туьрк, сущ.; -ди, -да; -яр, -йри, -йра 1) сивяй лугьудай гафаринни аваздин эсер. # хъсан ~, халкьдин ~, куьгьне ~; - туькӀуьрун, ~ ягъун, ~ багъишун. Инсандин гуьгьуьл ачух хьайила, манияр чеб- чпелай кӀуфукай кӀвахьиз акъвазда. З. Э. Муькъвел гелер. ТӀимил вахт алатна, гьа инал Сулеймана заз, чарчел кхьин тавунвай, амма мефтӀеда, рикӀе чрана, мефтӀадал, рикӀел аламай гашфарин мани кӀелна... Къ. М. Рекьин риваятар. Маниди, везинди гьар са кар къезиларда, мензил куьруь ийида. ЛГ, 2003, 4. XӀӀ. Зи дуьньяда зи чӀал, мани зай жедач, Ажалди рак гатайтӀани атана. М. Агьмедов. Зи дуьнья. 2) лит. лирикадин эсер. Лап кьадим заманадин лирикадин эсерар халкьдин манияр я. И манияр чахъ гьар жуьрединбур ава: кӀани рушаз ва кӀани гададиз лагьанвай манияр - и манийриз муьгьуьббатдин манияр лугьуда. Лайлаяр ва кинер, перизадаяр ва даллаяр, ясдин манияр, ватанпересвиликай, гъурбатдикай ва майишатдикай бендер яратмишна гзаф виш йисар ятӀани, абур халкьдин рикӀел исятдани алама. Н. А. Литературадин хрестоматия, 1966. 3) куьч. нуькӀерин макьамар, чӀив-чӀиривар.
* мани лугьун \[ягъун\] гл., ни масадбуруз Ван къведайвал сивяй манияр лугьун. Мани лугьуз гуьзел рушар, Гам, халича храз жеда. Даим вилик жергедава гьар са кӀвалахда Ахцегьар. Х. Т. Ахцегьар. Мани яна куьтягьна Махсуд пенжердивай элкъвена столдихъ хтана. З. Э. Муькъвел гелер. \[Гуьлханум\]. Я руш, вуна мусалай манияр лугьузвайди я? Зенгинин ванни текъвез. Н. И. Гьакимрин папар. \[Гуьлханум\],* Тамаш гьа, тамаш, ида датӀана манияр лугьузва, а чун бейхабар я. Ахпа вич вафалу дуст ялда. ( Зарлишан къужахламишда, минетдай саягъда ) Чан зи вах, са мани хълагь ман. Н. И, Гьакимрин папар.