Kitap əl idrak li lisan əl ətrak

Kitabü'l-idrak li-lisani'l-Ətrak (Türklərin Dilini Anlama Kitabı), 1312-ci ildə Əsirüddin Əbu Hayyan tərəfindən Ərəblərə Türkcə öyrətmək üçün yazılmış Qıpçaqca qramər kitabı və [[lüğət].

Kəlimə və şəkilçilər mövzusunu açıqlayan bir qramər bölməsi və Ərəb əlifbasına görə mürəttəb Qıpçaqca-Ərəbcə bir lüqattan tərtib olunan, Qahirəde Qırnatalı Əsirüddin Əbu Hayyan tərəfindən yazılmışdır. Qramər bölməsində Qıpçaqcanın səs və morfologiya elə alınır. Lüğət bölməsi təqribən 3500 kəlimə ehtiva edir.

Əsərin öyrətmə üsulu induksiyadır. Yad dil öyrətmə üsullarından qramər tərcümə üsulu, əməli metod istifadə edilmişdir. Praktik Türkcə öyrətimini məqsədləyən əsərdə ticari Türkcənin öyrətiminin hədəfləndiyi bölmələrə də rast gəlinir

Kitabdan nümunələr

• Altaġu alķsa altındaķın altuzur / Dördewe düzelse depedekin indürür

Müasir tərcümə: Altı nəfərlik tayfa arasında fikir fərqliliyi vüqu bulursa altlarındakı (üzərində oturduqları şəyi) aldırırlar (itirirlər). Dörd nəfər fikir birliyi edərlərsə zirvədəkini endirirlər.

• Bir erni kördüm urulmış ķulı ve kördüm bir erni urulmış ķulı demek caizdir / urulmış ķulı bir erni kördüm ve bir erni urulmış ķulı kördüm caiz değildir.

Müasir tərcümə: Bir kişini gördüm vurulmuş qulu və gördüm bir kişiyi vurulmuş qulu demək caizdir. Vurulmuş qulu bir kişiyi gördüm və bir kişiyi vurulmuş qulu gördüm demək caiz deyildir.