Sənədli film: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktə
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Rezabot (müzakirə | töhfələr)
2.101 redaktə
k r2.7.1) (Bot redaktəsi əlavə edilir: km:ឯកសារភាពយន្ត
k Cat-a-lot istifadə edilərək Araşdırıcı jurnalistika kateqoriyasından Araşdırmaçı jurnalistika kateqoriyasına daşınır using Cat-a-lot
 
(17 istifadəçi tərəfindən edilmiş 46 dəyişiklik göstərilmir)
Sətir 1: Sətir 1:
[[Fayl:BolexH16.jpg|250px|thumb]]
Sənədli film müəyyəm mövzu üzrə müxtəlif araşdırmalar nəticəsində toplanan sənədli faktların tamaşaçılara çatdırma üsuludur. Dünya kinosunun əsası məhz sənədli-xronikal kadrlarla başlamışdır. Qatarın bir başa ağ kətan üzərindən tamaşaçının üstünə doğru sürətlə gəlməsi tamaşaçıda həyəcan və qorxu əmələ gətirmişdi.
'''Sənədli film''' — müəyyən mövzu üzrə müxtəlif araşdırmalar nəticəsində toplanan sənədli faktların [[film]] formasında tamaşaçılara çatdırma üsulu.<ref>{{cite book
| last1 = Nichols
| first1 = Bill
| author-link1 = Bill Nichols (film critic)
| year = 1998
| chapter = Foreword to the new and expanded edition
| editor1-last = Grant
| editor1-first = Barry Keith
| editor1-link = Barry Keith Grant
| editor2-last = Sloniowski
| editor2-first = Jeannette
| title = Documenting the Documentary: Close Readings of Documentary Film and Video
| url = https://books.google.com/books?id=ixLCAgAAQBAJ
| series = Contemporary approaches to film and media series
| location = Detroit
| publisher = Wayne State University Press
| publication-date = 2013
| page = xiv
| isbn = 9780814339725
| access-date = 6 July 2020
| quote = Even after the word 'documentary' began to designate something that looked like a filmmaking practice, a cinematic tradition, and mode of audience reception, it remains, to this day, a practice without clear boundaries.
| archive-date = 27 July 2022
| archive-url = https://web.archive.org/web/20220727140105/https://books.google.com/books?id=ixLCAgAAQBAJ
| url-status = live
}}</ref> Sənədli filmlərin əsas vəzifəsi tarixi əhəmiyyətli hadisələrin fiksiyası, tədris və təhsil üçün materialların yaradılması, tədqiqat və təbliğat xarakterli fikirlərin yayılmasıdır.<ref>Ssenari yaradıcılığı 2. (Televiziya serialları). Dərs vəsaiti. Bakı: 2020, — 176 s. İstifadə tarixi: 11.01.2023</ref>


Dünya kinosunun əsası məhz sənədli-xronikal kadrlarla başlamışdır. Qatarın bir başa ağ kətan üzərindən tamaşaçının üstünə doğru sürətlə gəlməsi tamaşaçılarda həyəcan və qorxu əmələ gətirmişdi.
[[Kateqoriya:Kino janrları]]
[[Kateqoriya:Sənədli filmlər| ]]


Kino sənətinin bu növü olmuş hadisələrin, gerçək həyatın lentə alınması əsasında yaradılır. Real hadisə və əhvalatların lentdə əks etdirilməsi nəticəsində meydana çıxan filmlər bədiilik dərəcəsi baxımından bədiilikdən kənar, xalis informasiya xronikalarından tutmuş, büsbütün incəsənət qanunları üzrə qurulmuş bədii-publisistik və sənədli-poetik filmlərədək olduqca müxtəlif ola bilər. Sənədli kinonun əhəmiyyəti təkcə həyat hadisələrini birbaşa və müstəqil təhlil etməkdən ibarət deyildir. O, konkret faktları və hadisələri tutuşdurmaq və təhlil etmək üçün də geniş imkanlara malikdir.
[[ar:فيلم وثائقي]]

[[bg:Документален филм]]
== Tarixi ==
[[bn:প্রামাণ্যচিত্র]]
[[Fayl:Mikhail kaufman on train.jpg|250px|thumb]]
[[bs:Dokumentarni film]]

[[ca:Documental]]
=== 1900-cü ildən əvvəl ===
[[cs:Dokumentární film]]
Tərifinə görə, ilk "hərəkətli şəkillər" sənədli filmlər adlanır. Bu cür filmlərdə stansiyaya daxil olan qatar, hərəkət edən gəmi və ya işdən qayıdan bir qrup insan kimi konkret səhnə təsvir edilirdi. İlkin filmlər (1900-cü ilə qədər) hadisələri təsvir edən yenilik və cazibədarlığın təsirinə məruz qalmışdır. Qısametrajlı filmləri "real" filmlər adlandırırdılar. İyirminci əsrin əvvəlinə qədər filmlərdə, əsasən, texniki problemlər üzündən heç bir hekayə yox idi: kameralar yalnız qısa vaxt çəkdi və bir çox erkən filmlər təxminən bir dəqiqə davam etdi.
[[da:Dokumentarfilm]]

[[de:Dokumentarfilm]]
=== 1900-cü ildən sonra ===
[[el:Ντοκιμαντέρ]]
{{başlıq genişləndir}}
[[en:Documentary film]]
Bu dövrdə səhnə filmləri kimi tanınan səyahət filmləri çox məşhur idi. Səhnə konseptindən kənara çıxan ilk filmlərdən biri 1914-cü ildə "Baş Ovçular Ölkəsində" filmidir. Bu dövrdə Frank Harlinin 1919-cu ildə Antarktidaya səyahəti haqqında sənədli filmi çəkildi. Bu filmdə Ernest Şalktonun (1914–1916) Antarktidaya uğursuz səfərindən bəhs edilir.
[[eo:Dokumenta filmo]]

[[es:Documental]]
== Formaları ==
[[et:Dokumentaalfilm]]

[[eu:Dokumental]]
=== Vəhşi təbiət ===
[[fa:فیلم مستند]]
Vəhşi təbiət sənədli filmləri dünyada çox cəlbedici olan sənədli film növlərindən biridir və bir çox pərəstişkar bu tip sənədli filmləri izləyir.
[[fi:Dokumenttielokuva]]

[[fr:Documentaire]]
=== Tədris filmləri ===
[[gan:記錄片]]
Şagirdləri maarifləndirmək üçün dünyanın müxtəlif ölkələrinin məktəblərində sənədli filmlər nümayiş etdirilir. Uşaqlara müxtəlif mövzuları təqdim etmək üçün istifadə olunur, onlar çoxluq məktəb dərsi ilə istifadə olunur və ya bir fikri möhkəmləndirmək üçün dəfələrlə göstərilir.
[[gl:Documental]]

[[he:סרט תיעודי]]
== Qalereya ==
[[hi:वृत्त चित्र]]
<gallery widths="250" perrow="3">
[[hr:Dokumentarni film]]
Fayl:Gheorghe Marinescu - Science films.jpg
[[ht:Documentaries]]
Fayl:George malins z aeroskopem St Eloi.jpg
[[hu:Dokumentumfilm]]
Fayl:Lennart Meri kodus oma töökabinetis 02.jpg
[[hy:Վավերագրական կինո]]
</gallery>
[[id:Film dokumenter]]

[[is:Heimildarmynd]]
[[Kateqoriya:Sənədli film]]
[[it:Documentario]]
[[Kateqoriya:Film janrları]]
[[ja:ドキュメンタリー]]
[[Kateqoriya:Sənədli filmlər]]
[[ka:დოკუმენტური ფილმი]]
[[Kateqoriya:Araşdırmaçı jurnalistika]]
[[km:ឯកសារភាពយន្ត]]
[[Kateqoriya:Jurnalistikanın növləri]]
[[ko:다큐멘터리 영화]]
[[Kateqoriya:Televiziya janrları]]
[[lad:Filmo dokumentalo]]
[[lt:Dokumentinis kinas]]
[[mk:Документарен филм]]
[[mn:Баримтат кино]]
[[nl:Documentaire]]
[[no:Dokumentarfilm]]
[[pl:Film dokumentalny]]
[[pt:Documentário]]
[[ro:Film documentar]]
[[ru:Документальное кино]]
[[scn:Ducumintariu]]
[[sh:Dokumentarni film]]
[[simple:Documentary]]
[[sq:Filmi dokumentar]]
[[sr:Документарни филм]]
[[sv:Dokumentärfilm]]
[[ta:விபரணத் திரைப்படம்]]
[[te:డాక్యుమెంటరీ చిత్రం]]
[[th:ภาพยนตร์สารคดี]]
[[tr:Belgesel film]]
[[uk:Документальний фільм]]
[[vi:Phim tài liệu]]
[[yi:דאקומענטארער פילם]]
[[zh:紀錄片]]

Səhifəsinin 12:44, 20 dekabr 2023 tarixinə olan son versiyası

Sənədli film — müəyyən mövzu üzrə müxtəlif araşdırmalar nəticəsində toplanan sənədli faktların film formasında tamaşaçılara çatdırma üsulu.[1] Sənədli filmlərin əsas vəzifəsi tarixi əhəmiyyətli hadisələrin fiksiyası, tədris və təhsil üçün materialların yaradılması, tədqiqat və təbliğat xarakterli fikirlərin yayılmasıdır.[2]

Dünya kinosunun əsası məhz sənədli-xronikal kadrlarla başlamışdır. Qatarın bir başa ağ kətan üzərindən tamaşaçının üstünə doğru sürətlə gəlməsi tamaşaçılarda həyəcan və qorxu əmələ gətirmişdi.

Kino sənətinin bu növü olmuş hadisələrin, gerçək həyatın lentə alınması əsasında yaradılır. Real hadisə və əhvalatların lentdə əks etdirilməsi nəticəsində meydana çıxan filmlər bədiilik dərəcəsi baxımından bədiilikdən kənar, xalis informasiya xronikalarından tutmuş, büsbütün incəsənət qanunları üzrə qurulmuş bədii-publisistik və sənədli-poetik filmlərədək olduqca müxtəlif ola bilər. Sənədli kinonun əhəmiyyəti təkcə həyat hadisələrini birbaşa və müstəqil təhlil etməkdən ibarət deyildir. O, konkret faktları və hadisələri tutuşdurmaq və təhlil etmək üçün də geniş imkanlara malikdir.

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

1900-cü ildən əvvəl[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tərifinə görə, ilk "hərəkətli şəkillər" sənədli filmlər adlanır. Bu cür filmlərdə stansiyaya daxil olan qatar, hərəkət edən gəmi və ya işdən qayıdan bir qrup insan kimi konkret səhnə təsvir edilirdi. İlkin filmlər (1900-cü ilə qədər) hadisələri təsvir edən yenilik və cazibədarlığın təsirinə məruz qalmışdır. Qısametrajlı filmləri "real" filmlər adlandırırdılar. İyirminci əsrin əvvəlinə qədər filmlərdə, əsasən, texniki problemlər üzündən heç bir hekayə yox idi: kameralar yalnız qısa vaxt çəkdi və bir çox erkən filmlər təxminən bir dəqiqə davam etdi.

1900-cü ildən sonra[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bu dövrdə səhnə filmləri kimi tanınan səyahət filmləri çox məşhur idi. Səhnə konseptindən kənara çıxan ilk filmlərdən biri 1914-cü ildə "Baş Ovçular Ölkəsində" filmidir. Bu dövrdə Frank Harlinin 1919-cu ildə Antarktidaya səyahəti haqqında sənədli filmi çəkildi. Bu filmdə Ernest Şalktonun (1914–1916) Antarktidaya uğursuz səfərindən bəhs edilir.

Formaları[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vəhşi təbiət[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vəhşi təbiət sənədli filmləri dünyada çox cəlbedici olan sənədli film növlərindən biridir və bir çox pərəstişkar bu tip sənədli filmləri izləyir.

Tədris filmləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Şagirdləri maarifləndirmək üçün dünyanın müxtəlif ölkələrinin məktəblərində sənədli filmlər nümayiş etdirilir. Uşaqlara müxtəlif mövzuları təqdim etmək üçün istifadə olunur, onlar çoxluq məktəb dərsi ilə istifadə olunur və ya bir fikri möhkəmləndirmək üçün dəfələrlə göstərilir.

Qalereya[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ Nichols, Bill. Foreword to the new and expanded edition // Grant, Barry Keith; Sloniowski, Jeannette (redaktorlar ). Documenting the Documentary: Close Readings of Documentary Film and Video. Contemporary approaches to film and media series. Detroit: Wayne State University Press (2013 tarixində nəşr olunub). 1998. səh. xiv. ISBN 9780814339725. 27 July 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 July 2020. Even after the word 'documentary' began to designate something that looked like a filmmaking practice, a cinematic tradition, and mode of audience reception, it remains, to this day, a practice without clear boundaries.
  2. ↑ Ssenari yaradıcılığı 2. (Televiziya serialları). Dərs vəsaiti. Bakı: 2020, — 176 s. İstifadə tarixi: 11.01.2023
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Sənədli_film&oldid=7368863"