Azərbaycanca
Язык
Тип
Словари
Словари → Толковый словарь философских терминов

ARXETİP

\[alm. Archetyp; fr. Archètype; ing. Archetyp; yun. Arkhè-typos; osm. tr. enmuzec-i evvel\] – hər şeyin ona görə həyata keçirildiyi düşünülən əsas ideya. Mundus archetypus: həqiqət dünyasında hər şeyin onlara görə həyata keçirildiyi ideyalar, ilk prinsiplər dünyası.
#arxetip #savar #arpa #səbat #element #arxespori #paradiqma #инвариант #тотем #duha
a b c ç d e ə f g h x i k q l m n o ö p r s ş t u ü v y z
ab ac aç ad af ağ ak aq al am an ap ar as at av ay az
APROBASİYA
ARXETİP
OBASTAN VİKİ
Arxetip
Arxetip (yun. άρχέτυπον, άρχή – ilkin, başlanğıc və yun. τύπς) — zərbə; zərbə izi, nişanə, əlamət. fransız dilində köhnə tip, ilkin nümunə mənalarını verir. Karl Qustav Yunqa görə arxetiplər kollektiv şüursuzluğun nəticəsidir və davranışlarımızın səbəbidir. Yunqa görə, hər bir arxetip uyğun obyekt yaxud situаsiya ilə münasibətdə hissləri və fikirləri əks etdirir. Hər şeyin ona görə həyata keçirildiyi düşünülən əsas ideya. Mundus archetypus: həqiqət dünyasında hər şeyin onlara görə həyata keçirildiyi ideyalar, ilk prinsiplər dünyası. == Antik fəlsəfədə == Proobraz, nümunə. Arxetip anlayışı əsasən Platona görə əqli qavranılan aləmə aid edilir.
Arxetip (psixologiya)
Arxetip (q.yun. ἀρχέτυπον "prototip, orijinal, orijinal, nümunə") — analitik psixologiyada kollektiv şüursuzluğun struktur elementi. Arxetipik obrazla qarışdırılmamalıdır. == Tarixi == Akademik "sözlərin yeni tərcüməçisi" Nikolay Yanovskinin (1803) fikrincə, XIX əsrin əvvəllərində "arxetip" sözü yalnız bir ifadədə istifadə edilmişdir: işığın arxetipi, yəni Tanrının dünyanı yaratmasına uyğun olan fikir. Sonrakı izahlı lüğətlərdə də bədii əsərin orijinalını bildirən termin kimi arxetip qeyd edilmişdir. 1848-ci ildə ingilis zooloqu Riçard Ouen orqanizmlərin prototiplərini arxetip adlandırmağı təklif etdi, lakin Çarlz Darvinin "Növlərin mənşəyi" əsəri nəşr olunduqdan sonra onun ideyası rədd edildi. "Arxetip" termininin elmə qayıdışı XX əsrin birinci yarısında isveçrəli psixiatr Karl Qustav Yunqun sayəsində baş verdi. Proses bir neçə mərhələni əhatə edirdi. Birincisi 1912-ci ildə, Yunqun "Libidonun metamorfozları və simvolları" kitabı nəşr olunduqda (1916-cı ildə ingilis dilinə tərcümə edildikdə, "Şüursuzluğun Psixologiyası" adlanırdı) çıxdı. Ziqmund Freydlə bəzi fikir ayrılıqlarına baxmayaraq (Yunq libido anlayışını daha geniş şərh edir), əsər freydizm mövqeyindən yazılmışdır.
Yunqun arxetipləri
Arxetip - fransız dilində köhnə tip, ilkin nümunə mənalarını verir. Karl Qustav Yunqa görə arxetiplər kollektiv şüursuzluqun nəticəsidir və davranışlarımızın səbəbidir. == Ümumi məlumat == Yunqa görə, hər bir arxetip uyğun obyekt yaxud situаsiya ilə münasibətdə hissləri və fikirləri əks etdirir. Yunq sonralar bildirirdi ki, arxetip ideya və obrazlara tez-tez yuxugörmədə, həmçinin mədəniyyətlərdə simvol, əlyazısı, ədəbiyyat və dində rast gəlmək olar. Kollektiv şüursuzluqda arxetiplərin miqdarı hüdudsuz ola bilər. Lakin, Yunqun nəzəri sistemdə əsas diqqət persona, anima və animusa, kölgə və özəlliklərə ayrılır. == Persona arxetipi == Persona - (latınca “persona” – maska) Bu bizim ictimai üzümüzdür, yəni biz başqa insanlarla münasibətdə özümüzü necə göstəririk. Persona sosial tələbatlarımızı yerinə yetirmək üçün oynadığımız rol mənasını bildirir. Yunqa görə, persona bizə digər insanlara yaxşı təəssürat bağışlamağa və ya onlardan doğrunu gizlətmək üçün lazım olur. == Anima və animus arxetipi == Anima və Animus iki bir biri ilə bağlı arxetipdir.

Значение слова в других словарях