Поиск по словарям.

Bir qadının həyatından iyirmi dörd saat — Avstriya yazıçısı Stefan Sveyq 1927-ci ildə yazdığı romandır. 1931, 1944, 1952, 1968 və 2002-ci illərdə ekranlaşdırılıb. == Haqqında == "O, bir qadını bir gün ərzində izləyir, lakin o gün eyni zamanda onun həyatının ən parlaq və ən gözəl günüdür. O, bir axşam Monte-Karloda uğursuz polyak diplomatın az qala intihara səbəb olacaq ehtiyatsız qumar oyunu ilə heyran olan ingilis dul qadındır.

Peykər xan İyirmi Dörd — XVI əsrin sonları XVII əsrin əvvəllərində Səfəvi imperiyası üçün xidmət etmiş Qızılbaş tayfa başçısı. Fəaliyyətinin əsas hissəsi Cənubi Qafqazla bağlıdır. O, bu zaman Bərdənin və Kaxetiyanın hakimi vəzifəsində xidmət etmişdir. Sonuncu vəzifəsindən Şah Abbas dövründə 1625-ci ildə Gürcü üsyanı ilə getmişdir. == Canişinliyi == Gələcəkdə xan olacaq Peykər xan İyirmi Dörd tayfasının başçısı kimi Qarabağda hakimiyyət uğrunda Qacar tayfası ilə rəqabətdə idilər. Şah II İsmayılın əmri ilə Peykər xan bəylərbəyi təyin olunması üçün öz qohumu və Qarabağ bəylərbəyisi olan Yusif xan Şahverdi Ziyadoğlunu, onun anasını, qardaşlarını qətlə yetirdi. Lakin II Şah İsmayıl vəzifəni rəqib Qacar tayfası mənsubuna verdi. Peykər xan 1608-ci ildə Şah Abbas tərəfindən Bərdənin hakimi təyin edildi. 1620-ci ildə vəzifəsi daha da yüksəldi və şahın tam hakimiyyəti altına almaq istədiyi Kaxetiyanın hakimi təyin edildi. Bundan sonra şahın əmri ilə o, gürcü kraliyyət ailəsindən olan Fatma Sultan Bəgüm ilə evləndi.

Skripka üçün iyirminci sonata C Major- da ( K. 303 / 293c) Volfqanq Amadey Motsartın 1778-ci ilin mart ayında Almaniyanın Mannheim şəhərində bəstələmişdir və həmin il Motsartın Mariya Yelizabetə həsr olunmuş Opus 1 kolleksiyasının bir hissəsi olaraq nəşr edilmişdir. Əsər iki hərəkətdən ibarətdir: Adagio - Allegro Molto - Adagio Tempo di Menetto == İstinadlar == Zaslaw, Neal; Cowdery, William (1990). Tamamilə Motsart: Wolfgang Amadeus Motsartın Musiqi əsərlərinə bələdçi . New York: WW Norton .

İyirmi / Yirmi — say sistemində Sayaqlardan biridir. On doqquzdan sonra, iyirmi birdən Qabaq gəlir. == Riyaziyyatda == === Əsas hesablamalarda === === Say sistemində === İyirmi / Yirmi Sayaqi — mürəkkəb ədəd olmaqla yanaşı həm də cüt ədəddir. Belə ki, 1, 2, 4, 5, 10 və 20 ədədlərinə qalıqsız bölünür. == Elmdə == == Dində == === Qurani-Kərimdə === Ya Peyğəmbər! Möminləri döyüşə həvəsləndir (təşviq et). İçərinizdə iyirmi səbirli kişi olsa, iki yüz kafirə, yüz səbirli kişi olsa, min kafirə qalib gələr. Çünki onlar (həqiqətən, Allahın möminlərə olan köməyini) anlamayan bir tayfadır!

== Məzmun == Film müharibə illərində və 20 il keçəndən sonra Leytenant Şmidt adına Bakı Maşınqayırma Zavodu uşaq bağçasının qruplarından birinin tarixçəsi haqqında bəhs edir.

İyirmi min lye su altında (fr. Vingt mille lieues sous les mers) – Fransız yazıçı Jül Vernin 1870-ci ildə tamamladığı macəra romanı. Roman ilk dəfə Alfons de Neuville və Eduard Riou tərəfindən nəşr edilmişdir. Əsərdə hadisələr Kapitan Nemo onun sualtı gəmisi Nautilus və alim Piyer Aronaksın ətrafında cərəyan edir. == Məzmunu == Əsər yazıldığı dövrdə müasir sualtı gəmilər mövcud deyildi. Əsərin başlanğıc mövzusu narval adlı əcinə haqqındadır. Narval müxtəlif ölkələrə aid olan gəmilər tərəfindən qeydə alınmışdır. Əcinənin gəmilərə hücum etməsindən sonra, Amerika hökuməti Narvalın tutulması üçün işçi qrupu hazırlamışdır. İşçi qrupuna alimlər, dənizçilər və hərbçilər qoşulur. Pyer Aronaks məşhur alim kimi işçi qrupuna dəvət olunur.

İyirmi səkkiz — say sistemində ədədlərdən biridir. İyirmi yeddidən sonra, İyirmi doqquzdən əvvəl gəlir. == Riyaziyyatda == === Əsas hesablamalarda === === Say sistemində === İyirmi səkkiz ədədi — mürəkkəb ədəd olmaqla yanaşı həm də cüt ədəddir.

İyirmi səkkiz panfilovçu (rus. Двадцать восемь панфиловцев) — Andrey Şalyopa və Kim Drujininin çəkdiyi 1941-ci ildə Moskvanın müdafiəsi zamanı sovet əsgərlərinin əfsanəvi şücaətindən bəhs edən rus bədii filmi. Filmdə Dubosekovo qovşağında müdafiəni həyata keçirən və 1941-ci il noyabrın 16-da Moskvaya gedən alman tanklarının hücumlarını dəf edən general İ.V.Panfilovun komandanlığı altında 316-cı atıcı diviziyasının əsgərlərinin fəaliyyəti göstərilir. Başlanğıcda film üçün vəsait toplanması kraudfandinq köməyi ilə həyata keçirilib və sonda toplanan məbləğ 34.746.062 rubl təşkil edib. Daha sonra Rusiya Federasiyasının Mədəniyyət Nazirliyi və Qazaxıstan Mədəniyyət Nazirliyi maliyyələşdirməyə qoşulub. Film istehsalının müxtəlif mərhələlərində maliyyə, təşkilati və texniki dəstək Gaijin Entertainment tərəfindən təmin edilib. Filmin premyerası 16 noyabr 2016-cı ildə Volokolamskda baş tutdu, geniş həcmli prokatı noyabrın 24-də başladı. 8 may 2020-ci ildə komanda filmin tam versiyasını ictimaiyyətə təqdim etdi. Filmin vəsaitinin toplanması, istehsalı və yayımı onun tarixi dəqiqliyi ilə bağlı bloqqosferdə və mediada qızğın müzakirələrlə müşayiət olundu. Film sənət tarixçiləri və peşəkarlar tərəfindən qarışıq rəyləri alsa da, tamaşaçılar tərəfindən müsbət qarşılandı, MDB-də 385 milyon rubl topladı və VTSİOM-un sorğusunun nəticələrinə görə Rusiyada ilin ən yaxşı filmi oldu.

İyirmi səkkizinci simfoniya Volfqanq Amadey Motsartın "Zalsburq simfoniyaları"nın sonuncusudur. Bu simfoniyanın yazılma tarixi dəqiq müəyyənləşdirilməmişdir. Ehtimal olunur ki simfoniya noyabr 1774 və ya 1773-cü illərdə bəstələnmişdir. == Quruluşu == Simfoniya 4 hissədən ibarətdir. Allegro spiritoso, 3/4 Andante, 2/4 Menuetto və Trío, 3/4 Presto, 2/2 === Birinci hissə: Allegro spiritoso === === İkinci hissə: Andante === === Üçüncü hissə: Menuetto. ===

İyirmi yeddi — say sistemində ədədlərdən biri. İyirmi altıdan sonra, İyirmi səkkizdən əvvəl gəlir. == Riyaziyyatda == === Əsas hesablamalarda === === Say sistemində === İyirmi yeddi ədədi — mürəkkəb ədəd olmaqla yanaşı həm də tək ədəddir.

İyirmi yeddinci simfoniya Volfqanq Amadey Motsart tərəfindən 1773-cü ilin aprel ayında yazılmışdır. Bu, Zalsburqda 1773-cü il və 1774-cü il arasında arasında Motsartın yazdığı doqquz simfoniyadan ikincisidir. O zaman Motsartın 17 yaşı var idi. == Quruluşu == Simfoniya üç hissədən ibarətdir, "şərti olaraq forma və musiqi dili" olan bir konsert simfoniyasıdır. Allegro, 3/4. Andantino grazioso, 2/4. Presto, 3/8. Avstriya musiqişünası, bəstəkarı və dirijoru Paumqartner Bernxardın fikrincə, simfoniyanın üstünlük dərəcəsi incə bir xarakter daşıyır, onun sonluğu oynaq xarakterli bir lirik opera üçün bir uvertüra ilə müqayisə edilə bilər.

İyirmi üç — say sistemində ədədlərdən biridir. İyirmi ikidən sonra, İyirmi dörddən əvvəl gəlir. == Riyaziyyatda == === Əsas hesablamalarda === === Say sistemində === İyirmi üç ədədi — sadə ədəd olmaqla yanaşı həm də tək ədəddir.

İyirmi üçüncü simfoniya Volfqanq Amadey Motsart tərəfindən 1773-cü ildə yazılmışdır. O zaman müəllif on yeddi yaşında idi. Bu əsər İtalyan simfoniya tipinə (uvertüra növü) uyğundur. == Tarixi == Bu əsər Motsart tərəfindən 1773-cü ilin mart ayından 1774-cü ilədək olan dövrdə Zalsburqda yazılmış doqquz simfoniyadan biridir. Simfoniyanın əlyazması Vyanada şəxsi kolleksiyada saxlanılır. Bu simfoniya Volfqanq Amadey Motsartın vəfatından sonra Hamburqda Avqust Kranz tərəfindən nəşr olunmuşdu. Musiqişünas Volkerin tədqiqatlarına əsasən (2005) bu simfoniyada Mannheim məktəbinin təsiri aydın şəkildə özünü göstərir. "Motsartın Mannheim üslubunun xarakterik üsusiyyətləri; məsələn, dar, şıltaq forte-fortepiano dəyişiklikləri və ya "Presto assai"nin birinci və ikinci skripkaları arasındakı dialoq hissələri kimi alətlərin işlənməsinin təfərrüatları qeyd edilə bilər". == Quruluşu == Simfoniya üç hissədən ibarətdir.

== Məzmun == Film müharibə illərində və 20 il keçəndən sonra Leytenant Şmidt adına Bakı Maşınqayırma Zavodu uşaq bağçasının qruplarından birinin tarixçəsi haqqında bəhs edir.

== Məzmun == Film 1918-ci ildə Bakıda baş verən dramatik hadisələrdən, Bakı kommunasının süqutundan bəhs edir. == Festivallar və mükafatlar == 1)1967-ci ildə Tbilisidə Zaqafqaziya və Ukrayna respublikalarının I Zona Kinofestivalı Film Gürcüstan Kinematoqrafçılar İttifaqının Diplom və Prizinə layiq görülmüşdür. 2)1968-ci ildə Leninqradda III Ümumittifaq Kinofestivalı Kinolent Ən Yaxşı Tarixi-İnqilabi Filmə görə II Mükafat almışdır. == Film haqqında == Film Böyük Oktyabr Sosialist İnqilabının 50 illiyinə həsr edilmişdir. Prokata çıxdığı zaman filmə 19,7 milyon tamaşaçı baxmışdı. Filmdə yazıçı İsa Hüseynovun ssenarisi əsasında ilk işidir. == Filmin heyəti == === Film üzərində işləyənlər === Ssenari müəllifi: İsa Hüseynov, Əjdər İbrahimov, Mark Maksimov Quruluşçu rejissor: Əjdər İbrahimov Rejissor: N.Orlov Quruluşçu operator: Konstantin Petriçenko Quruluşçu rəssam: Yevgeni Svidetelev Bəstəkar: Arif Məlikov Səs operatoru: Olqa Burkova Mahnıların mətni: Əli Məsum (Azərbaycan versiyası), Onegin Hacıqasımov (Rus versiyası) Dirijor: Q.Duqaşev Geyim rəssamı: N.Vişnya Qrim rəssamı: N.Tixomirova Montaj edən: R.Dimitrato Rejissor assistenti: Q.Amanov, S.Buşkova, M.Soyunxanov Operator: S.Şemaxov Operator assistenti: B.Koçerov, D.Smidoviç Quraşdırılmış səhnələrin operatoru: S.Xijnyak Quraşdırılmış səhnələrin rəssamı: V.Kislıx, R.Artyomova Redaktor: V.Kreps Hərbi məsləhətçi: A.Abbasov (general-mayor) Filmin direktoru: A.Mironov Mahnı ifa edən: Gülağa Məmmədov, Şövkət Ələkbərova, Mirzə Babayev === Rollarda === Məlik Dadaşov (M. Dadaşov kimi) — Əzizbəyov Vladimir Samoylov (V. Samoylov kimi) — Şaumyan Tengiz Arçvadze (T. Arçvadze kimi) — Caparidze Gennadi Boytsov (Q. Boytsov kimi) — Fioletov Semyon Sokolovski (S. Sokolovski kimi) — Petrov Quj Manukyan (Q. Manukyan kimi) - Korqanov Valerian Vinoqradov (V. Vinoqradov kimi) — Poluxin Yonas Yuraşas (İ. Yuraşas kimi) — Berq Nikita Jalnin (N. Jalnin kimi) — Solntsev Eldəniz Zeynalov (E. Zeynalov kimi) — Vəzirov İvan Kosıx (İ. Kosıx kimi) — Zevin Eduard İzotov (E. İzotov kimi) — Malıgin Vladimir Pisek (V. Pisek kimi) — Basin Lorents Aruşanyan (L. Aruşanyan kimi) - Osepyan Yuri Martınov (Y. Martınov kimi) — Qabışev Ç. Əliyev — Əmirov Leonid Yevtifyev (L. Yeftifyev kimi) — Solomon Boqdanov Vladimir Ferapontov (Vladimir Ferapontov kimi) — Anatoli Boqdanov Xaçik Nazaretyan (X. Nazaretyan kimi) - Boryanov Ayrat Arslanov (A. Arslanov kimi) — Metaksa Viktor Murqanov (V. Murqanov kimi) — Mişne Aşot Nersesyan (N. Nersesyan kimi) - Suren S. Dadaşov — Nikolaişvili Nerses Setxanyan (N. Setxanyan kimi) - Əmiryan V.Vışkovski — Konstandyan Ruslan Axmetov (R. Əhmədov kimi) - Əşrəf Rza Əfqanlı — Süleyman Pyotr Lyubeşkin (P. Lyubeşkin kimi) - Pavel İsmayıl Osmanlı — Şahbazov Adil İsgəndərov — Xaçaturov Nikolay Volkov (N. Volkov kimi) - General Denstervil Nikolay Kryukov — ingilis konsulu Nikolay Brillinq (N. Brillinq kimi) - Kapitan Cons Nataliya Klimova (N. Klimova kimi) - Ceyn Nikolay Mixaylov (N. Mixaylov kimi) - Soçkovski Müxlis Cənizadə (M. Cənizadə kimi) — qoçu Frunzik Mkrtçyan (F. Mkrtçyan kimi) - mauzerçi erməni Vladimir Kandelaki (V. Kandelaki kimi) - Alaniya Artavazd Paşayan (A. Paşayan kimi) - zabit Pyotr Sobolevski (P. Sobolevski kimi) - "skelet adam" Q.İvanov Boris Bibikov (B. Bibikov kimi) — rus generalı Barasbi Mulayev (B. Mulayev kimi) - Şahbazovun bacısı oğlu Vladimir Anisko (V. Anisko kimi) - Semyonov Yefim Kopelyan (Y. Kopelyan kimi) - General Biçeraxov Nazim İbrahimov - Şaumyanın oğlu Alik Hüseynov - Şaumyanın oğlu Fateh Fətullayev (F. Fətullayev kimi) — yerli sakin;həkim Kulluk Xocayev (K. Xocayev kimi) - Muradov Q.Həsənov Nikolay Barmin (N. Barmin kimi) - Funtikov Dadaş Kazımov (D. Kazımov kimi) — əzadar;Mustafa;daşnak;yükdaşıyan Bahadur Əliyev (B. Əliyev kimi) — Əzizbəyovun köməkçisi A.Babayev Osman Həqqi (O. Həqqi kimi) — türk zabit Artık Callıyev (A. Callıyev kimi) - türkmən zabit Mirzə Babayev (M. Babayev kimi) — türk zabit Y.Əliyev Semyon Bardin (S. Bardin kimi) Əhməd Əhmədov (A. Əhmədov kimi)— qoçu Əhməd Georgi Rıbakov (A. Rıbakov kimi) - ingilis zabiti Qriqori Mixaylov (Q. Mixaylov kimi) - Nikolayev K.Kelcayev Məmməd Sadıqov (M. Sadıqov kimi) — Ruhani M.Mədətov - məsciddəki əzadar Tamara Kokova — Caparidzenin arvadı Nina Qolovina - Fioletovun arvadı Qulu Əsgərov (Q. Əsgərov kimi) - yaralı matros Fazil Salayev (F. Salayev kimi) — hindli L.Qalustov Vrej Akopyan (V. Akopyan kimi) - Koqanov Əli Xəlilov — özünü döyən bəy (titrlərdə yoxdur) Əjdər İbrahimov — Əhməd;türk zabiti (titrlərdə yoxdur) Ələkbər Hüseynzadə — qoca qayınata (titrlərdə yoxdur) Əfrasiyab Məmmədov — yerli sakin qoçu (titrlərdə yoxdur) Nikolay Sibeykin - iclas iştirakçısı (titrlərdə yoxdur) Aman Odayev - türkmən zabit (titrlərdə yoxdur) Pyotr Repnin - iclas iştirakçısı (titrlərdə yoxdur) Qulnara Qvardeyeva - rəqqasə (titrlərdə yoxdur) Yusif Yulduz - Çopur (titrlərdə yoxdur) Məcid Abdullayev - qoçu (titrlərdə yoxdur) İsmayıl İsayev - əzadar (titrlərdə yoxdur) Mustafa Süleymanov - Şahbazovun işçisi (titrlərdə yoxdur) İbrahim Azəri - yerli sakin (titrlərdə yoxdur) Hacıməmməd Qafqazlı - bəy (titrlərdə yoxdur) Bikəxanım Rzazadə - çadralı qadın (titrlərdə yoxdur) Nadejda Çeredniçenko (titrlərdə yoxdur) Georgi Şapovalov (titrlərdə yoxdur) === Filmi səsləndirənlər === Əzizağa Qasımov — kadrarxası mətn;Kun (titrlərdə yoxdur) Əli Zeynalov — Şaumyan (Vladimir Samoylov) (titrlərdə yoxdur) Həsən Əbluc — Fioletov (Gennadi Boytsov) (titrlərdə yoxdur) Bahadur Əliyev — Süleyman (Rza Əfqanlı) (titrlərdə yoxdur) Ağahüseyn Cavadov — rus generalı (Boris Bibikov)(titrlərdə yoxdur) Həsənağa Turabov — Caparidze (Tengiz Arçvadze) (titrlərdə yoxdur) Ağasadıq Gəraybəyli — General Denstervil (NikolayVolkov)(titrlərdə yoxdur) Sadıq Hüseynov — ingilis konsul zabit (Nikolay Kryukov)(titrlərdə yoxdur) Yusif Vəliyev — Biçeraxov (Yefim Kopelyan) (titrlərdə yoxdur) Elxan Ağahüseynoğlu — yerli erməni matros (titrlərdə yoxdur) Məmmədsadıq Nuriyev - Suren (Aşot Nersesyan)(titrlərdə yoxdur) Məmmədrza Şeyxzamanov — Xaçaturov (Adil İsgəndərov) (titrlərdə yoxdur) Şahmar Ələkbərov — Korqanov (Quj Manukyan)(titrlərdə yoxdur) Kamil Qubuşov — Soçkovski (Nikolay Mixaylov)(titrlərdə yoxdur) Rafiq Əzimov — Semyonov (Vladimir Anisko)(titrlərdə yoxdur) Süleyman Ələsgərov - Petrov (Semyon Sokolovski)(titrlərdə yoxdur) Əfrasiyab Məmmədov - Alaniya (Vladimir Kandelaki)(titrlərdə yoxdur) Həsən Məmmədov (aktyor) - Funtikov (Nikolay Barmin)(titrlərdə yoxdur) Hamlet Xanızadə - Solntsev (Nikita Jalnin)(titrlərdə yoxdur) Abbas Rzayev - qoca erməni (titrlərdə yoxdur) Məmməd Sadıqov - ruhani (titrlərdə yoxdur) Dadaş Kazımov - tacir (titrlərdə yoxdur) == Seçilmiş sitatlar == Həbsxana müdiri: Mən bu həbsxananın böyüyüyəm! Məşədi Əzizbəyov: Mənsə elə bildim, sən Allahın bacısı oğlusan! == İstinadlar == == Mənbə == Азербайджанской ССР кинематография. Кино: Энциклопедический словарь / Гл.

İyirmidörd mahalı — Qarabağ xanlığının 25 mahalından biri == Mahal haqqında qısa bilgi == Sahəsi — Əhalisi — İyirmidördlər Yaranması — 1747-ci il Mərkəzi — Bayəhmədli kəndi Sərhədləri — qərbdən Şirvan xanlığı, şimaldan Gülüstan mahalı, şərqdən Cavanşir mahalı, Otuziki mahalı, cənubdan II Kəbirli mahalı. == Mahalın tarixi == Qədim-qayım Qarabağın ünlü mahallarından biri də İyirmidörddür. Adını türk tayfa birliyi İyirmidörddən alıb. Bu tayfa birliyi əski çağlarda Qarabağın çеşidli yеrlərində yaşayırdı. 1593-cü ilə bağlı bir Osmanlı qaynağında tayfanın adı çəkilir və qolları açıqlanır. Həmin qaynaqda İyirmidördün yеrləşdiyi yörələr. 1.Alışarlı oymağı—Sir nahiyəsində, Sümə kəndində 2.Alpavut oymağı—Yavlaq Qaramanlı nahiyəsində, Alpavut oymağı—Sir nahiyəsində, Əliabad nəhrində 3.Bəxşayişli oymağı—Şütur nahiyəsində, Bəxşayişli oymağı—Şütur nahiyəsində, Nemətabad nəhrində 4.Bəxtiyarlı oymağı—Qaraağac qəzasında, Bəxtiyarlı oymağı—Qaraağac qəzasında, Tüllü oymağı ilə birlikdə 5.Dərəbəyli oymağı-Yavlaq Qaramanlı nahiyəsində, Dərəbəyli oymağı—Qaraağac qəzasında 6.Dədəxəlilli oymağı—Bərdə qəzasında 7.Dördlər oymağı—Bərdə qəzasında 8.Dürhəsənli oymağı—Sir nahiyəsində 9.Ərəbli oymağı—Bərdə qəzasında 10.Gödə Əhmədli oymağı—Yavlaq Qaramanlı nahiyəsində 11.Gögçəkli oymağı—Yavlaq Qaramanlı nahiyəsində Gögçəli-Varvara oymağı—Yavlaq Qaramanlı nahiyəsində 12.Molla Əlili oymağı—Yavlaq Qaramanlı nahiyəsində, Bük nəhrində, Molla Əlili oymağı—Bərdə qəzasında, Toqaclı oymağı ilə birlikdə 13.Pirə Mahmudlu oymağı—İncərud nahiyəsində 14.Sarı Hacılı oymağı—Çelaberd nahiyəsində 15.Seyidi Zəng oymağı—Yavlaq Qaramanlı nahiyəsində 16.Tobılı oymağı—Sir nahiyəsində 17.Toqaclı oymağı—Yavlaq Qaramanlı nahiyəsində 18.Tüləki oymağı—Bərdə qəzasında, Pətəklik nahiyəsində 19.Tüllü oymağı—Qaraağac qəzasında 20.Varvara oymağı—Yavlaq Qaramanlı nahiyəsində 21.Yasavullu oymağı—İncərud nahiyəsində 22.Yollu oymağı---Bərdə qəzasında 23.Zənd oymağı—Yavlaq Qaramanlı nahiyəsində 24.Xəllacan oymağı—Bərdə qəzasında. Mаhаl Bərdə qəzаsının bir nеçə nаhiyəsini, о cümlədən Bərdə, Sir, Şütur, İncərud və Yаvlаq Qаrаmаnlı nаhiyələrinin ərаzilərinin əsаs hissələrini əhаtə еdirdi. Bugünkü yörələr əsаsındа İyirmidörd mаhаlının хəritəsini cızsаq, Bərdə, Yеvlах və Gоrаnbоy bölgələrinin ərаzilərinin böyük hissəsini göstərmiş оlаrıq. Qаrаbаğ хаnlığının аrхivi əlimizdə оlmаdığındаn mаhаl ərаzisini dаhа dəqiq təsvir еtmək imkаnındаn bir qədər uzаğıq.

İyirmidördlər (tayfa)

İyirmidördlər (kürd. Yirmîdortler) — Azərbaycanda tayfa ittifaqı. İyirmidördlər tayfa ittifaqına həm türk (azərbaycanlı), həm də kürd tayfaları daxil idi. Mərkəzi Bərdə olan, Tərtər çayı sahili ərazi XVI əsrdən etibarən bu köçəri tayfalara verilmişdir. Tayfa ittifaqına daxil olan kürd tayfaları getdikcə azərbaycanlılara assimilyasiya olunmuşdur. Qarabağ elatlarından olmuş, 1736-cı ildə Muğan qurultayında Nadirqulu xanın şah elan edilməsinə qarşı çıxmışdır.

Piran (əvvəlki adı: İyirminci) — Azərbaycan Respublikasının Lerik rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci il tarixli, 54-XII saylı Qərarı ilə Lerik rayonunun Siyov kənd Sovetinin İyirminci kəndi Piran kəndi adlandırılmışdır. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 15 mart 2002-ci il tarixli, 273-IIQ saylı Qərarı ilə Lerik rayonunun Piran kəndi Siyov kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Piran kənd inzibati ərazi dairəsi yaradılmışdır. == Toponimikası == == Tarixi == == Əhalisi == Əhalisi 1065 nəfərdir. Kənd əhalisi əsasən etnik talışlardan ibarətdir. == İqtisadiyyatı == Kəndə Lənkəran rayonundakı Narbağı qaztənzimləyici stansiyasından qaz boruları çəkilmiş və 2012-ci il dekabr ayının 22-də ilk dəfə olaraq təbii qaz verilmişdir. == Din == Kənddə Piran kənd məscidi dini icması fəaliyyət göstərir.

== Məzmun == Film Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti qurulmasının 20 illiyinə həsr olunmuşdur. Kinolent əvvəlcə respublikanın təbii zənginliklərindən danışır, sonra Azərbaycan xalqının tarixinə qısa ekskursiya edir. Kinohekayə tamaşaçıları Moskvaya, Ümumittifaq Kənd Təsərrüfatı Sərgisinin Azərbaycan pavilyonuna aparıb çıxarır. Ekranda məşhur pambıq ustası Bəsti Bağırova, ordenli çoban Həsən əmi, tanınmış miçurinçi İbrahim baba və başqa adlı-sanlı əmək adamları görünür. Filmdə şose yollarının və Samur-Dəvəçi kanalının tikintisi, "Yallı" rəqsi, aşıqların çıxışları, "Koroğlu" operasından bir səhnə, Bakı zəhmətkeşlərinin paradı, respublikamızın poetik mənzərələri öz əksini tapmışdır. == Filmin heyəti == === Filmin üzərində işləyənlər === Rejissor: Mikayıl Mikayılov, Vladimir Yeremeyev Ssenari müəllifi: Şamil Məlikyeqanov Operator: Leon Aristakesov, Camal İsmixanov Musiqi tərtibatı: Niyazi, Tofiq Quliyev Səs operatoru: Y.Qomerov Rejissor assistenti: Lətif Səfərov == Mənbə == Азербайджанской ССР кинематография. Кино: Энциклопедический словарь / Гл. ред. С. И. Юткевич; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др. — Москва: Советская энциклопедия, 1987.

== Məzmun == Film Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti qurulmasının 20 illiyinə həsr olunmuşdur. Kinolent əvvəlcə respublikanın təbii zənginliklərindən danışır, sonra Azərbaycan xalqının tarixinə qısa ekskursiya edir. Kinohekayə tamaşaçıları Moskvaya, Ümumittifaq Kənd Təsərrüfatı Sərgisinin Azərbaycan pavilyonuna aparıb çıxarır. Ekranda məşhur pambıq ustası Bəsti Bağırova, ordenli çoban Həsən əmi, tanınmış miçurinçi İbrahim baba və başqa adlı-sanlı əmək adamları görünür. Filmdə şose yollarının və Samur-Dəvəçi kanalının tikintisi, "Yallı" rəqsi, aşıqların çıxışları, "Koroğlu" operasından bir səhnə, Bakı zəhmətkeşlərinin paradı, respublikamızın poetik mənzərələri öz əksini tapmışdır. == Filmin heyəti == === Filmin üzərində işləyənlər === Rejissor: Mikayıl Mikayılov, Vladimir Yeremeyev Ssenari müəllifi: Şamil Məlikyeqanov Operator: Leon Aristakesov, Camal İsmixanov Musiqi tərtibatı: Niyazi, Tofiq Quliyev Səs operatoru: Y.Qomerov Rejissor assistenti: Lətif Səfərov == Mənbə == Азербайджанской ССР кинематография. Кино: Энциклопедический словарь / Гл. ред. С. И. Юткевич; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др. — Москва: Советская энциклопедия, 1987.

İyirminci simfoniya Volfqanq Amadey Motsart tərəfindən 1772-ci ilin iyulunda yazılmışdır. O zaman gənc bəstəkarın 16 yaşı var idi. Həmin dövrdə yazılan digər Zalsburq simfoniyaları ilə (KV 128 , KV 129 , KV 130 , KV 132 , KV 134) ilə müqayisədə iyirminci simfoniya (KV 133) möhtəşəm və pafoslu bir xarakteri ilə səciyyələnir. Simfoniyanın ifa müddəti təxminən 25 dəqiqədir. == Quruluşu == Simfoniya 4 hissədən ibarətdir. Allegro, 4/4 Andante, 2/4 Menuetto, 3/4 Allegro, 12/8 === Birinci hissə: Allegro === === Ikinci hissə: Andante === === Üçüncü hissə: Minuetto === === Dördüncü hissə: (Allegro) === == Xarici keçid == Symphony No.20 in D major, K.133 (Mozart, Wolfgang Amadeus) στο IMSLP.org (alm.) Partition, discographie et un enregistrement et appareil critique dans la Neue Mozart-Ausgabe.

XX sülalə - Qədim Misirdə yeni padşahlıq dövründə hakimiyyətdə olmuş sonuncu sülalə. == Ümumi məlumat == XIX sülalənin son hökmdarı Tausertin hökmdatlığının son illərində mərkəzi hakimiyyət zəiflədi. Bu dövr tapıntılar az olduğundan yaxşı öyrənilmişdir. Güman edilir ki, taxt-tac uğrunda mübarizə və yadelli hücumların çoxaldığı bu zamanda Setnaxt adlı şəxs hakimiyyəti ələ keçirərək yeni sülalənin əsasını qoymuşdur. Bəzi misirşünaslar Setnaxtın II Ramzesin çoxsaylı uşaqlardan birinin övladı olduğunu qeyd edirlər. Setnaxt rəqiblərini məğlub edərək ölkədə sabitlik yaratdı. Setnaxtdan sonra taxta oğlu III Ramzes çıxdı. Yeni firon dəniz xalqlarına qarşı uğurlu müharibələri, Suriya, Fələstin və Punta yürüşləri ilə tanınırdı. III Ramzesin dövründə geniş tikinti işləri aparılmışdır. Onun hakimiyyətinin 29-cu ilində bəşər tarixində ilk tətil baş verdi.

İyirmisəkkizçələbizadə Mehmed Səid Paşa (XVII əsr, Konstantinopol – oktyabr 1761, Qəhrəmanmaraş) — III Osman dönəmində 1 il 4 ay 27 gün Osmanlı imperiyasının sədrəzəmi olmuş dövlət adamıdır. == Həyatı == == Mənbə == BA, Cevdet-Dahiliye, nr. 13.238; BA, Nâme-i Hümâyûn Defterleri, nr. VII, s. 332-333, 335-340; Hadîkatü’l vüzerâ, s. 84-86; Ebû Sehl Nu‘mân Efendi, Tedbîrât-ı Pesendîde (haz. Ali İbrahim Savaş), Ankara 1999, s. 99, 101, 121, 138; İzzî, Târih, İstanbul 1199, I, vr. 3a, 33b, 66a, 113a; Subhî, Târih, I, vr. 95b, 200a; Vâsıf, Târih, I, 76, 186, 204-205, 269, 322; Sicill-i Osmânî, III, 29-30; Ahmed Refik [Altınay], Târihî Simalar, İstanbul 1331, s.

XXIII sülalə - Qədim Misirdə hakimiyyətdə olmuş və üçüncü aralıq dövrə aid edilən sülalə. Liviyadan gəlmiş meşveş bərbərlərinin nəslindən idilər. == Ümumi məlumat == Arxeoloji tapıntıların azlığından bu sülalə barədə geniş məlumat yoxdur. Güman edilir ki, onlar Yuxarı Misirdə hökmranlıq ediblər. Və hakimiyyətlərinin bir hissəsi XXII sülalə ilə üst-üstə düşüb. Məlumdur ki, XXIII sülalə Aşağı Misirdəki Tanis şəhərindən olublar. Ancaq bu şəhər XXII sülalənin hakimiyyəti altında idi. Buna görə yeni xanədanlıq doğma şəhərlərini tərk edərək Leontopolisə gəlmişlər. Pianxinin stelasında firon II İtupun Leontopolisi paytaxt kimi istifadə etdiyi qeyd edilir. Bu dövrdə Tebes kahinləri Yuxurı Misirdə təsirlərini saxlayırdılar.

İmir (Sarvan)

İdir Xurta (26 iyul 1986) — Əlcəzairi təmsil edən stolüstü tennisçi. == Karyerası == İdir Xurta Əlcəzairi 2008-ci ildə Pekin şəhərində baş tutan XXIX Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib və fərdi turnirdə 65-ci pillənin sahibi olub.

İlir Rəcəb Meta (alb. Ilir Rexhep Meta; 24 mart 1969, Çorovoda[d], Berat vilayəti[d]) — 24 iyul 2017-ci ildən etibarən Albaniya Prezidenti vəzifəsində çalışan alban siyasətçi. Daha əvvəl 1999–2002-ci illərdə Baş nazir vəzifəsində çalışıb və 30 yaşında Albaniya tarixində I Zoqdan sonra ikinci gənc Baş nazir olub. Meta ayrıca 2002–2003 və 2009–2010-cu illər arasında yenidən Xarici İşlər Naziri vəzifəsində çalışıb. 2013–2017-ci illərdə Albaniya Respublikası Parlamentinin sədri olub. Bundan əvvəl Avropa İnteqrasiyası Parlament Komissiyasına rəhbərlik edib. Meta 2004-cü ildə Sosialist İnteqrasiya Hərəkatını qurub. 28 aprel 2017-ci il tarixdə 140 millət vəkilindən 87 səs alaraq Albaniya Prezidenti seçildi. Sosial mediada Seltik klubuna olan sevgisini tez-tez nümayiş etdirir. 2020-ci ilin iyul ayında Albaniyada ilk Seltik fan-klubunu qurmuşdur.

İmir — Gürcüstan Respublikasının Aşağı Kartli mxaresinin Sarvan bələdiyyəsinin inzibati-ərazi vahidində kənd.

İmir (fars. ايمير‎) — İranın Ərdəbil ostanının Ərdəbil şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 90 nəfər yaşayır (15 ailə).

İmir Məmməd oğlu Məmmədov (Məmmədli) (7 avqust 1957, Kaloubani[d], Gürcüstan SSR, SSRİ) — şair, nasir, tərcüməçi, dramaturq, ictimai xadim, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Gürcüstan Dövlət mükafatı laureatı (2001). == Həyatı == İmir Məmmədli 1957-ci il 17 avqustda Gürcüstanın Kaspi rayonununda anadan olmuşdur. Orta məktəbini bitirdikdən sonra Tbilisi Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsində təhsilini davam etdirmişdir (1975–1980). İmir Məmmədli 1980-ci illərdə Tbilisiyə köçmüş və 1985-ci ildən 1990-cı ilədək Gürcüstan Dövlət Radio və Televiziya Şirkətində, Gürcüstan Yazıçılar İttifaqında, "Sovet Gürcüstanı" qəzeti redaksiyasında çalışmışdır. 1990-cı illərin axırlarında Gürcüstan dövlət başçısı aparatında məsləhətçi, müşavir (1992–1996), Gürcüstan Dövlət Dəftərxanasında millətlərarası münasibətlər üzrə referent (1996–2000) olmuş, Gürcüstan Prezidenti Regional Siyasət və İdarəetmə Xidmətinin rəis müavini vəzifəsinə qədər yüksəlmişdir. Gürcüstan Yazıçılar İttifaqı nəzdində Azərbaycan Yazıçılar Bölməsinin sədri olmuşdur (1995–2003). 2004-cü ildən 2019-cu ilədək İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkətində radionun "Ədəbiyyat və İncəsənət" departamentinin direktoru vəzifəsində çalışmışdır. 2019-cu ildən Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti nəzdində Dövlət Tərcümə Mərkəzində çalışır. Ədəbi fəaliyyətə orta məktəb illərindən başlamışdır. Azərbaycan və gürcü dillərində yazıb yaradır.

İmir Əliyev (tam adı:İmir Əliyev İlyas oğlu) — Kimya elmləri doktoru, laboratoriya müdiri Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Akademik M.F.Nağıyev adına Kimya Problemləri İnstitutunun Professoru. == Həyatı == İmir İlyas oğlu Əliyev 1949-cu il yanvar ayının 6-da Gürcüstan Respublikas Borçalı rayonunun (Marneuli) Qasımlı kəndində müəllim ailəsində anadan olmuşdur. Orta təhsilini 1956-66-cı illərdə Qasımlı kənd orta məktəbində almışdır. 1967-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki BDU) kimya fakültəsinin axşam şöbəsinə daxil olmuş, burada ali təhsili 1973-cü ildə başa vurmuşdur.Bakı Dövlət Universitetində oxuduğu illərdə o, 1966-1969-cu illərdə Bakı Gön-dəri zavodunda fəhlə,1969-cu ildə Bakı Maşınqayırma zavodunda çilingər, 1970-ci ildə Bakı Mebel fabrikində dəzgahçı işləmişdir. == Elmi fəaliyyəti == • 1971-ci ildə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Qeyri-üzvi və fiziki kimya institutunda ( indiki Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya institutunda ) laborant , baş laborant, mühəndis və kiçik elmi işçi vəzifəsində işləmişdir. 1973-cü ildə ordu sıralarında xidmət etmişdir. Hərbi xidmətdən tərxis olunandan sonra 1974-cü ildə yenidən Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Qeyri-üzvi və fiziki kimya institutunda ,, Yarımkeçiricilər kimyası” laboratoriyasında işə başlamışdır. • 1981-ci ildə Paşa Rüstəmovun rəhbərlyi altında ,, As2X3-CdX(AIIIX) (AIII=In,Tl; X=S,Se,Te) tipli sistemlərdə qarşılıqlı təsirin xarakteri və şüşə əmələgəlmə” mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə edərək kimya elmləri namizədi, alimlik dərəcəsi almışdır. • 1992–ci ildə ,, Arsen xalkogenidləri, kadmium, indium və tallium xalkogenidlərindən ibarət sistemlərdə yeni materialların alınmasının fiziki- kimyəvi əsasları” mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə edərək kimya elmləri doktoru, alimlik dərəcəsi almışdır. • 2003–ci ildən Kimya Problemləri İnstitutun ,,Nadir elementlər kimyası” laboratoriyasına rəhbərlik edir.

İYİ Partiya (türk. İYİ Parti) — 2017 ci il 25 oktyabrda Meral Akşener tərəfindən qurulan partiyadır. == Tarixi == === Bölünmə === Ümid Özdağ 6 noyabr 2020-ci il tarixində İYİ Partiya İstanbul Şəhər Təşkilatının başçısı Buğra Kavuncu və əmisini FETÖ-çü adlandırmasından sonra partiya rəhbərliyi ilə yaşanan problemlər nəticəsində partiyadan ixrac edilmişdir. 13 yanvar 2021 tarixində Ankara Birinci Əsliyə Hüquq Məhkəməsi ixrac qərarını ləğv etmişdir.. Ümid Özdağ 4 mart 2021 tarixində açıqlama verərək İYİ Partiyadan istefa vermişdir: 2021-ci ildə Özdağ partiya qurma hərəkatına başladı və Ayyıldız Hərəkatını təsis etdi. O, partiyasını 26 avqustda quracağını elan etdi. == Hədəfləri == Partiyanın hədəfi Türkiyəni yenidən parlamentar respublika sisteminə döndərməkdir. == Logosu == Logonun əsas arnamenti türklərin Qayı boyunun emblemindən götürülmüşdür.

İYİ Partiya (türk. İYİ Parti) — 2017 ci il 25 oktyabrda Meral Akşener tərəfindən qurulan partiyadır. == Tarixi == === Bölünmə === Ümid Özdağ 6 noyabr 2020-ci il tarixində İYİ Partiya İstanbul Şəhər Təşkilatının başçısı Buğra Kavuncu və əmisini FETÖ-çü adlandırmasından sonra partiya rəhbərliyi ilə yaşanan problemlər nəticəsində partiyadan ixrac edilmişdir. 13 yanvar 2021 tarixində Ankara Birinci Əsliyə Hüquq Məhkəməsi ixrac qərarını ləğv etmişdir.. Ümid Özdağ 4 mart 2021 tarixində açıqlama verərək İYİ Partiyadan istefa vermişdir: 2021-ci ildə Özdağ partiya qurma hərəkatına başladı və Ayyıldız Hərəkatını təsis etdi. O, partiyasını 26 avqustda quracağını elan etdi. == Hədəfləri == Partiyanın hədəfi Türkiyəni yenidən parlamentar respublika sisteminə döndərməkdir. == Logosu == Logonun əsas arnamenti türklərin Qayı boyunun emblemindən götürülmüşdür.

İYİ Partiya (türk. İYİ Parti) — 2017 ci il 25 oktyabrda Meral Akşener tərəfindən qurulan partiyadır. == Tarixi == === Bölünmə === Ümid Özdağ 6 noyabr 2020-ci il tarixində İYİ Partiya İstanbul Şəhər Təşkilatının başçısı Buğra Kavuncu və əmisini FETÖ-çü adlandırmasından sonra partiya rəhbərliyi ilə yaşanan problemlər nəticəsində partiyadan ixrac edilmişdir. 13 yanvar 2021 tarixində Ankara Birinci Əsliyə Hüquq Məhkəməsi ixrac qərarını ləğv etmişdir.. Ümid Özdağ 4 mart 2021 tarixində açıqlama verərək İYİ Partiyadan istefa vermişdir: 2021-ci ildə Özdağ partiya qurma hərəkatına başladı və Ayyıldız Hərəkatını təsis etdi. O, partiyasını 26 avqustda quracağını elan etdi. == Hədəfləri == Partiyanın hədəfi Türkiyəni yenidən parlamentar respublika sisteminə döndərməkdir. == Logosu == Logonun əsas arnamenti türklərin Qayı boyunun emblemindən götürülmüşdür.

Əliyev Özbək Misirxan oğlu — kimyaçı, kimya elmləri doktoru, professor. == Həyatı == Özbək Əliyev 25 mart 1941-ci ildə Yardımlı rayonunun Kürəkçi kəndində anadan olmuşdur. O, 1959-cu ildə Kürəkçi orta məktəbini bitirdikdən sonra, 1959-1964-cü illərdə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin kimya-biologiya fakültəsində təhsil almışdır. Özbək Əliyev İnstitutu fərqlənmə diplomu ilə bitirmiş, 1964-1965-ci illərdə Ordu sıralarında xidmət keçmiş və 1965-1968-ci illərdə Quba rayonunda kimya-biologiya müəllimi işləmişdir. 1968-1971-ci illərdə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (indiki AMEA) Qeyri-üzvi və Fiziki-kimya (indiki akademik M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya) İnstitutunun əyani aspiranturasında oxumuşdur. O, Bakıda 1972-ci ilə 02.00.01-“Qeyri-üzvi kimya” ixtisası üzrə “Cu3LnX3 (Ln-lantanoid, X-S,Se,Te) tipli yarımkeçirici birləşmələrin sintezi və tədqiqi” mövzusunda namizədlik, 1986-cı ildə isə SSRİ EA-nın Ural bölməsinin Bərk Cisimlərin kimyası İnstitutunda “Yb3S4 və Y5S7 quruluş tipləri əsasında nadir torpaq elementlərinin üçlü yarımkeçirici birləşmələrinin alınmasının fiziki-kimyəvi əsasları” mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir. Özbək Əliyev 1972-1986-cı illərdə AMEA-nın akademik M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunda elmi işçi, böyük elmi işçi, 1987-2000-ci illərdə əvvəlcə “Xüsusi təmiz maddələr” sonra isə “Nadir elementlərin kimyası” laboratoriyasının müdiri işləmişdir. 1991-ci ildə professor elmi adının almışdır. 2000-2005-ci illərdə ADPU-nun “Ümumi kimya və KTM” kafedrasının professoru, 2005-ci ildən hal-hazıra kimi AMEA-nın akademik M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun baş elmi işçisidir. == Elmi fəaliyyəti == Professor Özbək Əliyev məqsədli sintezin əsaslarını təşkil edən mürəkkəb tərkibli yarımkeçirici birləşmələrin proqnozu və reallaşdırılmasının praktiki aspektlərinin əsaslarını hazırlayan mütəxəssisdir.

Ilir Seytay (alb. Ilir Seitaj; 1957, Moskva) — Albaniya şahmatçısı, beynəlxalq master (1991). Albaniya dördqat çempionu (1983, 1991, 1999, 2009 llərdə). Albaniya yığmasının tərkibində on iki şahmat olimpiadasında (1984, 1988, 1990, 1994, 1998, 2002, 2004, 2010, 2012, 2014, 2016, 2018 illərdə), 2001 və 2017-ci illərdə Milli Komandaların Avropa çempionatlarında və 1994-cü il Balkaniada turnirində iştirak etmişdir. 1985, 1995, 1998 və 2000-ci illərdə Albaniyanı Zona turnirlərinda təmsil etdmişdir. Onun karyerasında ən yüksək reytinqi 1 iyul 1992-ci ildə 2425 bal idi, bu onun alban şahmatçıları arasında ikinci yerdə (Fatos Muçodan sonra) olduğu vaxta təsadüf etmişdir 2017-ci ilin aprel ayına olan reytinqi 2374 bal idi. Vaxtaşırı şahmat oyunu üzrə seminar və kurslar keçirir, həmçinin nümunə çıxışları aparır.

Biyar (Farsca bigar - muzdsuz, müftə) — işləyib - ödəmə rentası. Orta əsrlərdə geniş yayılmış torpaq rentası formalarından biri. == Tarixi == Biyar Roma imperiyasının son dövründə kolonat sisteminin inkişafı ilə birlikdə meydana gəlmiş, orta əsrlərdə Qərbi Avropa ölkələrində geniş yayılmışdı. Şərq ölkələrində biyarın renta forması natural və pul rentaları ilə yanaşı mövcud idi. Lakin Şərq ölkələrində dövlət biyarı (müxtəlif dövlət mükəlləfiyyətləri) mühüm yer tuturdu. Azərbaycanda biyar istilahına VI-VII əsrlərdə təsadüf edilir. Eyni mənanı daşıyan "süxrə" və "kilan" XIII-XIV əsrlərdə daha geniş yayılmışdı. Kəndlilər ilin müəyyən günlərində öz iş heyvanları ilə torpaq sahibləri üçün, divan, xass, xanədan, vəqf və sair torpaqlarında müftə işləyirdilər. Azərbaycanda 14 may 1870-ci il Kəndli islahatından sonra işləyib-ödəmə rentası, əsasən, pulla əvəz edildi. Kəndlilər biyar əvəzinə hər desyatin torpaq sahəsi üçün müəyyən qədər məhsul, bəzi yerlərdə isə mülkədarın razılığı ilə məhsulun əvəzinə pul verirdilər.

Byar (isp. Biar) — İspaniyada yerləşən bələdiyyə. Bələdiyyə Alto-Vinalopa ərazisinin 98,17 km² hissəsini əhatə edir. 2010-cu ildə hesablamalara görə əhali 3703 nəfərə çatmışdır. == Qalereya == == Həmçinin bax == Alto-Vinalopa Saks (Alikante) Salinas == İstinadlar == == Xarici keçidlər == Rəsmi səhifə Ayuntamiento de Biar Índice Estadístico Municipal de Biar.

Cibir — Azərbaycan Respublikasının Qusar rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Tarixi == Kənd 1999-cu ildə yaradılmışdır. == Toponimikası == Cibir oyk, sadə. Qusar r-nunun Piral i.ə.v.-də kənd. Dağətəyi ərazidədir. Yaşayış məntəqəsi Dağıstanın Axtı r-nundakı Çeper kəndindən köçüb gəlmiş ailələrin məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır. Kəndin sakinləri yeni yaşıyış məntəqəsinə öz köhnə adlarını vermişlər. == Əhalisi == 2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kəndə 1125 nəfər əhali yaşayır.

Diyar — bəzi dövlətlərdə inzibati–ərazi vahidi. Diyar Çexiyada, Gürcüstanda, Rusiyada və Slovakiyada inzibati–ərazi vahididir. == Sözün mənşəyi == "Diyar" sözü ərəb mənşəli isimdir (ərəb. دیار‎) və "ölkə", "məmləkət" kimi mənaları ehtiva edir. == Çexiyada == Diyar çex dilində kray (çex. kraj) adlanır. 2001–ci il etibarı ilə Çexiya 14 diyara (I dərəcəli inzibati vahidə) bölünmüşdür: Karlovı Varı diyarı Kraloveqradetsk diyarı Liberets diyarı Moraviya-Sileziya diyarı Olomoutsk diyarı Pardubitsk diyarı Plzen diyarı Praqa (diyar statuslu şəhər) Stredoçesk diyarı Ustetsk diyarı Vısoçina diyarı Yihoçesk diyarı Yihomoravsk diyarı Zlin diyarı == Gürcüstanda == Ölkə (və ya diyar) gürcü dilində "mxare" (gürc. მხარე) adlanır. 1994–1996–cı illərdə həyata keçirilmiş inzibati islahatlar nəticəsində Gürcüstanda I dərəcəli inzibati–ərazi vahidi statusu olan 9 diyar təşkil edilmişdir: İmereti diyarı Kaxeti diyarı Aşağı Kartli diyarı Quriya diyarı Msxeta-Mtianeti diyarı Raça-Leçxumi və Aşağı Svaneti diyarı Sameqrelo-Yuxarı Svaneti diyarı Samtsxe-Cavaxeti diyarı Daxili Kartli diyarı == Rusiyada == Diyar sözü rus dilinə "strana" (rus. страна) və ya "kray" (rus.

Dyör (mac. Győr) — Macarıstanın şimal-qərbində yerləşən, Dyör-Moson-Sopron inzibati bölgəsinin mərkəzi olan şəhər. == Tarixi == Dunay çayı boyunca uzanan bu ərazidə ilk kütləvi məskunlaşma b.e.ə V əsrə təsadüf edir. Dyörün ilk sakinləri keltlər olmuşdurlar. Onlar bu şəhəri "Ara Bona" (sonralar "Arrabona") yəni "yaxşı qurbangah" adlandırmışdılar. Şəhər VIII əsrə qədər belə adlandırılsa da, alman və slovak dillərində günümüzdə də "Arrabona"nın qısaltması "Raab" adından istifadə olunur. E.ə I əsrdə buraya romalı tacirlər köçmüşdülər. Daha sonra b.e X əsrində Qərbi Macarıstanın şimalı Roma tərəfindən işğal edilərək bu əraziyə Pannoniya adı verildi. V əsrdə slavyanlar daha sonra, lombardlar tərəfindən hücuma məruz qalan şəhərdə VI əsrin sonu ilə IX əsrin əvvəllərində avarlar hökm sürürdü. Artıq IX əsrdə şəhər macar axınlarına məruz qaldı.

Efir - çoxmənalı termindir, ağaıdakı mənaları var: Efir Qədim yunan mifologiyasında tanrıların yerləşdiyi yer -havanın ən yuxarı, sadə, təmiz və şəffaf təbəqəsi. Dünyanı əhatə edən hava, radiodalğalarının yayıldığı fəza. Keçmişdə təsəvvür edildiyinə görə, havadan daha xəfif olub, fəzanı dolduran işıq, hərarət, elektrik və s.-nin yayılması üçün vasitə olan axıcı cisim, maddə.

Təfəkkür — cisim və hadisələr arasındakı qanunauyğun əlaqə va münasibətlərin ümumiləşmiş və vasitəli inikasından ibarət olan mürəkkəb idrak prosesidir. Təfəkkür başqa idrak proseslərindən fərqli olaraq cisim və hadisələrin daxili əlaqələrini, mahiyyətini əks etdirir. Bunsuz xarici aləmi dərk etmək, onun qanunauyğunluqlarından istifadə etmək mümkün olmazdı. Hiss və duyğular vasitəsilə toplanan məlumatın beyində cəmlənməsi və istehsalı ′′′təfəkkür′′′ adlanır. Təfəkkür cism və hadisələrin mahiyyətinin onlar arasında asılılıqların insan şüurunda ümumiləşmiş və vasitəli inkasından ibarət idrak prosesidir. Şüur onun özəyi, duyğu və qavrayış isə mənbəyidir. == Təfəkkür anlayışı == Təfəkkür ali psixi fəaliyyətin insana məxsus bir forması olub, cisim və hadisələrdən, onlar arasındakı əlaqə və qanunauyğunluqlardan əqli nəticə çıxarmaq qabiliyyətinə deyilir. Təfəkkür prosesinin əsasını əqli (insana məxsus olan həyat təcrübəsi, bilik ehtiyatları) qabiliyyət təşkil edir. Başqa sözlə, təfəkkürə intellektin aktiv fəaliyyət forması da demək olar. Duyğu, qavrama, təsəwür proseslərindən fərqli olaraq təfəkkür zamanı insan faktları müqayisə və təhlil edir, onların arasındakı əlaqələri, qanunauyğunluqları və digər münasibətləri nəzərdən keçirir, bunların əsasında mühakimə yürüdür.

Gizir — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrində kiçik komandir rütbəsi. Azərbaycan Hərbi Dəniz Qüvvələrindəki ekvivalent rütbə miçman rütbəsidir.

Dyör (mac. Győr) — Macarıstanın şimal-qərbində yerləşən, Dyör-Moson-Sopron inzibati bölgəsinin mərkəzi olan şəhər. == Tarixi == Dunay çayı boyunca uzanan bu ərazidə ilk kütləvi məskunlaşma b.e.ə V əsrə təsadüf edir. Dyörün ilk sakinləri keltlər olmuşdurlar. Onlar bu şəhəri "Ara Bona" (sonralar "Arrabona") yəni "yaxşı qurbangah" adlandırmışdılar. Şəhər VIII əsrə qədər belə adlandırılsa da, alman və slovak dillərində günümüzdə də "Arrabona"nın qısaltması "Raab" adından istifadə olunur. E.ə I əsrdə buraya romalı tacirlər köçmüşdülər. Daha sonra b.e X əsrində Qərbi Macarıstanın şimalı Roma tərəfindən işğal edilərək bu əraziyə Pannoniya adı verildi. V əsrdə slavyanlar daha sonra, lombardlar tərəfindən hücuma məruz qalan şəhərdə VI əsrin sonu ilə IX əsrin əvvəllərində avarlar hökm sürürdü. Artıq IX əsrdə şəhər macar axınlarına məruz qaldı.

İbis (lat. Threskiornis) — i̇bislər fəsiləsinə aid heyvan cinsi.. == Təsnifatı == Azərbaycanda İbis cinsinə 1 növ daxildir: Müqəddəs ibis (Threskiornis aethiopicus Lath., 1790) == Həmçinin bax == Müqəddəs ibis Kiçik ağnaz Böyük ağnaz Sarı pırtlaşıqlələk Adi qarıldaq == Xarici keçidlər == Threskiornis == Ədəbiyyat == 1. Azərbaycanın heyvanlar aləmi. III cild, Onurğalılar. Bakı: "Elm", 2004.-620 səh.

İder — Monqolustan ərazisindən axan çay. Ölkənin şimal-qərbindən hissəsindən axır. Öz başlanğıcını Xanqay dağlarından götürür. Çayın uzunluğu 452 km-dir. Selenqa çayının əsas qollarından birini təşkil edir. Oktyabr-noyabr aylarından aprelin ortalarına qədər donur. Ən iri qolları — Çuluutın-Qol və Teqşiyn-Qol.

İtil (başqa yazılışlar: Atil, Ədil, İdil; çin. 阿得/阿得水) – Xəzər xaqanlığının 2-ci paytaxtı və sonuncu iri şəhəri. == Tarixi == Şəhərin salındığı vaxt dəqiq məlum deyil. Güman edilirki dağılması X əsrdən başlamışdır. 2 əsrdir ki, arxeoloji qazıntılar aparılsada, şəhərin yeri hələdə mübahisəli olaraq qalır. Bəzi mülahizələrə görə, İdil indiki Həştərxan şəhərinin 15–20 km-də yerləşirmiş. Slavyan dillərində Volqa, Volha, Voloha, Vloha, müxtəlif yerli türk xalqlarının dillərində isə İtil, Atil, İdil, Edil, Atal və İdel kimi səslənir. Ərəb müəlliflərinin yazdıqlarına görə Dərbənddən Səməndərə 4 gün, oradanda İdilə 7 günlük yol var idi.

İdiş dili — Hind-Avropa dillərinin german dilləri qrupuna məxsus dil. İbri əlifbası ilə yazılır və aşkenazi yəhudiləri arasında yaranmış və yayılmışdır. Bu dildə danışanların ümumi sayı 3 milyon nəfərə yaxındır.

Adır — Fərqanə vadisini əhatə edən təpəli-uvallı dağətəyi sahələr. Nisbi hündürlüyü 100–400 metrdir. Dik yamaclı və çoxşaxəli yarğanlarla kəsilmişdir. Efemer bitkili yarımsəhra və səhra landşaftı var. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Adır // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] (3-е изд.). М.: Советская энциклопедия. гл. ред.: А. М. Прохоров. 1969–1978.

Başqa — fəlsəfənin əsas kateqoriyalarından biri.. Başqa — Mən olmayan, mənə əks olan, mənim dünyamdan kənarda yerləşən. Başqası da mənim xüsusiyyətlərimə malikdir : mövcuddur, düşünür, hərəkətdə və inkişafdadır. Başqa anlayışı materiyanın cansız hissələrinə də aiddir. == Həmçinin bax == Fəlsəfə Şəxsiyyət Təfəkkür == Ədəbiyyat == Бахтин М. М. К философии поступка // Философия и социология науки и техники. Ежегодник. 1984–1985. М., 1986. Бахтин М. М. Проблемы поэтики Достоевского. 4-е изд.

Ayğır — yetkin erkək at. Cinsi yetişkənliyinə bir il-ilyarımlıqda çatır, lakin döllük məqsədilə 3 yaşından istifadə olunur. Bir mövsüm ərzində hər ayğıra əl üsulu ilə cütləşdirmədə 35–40, ilxıda cütləşdirmədə 20–25, süni mayalandırmada 500-dək madyan ayrıla bilər. Cavan ayğıra cütləşmək üçün birinci il normanın yarısı qədər, ikinci ildən isə tam norma ilə madyan ayrılır. Yaxşı yemlənən və düzgün istifadə olunan ayğırı 16–18 il cütləşdirmək olar. Döl götürmək üçün, adətən, cins ayğırlardan istifadə edilir. Damazlığa yaramayan ayğır 2–3 illikdə axtalanıb işlək at kimi istifadə olunur.

Bığır (İsmayıllı) — Azərbaycanın İmişli rayonunda kənd. Bığır (Göyçay) — Azərbaycanın Göyçay rayonunda kənd.

Cıdır - Azərbaycanda ən çox yazqabağı (bayramqabağı) günlərdə, eləcə də digər vaxtlarda, əsasən yeniyetmələr və gənclər arasında, geniş şəkildə oynanılan qədim oyunlarından biridir. == Ümumi məlumat == Cıdır oyunu Novruz bayramı və digər el şənliklərində təşkil edilimiş atçılıq oyunlarından biri. Cıdır xalq oyunun Azərbaycanda yayılması "Kitabi-Dədə Qorqud" boylarından Nizami Gəncəvinin "Xosrov və Şirin" pomasından və klassik ədəbiyyatımızın digər nümunələrindən də bəllidir. == Oyunun qaydaları == Cıdırın keçirildiyi meydan, gün və şərtlə əvvəlcədən müəyyən edilir. Adlı- sanlı, tanınmış cavanlar bu oyun- yarışa xüsusi hazırlıq görür, təlim almış atlarını cıdıra hazırlayırlar. Cıdır iştirakçılarından kim meydanı birinci qət edərsə, o yarışın qalibi sayılır və adət üzrə ona xonça təqdim olunur. Qalib çıxmış atın isə alnına bir yumurta vurub sındırır, boynuna qırmızı rəngli kəlağayı və ya parça bağlanılır. Cıdırın digər iştirakçılarına da müəyyən hədiyyələr verilir. Cıdır əyləncələrini – onun başlanmasını və qurtarmasını zurnaçılar dəstəsi müşayət edir. Cıdır özünə- məxsus musiqi nömrəsi olur.

FLIR və ya FLIR, (İng.Forward Looking InfraRed) yəni Qabağa baxan infraqırmızı şüalar elektromaqnit spektrində infraqırmızı diapazona müvafiq gələn radiasiyaya həssas sensorlardan ibarət olan və xüsusilə hərbi məqsədlər üçün istifadə edilən müasir elektro-optik müşahidə cihazıdır. FLIR-in əsas prinsipi olaraq, obyektlərdən yayılan istilik enerjisi həssas sensorlar tərəfindən ölçülür, kompüter tərəfindən süni şəkildə rənglənir və eyni vaxtda təsvirə çevrilir, beləliklə operator gecə və hətta pis hava şəraitində belə ətraf mühiti və - xüsusilə hərbi istifadələr zamanı- istilik yaradan təhlükələri olduqca aydın formada görə bilir. Gecəgörmə kameraları ilə FLIR (termal) kameralar arasındakı ən böyük fərq, gecəgörmə kameralarının görünən radiasiya zolağında işləməsi və operatora az miqdarda olan işığı yüksəldərək göstərməsi, FLIR əsaslı termal sistemlərin isə daha az dalğa uzunluğuna malik olan infraqırmızı (istilik) diapazonda və klassik mənada işıq mənbələrindən müstəqil formada işləyə bilməsidir. Gecə görmə kameralarının effektiv işləyə bilməsi üçün ətraf mühitdə bir az da olsa işığın olması lazımdır. FLIR sistemləri isə, görünən işığın olub-olmamasından asılı olmayaraq, aralarında temperatur fərqi olan bütün növ cisimləri bir-birlərindən asanlıqla ayırma xüsusiyyətinə malikdirlər. == Hərbi istifadəsi == FLIR sistemləri xüsusilə hərbi təyyarələrdə, helikopterlərdə və pilotsuz uçuş aparatlarında (PUA) naviqasiya, hədəf aşkarlama və ya özünümüdafiə üçün müntəzəm olaraq istifadə olunurlar. Dünyada olduğu kimi Türkiyədə də hərbi elektronika şirkəti olan Aselsan tərəfindən termal durbindən silah nişangahlarına, inteqrasiya edilmiş zona müşahidə sistemlərindən helikopter və təyyarə podlarına qədər müxtəlif FLIR tətbiqləri hazırlanmış və Türk Silahlı Qüvvələrinin istifadəsinə verilmişdir. . == Mülki istifadəsi == Sənayedə istilik kameraları, mühərriklər, kompressorlar, enerji ötürülməsi və istilik izolyasiya materialları kimi məhsullarda baş verə biləcək istilik sızması və enerji sızması nöqtələrinin aşkarlanması, endotermik və ekzotermik kimyəvi reaksiyalarda enerji çevrilməsi, müxtəlif materialların temperatura həssaslığı və genişlənmə dərəcələri kimi fiziki və ya metallurgiya məlumatlarının hesablanaraq lazımi mühəndislik hesablamalarının aparılması kimi bir çox məqsədlər üçün istifadə olunur.

Qımır (Zaqatala) — Zaqatala rayonunda kənd. Qımırlı — Qax rayonunda kənd.