütün bəşəriyyətin faciəsinə çevrilmiş problemlərə işıq salır. Yazıçı "Üz-üzə" əsərində xalqının ağrılarını, qəhrəmanlıqlarını, təcrübələrini yazıya töküb ölümsüzləşdirmiş, müharibənin sərt qanunlarını ən inandırıcı şəkildə izah etmiş, öz ifadəsi ilə desək "tipik insan"ı ortaya qoymağa çalışmışdır.
Çapıqlı üz (film, 1983)
Çapıqlı üz (ing. Scarface) — 1983-cü ildə çəkilmiş Amerika epik kriminal dramdır. Baş rolda Al Paçinonun Toni Montananı canlandırdığı filmin rejissoru Brayan De Palma, ssenari müəllifi isə Oliver Stoundur. Hovard Houksun 1932-ci ildə çəkdiyi eyniadlı film əsasında çəkilmiş "Çapıqlı üz"də, 1980-ci ildə Mariel gəmi köçürülməsi nəticəsində Mayamiyə gələn uydurulmuş (real şəxsiyyət olmayan) Kuba köçkününün hekayəsi təsvir olunur. Montana 1980-ci il kokain bumu dövründə qüdrətli qanqsterə çevrilir. Süjet boyu onun Mayaminin kriminal aləmində yüksəlişinin və sonda yunan faciəsi tərzində enişinin xronikası təqdim edilir.
Üç üz (film, 2018)
Üç üz (fars. سه رخ‎ — Sə rüx) — Cəfər Pənahinin 2018-ci ildə çəkdiyi dram janrında filmdir. Filmdə iranlı üç qadının taleyindən bəhs edilir. == Filmin mövzusu == Məhdud büdcə ilə çəkilmiş bu minimalist filmdə baş rollarda Behnaz Nəcəfi, Mərziyyə Rzayi və rejissorun özü çəkilib. Film əsasən aktrisa olmaq istədiyi üçün ailəsinin təzyiqləri ilə üzləşən gənc bir qızın həyat hekayəsindən bəhs edir. Ümumilikdə isə filmdə üç iranlı aktrisanın həyatından bəhs edilir. Onlardan biri İslam İnqilabından sonra kinodan getməyə məcbur olan aktrisa, ikincisi müasir populyar aktrisa, digəri isə aktyorluq məktəbinin tələbəsidir. Filmdə İran qadınlarının, xüsusilə də aktrisaların qarşılaşdığı sosial və peşəkar problemlər göstərilir. == Mükafatlandırılması == Cəfər Pənahiyə siyasi fikirlərinə görə İranda iyirmi illik kino çəkmək və ölkəni tərk etmək qadağan edilməyinə baxmayaraq o, qadağa dövründə dörd film ərsəyə gətirmişdir. Bu filmlərdən sonuncusu məhz "Üç üz" filmidir.
Anarla üz-üzə (film, 1989)
Anarla üz-üzə filmi rejissorlar Ramiz Həsənoğlu və Rəis İsmayılov tərəfindən 1989-ci ildə çəkilmişdir. Film "Azərbaycantelefilm"də istehsal edilmişdir. Film yazıçı, şair, tərcüməçi, ssenarist Anarın həyat və yaradıcılığına həsr olunub. == Məzmun == Film yazıçı, şair, tərcüməçi, ssenarist Anarın həyat və yaradıcılığına həsr olunub.
Vulkanla üz-üzə (film, 2001)
== Məzmun == Film Azərbaycan ərazisində, xüsusilə Qobustanda palçıq vulkanları və onların lavalarının müalicəvi əhəmiyyəti haqqındadır. Palçıq vulkanlarına dünyanın bir çox yerlərində təsadüf etmək olar. Amma palçıq vulkanların 1/3 hissəsi Azərbaycanda, 16000 km² ərazidə cəmlənmişdir! Təbiətin möhtəşəm və sirri açılmamış təzahürü bütün forma və çeşid müxtəlifliyi ilə qəsdən sanki burada canlanmışdır. Elə bu səbəbdən də Azərbaycan palçıq vulkanlarının diyarı hesab olunur. Azərbaycanda palçıq vulkanlarının ən çox yayıldığı ərazi Abşeron yarımadası, Şamaxı-Qobustan, Aşağı Küryan çökəkliyi, Bakı arxipelaqı və Gürcüstan sərhədləridir.
Vəhşi Təbiətə Üz tutan Fərdiyyəçilər
Vəhşi təbiətə Üz tutan Fərdiyyəçilər ya da Vəhşiliyə Yönələn Fərdiyyəçilər (isp. Individualistas Tendiendo a lo Salvaje, ITS) 2011-ci ildə Meksikada ortaya çıxan, özünü eko-ekstremist olaraq adlandıran bir eko-terror təşkilatıdır. Meksika hökumət orqanları tərəfindən bəzi şiddətli aktlar bu təşkilatla əlaqələndirilsə də, qrup tərəfindən törədilən hücumların çoxu istintaq araşdırmalarının ardından inkar edilmiş və başqa qruplara və ya terrorizm hesab olunmayan cinayətlərə aid edilmişdir. == İdeologiya == 3 fevral 2016-cı il tarixində ITS Eko-ekstremist Lənət (ispanca: Maldición Eco-extremista) adlı bloqda bir bəyanat dərc etdi. Yazıda o, özünü "eko-ekstremist" adlandıraraq, elmi və texnoloji tərəqqini ekosistemlərin təxribatına və özünü təbiətdən uzaqlaşdıran bir sivilizasiyanın inkişafına görə məsuliyyət daşımaqda ittiham edirdi. Alçalma prosesi kimi gördükləri texnoloji tərəqqini geri qaytarmaq üçün onlar cavabdeh olaraq təyin etdikləri şəxslərə qarşı peşmançılıq çəkmədən şiddətli hərəkətlər edəcəklərini açıqladılar. Qrup Meksikanın müxtəlif universitet mərkəzlərində nanotexnologiya və digər əlaqəli elmlərin tədrisinə özünü həsr etmiş universitet müəllimlərinə məktub bombaları göndərərək 2011-ci ildə terror fəaliyyətinə başladığını bəyan edirdi. Bu ilk hərəkətlərin metodologiyası qrupun əsas ilham mənbəyi olan Ted Kazinski'ninkinə bənzəyirdi. Bununla belə, digər neo-luddist və ya anarxo-primitivist qruplar tənqidi fikirdədirlər və görünür, Kazinskinin özü ilə əlaqə saxlamağa başlayıblar, o, 2012-ci ilin əvvəlində inqilabi hərəkətlərə dair sadəlövh təklifinə və tarix boyu ictimai hərəkatların lal təhlilinə görə İTS-ə qarşı sərt məktub yazmışdı. 2014-cü ildə ITS yeni mərhələ elan etdi və onlarla eko-anarxist qrupla Vəhşi Reaksiya (ispanca.
Azərbaycan faşizmlə üz-üzə (film, 2005)
Azərbaycan faşizmlə üz-üzə qısametrajlı sənədli televiziya filmi 2005-ci ildə Lider televiziyasında istehsal edilmişdir. Film Azərbaycanın XX əsrin 2-ci yarısında alman faşizmi, sonlarında isə erməni faşizmi ilə üz-üzə gəlməsindən tarixi faktlarla bəhs edir. == Məzmun == Film Azərbaycanın XX əsrin 2-ci yarısında alman faşizmi, sonlarında isə erməni faşizmi ilə üz-üzə gəlməsindən tarixi faktlarla bəhs edir.
"1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı
"1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı – SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin 9 may 1945-ci il tarixli qərarı ilə təsis edilmişdir. Medalın müəllifləri rəssamlar E. M. Romanov və İ. K. Andrianovdur. == Təsisi == SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin 9 may 1945-ci il tarixli Fərmanı ilə təsis edilmişdir. == Əsasnaməsi == "1941–1945-ci illər Böyük Vətən Müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı ilə təltif edilsin: II Dünya Müharibəsi cəbhələrində Qırmızı Ordu, Hərbi Dəniz Qüvvələri və NKVD qoşunlarının sıralarında bilavasitə iştirak edən və ya hərbi rayonlardakı işləri ilə qələbəni təmin edən bütün hərbi personal və mülki heyət; Böyük Vətən Müharibəsi dövründə Qırmızı Ordu, Hərbi Dəniz Qüvvələri və NKVD qoşunları sıralarında xidmət etmiş, lakin yaralanma, xəstəlik və xəsarətlər səbəbindən ordunu tərk edən, habelə birbaşa dövlət və partiya təşkilatlarının qərarı ilə verilmiş bütün hərbi personal və ordu xaricində çalışan mülki işçilər;SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin 07.07.1945-ci il tarixli qərarı ilə medal haqqında Əsasnaməyə edilən əlavəyə əsasən, "1941–1945-ci illər Böyük Vətən Müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı həm də Xalq Daxili İşlər Komissarlığı orqanlarının və SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komissarlığının şəxsi heyətinə verilmişdir. == Taxılma qaydası == "1941–1945-ci illər Böyük Vətən Müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı sinənin sol tərəfində, SSRİ-nin digər medallarından "Sovet Zapolyaryesinin müdafiəsinə görə" medalından sonra taxılır. == Təltif olunanlar == "1941–1945-ci illər Böyük Vətən Müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı ən populyar medal hesab olunur. 1 yanvar 1995-ci ilə qədər təqribən 14.933.000 şəxs "1941–1945-ci illər Böyük Vətən Müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı ilə təltif olunub. Mükafatlandırılanlar arasında, Alman ordusu və müttəfiqlərinə qarşı döyüşlərdə iştirak edən Bolqarıstan silahlı qüvvələrinin 120 min hərbçisi də var.
"1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı
"1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı – SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin 9 may 1945-ci il tarixli qərarı ilə təsis edilmişdir. Medalın müəllifləri rəssamlar E. M. Romanov və İ. K. Andrianovdur. == Təsisi == SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin 9 may 1945-ci il tarixli Fərmanı ilə təsis edilmişdir. == Əsasnaməsi == "1941–1945-ci illər Böyük Vətən Müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı ilə təltif edilsin: II Dünya Müharibəsi cəbhələrində Qırmızı Ordu, Hərbi Dəniz Qüvvələri və NKVD qoşunlarının sıralarında bilavasitə iştirak edən və ya hərbi rayonlardakı işləri ilə qələbəni təmin edən bütün hərbi personal və mülki heyət; Böyük Vətən Müharibəsi dövründə Qırmızı Ordu, Hərbi Dəniz Qüvvələri və NKVD qoşunları sıralarında xidmət etmiş, lakin yaralanma, xəstəlik və xəsarətlər səbəbindən ordunu tərk edən, habelə birbaşa dövlət və partiya təşkilatlarının qərarı ilə verilmiş bütün hərbi personal və ordu xaricində çalışan mülki işçilər;SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin 07.07.1945-ci il tarixli qərarı ilə medal haqqında Əsasnaməyə edilən əlavəyə əsasən, "1941–1945-ci illər Böyük Vətən Müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı həm də Xalq Daxili İşlər Komissarlığı orqanlarının və SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komissarlığının şəxsi heyətinə verilmişdir. == Taxılma qaydası == "1941–1945-ci illər Böyük Vətən Müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı sinənin sol tərəfində, SSRİ-nin digər medallarından "Sovet Zapolyaryesinin müdafiəsinə görə" medalından sonra taxılır. == Təltif olunanlar == "1941–1945-ci illər Böyük Vətən Müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı ən populyar medal hesab olunur. 1 yanvar 1995-ci ilə qədər təqribən 14.933.000 şəxs "1941–1945-ci illər Böyük Vətən Müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı ilə təltif olunub. Mükafatlandırılanlar arasında, Alman ordusu və müttəfiqlərinə qarşı döyüşlərdə iştirak edən Bolqarıstan silahlı qüvvələrinin 120 min hərbçisi də var.
"Azərbaycan Respublikası Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin 10 illiyi (2012-2022)" yubiley medalı
"Azərbaycan Respublikası Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin 10 illiyi (2012–2022)" medalı — Azərbaycanın dövlət təltifi (medal). Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin qurulmasının 10 illiyi münasibətilə təsis edilmişdir. == Təsis edilməsi == "Azərbaycan Respublikası Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin 10 illiyi (2012–2022)" medalı Azərbaycan Respublikasının 2020-ci il 6 oktyabr tarixli qanunu ilə təsis edilmişdir. Əsasnamədə deyilir: Maddə 1. Təltif edilən şəxslər "Azərbaycan Respublikası Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin 10 illiyi (2012–2022)" Azərbaycan Respublikasının yubiley medalı ilə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqanda (qurumda) həqiqi hərbi xidmət keçən və xidməti vəzifələrini nümunəvi yerinə yetirən zabitlər, gizirlər və müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmət hərbi qulluqçuları, həmin orqandan (qurumdan) ehtiyata və ya istefaya buraxılmış hərbi qulluqçular, habelə həmin orqanda (qurumda) səmərəli fəaliyyət göstərən mülki işçilər və həmin orqanın (qurumun) fəaliyyətinin təşkilində və inkişafında xüsusi xidmətləri olan digər şəxslər təltif edilirlər. Maddə 2. Təltif edən orqan "Azərbaycan Respublikası Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin 10 illiyi (2012–2022)" Azərbaycan Respublikasının yubiley medalı ilə bu Əsasnamənin 1-ci maddəsində göstərilən şəxsləri müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqan (qurum) təltif edir. Maddə 3. Taxılma qaydası "Azərbaycan Respublikası Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin 10 illiyi (2012–2022)" Azərbaycan Respublikasının yubiley medalı döşün sol tərəfinə, Azərbaycan Respublikasının digər orden və medalları olduqda onlardan sonra taxılır. == Təsviri == Medalın təsviri Azərbaycan Respublikasının 2020-ci il 6 oktyabr tarixli Qanunu ilə təsdiq edilmişdir.
"Azərbaycan Respublikası Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin 10 illiyi (2012–2022)" yubiley medalı
"Azərbaycan Respublikası Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin 10 illiyi (2012–2022)" medalı — Azərbaycanın dövlət təltifi (medal). Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin qurulmasının 10 illiyi münasibətilə təsis edilmişdir. == Təsis edilməsi == "Azərbaycan Respublikası Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin 10 illiyi (2012–2022)" medalı Azərbaycan Respublikasının 2020-ci il 6 oktyabr tarixli qanunu ilə təsis edilmişdir. Əsasnamədə deyilir: Maddə 1. Təltif edilən şəxslər "Azərbaycan Respublikası Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin 10 illiyi (2012–2022)" Azərbaycan Respublikasının yubiley medalı ilə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqanda (qurumda) həqiqi hərbi xidmət keçən və xidməti vəzifələrini nümunəvi yerinə yetirən zabitlər, gizirlər və müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmət hərbi qulluqçuları, həmin orqandan (qurumdan) ehtiyata və ya istefaya buraxılmış hərbi qulluqçular, habelə həmin orqanda (qurumda) səmərəli fəaliyyət göstərən mülki işçilər və həmin orqanın (qurumun) fəaliyyətinin təşkilində və inkişafında xüsusi xidmətləri olan digər şəxslər təltif edilirlər. Maddə 2. Təltif edən orqan "Azərbaycan Respublikası Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin 10 illiyi (2012–2022)" Azərbaycan Respublikasının yubiley medalı ilə bu Əsasnamənin 1-ci maddəsində göstərilən şəxsləri müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqan (qurum) təltif edir. Maddə 3. Taxılma qaydası "Azərbaycan Respublikası Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin 10 illiyi (2012–2022)" Azərbaycan Respublikasının yubiley medalı döşün sol tərəfinə, Azərbaycan Respublikasının digər orden və medalları olduqda onlardan sonra taxılır. == Təsviri == Medalın təsviri Azərbaycan Respublikasının 2020-ci il 6 oktyabr tarixli Qanunu ilə təsdiq edilmişdir.
1950-ci il basketbol üzrə dünya çempionatı
1950-ci il basketbol üzrə dünya çempionatı — Basketbol üzrə kişilərdən ibarət milli yığma komandalar arasında ilk dünya çempionatı. 1950-ci il 22 oktyabrdan 3 noyabradək Buenos-Ayresdə (Argentina) keçirilmişdir. == Tarixi == Basketbol üzrə kişilərdən ibarət milli yığma komandalar arasında dünya çempionatının keçirilməsi barədə Londonda 1948-ci il yay Olimpiya oyunları zamanı FİBA-nın konqresində qərar qəbul edilmişdir. Yalnız iki il sonra Argentinada 10 yığma komandanın iştirakı ilə ilk dünya çempionatı keçirilmiş, ev sahibi olan Argentina komandası bu çempionatda I yeri tutmuşdur. == Komandalar == Çempionatın iştirakçıları 1948-ci ildə FİBA-nın Dünya Konqresində müəyyənləşdirilmişdi. Qərara əsasən bu turnirdə çempionatın keçirildiyi ölkə — Argentinanın, 1948-ci il yay Olimpiya oyunlarının basketbol üzrə üç qalibinin (ABŞ, Fransa və Braziliya), basketbol üzrə 1949-cu il Avropa çempionatının qalibi olmuş Misir, basketbol üzrə Cənubi Amerika çempionatının iki ən yaxşı komandasının (Uruqvay və Çili), 1950-ci ilin yanvarında keçirilmiş Avropa təsnifat qrupunun iki ən fəal iştirakçısının (İtaliya və İspaniya) və təşkilatçı ölkələrin birgə qərarı ilə Ekvadorun kişilərdən ibarət yığma komandalarının iştirakı nəzərdə tutulmuşdur. İtaliya maliyyə problemləri ilə əlaqədar çempionatda iştirakdan imtina etdiyinə görə onu Avropa təsnifat turnirində üçüncü yeri tutmuş Yuqoslaviya əvəz etmişdir. Uruqvay siyasi səbəblərə görə təşkilatçı ölkələr tərəfindən yarışlara buraxılmamış və onu Perunun yığma komandası əvəz etmişdir. Avropa qitəsinin ən güclü komandalarından biri olan SSRİ yığması 1949-cu il Avropa çempionatında iştirak etmədiyinə görə dünya çempionatına dəvət olunmamışdır. İspaniya və Fransa yığmaları dünya birinciliyinin yarışa gecikdiklərinə görə açılış mərasimində iştirak etməmişlər.
1952 Voleybol üzrə qadınlararası Dünya Çempionatı
Voleybol üzrə qadınlararası dünya çempionatı 1952 — qadınlararası dünya çempionatlarının ilkidir. Turnir 1952-ci ildə avqust ayının 17-də başlamış, 29-da bitmişdir. Yarışlara SSRİ paytaxtı Moskva ilə ev sahibliyi etmişdir.
1956 Voleybol üzrə qadınlararası Dünya Çempionatı
Voleybol üzrə qadınlararası dünya çempionatı 1956 — qadınlararası dünya çempionatı yarışlarının sayca ikincisidir. Yarışlar 1956-cı ildə avqust ayının 30-u başlayıb sentyabrın 12-i başa çatmışdı. Turnir Fransada təşkil olunmuşdu. SSRİ-də İlk dünya çempionatındakı kimi oyunlar yalnız bir şəhərdə — Parisdə keçirilmişdi. == Komandalar == == Qrup mərhələsi == === "A" Qrupu === === "B" Qrupu === === "C" Qrupu === === "D" Qrupu === === "E" Qrupu === == II mərhələ == II mərhələ yarışlarda son mərhələ sayılır. Bu mərhələdə ölkələr iki qrupa bölünür. Birinci qrup əsas qrup sayılır və burada 1-ci 10-cu yer uğrunda mübarizə aparılır. İkinci qrupda isə qruplarda nəticə əldə edə bilməyən yeddi komanda yarışır. Bu mərhələnin əsas qrupunda doqquz matçın hamısında rəqiblərini məğlub edən SSRİ millisi ardıcıl ikinci dəfə dünya çempionu adına layiq görülmüşdü.
1960 Voleybol üzrə qadınlararası Dünya Çempionatı
Voleybol üzrə qadınlararası dünya çempionatı 1960 — qadınlararası dünya çempionatı yarışlarının üçüncüsüdür. Turnir 1960-cı il oktyabr ayının 29-u başlamış, noyabr ayının on dördündə başa çatmışdı. Bu baxımdan ilk iki çempionatdan daha çox sürmüşdü. Oyunlar Braziliyada keçirilmişdi. Qalib isə ardıcıl üçüncü dəfə SSRİ milli komandası olmuşdu.
1962/1963 futbol üzrə Malta çempionatı
1962/1963 Malta birinci divizionu (malta L-Ewwel Diviżjoni Maltija 1962/1963) — Malta Premyer Liqasının 48-ci mövsümü.
1962 Voleybol üzrə qadınlararası Dünya Çempionatı
Voleybol üzrə qadınlararası dünya çempionatı 1962 — hələlik ilk və yeganə çempionatdır ki, özündən əvvəlki analoji turnirdən iki il sonra başlamışdı. 1962-ci ildə oktyabr ayının on üçündə Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqında başqa bir deyimlə, SSRİ-də başlamışdı. Turnirin qapanış matçı isə adı çəkilən ayın iyirmi beşində olmuşdu. Turnirin qalibi böyük sensassiya ilə Yaponiya olmuşdu. Halbuki ev sahibi SSRİ millisi çempionatın açıq-aşkar fovariti sayılırdı. Bu baxımdan SSRİ-dən fərqli ölkənin çempion olduğu ilk dünya çempionatıdır.
1962 idman gimnastikası üzrə Dünya Çempionatı
15-ci idman gimnastikası üzrə Dünya Çempionatı 1962-ci ilin iyul ayının 3–8 tarixlərində Praqada (Çexoslovakiya) keçirilmişdir.
1966-cı il futbol üzrə SSRİ çempionatı
1966-ci il futbol üzrə SSRİ çempionatı — SSRİ-nin 28-ci futbol çempionatı olmaqla, 1966-ci ilin 10 aprel — 30 noyabr tarixləri arasında keçirilmişdir. Turnirin qalibi Kiyevin "Dinamo" komandası olmuşdur. == "А" dəstəsi == === Birinci qrup. ===
1967-ci il futbol üzrə SSRİ çempionatı
1967-ci il futbol üzrə SSRİ çempionatı SSRİ-nin 29-cu futbol çempionatı olmaqla, 1967-ci ilin 2 aprel — 4 dekabr tarixləri arasında keçirilmişdir. Turnirin qalibi Kiyevin «Dinamo» komandası olmuşdur. == «А» dəstəsi == === Birinci qrup. Yekun cədvəl === Sonuncu — 19-cu yeri tutmuş Leninqradın «Zenit» komandası "Oktyabr inqilabının 50- illiyi şərəfinə" adı ilə (inqilabın 50-ci ildönümü həmin ilə təsadüf etmişdir), idman prinsiplərinə zidd olaraq «А» qrupunda saxlanılmış və 1968-ci il üçün güclülər dəstəsindəki komandaların sayı 20-yə çatmışdır.
1967 Voleybol üzrə qadınlararası Dünya Çempionatı
Voleybol üzrə qadınlararası dünya çempionatı 1967 — Yaponiyanın ev sahibliyi altında təşkil edilən, oyunlarından çox qalmaqalları ilə yadda qalan bir turnir idi. Belə ki, turnirə öncədən on bir komandanın üç qrupa bölünərək qatılacağı gözlənilirdi. Amma ev sahibi Yaponiya Qərbi Almaniya və Şimali Koreya himnlərinin səslənməyəcəyini, bayraqlarının qaldırılmaycağını və ən nəhayət adlarının olduğu kimi qeyd edilməyəcəyini bildirmişdi. O zamanlar Sovet bloku olaraq bilinən ölkələrdən yeddisi Şimali Koreya, Çexoslovakiya, SSRİ, Qərbi Almaniya, Çin Xalq Respublikası, Polşa və Macarıstan öz milli komandalarının yarışda iştirakını qadağa etmişlər. Beləliklə sonda dörd komanda ilə asan mübarizəyə girən Yaponiya çətinlik çəkmədən ardıcıl ikinci dəfə dünya çempionu adına layiq görülmüşdü. Maraqlısı budur ki, turnirdə iştirak edən komandalardan yalnız Peru medal qazana bilməmişdi. Sonda hər dörd komanda 1968-ci ilin Yay Olimpiya Oyunlarına vəsiqə qazanmışdı.
1968-ci il futbol üzrə SSRİ çempionatı
1968-ci il futbol üzrə SSRİ çempionatı SSRİ-nin 30-cu futbol çempionatı olmaqla, 1968-ci ilin 28 mart — 17 noyabr tarixləri arasında keçirilmişdir. Turnirin qalibi Kiyevin "Dinamo" komandası olmuşdur. Əvvəlki çempionatda, güclülər dəstəsində sonuncu — 19-cu yeri tutmuş Leninqradın "Zenit" komandası, Oktyabr inqilabının 50-ci ildönümünün həmin ilə təsadüf etməsi ilə əlaqədər, idman prinsiplərinə zidd olaraq "А" qrupunda saxlanıldığından 1968-ci il çempionatında güclülər dəstəsində komandaların sayı əvvəlki illə müqayisədə bir dənə artaraq 20-yə çatmışdır. == "А" dəstəsi == === Birinci qrup. ===
1970 Voleybol üzrə qadınlararası Dünya Çempionatı
Voleybol üzrə qadınlararası dünya çempionatı 1970 — 1970-ci ildə Bolqarıstanda təşkil olunan turnir. Turnirin əksər oyunları Varna da təşkil olunmuşdu. Bu dünya çempionatına 16 komanda qatılmışdı. Həmçinin ilk və hələlik yeganə qadınlararası dünya çempionatı idi ki, özündən əvvəlki analoji yarışdan üç il sonra baş tutmuşdu. Qalib adına dördüncü dəfə SSRİ yığma komandası layiq görülmüşdü. Turnirdə ikinci və üçüncü yerləri isə uzaq şərqdən müvafiq olaraq Yaponiya və Şimali Koreya milliləri tutmuşlar.
1974 Voleybol üzrə qadınlararası Dünya Çempionatı
Voleybol üzrə qadınlararası dünya çempionatı 1974 — ilk dəfə 20-dən artıq komandanın qatıldığı dünya çempionatı. Çempionat çərçivəsində 120 qarşılaşma oynanılmışdı. Turnir 1974-cü ilin oktyabr ayının 10-u başlamış, 27-i başa çatmışdı. Qalib adına isə üçüncü səfər Yaponiya layiq görülmüşdü.
1978 Voleybol üzrə qadınlararası Dünya Çempionatı
Voleybol üzrə qadınlararası dünya çempionatı 1978 — 1978-ci ilin payızında dahaq dəqiq desək, avqustun 25-i və oktyabr 27-i aralığında Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqında keçirilən turnir. Əvvəlki dünya çempionatlarından uzun davam etməsinə görə fərqlənirdi. İki ay davam edən turnirin qalibi Kuba olmuşdur. Yarışda iyirmi dörd komandanın iştirak edəcəyi gözlənilsə də Şimali Koreya son anda imtina etmə qərarı almışdı. Turnirin coğrafiyası da əvvəlkilərdən fərqli olmuşdu. Yarışlara hazırda Rusiya şəhərləri olan Volqoqrad və Leninqradla (indiki Sank-Peterburq) yanaşı müasir dövrümüzdə fərqli-fərqli ölkələrin paytaxtları olan Minsk və Riqa da ev sahibliyi etmişdi.
1993 Futbol üzrə Azərbaycan Superkuboku
Azərbaycan Superkuboku 1993 — futbol üzrə Azərbaycan Superkubokunun ilk mövsümü. 1993-cü ilin 21 fevral tarixində Sumqayıt şəhərində keçirilən matçda çempion "Neftçi" ilə kubokun qalibi "İnşaatçı" qarşılaşmış və matç "Neftçi" 4:1 hesablı qələbəsi ilə başa çatmışdır. == Tarixi == Futbol üzrə Azərbaycan Superkuboku ilk dəfə "Səhər" qəzetinin təşəbbüsü ilə baş tutmuşdur. Bu Futbol üzrə Azərbaycan Çempionatının 1992-ci il mövsümünün ardından baş vermiş və "Səhər" qəzetinin Superkuboku təsis olunmuşdur. Beləliklə növbəti mövsüm də bu matçla start götürmüşdür. Ölkə çempionu "Neftçi" ölkə kubokun qalibi "İnşaatçı"nı 4:1 hesabı ilə darmadağın edərək ilk Superkubokun qalibi olmuşdur. Həmçinin bu turnirdə ilk qol, ilk dubl, ilk böyükhesablı nəticə də "Neftçi"nin aktivinə yazılmışdır. == Oyunun nəticələri == == İstinadlar == == Mənbə == Barometr, yoxsa Superkubok?
1994-cü il futbol üzrə dünya çempionatının final oyunu
FİFA Dünya Kuboku 1994 finalı — final oyunu 1994-cü ilin 17 iyulunda Pasadena, Amerika Birləşmiş Ştatları «Rouz Boul» stadionunda keçirilib. Finalda Braziliya və İtaliya qarşılaşıb.İlk dəfə olaraq dünya çempionatları tarixində final oyunu qolsuz bərabərliklə bitmiş və qalib oyun sonrası penaltilərə müəyyən edilmişdi. Penaltilərdə 3:2 hesabı ilə qalib gələn Braziliya yığması 4-cü dəfə dünya çempionu oldular. Qalibiyyəti onlar 1 mayda dünyasını dəyişmiş məşhur Formula 1 pilotu Ayrton Sennaya həsr etmişdilər.
1994 Voleybol üzrə qadınlararası Dünya Çempionatı
Voleybol üzrə qadınlararası dünya çempionatı 1994 — 1994-cü ilin oktyabr ayında ikinci dəfə Braziliyada təşkil olunan turnir. Sonda Kubanın zəfər çaldığı on ikinci mundialda gümüş medalın sahibi ev sahibləri olmuşdur. Bürünc medalı isə SSRİ-nin dağılmasından sonra ilk dünya çempionatında iştirak edən Rusiya milli voleybol komandası olmuşdur. Turnirə həmçinin tarixdə ilk dəfə olaraq Azərbaycan milli komandası da qatılmışdır. Azərbaycan müstəqil olduqdan sonra komanda idman növlərində ilk dünya çempionatını və ən böyük idman yarışı məhz bu turnir olmuşdur. Turnirdə qazanılan onunculuq hələ də top, həmçinin komanda idman növlərindəki ən böyük uğurumuzdur.
1998 Ağır atletika üzrə Dünya Çempionatı
1998 Ağır atletika üzrə Dünya Çempionatı — 1998-ci il 10 noyabr və 15 noyabr aralığında Finlandiyanın Lahti şəhərində keçirilən dünya çempionatıdır.
1998 Voleybol üzrə qadınlararası Dünya Çempionatı
Voleybol üzrə qadınlararası dünya çempionatı 1998 — 1998-ci ildə keçirilmiş voleybol dünya çempionatı. Turnir həmin il Qış Olimpiya Oyunlarını da keçirən Yaponiyada təşkil olunmuşdu. Qalib adına ardıcıl ikinci dəfə (ümumilikdə üçüncü dəfə) Şimali Amerikadan Kuba layiq görülmüşdü.
1999 Ağır atletika üzrə Dünya Çempionatı – Kişilər 62 kq
1999 Ağır atletika üzrə Dünya Çempionatı – Kişilər 62 kq — Kişilərin ağır atletikadakı çəki dərəcəsində ikinci müsabiqəsi olub, maksimum bədən çəkisi 62 kiloqram olaraq təyin edilmişdir. Turnir 22 noyabr 1999-cu ildə 1999 Ağır atletika üzrə Dünya Çempionatının baş tutduğu Yunanıstanın Afina şəhərində keçirilmişdir. Hər bir ağırlıqqaldıran atletin ən yaxşı nəticəsi iki hərəkətin — birdən və təkanla qaldırma hərəkətlərinin cəmi ilə hesablanır. İdmançı hər iki hərəkətdə üç cəhddən istifadə edir. Seçilmiş çəkini idmançı uğurla qaldırarsa, həmin çəki qaldırılmış hesab olunur. == Medalçılar == == Rekordlar == Bu yarışadək, mövcud dünya rekordları aşağıdakı kimi olmuşdur.
1999 Ağır atletika üzrə Dünya Çempionatı – Kişilər 77 kq
1999 Ağır atletika üzrə Dünya Çempionatı – Kişilər 77 kq — Kişilərin ağır atletikadakı çəki dərəcəsində dördüncü müsabiqəsi olub, maksimum bədən çəkisi 77 kiloqram olaraq təyin edilmişdir. Turnir 25 noyabr 1999-cu ildə 1999 Ağır atletika üzrə Dünya Çempionatının baş tutduğu Yunanıstanın Afina şəhərində keçirilmişdir. Hər bir ağırlıqqaldıran atletin ən yaxşı nəticəsi iki hərəkətin — birdən və təkanla qaldırma hərəkətlərinin cəmi ilə hesablanır. İdmançı hər iki hərəkətdə üç cəhddən istifadə edir. Seçilmiş çəkini idmançı uğurla qaldırarsa, həmin çəki qaldırılmış hesab olunur. == Medalçılar == == Rekordlar == Bu yarışadək, mövcud dünya rekordları aşağıdakı kimi olmuşdur.

Digər lüğətlərdə

ёршиком не по душе́ пантало́ны перепусти́ть пра́вый уще́рб что́ там замо́лвить кровоизлия́ние кро́шево нерва́ция спирити́зм упря́мица тавель conclamation glassine leavenous pageantry responser submissively taradiddle Tyumen unsqueeze пулемётный эпопея