Adi daşsarmaşığı: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
Afruz93 (müzakirə | töhfələr)
1.941 redaktə
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 37: Sətir 37:


== Təbii yayılması ==
== Təbii yayılması ==
Təbii halda Qərbi Avropada meşələrdə bitir.
Avropa ölkələri, [[Rusiya]]nın Avropa hissəsi, Kalininqrad vilayəti, Baltikyanı ölkələr, Belarus, Ukrayna, Gürcüstan, Ermənistan, Kiçik Asiya və Şimali Amerikada təbii arealı vardır.


== Botaniki təsviri ==
== Botaniki təsviri ==
Adi daşsarmaşığı həmişəyaşıl lian olub 20 m yüksəkliyə qalxa bilir. Kölgəyədavamlıdır, mezofitdir. Əsasən fıstıq meşələrində yayılmışdır. Yarpaqları növbəli düzülüşlü, sadə və ya mürəkkəb olub, qalın dərivarıdır. Bitkinin yarpaqları tünd-yaşıl və parlaqdır. Birillik zoğlarda olan yarpaqlar beşdilimlidir, yaşlı yarpaqları isə bütövdür. Çiçəkləri qalxanvarı çətirdə, başlıqda və ya salxımda yerləşir və beş üzvlüdür. Çiçəkdə ləçəklər beş dənədir, meyvəsi giləmeyvədir. Payızda çiçəkləyir.
HÜndürlüyü 25 m-ə çatır.Həmişəyaşıl sarmaşan bitkidir.Yarpaqları növbəli düzülüşlü,sadə və ya mürəkkəb olub, qalın dərivaridir,tünd-yaşıl və parlaqdır.Birillik zoğlarda olan yarpaqlar beşdilimlidir,yaşlı yarpaqları isə bütövdür.Çiçəkləri qalxanvari çətirdə,başlıqda və ya salxımda yerləşir,beş üzvlüdür,ləçəkləri beşdir,meyvəsi giləmeyvədir.Payızda çiçəkləyir.Uc qələmləri ilə və ya zoğlarla çoxaldılır.


== Ekologiyası ==
== Ekologiyası ==
İsti yay günlərində tor gənəsi və yastıca ilə yoluxur,nəmişliyin çoxluğundan yarpaqlarda qara xallar əmələ gəlir.pH təxminən 6 nisbətdə olmalıdır;işıqlı yerdə əkmək lazımdır,ancaq düz düşən günəş şüalarlndan qorunmalıdır.Qışda 10°C temperatura davam gətirir.
Əsasən kölgəli meşələrdə, mədəni halda isə park və bağçalarda rast gəlinir. Generativ və əsasən vegetativ yolla çoxalır. Bəzi Milli Park və Dövlət qoruqlarında qorunur. Təbii ehtiyatının dəyişilməsi səbəbi başlıca оlaraq insan fəaliyyətidir.


== Azərbaycanda yayılması ==
== Azərbaycanda yayılması ==
Abşeronda,Alazanda,Murovdağda,Ağrıçayda,Cənub zonasında,Gəncədə,Zaqatalada,Naxçıvanda aşağı yaruslarda bitir.
Azərbaycanın nadir bitkilərindəndir. Azərbaycanda təbii ehtiyatı çox deyildir. Lənkəran, Astara, Quba, Qusar rayоnları ərazilərində təbii halda yayılmışdır. Azərbaycanın "Qırmızı kitab"ına salınması tövsiyə edilir.


== İstifadəsi ==
== İstifadəsi ==
Abşeronda yaşıllaşdırmada,canlı çəpərlərin salınmasında istifadə olunur.Aşağıdakı sortları məlumdur: Qrin Ripl (Green Ripple') -zoğlarının uzunluğu 5 m-ə qədər olan yaşıl sortdur.Kanar sarmaşığı (Hedera canariensis) -iri, uzunluğu 20 sm-ə qədər olan,tünd-qırmızı saplaqlı yavaş böyüyən növdür.Qlöar de Marenqo ('Gloire de Marengo') -tünd yaşıl yarpaqlarında ağ xalı olan,çox yayılmış sortdur.Qoldxeld ('Goldchild')-yaşıl yarpaqları sarı haşiyəlidir.


== Ədəbiyyat ==
== Məlumat mənbəsi ==
* Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri. Bakı: Elm, 2014, 380 səh.
*[[Tofiq Məmmədov (botanik)]], [http://dendrologiya.az/?page_id=3209 "Azərbaycan dendroflorası II cild", Bakı:-"Səda"-2015.]


[[Kateqoriya:Daşsarmaşığı]]
[[Kateqoriya:Daşsarmaşığı]]

11:22, 7 sentyabr 2018 tarixindəki versiya

Adi daşsarmaşığı
Elmi təsnifat
Domen:
Eukariotlar
Klad:
Diaphoretickes
Ranqsız:
Arxeplastidlər
Aləm:
Bitkilər
Klad:
Streptofitlər
Klad:
Embryophytes
Klad:
Polysporangiophytes
Klad:
Tracheophytes
Klad:
Toxumlu bitkilər
Klad:
Çiçəkli bitkilər
Klad:
Eudicots
Klad:
Core eudicots
Klad:
Superasterids
Klad:
Asterids
Klad:
Campanulids
Dəstə:
Çətirçiçəklilər
Fəsilə:
Araliyakimilər
Yarımfəsilə:
Araliyalar
Cins:
Daşsarmaşığı
???:
Adi daşsarmaşığı
Beynəlxalq elmi adı

Adi daşsarmaşığı (lat. Hedera helix) — araliyakimilər fəsiləsinin daşsarmaşığı cinsinə aid bitki növü.

Təbii yayılması

Təbii halda Qərbi Avropada meşələrdə bitir.

Botaniki təsviri

HÜndürlüyü 25 m-ə çatır.Həmişəyaşıl sarmaşan bitkidir.Yarpaqları növbəli düzülüşlü,sadə və ya mürəkkəb olub, qalın dərivaridir,tünd-yaşıl və parlaqdır.Birillik zoğlarda olan yarpaqlar beşdilimlidir,yaşlı yarpaqları isə bütövdür.Çiçəkləri qalxanvari çətirdə,başlıqda və ya salxımda yerləşir,beş üzvlüdür,ləçəkləri beşdir,meyvəsi giləmeyvədir.Payızda çiçəkləyir.Uc qələmləri ilə və ya zoğlarla çoxaldılır.

Ekologiyası

İsti yay günlərində tor gənəsi və yastıca ilə yoluxur,nəmişliyin çoxluğundan yarpaqlarda qara xallar əmələ gəlir.pH təxminən 6 nisbətdə olmalıdır;işıqlı yerdə əkmək lazımdır,ancaq düz düşən günəş şüalarlndan qorunmalıdır.Qışda 10°C temperatura davam gətirir.

Azərbaycanda yayılması

Abşeronda,Alazanda,Murovdağda,Ağrıçayda,Cənub zonasında,Gəncədə,Zaqatalada,Naxçıvanda aşağı yaruslarda bitir.

İstifadəsi

Abşeronda yaşıllaşdırmada,canlı çəpərlərin salınmasında istifadə olunur.Aşağıdakı sortları məlumdur: Qrin Ripl (Green Ripple') -zoğlarının uzunluğu 5 m-ə qədər olan yaşıl sortdur.Kanar sarmaşığı (Hedera canariensis) -iri, uzunluğu 20 sm-ə qədər olan,tünd-qırmızı saplaqlı yavaş böyüyən növdür.Qlöar de Marenqo ('Gloire de Marengo') -tünd yaşıl yarpaqlarında ağ xalı olan,çox yayılmış sortdur.Qoldxeld ('Goldchild')-yaşıl yarpaqları sarı haşiyəlidir.

Məlumat mənbəsi

  1. ↑ Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 202.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Adi_daşsarmaşığı&oldid=4414290"