Adi ağ balıq: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Legobot (müzakirə | töhfələr)
45.576 redaktə
k Bot: Migrating 32 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q191816 (translate me)
Redaktənin izahı yoxdur
Teq: Veb formatında vikikeçid
Sətir 9: Sətir 9:
| yarımsinif = [[Şüaüzgəcli balıqlar]]
| yarımsinif = [[Şüaüzgəcli balıqlar]]
|dəstəüstü = [[Qığırdaqlı qanoidlər]]
|dəstəüstü = [[Qığırdaqlı qanoidlər]]
|dəstə = [[Nərəkimilər]]
|dəstə = [[Nərəyəbənzərlər]]
| subopdo = [[Ganoidomorpha]]
| subopdo = [[Ganoidomorpha]]
| fəsilə = [[Nərələr]]
| fəsilə = [[Nərəkimilər]]
| cins = ''[[Ağ balıqlar]]'' (Huso)
| cins = ''[[Bölgələr]]'' (Huso)
| növ = '''Ağ balıq'''
| növ = '''Ağ balıq'''
| latınca adı = {{btadı|Huso huso|[[Linnaeus]], 1758}}
| latınca adı = {{btadı|Huso huso|[[Linnaeus]], 1758}}
Sətir 22: Sətir 22:
}}
}}


'''Ağ balıq''', '''Bölgə''', '''Beluqa''' ({{lang-lat|Huso huso}}) — [[Nərəkimilər]] dəstəsinin [[Nərələr]] fəsiləsindən balıq növü.
'''Ağ balıq''', '''Bölgə''', '''Beluqa''' ({{lang-lat|Huso huso}}) — [[Nərəyəbənzərlər]] dəstəsinin [[Nərəkimilər]] fəsiləsindən balıq növü.
==Morfoloji əlamətləri ==

Ağzı aypara formasındadır, çox böyük olub, başın bütün alt tərəfini tutur. Qəlsəmə pərdələri bütöv qırış əmələ gətirir. Bığcıqlarında yarpaqşəkilli çıxıntılar var. Bel lövhəciklərinin sayı 9-17, yan - 37-53, qarın - 7-14-dür. Xəzər dənizinin hər yerində, 70-100 m-ə qədər dərinliklərdə yayılmışdır.
Yırtıcı balıqdır. [[Xul]] balıqları, [[Kilkə]], [[Siyənək]], [[Aterina]] və [[Sif]] balığı ilə qidalanır. Uzunluğu 5 m-ə, kütləsi 1500 kq-a qədər çatır. 60-100 il yaşayır.
== Yayılması ==
⚫
[[Şəkil:Acipenser fulvescens.jpg|thumb|300px|Ağ balıq]]
⚫
Nərəkimilərə aid olan [[Ağ balıq]] hazırda yaşayan balıqların ən qədimidir. Keçmişdə bəzi fərdləri 120 ilə qədər yaşayırdılar. Adətən, yalqız olur, sürü halında yığışmır. Adi bölgə Aralıq, Xəzər, Qara və Azov dənizləri hövzələrində yayılıb. Xəzərdə növ 2 popoulyasiya ilə təmsil olunmuşdur - Volqa və Kür.
[[Xəzər dənizi]] balıqlarındandır.
==Yaşayış yeri və həyat tərzi==

Kür bölgəsi keçici balıqdır. Yırtıcı balıqdır. [[Xul]] balıqları, [[Kilkə]], [[Siyənək]], [[Aterina]] və [[Sıf]] balığı ilə həmçinin xırda balıqlar, balıq körpələri və [[dib onurğasızları]] ilə qidalanır. Uzunluğu 5 m-ə, kütləsi 1500 kq-a qədər çatır. 60-100 il yaşayır. Təkcə Xəzər hövzəsində deyil, həm də bütün şirin su onurğalıları arasında ən böyük balıqdır. Kütləsi 1 tona, uzunluğu 4,2 m-ə qədər olur. 1,5 hətta 2 tona qədər, 9 m uzunluğunda fərdlərin tutulması halları məlumdur. Bölgənin orta kütləsi 70-80 kq-dır.
⚫
Nərəkimilərə aid olan Ağ balıq hazırda yaşayan balıqların ən qədimidir. Keçmişdə bəzi fərdləri 120 ilə qədər yaşayırdılar.
⚫
[[Şəkil:Acipenser fulvescens.jpg|thumb|300px|Ağ balıq]][[Xəzər dənizi]] balıqlarındandır.
== Çoxalması ==
Gecyetişən növdür: dişilər 16-27, başlıca olaraq 20-25 yaşında, erkəklər isə 13-21 yaşnda cinsi yetkinliyə çatır. Hazırda cinsi yetkinlik bir qədər tez-erkəklər üçün 10, dişilərdə isə 14 yaşında baş verir. Dişilər erkəklərə nisbətən bir qədər sürətlə böyüyürlər. Kürdən tutulmuş 18 yaşlı fərdlərin uzunluğu 184 sm-ə çatmışdır. Mart-apreldə və oktyabr-noyabrda iki zirvə ilə bütün il boyu Kürə keçirlər. Payızda kürünün yetişmə dərəcəsi az olduğundan balıqlar çayda qışlayırlar, mart-apreldə yetkinlik ən yüksək həddə çatır (Derjavin, 1956). Kürütökmə martın sonunda - suyun temperaturu 10-120 C olarkən başlanır. Kürülər yapışqanlı olub, 5-11 m dərinliyə tökülür.
== Təsərrüfat əhəmiyyəti ==
Bölgə - yağlı balıqlar kateqoriyasına aid edilən vətəgə balığıdır: onun bədənində 11,3-14,9%, kürüsündə isə 14% yağ vardır. Ayrı-ayrı illərdə Azərbaycanda bölgə tutulması 23-24 min [[sentner]], yaxud bütün nərəkimilərin yarıdan çoxunu təşkil etmişdir. Dənizdə intensiv tutulma nəticəsində bölgə ehtiyyatları və uyğun olaraq tutulması güclü şəkildə azalmışdır. Hazırda balıqartırma zavodlarında süni çoxaltmanın sayəsində dənizdə ehtiyatı xeyli artmışdır.<ref>Əbdürrəhmanov Y.Ə. Azərbaycan faunası (Balıqlar), VII, cild, Bakı, Elm, 1966, səh 50.</ref>


== Bilirsinizmi... ==
== Bilirsinizmi... ==
*[[1915]]-[[1998]]-ci illərdə dünya üzrə nərəkimilərin ovunun 95%-ə qədərini [[Xəzər dənizi]] verirdi.
*[[1915]]-[[1998]]-ci illərdə dünya üzrə nərəkimilərin ovunun 95%-ə qədərini [[Xəzər dənizi]] verirdi.

== Ədəbiyyat ==
# Azərbaycanın heyvanlar aləmi. Onurğalılar, III cild. Bakı: Elm, 2004, s. 62.
# Əbdürrəhmanov Y.Ə. Azərbaycan faunası (Balıqlar), VII, cild, Bakı, Elm, 1966, səh 50.
# Abbasov H.S ,Hacıyev R.V.İxtiologiya. Bakı,2007,səh 150.
# Берг Л.С. Рыбы пресных вод СССР и сопределъных стран. Ч.1,2,3. 4-ое изд. М.-Л.: Изд-во АН СССР, 1949, 1382 с.



== Həmçinin bax ==
== Həmçinin bax ==
[https://az.wikipedia.org/wiki/Nərəyəbənzərlər Nərəyəbənzərlər]


[https://az.wikipedia.org/wiki/Nərələr Nərələr]
*[[Ançous]]
*[[Astronotus ocellatus]]
*[[Atlantik qızılbalığı]]


== Xarici keçidlər ==
== Xarici keçidlər ==
Sətir 46: Sətir 57:


[[Kateqoriya:Nərəkimilər]][[Kateqoriya:Xəzər dənizi]]
[[Kateqoriya:Nərəkimilər]][[Kateqoriya:Xəzər dənizi]]

== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}

09:23, 14 iyun 2017 tarixindəki versiya

Adi ağ balıq
Elmi təsnifat
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır.
???:
Adi ağ balıq
Beynəlxalq elmi adı

Ağ balıq, Bölgə, Beluqa (lat. Huso huso) — Nərəyəbənzərlər dəstəsinin Nərəkimilər fəsiləsindən balıq növü.

Morfoloji əlamətləri

Ağzı aypara formasındadır, çox böyük olub, başın bütün alt tərəfini tutur. Qəlsəmə pərdələri bütöv qırış əmələ gətirir. Bığcıqlarında yarpaqşəkilli çıxıntılar var. Bel lövhəciklərinin sayı 9-17, yan - 37-53, qarın - 7-14-dür. Xəzər dənizinin hər yerində, 70-100 m-ə qədər dərinliklərdə yayılmışdır.

Yayılması

Nərəkimilərə aid olan Ağ balıq hazırda yaşayan balıqların ən qədimidir. Keçmişdə bəzi fərdləri 120 ilə qədər yaşayırdılar. Adətən, yalqız olur, sürü halında yığışmır. Adi bölgə Aralıq, Xəzər, Qara və Azov dənizləri hövzələrində yayılıb. Xəzərdə növ 2 popoulyasiya ilə təmsil olunmuşdur - Volqa və Kür.

Yaşayış yeri və həyat tərzi

Kür bölgəsi keçici balıqdır. Yırtıcı balıqdır. Xul balıqları, Kilkə, Siyənək, Aterina və Sıf balığı ilə həmçinin xırda balıqlar, balıq körpələri və dib onurğasızları ilə qidalanır. Uzunluğu 5 m-ə, kütləsi 1500 kq-a qədər çatır. 60-100 il yaşayır. Təkcə Xəzər hövzəsində deyil, həm də bütün şirin su onurğalıları arasında ən böyük balıqdır. Kütləsi 1 tona, uzunluğu 4,2 m-ə qədər olur. 1,5 hətta 2 tona qədər, 9 m uzunluğunda fərdlərin tutulması halları məlumdur. Bölgənin orta kütləsi 70-80 kq-dır.

Ağ balıq

Xəzər dənizi balıqlarındandır.

Çoxalması

Gecyetişən növdür: dişilər 16-27, başlıca olaraq 20-25 yaşında, erkəklər isə 13-21 yaşnda cinsi yetkinliyə çatır. Hazırda cinsi yetkinlik bir qədər tez-erkəklər üçün 10, dişilərdə isə 14 yaşında baş verir. Dişilər erkəklərə nisbətən bir qədər sürətlə böyüyürlər. Kürdən tutulmuş 18 yaşlı fərdlərin uzunluğu 184 sm-ə çatmışdır. Mart-apreldə və oktyabr-noyabrda iki zirvə ilə bütün il boyu Kürə keçirlər. Payızda kürünün yetişmə dərəcəsi az olduğundan balıqlar çayda qışlayırlar, mart-apreldə yetkinlik ən yüksək həddə çatır (Derjavin, 1956). Kürütökmə martın sonunda - suyun temperaturu 10-120 C olarkən başlanır. Kürülər yapışqanlı olub, 5-11 m dərinliyə tökülür.

Təsərrüfat əhəmiyyəti

Bölgə - yağlı balıqlar kateqoriyasına aid edilən vətəgə balığıdır: onun bədənində 11,3-14,9%, kürüsündə isə 14% yağ vardır. Ayrı-ayrı illərdə Azərbaycanda bölgə tutulması 23-24 min sentner, yaxud bütün nərəkimilərin yarıdan çoxunu təşkil etmişdir. Dənizdə intensiv tutulma nəticəsində bölgə ehtiyyatları və uyğun olaraq tutulması güclü şəkildə azalmışdır. Hazırda balıqartırma zavodlarında süni çoxaltmanın sayəsində dənizdə ehtiyatı xeyli artmışdır.[2]

Bilirsinizmi...

Ədəbiyyat

  1. Azərbaycanın heyvanlar aləmi. Onurğalılar, III cild. Bakı: Elm, 2004, s. 62.
  2. Əbdürrəhmanov Y.Ə. Azərbaycan faunası (Balıqlar), VII, cild, Bakı, Elm, 1966, səh 50.
  3. Abbasov H.S ,Hacıyev R.V.İxtiologiya. Bakı,2007,səh 150.
  4. Берг Л.С. Рыбы пресных вод СССР и сопределъных стран. Ч.1,2,3. 4-ое изд. М.-Л.: Изд-во АН СССР, 1949, 1382 с.


Həmçinin bax

Nərəyəbənzərlər

Nərələr

Xarici keçidlər

Mənbə

  • Faiq Əsgərov, Yuliy Zaytsev, Sissel Tresselt "Xəzər dənizinin möcüzəli, canlı aləmi", "Press-Alliance" nəşriyyatı, Bakı, 2000.

İstinadlar

  1. ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
  2. ↑ Əbdürrəhmanov Y.Ə. Azərbaycan faunası (Balıqlar), VII, cild, Bakı, Elm, 1966, səh 50.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Adi_ağ_balıq&oldid=3962517"