Lüğətlərdə axtarış.

Blue System — 1987-ci ildə alman ifaçısı Diter Bolen tərəfindən qurulan Sinti pop qrupudur. == Yaranması == "Blue System" qrupu 1987-ci ildə Modern Talking qrupunun dağılmasından sonra Diter Bolen tərəfindən yaranmışdı. "Blue System" qrupu "Modern Talking" qrupunun uğurlarını təkrar edə bilməmişdi. "Blue System" qrupunun karyera boyu 13 albomu və 30 sinqlı təqdim edilmişdi. Bu qrupun adı ilə Diter Bolen 1989-cu ildə SSRİ-də konsert vermişdir. Konsertdəki görüntülərini "Love Me on the Rocks" mahnısında göstərilir. Mahnıda SSRİ-nin konsert zalındakı tamaşaçıları, onunla görüşmək istəyən pərəstişkarları və SSRİ ordusunun əsgərlərini görmək mümkündür. 1990-cı illərin əvvəlindən etibarən mahnı stilini təmamilə dəyişir. Bu isə fanatlar arasında qrupun populyarlığını aşağı salır. 1997-ci ildə Diter Bolen qərar verir ki, Modern Talking qrupunu yenidən səhnəyə gətirsin.

System V-UNIX sisteminin AT&T və başqa şirkətlər tərəfindən təqdim olunan versiyası. Bir tərəfdən, System V, əsasən AT&T tərəfindən nəzarət olunan standartdır, başqa tərəfdən, bir çox şirkətlərin təklif etdiyi kommersiya məhsuludur. Ayrı-ayrı versiyalar nömrələnir, məsələn, System V.4 onu bildirir ki, o, 4 versiyasıdır. Sistem V-nin dörd əsas versiyası 1, 2, 3 və 4 saylı nömrələrə buraxılmışdır. System V Release 4 və ya SVR4 kommersiya cəhətdən ən uğurlu versiya idi və "Unix Sistem Birləşməsi" Əsas Unix təchizatçılarının əməkdaşlığını istədi. Bir neçə ümumi kommersiya Unix xüsusiyyətinin mənbəyi idi. Sistem V bəzən SysV-ə qısaldılır.2012-ci ildən etibarən Unix bazarı dörd V Variantları arasında bölünür: IBM AIX, Hewlett-Packard HP-UX, Oracle Solaris. [1] Açıq mənbə OpenSolaris davamı olan illumos paylamaları. Sistem V, 1982-ci ildə UNIX Sistemi III-nin varisidir. AT & T, Sistem V-ni işləyən öz donanımlarını satarkən, əksər müştərilər AT & T-nin tətbiqinə əsaslanan bir dilerdən bir versiyasını yerinə yetirdilər.

A-0 System — Qreys Mürrey Hopper tərəfindən 1951 və 1952-ci illərdə UNIVAC I üçün yazılmış, elektron kompüterlər üçün hazırlanmış erkən tərtibçi ilə əlaqəli bir vasitə idi. A-0 müasir tərtibçi anlayışından daha çox yükləyici və ya bağlayıcı kimi işləyirdi. Bir proqram subroutinlər və mübahisələrin ardıcıllığı olaraq təyin olundu. Subroutinlər bir rəqəmli kodla müəyyən edilir və alt proqramların dəlilləri hər subroutin kodundan sonra birbaşa yazılırdı. A-0 sistemi, spesifikasiyanı qeyd olunan proqramı həyata keçirmək üçün ikinci dəfə kompüterə verilə bilən maşın koduna çevrilirdi. A-0 sistemini A-1, A-2, A-3 (ARITH-MATIC olaraq buraxılmışdır), AT-3 (MATH-MATIC olaraq buraxılmışdır) və B-0 (FLOW- olaraq buraxılmış) izləyirdi. A-2 sistemi 1953-cü ildə Reminqton Randın UNIVAC bölməsində hazırlanmış və həmin ilin sonunadək müştərilərə buraxılmışdır. Müştərilərə A-2 üçün mənbə kodu təqdim edildi və təkmilləşdirmələrini yenidən UNIVAC-a göndərməyə dəvət edildi. Beləliklə, A-2 pulsuz və açıq mənbəli proqram təminatının erkən nümunəsi idi.

Columbia Broadcasting System (CBS) — Amerikada fəaliyyət göstərən CBS Corporation şirkəti tərəfindən yaranmış İngilis dilli kommersiya yayım telekanalıdır. Əsas qərargahı Nyu-York şəhərində CBS Building-də yerləşir. CBS bəzən göz kanalı kimi adlanır. Bunun səbəbi isə 1951-ci ildən kanalın istifadə etdiyi göz loqosudur.

Domain Name System və ya qısaca DNS (Adların Domen Sistemi) — internet və ya digər İnternet Protokolu (IP) şəbəkələrindəki kompüterlər, xidmətlər və digər resurslar üçün iyerarxik və paylanmış adlandırma sistemidir. İnternetdə hər bir kompüter təkrarolunmaz (unikal) ünvana malikdir. Kompüterin identifikasiyası, yəni müəyyənləşdirilməsi üçün provayder tərəfindən ona IP-ünvan təyin edilir. O, müxtəlif məlumatları əlaqəli qurumların hər birinə təyin edilmiş domen adları ilə əlaqələndirir. Ən əsası, o, asanlıqla yadda saxlanan domen adlarını əsas şəbəkə protokolları ilə kompüter xidmətləri və cihazlarını tapmaq və müəyyən etmək üçün lazım olan ədədi IP ünvanlarına tərcümə edir. Adların Domen Sistemi hər bir domen üçün səlahiyyətli ad serverləri təyin etməklə domen adlarının təyin edilməsi və bu adların İnternet resurslarına uyğunlaşdırılması məsuliyyətini həvalə edir. Şəbəkə administratorları özlərinə ayrılmış ad sahəsinin alt domenləri üzərində səlahiyyəti digər ad serverlərinə həvalə edə bilərlər. Bu mexanizm paylanmış və xətaya dözümlü xidmət təqdim edir və vahid böyük mərkəzi məlumat bazasından qaçmaq üçün nəzərdə tutulmuşdur. == Funksiyası == DNS-i izah etmək üçün tez-tez istifadə edilən bir bənzətmə ondan ibarətdir ki, o, insan dostu kompüter host adlarını IP ünvanlarına çevirərək İnternet üçün telefon kitabçası kimi xidmət edir. Məsələn, example.com domen adı daxilindəki host adı 93.184.216.34 (IPv4) və 2606:2800:220:1:248:1893:25c8:1946 (IPv6) ünvanlarına çevrilir.

Graphical Kernel System (GKS) – kompüter qrafikasının beynəlxalq standartı; Amerika Milli Standartlar İnstitutu (ANSI) və Beynəlxalq Standartlaşdırma Təşkilatı (ISO) tərəfindən rəsmən tanınır. GKS qrafik görüntülərin təsviri, manipilyasiyası, saxlanması və ötürülməsinin standart üsullarını proqramçıların ixtiyarına verən interfeysdir. GKS aparat deyil, tətbiqi səviyyədə fəaliyyət göstərir və ayrı-ayrı qurğularla deyil, “məntiqi işçi stansiyalarla” – giriş və çıxış qurğularının kombinasiyaları ilə (məsələn, klaviatura, siçan və monitor) işləyir. Bunun sayəsində görüntüləri müxtəlif qurğular vasitəsilə daxil etmək və çıxarmaq olar və onları heç bir çətinlik çəkmədən ötürmək olar. 1978-ci ildə buraxılmış GKS standartı ilkin olaraq ikiölçülü qrafiklərin emalı üçün nəzərdə tutlmuşdu; sonrakı GKS-3D modifikasiyasında üçölçülü qrafiklərlə işləmək imkanları yarandı. == Ədəbiyyat == İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.

Korean Broadcasting System (KBS) (kor. 한국방송공사, Hanguk Bangsong Gongsa) Cənubi Koreyanın milli ictimai yayımçısıdır. 1927-ci ildə qurulmuşdur və Cənubi Koreyanın ən böyük televiziya şəbəkələrindən biri olan radio, televiziya və onlayn xidmətlər göstərir.

Seoul Broadcasting System (SBS) (kor. 에스비에스, Eseubieseu) Taeyoung chaebol'a məxsus milli Cənubi Koreya televiziya və radio şəbəkəsi şirkətidir. 2000-ci ilin mart ayında şirkət Seoul Broadcasting System (서울방송) adından şirkət adını dəyişdirərək qanuni olaraq SBS adı ilə tanındı. 2001-ci ildən bəri ATSC formatında rəqəmsal yerüstü televiziya xidməti və 2005-ci ildən bu yana T-DMB (Rəqəmsal Multimediya Yayım) xidməti təqdim etmişdir. Torpaq üstü televiziya stansiyası rəqəmsal və kabel üçün Kanal 6-dır.

Solar System Research (ingilis dilindən – "Günəş sistemi tədqiqi") — ABŞ elmi jurnalı. Günəş sistemindəki obyektlərə diqqət yetirir. Jurnal "Nauka" tərəfindən "Springer Science+Business Media" vasitəsilə nəşr olunur. Bu, ilk dəfə 1967-ci ildə nəşr olunan Rusiya nəşri "Astronomiçeskii vestnik"in (rus. Астрономический вестник; mənası – "Astronomiya xəbərçisi") ingiliscə versiyasıdır. İngilis versiyası fəaliyyətə 2000-ci ildə 34-cü cildlə başladı. "Journal Citation Reports"a görə, jurnalın 2020-ci ildə impakt faktoru 0,706 olmuşdur.

Sys Req klavişi(Sys Req key,клавиша Sys Req)-bəzi IBM və onunla uyumlu klaviaturalarda olan və klaviaturanı yenidən kökləməyə, yaxud bir seansdan başqasına keçməyə imkan verən klaviş. Adətən, Print Screen ilə eyni klavişdə yerləşir. == Ədəbiyyat == İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 832 s.

Turner Broadcasting System, Inc (digər ixtisarlar TBS Networks və ya TBS, Inc), bütün şirkəti idarə edən və toplayan Kabel Televiziya Şəbəkəsidir və şirkətin təsisçisi Robert Edvard “Ted Turner”dir. 1970-ci ildə qurulması planlaşdırılsa da, 1990-a kimi təxirə düşmüşdü. TBS-i idarə edən Turner Entertainment şirkəti tərəfindən Turnerin film kitabxanası 1986-cı ildə MGM-də, 1950-ci ildə Warner Bros-da çəkilən filmləri və RKO Picturesdəki Amerikan ingiliscəsi/Kanada ingiliscəsi, Latın Amerikası və Avstraliya dillərini əhatə edən kataloqları nümayiş etdirmək üçün qurulmuşdur. Turner Broadcasting sahiblərində GameTap kompüter oyun xidməti, pulsuz komediya portalı Super Deluxe və pulsuz alış-veriş xidməti Bamzu vardır. TBS, Inc.

"CBS Corporation" və ya "Columbia Broadcasting System Corporation" — ABŞ media holdinq şirkəti. Şirkət televiziya, radio yayımı, nəşriyyat və reklam biznesini özündə birləşdirir. "CBS Corporation"ın məhsulları əsasən ABŞ bazarına yönəlmişdir. Şirkətin prezidenti və baş direktoru Lezli Munvesdir. "CBS"nin əsas səhmdarı "National Amusements" şirkətinin sahibi, şirkətin direktorlar şurasının sədri Samner Redstoundur. Şirkət indiki adını 31 dekabr 2005-ci ildə almışdır. Şirkətin keçmiş adı "Viacom"dur. Yenidən təşkili zamanı "Viacom" adını saxlamış, lakin keçmiş şirkətin əsas aktivlərinə nəzarəti itirən "CBS"dən ayrılmışdır. "CBS"in əsas ofisi Nyu-York şəhərindədir.

EFIS (ing. Electronic flight instrument system, pilotaj cihazlarının elektron sistemi). Hava naviqasiyası məsələləri üçün təyyarənin kabinəsində stasionar şəkildə quraşdırılır. Uçuş məlumatlarına elektromexaniki nəzarət texnologiyasını əvəz edən ilk tam rəqəmsal sistemlərdən biridir. 1980-ci illərin sonlarından Boeing və Airbus təyyarələrində quraşdırılır. Ümumiyyətlə iki uçuş displeydən (PFD) və iki çoxfunksiyalı displeydən (MFD) ibarətdir. Cari onillikdə maye kristallik displeylər şüa borularını (ELT) istifadə edən uçuş cihazlarının əvvəlki nəsilini dəyişmişdir. Bu gün EFIS elektron uçuş-informasiya sistemlərinin müasir dünya nümunəsi kimi tanınır. Daxili sistem uçuş və naviqasiya məlumatlarını göstərmək üçün nəzərdə tutulmuşdur. Bu elektron-kompüter vasitəsi bir çox sensorlar sayəsində fəaliyyət göstərir.

== Həmçinin bax ==

ROS (Robot Operating System)- Robot əməliyyat sistemi robotlar üçün proqram yazmaq imkanı verən freymvorkdur. İlk versiyası 2007-ci ildə Stanford Süni İntellekt Laboratoriyasında yaradılmışdır. ROS C++ dilində yazılsada, Python və Lisp dillərini dəstəkləyir. Java və Lua dillərində isə eksperimental kitabxanaları var.

System of a Down (SOAD) — 1992-ci ildə Los-Ancelesdə Serj Tankyan və Daron Malakyan tərəfindən "Soil" adı ilə yaradılmış, 1995-ci ildə isə indikini adını almış ABqrupu.rnativ-rok qrupu. 2006-cı ildə "B. Y. O. B" mahnısı ilə, "Ən yaxşı Hard Rock Performansı" nominasiyasında Qremmi mükafatı qazandı. Eyni ildə dağılan qrup üzvləri, 2010da yenidən bir araya gəldi.

Adobe — Proqram təminatı hazırlayan ABŞ kompaniyası. Mənzil-qərargahı San-Xosedə (Kaliforniyada) yerləşir.

BAE Systems (qısa adı: BAE) aviasiya və müdafiə sənayesində fəaliyyət göstərən bir İngilis şirkətidir. Dünyanın ən böyük şirkətlərindən biridir. Bu İngilis şirkətinin baş ofisi Farnboroughdadır. BAE-nin 20 ölkədə 85.800-dən çox işçisi var. BAE müdafiə sənayesindən başqa, aviasiya və kosmik sənayedə də işləyir. BAE Systems 1999-cu ildə British Aerospace və Marconi Electronic Systemsin birləşməsi ilə ortaya çıxdı və beləliklə müdafiə sənayesindəki dördüncü ən böyük şirkət oldu. 2003-cü ilə qədər bu şirkət Lockheed Martin və Boeingin bir neçə filialını satın almışdır. 2005-ci ildə tank istehsalçısı Alvisi satın almış və quru nəqliyyat vasitələri şöbəsini inkişaf etdirdi. Elə həmin il United Defense şirkətini satın alaraq ABŞ-dakı mövqeyini gücləndirmişdir. BAE-nin illik dövriyyəsi 15 milyard dollardır, bunun 40% -i ABŞ-dən əldə edilir.

Elbit Systems Ltd. (ivr: אלביט מערכות) İsrail mərkəzli bir müdafiə elektronikası şirkətidir. Şirkət 1966-cı ildə yaradılmışdır və aviasiya, quru və dəniz sistemləri, komandanlıq və nəzarət kompüterlər, kəşfiyyat nəzarəti və kəşfiyyat, pilotsuz uçuş aparatları, inkişaf etmiş elektro-optik, elektro-optik kosmik sistemlər, elektron döyüş qrupları, elektron kəşfiyyat sistemləri, kommunikasiya əlaqələri, rabitə sistemləri və radio sahəsində fəaliyyət göstərir. Şirkətin mərkəzi ofisi Hayfada yerləşir.

Global System for Mobile Communications (abr. GSM; azərb. Mobil Rabitə üzrə Qlobal Sistem‎) — Avropa Telekommunikasiya Standartları İnstitutu (ATSİ) tərəfindən mobil telefon və planşetlər kimi mobil cihazlar tərəfindən istifadə edilən ikinci nəsil (2G) rəqəmsal mobil şəbəkələr üçün hazırlanmış protokollar standartı. "GSM" həm də "GSMA"ya məxsus əmtəə nişanıdır. "GSM" həmçinin, "Full Rate" səs kodekinə də aid edilir. Bu, ilk dəfə 1991-ci ilin dekabrında Finlandiyada tətbiq edilmişdir. 2010-cu illərin ortalarında 90%-dən çox bazar payına çatmış, 193-dən çox ölkə və ərazidə fəaliyyət göstərən mobil rabitə üçün qlobal standarta çevrilmişdir. "GSM" sistemləri və xidmətləri "ETSI" tərəfindən idarə olunan bir sıra standartlarda təsvir edilmişdir. 2G şəbəkələri birinci nəsil (1G) analoq mobil şəbəkələri əvəz etmək üçün hazırlanmışdır. "GSM" standartı əvvəlcə tam dupleks səsli telefoniya üçün optimallaşdırılmış rəqəmsal, dövrə keçidli şəbəkəyə aid edilirdi.

Internet Systems Consortium (ing. ISC) — İnternet şəbəkəsinin infrastrukturunun saxlanmasına yardım edən qeyri-kommersiya təşkilatı. ISC açıq mənbəli proqram təminatının (OPEN SOURCE SOFTWARE) işlənib hazırlanması və dəstəklənməsi ilə məşğul olur. ISC 1994-cü ildə Rik Adams (Rick Adams), Karl Malamad (Carl Malamud) və Pol Viksi (Paul Vixie) tərəfindən İnternetin fəaliyyəti üçün proqram təminatının etalon reallaşdırmalarının işlənib hazırlanması və dəstəklənməsi məqsədilə Internet Software Consortium adı ilə yaradılıb. 2004-cü ildə adı dəyişdirilərək Internet Systems Consortium qoyulub. == Ədəbiyyat == İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.

Internet Systems Consortium (ing. ISC) — İnternet şəbəkəsinin infrastrukturunun saxlanmasına yardım edən qeyri-kommersiya təşkilatı. ISC açıq mənbəli proqram təminatının (OPEN SOURCE SOFTWARE) işlənib hazırlanması və dəstəklənməsi ilə məşğul olur. ISC 1994-cü ildə Rik Adams (Rick Adams), Karl Malamad (Carl Malamud) və Pol Viksi (Paul Vixie) tərəfindən İnternetin fəaliyyəti üçün proqram təminatının etalon reallaşdırmalarının işlənib hazırlanması və dəstəklənməsi məqsədilə Internet Software Consortium adı ilə yaradılıb. 2004-cü ildə adı dəyişdirilərək Internet Systems Consortium qoyulub. == Ədəbiyyat == İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.

Soltam Systems (ivr: סולתם מערכות) İsrailin Yokneam şəhərində yerləşən müdafiə sənayesi podratçısıdır. Şirkət 1952-ci ildən bəri inkişaf etmiş artilleriya sistemləri, minaatanlar, sursatlar və periferik avadanlıqlar hazırlayır və istehsal edir. Soltam Systems 60-dan çox ölkədə silahlı və xüsusi təyinatlılara xidmət edir. Şirkətin əsas müştəriləri arasında İsrail Müdafiə Qüvvələri (IDF), Amerika Birləşmiş Ştatları Ordusu və NATO ölkələri var. == Tarix == Soltam, 1950-ci ildə IDF artilleriya istehsalçısı olaraq Shlomo Zabludowicz tərəfindən qurulmuşdur. Şirkət, İsrailin Solel Boneh və mərkəzi Lüksemburqda yerləşən Salgad (Societe Anonyme Luxembourgoise de Gestion et D'Administration) ilə Finlandiya artilleriya və minaatan istehsalçısı Tampellanın törəmə müəssisəsi olaraq şərikli yaradılmışdır. 1998-ci ildə Koor Industries, Soltamı MIKAL Groupa satdı. 2010-cu ilin oktyabrında Soltam Elbit Systemsə satıldı və indi tamamilə onlara məxsusdur.

Systema Naturae (Latınca) İsveçli botanik, zooloq və həkim Carolus Linnaeusun (1707–1778) ən vacib əsərlərindən biridir və Linnaeus Taksonomiyasını təklif edir. Bu gün ikili adlandırma olaraq bilinən bu sistem, həqiqətdə Linnaeusdan 200 il əvvəl Gaspard və Johann Bauhin qardaşları tərəfindən qismən inkişaf etdirilsə də, Linnaeus bu sistemdən kitabında ardıcıl olaraq ilk istifadə edən ilk insandır. Kitabın ilk nəşri 1735-ci ildə edilmişdir. 1758-ci ildə nəşr olunan ən vacib nəşri sayılan kitabın 10-cu nəşrinin tam adı Latın dilində belədir: “Systema naturæ per regna tria naturæ, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locistir”. Bu sözləri Azərbaycan dilinə aşağıdakı şəkildə tərcümə etmək mümkündür: “Siniflər, dəstələr, cinslər və növlərinə görə; xarakterləri, fərqlilikləri, sinonimləri və yerləşmə yerləri ilə birlikdə; təbiətin üç aləmi daxilində təbiətin sistematikası” Bu kitabın 10-cu nəşri (1758) zooloji təsnifatın başlanğıc nöqtəsi hesab olunur. Linnaeus 1766 və 1768 arasında özünün sonuncu daha da inkişaf etdirilmiş 12-ci nəşrini etdirmişdir. Daha da çox inkişaf etdirilmiş və eyni tərzdə yazılmış “Systema Naturae” adlı əsər, Johann Friedrich Gmelin tərəfindən 1788 - 1793 arasında nəşr edilmişdir. Bu son əsər zooloqlar tərəfindən iyirminci əsrin əvvəllərindən bəri eyni seriyanın sonuncu nəşri kimi qəbul edilmişdir. Bundan əlavə, bu əsər rəsmi olaraq Beynəlxalq Zooloji Nomenklatura Komissiyasının 296-cı qanunu (26 oktyabr 1954) ilə Systema Naturae seriyasının 13-cü nəşri olaraq qəbul edilmişdir.

Systema Naturae əsərinin X nəşri, Karl Linnaeus tərəfindən yazılmış, zooloji təsnifatın başlanğıc nöqtəsi olaraq qəbul edilən və 1758–1759-cu illər arasında nəşr olunmuş bir kitabdır. Linnaeus bu kitabda heyvanlar üçün ikili adlandırma metodunu təqdim edir. Linnaeus 1753-cü ildə nəşr etdirdiyi Species Plantarum adlı əsərində bitkilər üçün təsnifat metodunu hazırlamışdır. == Başlanğıc nöqtəsi == Bioloji kataloqların əksəriyyəti 1758-dən əvvəlki təqdim etdikləri taksonlar üçün, Systema Naturaenin əvvəlki nəşrləri də daxil olmaqla, müxtəlif əsərlərdən götürdükləri çox sözlü adlandırmalardan istifadə edirdilər. Heyvanlar aləmi üçün ikili adlandırma metodunu ardıcıl olaraq istifadə edən ilk əsər Systema Naturae əsərinin 10-cu nəşridir. Buna görə də Beynəlxalq Zooloji Nomenklatura Komissiyası 1 yanvar 1758-ci ili zooloji təsnifatın "başlanğıc nöqtəsi" olaraq seçmiş və Systema Naturaenin 10-cu nəşrinə həmin tarixdə nəşr olunmuş kimi istinad edilməsini tövsiyə etmişdir. Qaydalara uyğun olaraq verilsə də, bu tarixə qədər nəşr olunan elmi təsnifat üçün istifadə olunan adlar etibarlı sayılmır. 10-cu nəşrdən daha əvvəl olduğu və prioritet sayılan yeganə əsər Carl Alexander Clerck-in 1757-ci ildə nəşr olunan Svenska Spindlar (İsveç dilində) və ya Aranei Suecici (Latınca) əsəridir və yenə bu əsərə də 1 yanvar 1758-ci ildə çıxmış kimi də istinad edilir.

Sistem (yun. σύστημα, "təşkil edilmiş") — vahidliyə doğru çox sayda bir-biri ilə bağlı obyekt və resursların birliyi. Bu birlik digər birliklərə qarşı da yönəlmiş ola bilir. Sistem mühitin daxilində obyekt və subyektlərin müəyyən zamana və müəyyən məqsədə doğru nisbi müstəqil birliyidir. Sistem — təşkil edilmiş, vahid olan, daxilində fərdilik qorunub saxlanan və bir–biri ilə sıx bağlı olan obyektlər birliyidir. == Həmçinin bax == Sistematika Termodinamika Fəlsəfə == Mənbə == Alexander Backlund (2000). "The definition of system". In: Kybernetes Vol. 29 nr. 4, pp.

Akustik sistem — səs texnikasında bir ümumi gövdədə quraşdırılmış, yaxud ayrı-ayrı bir neçə gövdədə yerləşdirilmiş bir və ya bir neçə səsucaldandan ibarət səs şüalandırıcısı. Akustik sistemin konstruktiv tərtibatı səsucaldanın mütəhərrik sistemi ilə ətraf mühitin parametrlərinin akustik uzlaşdırılmasını təmin etməlidir. Akustik sistemin əsas göstəriciləri nominal güc, səs tezlikləri diapazonu və tam elektrik müqavimətidir. Nominal güc səsləndirmənin (səscanlandırmanın) ucalıq həddini göstərir (2 Vt-dan 100 Vt- adək). Səsləndirmə zamanı akustik sistemdəki qeyri-xətti və tezlik təhrifləri sistemin qoşulduğu səs siqnalları gücləndiricisi vasitəsilə qismən (passiv akustik sistem), sistemin tərkibində qurulmuş gücləndirici vasitəsilə isə demək olar ki, tam (aktiv akustik sistem) kompensə edilir. Nominal gücü 6Vt-dan çox olan akustik sistemlərdə səsləndirmə keyfiyyətini yüksəltmək üçün tezlik diapazonu akustik süzgəclər vasitəsilə 2–4 zolağa (ayrı-ayrı səsucaldanlarla canlandırılır) ayrılır. Bəzi akustik sistemin tərkibində səsləndirmə səviyyəsini orta (500–5000 Hs) və yüksək (5–20 kHs) səs tezlikləri diapazonunda tənzimləyən qurğu (tənzimləyici) olur. Akustik sistemin konstruksiya xüsusiyyətləri və texniki xarakteristikaları, əsasən, onların istifadə sahəsi və tətbiq şəraiti ilə müəyyən olunur. Konsert zallarında, kinoteatrlarda və s. yerlərdə səsi 140 dB-ə qədər (səsin qavranmasının eşitmə üçün zərərli olan həddədək) ucalıq diapazonunda keyfiyyətli canlandıra bilən akustik sistemdən istifadə edilir.

Açıq sistemlər — ətraf mühitlə daimi əlaqə ilə xarakterizə olunur. Bu cür sistem özü özünü təmin edən deyil (əslində bu cür sistemlərin mövcudluğu mümkün deyil) və kənardan da-xil olan enerji, material və informasiyadan asılıdır. Bununla belə, açıq sistem ətraf mühitdə baş verən dəyişikliklərə uy-ğunlaşa bilər və bunu öz fəaliyyətini davam etdirmək üçün etməlidir. Açıq sistemlər istifadəçinin dünyagörüşünə görə dəyişilir. Birlikdə işlənəbilərlik və daşınabilərlik xüsusiyyətləri olan və ya müəllif hüquqlarından asılı olan müstəqil sistemlər mənasını verir. Sistemlərin iki tipi mövcuddur: qapalı və açıq sistemlər. Qapalı sistem sərt, müəyyən edilmiş sərhədlərə malikdir və onun fəaliyyəti ətraf mühitdən nisbətən asılı deyil. Qapalı sistemin tipik misalı saatdır. Termini əsasən, xüsusilə o vaxt istifadə daha bazarda yer edinmiş mainframe'lerinde və minicomputers fərqli olaraq, Unix əsasında sistemi təsvir etmək üçün, erkən 1980-ci illərdə təbliğ edilmişdir. Older mövcud sistemi fərqli olaraq, Unix sistemlərinin, yeni nəsil standart proqramlaşdırma interfeys və periferik qarşılıqlı nümayiş; avadanlıq və proqram təminatı üçüncü tərəf inkişafı təşviq edilmiş, belə Amdahl və Hitachi kimi şirkətlər məhkəmə gedən gördüm ki, vaxt norması, bir əhəmiyyətli gediş sistemləri və IBM mainframe'lerinde uyğun olduğunu periferikler satmaq hüququ.

Tək partiyalı rejim — dövlət idarəsi ilə qaynayıb-qarışmış olan bir siyasi partiyanın tək başına qanunvericilik orqanı və hökuməti formalaşdırdığı rejimlərə verilən addır. Ölkədə digər siyasi partiyaların yaradılmasına icazə verildiyi, ancaq dövlətin tək partiya sistemi ilə idarə edildiyi de-fakto vəziyyətlərə tək partiyalı idarəetmə deyilir. == Anlayış == Partiya-dövlət inteqrasiyasına əsaslanan təkpartiyalı rejim müasir diktaturalara xas olan idarəetmə formasıdır. Keçmiş diktatorlar tez-tez rəqiblərini susdurmaq və cəmiyyəti siyasətdən kənarlaşdırmaqla kifayətlənirdilər. 20-ci əsrin populist diktatorları isə, əksinə, hakimiyyətin "xalqdan güc alması" mifini qorumağa çalışmış, referendum və digər səsvermə üsulları ilə xalqın səsini qazanmağa çalışmış və siyasi xəbərdarlıq və təbliğat funksiyalarını ən kiçik sosial birliyə qədər təşkil etməyi hədəfləmişdilər. Cəmiyyəti stimullaşdırmaq və istiqamətləndirmək vəzifəsini öz üzərinə götürən Partiya fövqəladə əhəmiyyət kəsb etmişdir və bəzən hətta dövlətin əsas institutlarından (ordu, polis və bürokratiya) üstün tutulmuşdur. Tək partiyalı sistemlər öz daxillərində hüquqi statuslarına görə üç yerə bölünürlər. Real (Vahid) Tək Partiya Sistemləri: Yalnız bir partiya qanuni və de-fakto siyasi həyatda üstünlük təşkil edir. Bu partiyadan başqa partiyaların qurulmasına heç vaxt icazə verilmir. Digər partiyalar qadağandır və əgər yaradılarsa qanunsuz hesab olunur.

Dairəvi sistem — idman yarışlarında mübarizə sistemi. Bu sistemlə keçirilən yarışlarda hər bir iştirakçı, bir-bir turnirin digər iştirakçıları ilə qarşılaşır. İdmanın populyar növləri (futbol, voleybol, basketbol), xüsusilə, mülli çempionatlar, dünya, yaxud kontintent çempionatlarının seçmə mərhələləri bu sistemlə keçirilir.

Ekstrapiramid sistem ( və ya ekstrapiramidal sistem ) - piramiddən kənar sistem olub , hərəki funksiyaların icrasında mühüm rol oynayır. Bu sistemin əsasında bazal qanqlionlar durur. Bazal qanglionların hərəki , kognitiv və davranış funksiyaları var.

Dünyanın geosentrik sistemi — dünyanın quruluşu haqqında ilk təlimlərdən biri. Bu təlimə görə Yer dünyanın mərkəzində tərpənməz durur və bütün göy cisimləri onun ətrafında fırlanır. Bu sistemi Ptolomey "Almagest" əsərində müntəzəm şərh etmişdir. Təlim XVI əsrə qədər hökm sürmüşdür. Dinin müqavimətinə baxmayaraq, bu təlimi dünyanın heliosentrik sistemi təlim ilə əvəz olunmuşdur.

Heliosentrik sistem — Yer və başqa planetlərin öz oxu ətrafında fırlanması və həmçinin Günəş ətrafında orbit üzrə hərəkət etməsi təlimidir. Təbiət elmlərinin inkişafında geniş rol oynamışdır. O dünyanın geosentrik sistemi təlimini ləğv etmişdir. Banisi polyak alimi Nikolay Kopernikdir. O, "Göy sferalarının fırlanması" (1543) əsərində Yerin hərəkətini riyazi əsaslandırmış, Yer və digər beş planetin (XVI əsrdə 6 planet məlum idi) Günəş ətrafında eyni zamanda dolandığını sübut etmişdir. Kopernik planetlərin yerləşmə ardıcıllığını təyin etmiş, Günəşdən nisbi məsafələri təxmini hesablamışdır. Təlimi Cordano Bruno və Qalileo Qaliley inkişaf etdirmişlər.

Hüquqi sistem — hüquq sisteminin (o cümlədən qanunvericilik sisteminin), hüquq mədəniyyətinin və hüquq-mühafizə orqanlarının ümumi əlaqəsi. Hüquq sistemini yalnız bir hissəsi olan hüququn sistemi ilə qarışdırmaq olmaz. Çox vaxt hüquq sistemi anlayışı müxtəlif dövlətlərin və xalqların hüququndakı tarixi, hüquqi və etno-mədəni fərqləri xarakterizə etmək üçün istifadə olunur. == Hüquq sistemini başa düşmək problemi == "Hüquq sistemi" kateqoriyasının elmi dövriyyəyə daxil edilməsi bir çox mübahisələrə səbəb oldu, hətta S.S.Alekseyev aydınlığı tam qorumaq üçün hüquqi reallığın bütün normativ və sub-normativ elementlərini əhatə etməyin hansı konsepsiyanın mümkün olması ilə maraqlandı. obyektiv qanunu ifadə edən elmi kateqoriyanın “qarışıqlığı pozulmaz” və belə nəticəyə gəldi ki, hüquq sistemi anlayışı onun rolunu oynaya bilər. Bununla belə, əks fikir də mövcuddur: bəzi tədqiqatçılar hesab edirlər ki, “hüquq sistemi” anlayışı elmi statusa malik olmadığından, şərti və qeyri-müəyyən olduğundan, hüquq nəzəriyyəsinin kateqorik aparatına daxil edilməməlidir. Məsələn, V.S.Nersesyantsın nöqteyi-nəzərindən, “hüquq sisteminin bütün hüququ (bütün hüquq hadisələri və kateqoriyalarını) əhatə edən bir növ yeni hüquq anlayışı kimi şərhi mahiyyətcə ümumi hüquq anlayışının bəzi kifayət qədər şərti ( və təsadüfi) "hüquq sistemi" ifadəsini işlədir və daha sonra əlavə edir ki, hüquq sistemi bütün hüquqi hadisələrin və anlayışların məcmusu kimi başa düşülməyə başladı, yəni əslində marksizmdə yuxarıda ucalan "hüquqi üst quruluş" adlanan hər şey “hüquqi əsasdır”. Geniş mənada hüquq sistemi cəmiyyətin hüquqi təşkilatıdır, “məmur (ictimai) hakimiyyətin ictimai münasibətlərə tənzimləyici, təşkiledici və sabitləşdirici təsir göstərdiyi daxili ardıcıl və bir-biri ilə əlaqəli sosial homogen hüquqi vasitələrin (hadisələrin) məcmusudur. davranış." Bu tərif J.Karbonyenin rəyi ilə sıx uyğunlaşır, ona görə hüquq sistemi “eyni zamanda eyni məkanda cəmiyyətdə mövcud olan müxtəlif hüquqi hadisələrin anbarı, mərkəzidir”. Dar mənada hüquq sistemi obyektiv hüquqa endirilərək “daxili razılaşma əsasında hissələrə (hüquq institutları və hüquq sahələrinə) bölünən hüquqi aktların və milli hüquq normalarının vahid vəhdəti kimi qəbul edilir.

Sistem administratoru (System administrator, администратор системы) - çoxistifadəçi hesablama sisteminin, rabitə sisteminin, yaxud onların hər ikisinin idarə olunması və istifadəsinə cavabdeh olan şəxs. Sistem inzibatçısı istifadəçilərə kimlik nömrələri (identifikatorlar) və parollar vermək, onların əlçatanlıq səviyyələrini qurmaq və yaddaş həcmini bölüşdürmək kimi səlahiyyətləri yerinə yetirir, eləcə də başqa məsələlərə, məsələn, sistemə icazəsiz qoşulmaların və virusların düşməsinin qarşısını almağa məsuliyyət daşıyır. İnformasiya sisteminin inzibatçısı ilə sistem inzibatçısı arasında fərq ondan ibarətdir ki, ikincisi şirkətlərə məxsus böyük sistemlərlə işləyir, birincisi isə, adətən, hətta bir ev çərçivəsində kiçik sistemi idarə edir. == Ədəbiyyat == İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 833s.

Sistem biologiyası — biologiya ilə kompleks sistem nəzəriyyəsinin qovuşduğu yerdə yaradılan, canlı sistemlərdəki mürəkkəb qarşılıqlı təsirlərin öyrənilməsinə yönəlmiş bir fənlərarası elmi istiqamət. Bu termin ilk dəfə 1993-cü ildə W. Zieglgänsberger və TR Tölle tərəfindən hazırlanmış bir məqalədə istifadə edilmişdir . "Sistem biologiyası" termini 2000-ci ildən sonra geniş yayılmışdır. Keçən əsrlərdə biologiya üçün ənənəvi olan reduksionizm əvəzinə XXI əsrin biologiyasında nəticələrin şərhinə yeni bir yanaşma formalaşdırır və belə bir yeni yanaşma hal-hazırda holizm və inteqralizm (ing. integrationism) terminləri ilə ifadə olunur. Sistem biologiyasında əsas diqqət ortaya çıxan xüsusiyyətlərə, yəni bioloji sistemlərin yalnız tərkib hissələrinin xüsusiyyətləri ilə izah edilə bilməyən xüsusiyyətlərinə verilir. Sistem səviyyəsində (ing. insight) biologiyanı anlamaq həm fərdi hüceyrənin, həm də bütövlükdə orqanizmin quruluşunu, dinamikasını və funksiyalarını daha yaxşı başa düşməyə imkan verir, hüceyrənin və ya orqanizmin hissələri ayrı-ayrılıqda nəzərdən keçirildikdən daha çox. Sistem biologiyası riyazi biologiya ilə yaxından əlaqəlidir. == Mənaları == Sistem biologiyası aşağıdakı kimi başa düşülə bilər: Bioloji sistemlərin tərkib hissələri arasındakı qarşılıqlı əlaqələrin öyrənilməsinə və bu qarşılıqlı təsirlər nəticəsində funksiyaların meydana gəlməsi mexanizmlərinin və sistem xüsusiyyətlərinin araşdırılmasına yönəlmiş bir tədqiqat sahəsi (məsələn, metabolik sistemlərdə metabolitlər və fermentlərin qarşılıqlı təsiri).

Şüştər Tarixi Su Sistemi (Farsca: سازههای آبی شوشتر) — kompleks bir suvarma sisteminə sahib Sasani dövründən qalma ada şəhəridir. İranın Xuzistan əyalətindədir. 2009-cu ildə UNESCO tərəfindən Dünya Mirası elan edilmiş və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının siyahısında İranın 10-cu mirası olmuşdur. Eramızın 3-cü əsrində Sasanilərin rəhbərliyi altında bir Roma işçi qüvvəsi tərəfindən inşa edilmiş, ən şərqdə yerləşən Roma körpüsü və Roma bəndiydi və İranda bənd və körpünü birləşdirən ilk tikilidir. Tikili UNESCO tərəfindən "yaradıcı dahi şəxsiyyətin şah əsəri" kimi təsvir edilmişdir.