Çığırğan cüllüt: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktə
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
k vizual
 
(4 istifadəçi tərəfindən edilmiş 20 dəyişiklik göstərilmir)
Sətir 1: Sətir 1:
{{Takson
{{Takson}}
| regnum = Heyvanlar
| şəkil = Çığırğan_çökükburun.jpg
| şəkilaltı yazı =
| yuxarı takson = Aves
| ranqı = Növ
| phylum = [[Xordalılar]]
| subphylum = [[Onurğalılar]]
| classis = [[Quşlar]]
| ordo = [[Cüllütkimilər]]
| familia = [[Bozcalar]]
| genus = ''[[Çökükburun]]''
| species = '''Çığırqan çökükburun '''
| latin = {{btname|Chettusia gregaria|([[Pall.]], [[1771]])}}
| wikispecies =
| section name = Sinonimi
| section text =
}}


{{Azlb|Çığırğan cüllüt|Vanellus gregarius}} — Çovdarçılar fəsiləsinin {{latb|Vanellus}} cinsinə aid quş növü.
'''Çığırqan çökükburun''' ({{lang-lat|Chettusia gregaria}}) — [[Bozcalar]] fəsiləsinə aid quş növü.


== Statusu ==
== Statusu ==
Nadirdir.
[[Nadir]]dir.


== Kateqoriyası ==
== Kateqoriyası ==
([[CR]]). Mənfi antropogen təsirlərdən sayı kəskin azalıb. [[Kritik vəziyyətdə]]dir.
(CR). Mənfi antropogen təsirlərdən sayı kəskin azalıb. Kritik vəziyyətdədir.


== Qısa təsviri ==
== Qısa təsviri ==
Əsas rəngi qonur-bozdur. Ayaqları və dimdiyi qaradır. Quyruğu ağdır, lakin ucu qaradır. Bel tərəfi qonur–boz, boynu və [[çinədan]]ı tüstü kimi boz, döşü qara, qarnı kürəndir <ref>Mustafayev Q.T., Sadıqova N.A. Azərbaycanın quşları. Bakı, “Çaşıoğlu”, 2005, s. 82;</ref>.
Əsas rəngi qonur-bozdur. Ayaqları və dimdiyi qaradır. Quyruğu ağdır, lakin ucu qaradır. Bel tərəfi qonur–boz, boynu və çinədanı tüstü kimi boz, döşü qara, qarnı kürəndir <ref>Mustafayev Q.T., Sadıqova N.A. Azərbaycanın quşları. Bakı, “Çaşıoğlu”, 2005, s. 82;</ref>.


== Yayılması ==
== Yayılması ==
[[Avropa, Asiya]] və [[Afrika]]da yayılıb <ref>Винокуров А.А. Редкие и исчезающие животные. Птицы. М. Высшая школа, 1992, с. 206-207;</ref>. [[Azərbaycan]]da [[Kür-Araz]] və [[Lənkəran ovalıqları]]nda, [[Abşeron-Qobustan]]da <ref>Тугаринов А.Д., Козлова Е.В. Зимовка птиц в Талыше // Тр. Аз. ФАН ССР, Зоол. серия., т. XXXIV, 1935, с. 43;</ref><ref>Гамбаров К.М. Материалы по птицам Абшеронского полуострова // Уч. зап. АГУ им. С.М. Кирова, сер. биол. наук. 1958, № 1, с. 69;</ref><ref>Tuayev D.Q. Azərbaycan quşlarının kataloqu. Bakı, “Elm”, 2000, s. 81;</ref><ref>Babayev İ.R. Şəxsi gündəliyindən. 2003;</ref><ref>Mustafayev Q.T., Sadıqova N.A. Azərbaycanın quşları. Bakı, “Çaşıoğlu”, 2005, s. 82;</ref>, [[Naxçıvan MR]]-də [[Araz]] və [[Əlincəçay sahilləri]]ndə rast gəlinir <ref>Talıbov T.H. Çığırqan çöküküburun–Chettusia gregaria Pall. // Naxçıvan Muxtar Respublikasının Qırmızı kitabı. Cild 1. Naxçıvan, “Əcəmi”, 2006, s. 119-120.</ref>.
Avropa, Asiya və Afrikada yayılıb <ref>Винокуров А.А. Редкие и исчезающие животные. Птицы. М. Высшая школа, 1992, с. 206-207;</ref>. Azərbaycanda Kür-Araz və Lənkəran ovalıqlarında, Abşeron-Qobustanda <ref>Тугаринов А.Д., Козлова Е.В. Зимовка птиц в Талыше // Тр. Аз. ФАН ССР, Зоол. серия., т. XXXIV, 1935, с. 43;</ref><ref>Гамбаров К.М. Материалы по птицам Абшеронского полуострова // Уч. зап. АГУ им. С.М. Кирова, сер. биол. наук. 1958, № 1, с. 69;</ref><ref>Tuayev D.Q. Azərbaycan quşlarının kataloqu. Bakı, “Elm”, 2000, s. 81;</ref><ref>Babayev İ.R. Şəxsi gündəliyindən. 2003;</ref><ref>Mustafayev Q.T., Sadıqova N.A. Azərbaycanın quşları. Bakı, “Çaşıoğlu”, 2005, s. 82;</ref>, Naxçıvan MR-də Araz və Əlincəçay sahillərində rast gəlinir <ref>Talıbov T.H. Çığırqan çöküküburun–Chettusia gregaria Pall. // Naxçıvan Muxtar Respublikasının Qırmızı kitabı. Cild 1. Naxçıvan, “Əcəmi”, 2006, s. 119-120.</ref>.


== Yaşayış yeri və həyat tərzi ==
== Yaşayış yeri və həyat tərzi ==
[[Çaylar]]a, [[göllər]]ə və [[subasarlar]]a yaxın [[yarımsəhra]] və [[bozqırlar]] əsas yaşayış yerləridir. Gündüz fəal olur. Qeyri-müntəzəm [[qışlayan]] və [[miqrasiya dövrü]]ndə müvəqqəti [[məskunlaşan]] növdür. [[Cücü]] və bitki yeyir <ref>Tuayev D.Q. Azərbaycan quşlarının kataloqu. Bakı, “Elm”, 2000, s. 81;</ref><ref>Mustafayev Q.T., Sadıqova N.A. Azərbaycanın quşları. Bakı, “Çaşıoğlu”, 2005, s. 82;</ref>.
Çaylara, göllərə və subasarlara yaxın yarımsəhra və bozqırlar əsas yaşayış yerləridir. Gündüz fəal olur. Qeyri-müntəzəm qışlayan və miqrasiya dövründə müvəqqəti məskunlaşan növdür. Cücü və bitki yeyir <ref>Tuayev D.Q. Azərbaycan quşlarının kataloqu. Bakı, “Elm”, 2000, s. 81;</ref><ref>Mustafayev Q.T., Sadıqova N.A. Azərbaycanın quşları. Bakı, “Çaşıoğlu”, 2005, s. 82;</ref>.


== Məhdudlaşdırıcı amillər ==
== Məhdudlaşdırıcı amillər ==
Sətir 39: Sətir 22:


== Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər ==
== Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər ==
Ovlanması qadağandır. Qızılağac Dövlət Təbiət Qoruğu, Abşeron, Şirvan və Ordubad Milli Parkları, Dövlət Təbiət Yasaqlıqlarında optimal şəraiti var. Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə İttifaqının Qırmızı Siyahısına, Azərbaycanın (1989) və Naxçıvan Muxtar Respublikasının (2007) Qırmızı kitablarına, Ramsar, Bern və Bonn konvensiyalarına, AEWA sazişinə daxil edilib.
Ovlanması qadağandır. Qızılağac Dövlət Təbiət Qoruğu, Abşeron, Şirvan və Ordubad Milli Parkları, Dövlət Təbiət Yasaqlıqlarında optimal şəraiti var. Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə İttifaqının Qırmızı Siyahısına, Azərbaycanın (1989) və Naxçıvan Muxtar Respublikasının (2007) Qırmızı kitablarına, Ramsar, Bern və Bonn konvensiyalarına, AEWA sazişinə daxil edilib.


== Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər ==
== Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər ==
Növün qorunmasının maarifçiliyi gücləndirilməlidir.
Növün qorunmasının maarifçiliyi gücləndirilməlidir.

== Həmçinin bax ==
[[Gözəl baladoydaq]]
<br />
[[Böyükdimdik bozca]]<br />
[[Ağ durna]]<br />
[[Səhra balakəkliyi]]<br />
[[Adi çivdimdik]]

== Xarici keçidlər ==
[http://www.ebirds.ru/vid/137.htm Кречётка]


== İstinadlar ==
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
{{İstinad siyahısı}}


== Ədəbiyyat ==
== Həmçinin bax ==
{{Taksonbar}}
1. Радде Г. Орнитологическая фауна Кавказа. Тифлис. Изд. Кавказ. музея, 1885, с. 331-332; <br />
2. Бабаев И.Р. Размещение и численность редких видов водно-болотных птиц на прибрежной полосе Азербайджанского сектора Каспия // IV международная конференция “Биологическое Разнообразие Кавказа” посвященная 60-летию со дня рождения заслуженного деятеля науки РФ, академика РЭА, профессора Абдуррахманова Г.М. Махачкала, 2002, с. 72-74; <br />
3. Babayev İ.R. Lənkəran ovalığında su və sahil quşlarının yayılması və kəmiyyət göstəriciləri // Bakı Dövlət Universitetinin 90 illik yubileyinə həsr olunmuş “Biologiyada elmi nailiyyətlər” mövzusunda Respublika elmi konfransının materialları (22-23 may). Bakı Universiteti nəşriyyatı, 2009, s. 373-374; <br />
4. Mustafayev Q.T., Babayev İ.R. Quşların qorunması (monoqrafiya). Bakı, "Elm", 2012, 255 s.



[[Kateqoriya:Azərbaycan quşları]]
[[Kateqoriya:Azərbaycan quşları]]

Səhifəsinin 18:59, 26 noyabr 2023 tarixinə olan son versiyası

Çığırğan cüllüt
Elmi təsnifat
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır.
???:
Çığırğan cüllüt
Beynəlxalq elmi adı

Çığırğan cüllüt (lat. Vanellus gregarius) — Çovdarçılar fəsiləsinin Bibikinə cinsinə aid quş növü.

Statusu[redaktə | mənbəni redaktə et]

Nadirdir.

Kateqoriyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

(CR). Mənfi antropogen təsirlərdən sayı kəskin azalıb. Kritik vəziyyətdədir.

Qısa təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əsas rəngi qonur-bozdur. Ayaqları və dimdiyi qaradır. Quyruğu ağdır, lakin ucu qaradır. Bel tərəfi qonur–boz, boynu və çinədanı tüstü kimi boz, döşü qara, qarnı kürəndir [3].

Yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Avropa, Asiya və Afrikada yayılıb [4]. Azərbaycanda Kür-Araz və Lənkəran ovalıqlarında, Abşeron-Qobustanda [5][6][7][8][9], Naxçıvan MR-də Araz və Əlincəçay sahillərində rast gəlinir [10].

Yaşayış yeri və həyat tərzi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çaylara, göllərə və subasarlara yaxın yarımsəhra və bozqırlar əsas yaşayış yerləridir. Gündüz fəal olur. Qeyri-müntəzəm qışlayan və miqrasiya dövründə müvəqqəti məskunlaşan növdür. Cücü və bitki yeyir [11][12].

Məhdudlaşdırıcı amillər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yaşayış yerlərinin meyvə-tərəvəz və texniki bitkilər altında istifadəsi və böyük sayda mal-qara otarılması bu quşu da sıxışdırır.

Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ovlanması qadağandır. Qızılağac Dövlət Təbiət Qoruğu, Abşeron, Şirvan və Ordubad Milli Parkları, Dövlət Təbiət Yasaqlıqlarında optimal şəraiti var. Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə İttifaqının Qırmızı Siyahısına, Azərbaycanın (1989) və Naxçıvan Muxtar Respublikasının (2007) Qırmızı kitablarına, Ramsar, Bern və Bonn konvensiyalarına, AEWA sazişinə daxil edilib.

Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Növün qorunmasının maarifçiliyi gücləndirilməlidir.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
  2. ↑ IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
  3. ↑ Mustafayev Q.T., Sadıqova N.A. Azərbaycanın quşları. Bakı, “Çaşıoğlu”, 2005, s. 82;
  4. ↑ Винокуров А.А. Редкие и исчезающие животные. Птицы. М. Высшая школа, 1992, с. 206-207;
  5. ↑ Тугаринов А.Д., Козлова Е.В. Зимовка птиц в Талыше // Тр. Аз. ФАН ССР, Зоол. серия., т. XXXIV, 1935, с. 43;
  6. ↑ Гамбаров К.М. Материалы по птицам Абшеронского полуострова // Уч. зап. АГУ им. С.М. Кирова, сер. биол. наук. 1958, № 1, с. 69;
  7. ↑ Tuayev D.Q. Azərbaycan quşlarının kataloqu. Bakı, “Elm”, 2000, s. 81;
  8. ↑ Babayev İ.R. Şəxsi gündəliyindən. 2003;
  9. ↑ Mustafayev Q.T., Sadıqova N.A. Azərbaycanın quşları. Bakı, “Çaşıoğlu”, 2005, s. 82;
  10. ↑ Talıbov T.H. Çığırqan çöküküburun–Chettusia gregaria Pall. // Naxçıvan Muxtar Respublikasının Qırmızı kitabı. Cild 1. Naxçıvan, “Əcəmi”, 2006, s. 119-120.
  11. ↑ Tuayev D.Q. Azərbaycan quşlarının kataloqu. Bakı, “Elm”, 2000, s. 81;
  12. ↑ Mustafayev Q.T., Sadıqova N.A. Azərbaycanın quşları. Bakı, “Çaşıoğlu”, 2005, s. 82;

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Çığırğan_cüllüt&oldid=7338936"