Dünyanın yeddi möcüzəsi üçün mənbəyə bax

== Artemida məbədi ==
{{Əsas|Artemida məbədi}}
Qərbi [[Kiçik Asiya|Anadolunun]] qədim şəhəri [[Efes]]də yerləşən məbədin təməlləri [[E.ə. VII əsr|e.ə VII]] əsrə kimi gedib çıxır. Məbəd [[yunan mifologiyası]]nda ay, ov və vəhşi təbiət ilahəsi [[Artemida]]nın şərəfinə yox, Efesin bəzən Diana da adlanan bərəkət və doğruluq ilahəsi Artemidanın şərəfinə tikilmişdi. Bu qədim məbəddə [[Yupiter]]dən düşən bir [[meteor]] olduğu təxmin edilən müqəddəs bir daş var idi. [[Lidiya]] kralı [[Krez]], e.ə 550-ci ildə Efesi və [[Anadolu]]dakı digər yunan şəhərlərini fəth etdi. Bu döyüş zamanı məbəd dağıdıldı. Krez memarlıqda əvvəlkilərin hamısını kölgədə qoyan yeni bir məbəd tikdirdi. Yeni məbəd əvvəlkindən mərtəbə sayında 4 mətəbə, yüksəklikdə 90 və enlikdə 45 metr böyük idi. Məbədin damı yüzdən çox daş sütunla dəstəklənirdi. Amma, bu məbəd də e.ə 356-cı ildə [[Herostratus]] adlı şəhər sakini tərəfindən törədilən yanğında dağılır. Hadisədən qısa müddət sonra yeni bir məbəd tikilir. [[Qədim Roma|Romalı]] tarixçi [[Böyük Plini|Pliniyə]] görə yeni məbəd 130 metr uzunluqda və 68 metr enlikdə idi. Tavanı yüksəkliyi 18 metr olan 127 ədəd sütun dəstəkləyirdi. Tikinti 120 il davam etmişdi. Yeni məbəd [[Yunanıstan|yunan]] məbədləri içərisində o vaxta qədər tikilən ən böyük bina idi. Məbədin başqa xüsusiyyəti onun bütünlüklə mərmərdən tikilməsi idi. Lakin bu məbəd də, [[qotlar]]ın [[262|262-ci il]]dəki basqınında şəhərlə birlikdə dağıdıldı. Bu hadisədən bir əsr sonra [[Roma imperiyası|Roma]] [[İmperator|imperatoru]] [[I Konstantin]] Efesi bərpa etsə də, xristian olduğu üçün məbədi bərpa etdirmir. Məbədin qalıqlarının böyük hissəsi digər tikintilərdə istifadə olundu.

Halhazırda məbədin dövrümüzə çatan qalıqlarının əksəriyyəti [[Britaniya muzeyi|Britaniya Müzeyində]] saxlanılsa da, Türkiyədəki qədim [[Efes]] şəhərində onun bir-iki qalığı sərgilənir.