İstilik balansı: Redaktələr arasındakı fərq
k 188.253.226.115 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq T.Z.Feride tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. Teq: Geri qaytarma |
. |
||
| Sətir 1: | Sətir 1: | ||
== [[Radiasiya balansı]] == |
== [[Radiasiya balansı]] == |
||
[[Yer səthi]]ndə və [[atmosfer]]ada eyni zamanda istər qısa dalğalı (düz və səpələnən) və istərsə də uzun dalğalı (Yerin və atmosferanın şüalanması) radiasiya axınları müşahidə edilir. Deməli hər hansı bir anda yer səthində radiasiyanın gəliri və çıxarı vardır.<ref> Шихлинский Э.М. Радиационный баланс Азербайджана. Баку,1960.</ref> |
[[Yer səthi]]ndə və [[atmosfer]]ada eyni zamanda istər qısa dalğalı (düz və səpələnən) və istərsə də uzun dalğalı (Yerin və atmosferanın şüalanması) radiasiya axınları müşahidə edilir. Deməli hər hansı bir anda yer səthində radiasiyanın gəliri və çıxarı vardır.<ref> Шихлинский Э.М. Радиационный баланс Азербайджана. Баку,1960.</ref> |
||
== İstilik balansı == |
== İstilik balansı == |
||
[[Radiasiya balansı]] istilik balansının ən əsas üzvlərindən biri olub belə sadə düsturla idarə olunur: |
[[Radiasiya balansı]] istilik balansının ən əsas üzvlərindən biri olub belə sadə düsturla idarə olunur: |
||
B=LE+V+P |
B=LE+V+P |
||
* B |
* B — radiasiya balansı |
||
* LE |
* LE — buxarlanmaya sərf olunan istilik, |
||
* V |
* V — səth örtüyü ilə hava arasında istilik mübadiləsi, |
||
* P |
* P — torpaqda istilik axınıdır |
||
İstiliyin gəlir və çıxarına uyğun olaraq istilik balansı ünsürləri müsbət və ya mənfi kəmiyyətlərə malik ola bilər. Çoxillik nəticədə torpaqğın yuxarı |
İstiliyin gəlir və çıxarına uyğun olaraq istilik balansı ünsürləri müsbət və ya mənfi kəmiyyətlərə malik ola bilər. Çoxillik nəticədə torpaqğın yuxarı təbəqələrinin və Dünya okeanının suyunun orta çoxillik temperaturası daimi hesab edilir. Ona görə də [[torpaq]]da və [[Dünya okeanı]]nda üfiqi və şaquli [[istilik mübadiləsi]] təcrübi olaraq sıfıra bərabər hesab edilir. |
||
Ümumiyyətlə bütün [[yer kürəsi]] üçün buxarlanmaya sərf olunan [[İstilik|istiliy]]in illik miqdarı quru üçün |
Ümumiyyətlə bütün [[yer kürəsi]] üçün buxarlanmaya sərf olunan [[İstilik|istiliy]]in illik miqdarı quru üçün 25, okean üçün 59 kkal/sm2-ə bərabərdir. Bu rəqəmlər [[quru]] və [[okean]]ın [[radiasiya]] balansının uyğun olaraq 51 və 82%-ni təşkil edir. Bu rəqəmlərdən aydın olur ki, il ərzində quru səthindən 41 sm, okeanların səthindən isə 100 sm su buxarlanır.<ref>Q.K.Gül "Meteorologiya və iqlimşünaslıq" BAKI-1960</ref> |
||
== Həmçinin bax == |
== Həmçinin bax == |
||
[[Radiasiya balansı]], [[Radiasiya]] |
[[Radiasiya balansı]], [[Radiasiya]] |
||
== Xarici keçidlər == |
== Xarici keçidlər == |
||
[http://www.ecoalem.org/az/?p=199 YERİN İSTILİK BALANSI] |
[http://www.ecoalem.org/az/?p=199 YERİN İSTILİK BALANSI] |
||
== İstinadlar == |
== İstinadlar == |
||
{{İstinad siyahısı}} |
{{İstinad siyahısı}} |
||
Səhifəsinin 10:50, 21 avqust 2021 tarixinə olan son versiyası
Radiasiya balansı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yer səthində və atmosferada eyni zamanda istər qısa dalğalı (düz və səpələnən) və istərsə də uzun dalğalı (Yerin və atmosferanın şüalanması) radiasiya axınları müşahidə edilir. Deməli hər hansı bir anda yer səthində radiasiyanın gəliri və çıxarı vardır.[1]
İstilik balansı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Radiasiya balansı istilik balansının ən əsas üzvlərindən biri olub belə sadə düsturla idarə olunur:
B=LE+V+P
- B — radiasiya balansı
- LE — buxarlanmaya sərf olunan istilik,
- V — səth örtüyü ilə hava arasında istilik mübadiləsi,
- P — torpaqda istilik axınıdır
İstiliyin gəlir və çıxarına uyğun olaraq istilik balansı ünsürləri müsbət və ya mənfi kəmiyyətlərə malik ola bilər. Çoxillik nəticədə torpaqğın yuxarı təbəqələrinin və Dünya okeanının suyunun orta çoxillik temperaturası daimi hesab edilir. Ona görə də torpaqda və Dünya okeanında üfiqi və şaquli istilik mübadiləsi təcrübi olaraq sıfıra bərabər hesab edilir. Ümumiyyətlə bütün yer kürəsi üçün buxarlanmaya sərf olunan istiliyin illik miqdarı quru üçün 25, okean üçün 59 kkal/sm2-ə bərabərdir. Bu rəqəmlər quru və okeanın radiasiya balansının uyğun olaraq 51 və 82%-ni təşkil edir. Bu rəqəmlərdən aydın olur ki, il ərzində quru səthindən 41 sm, okeanların səthindən isə 100 sm su buxarlanır.[2]