Düzbucaqlı üçbucaq: Redaktələr arasındakı fərq
Naviqasiyaya keç
Axtarışa keç
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k BruceWayne171 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq EPIC tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. Teq: Geri qaytarma |
Keçid tövsiyələri funksiyası: 3 keçid əlavə edildi. Teqlər: Vizual redaktor Mobil redaktə Mobil veb redaktə Təkmilləşdirilmiş mobil redaktə Yeni istifadəçi tapşırığı Tövsiyə: keçidlərin əlavə olunması |
||
| Sətir 1: | Sətir 1: | ||
[[Fayl:Rtriangle.svg|thumb|300px|Düzbucaqlı üçbucaq]] |
[[Fayl:Rtriangle.svg|thumb|300px|Düzbucaqlı üçbucaq]] |
||
'''Düzbucaqlı üçbucaq'''—bucaqlarından biri düz bucaq (90⁰) olan üçbucağa deyilir<ref>{{cite web |url=https://www.learnalberta.ca/content/memg/Division04/Right%20Triangle/index.html |title=Definition |author= |date= |website= |publisher=learnalberta.ca |language=en |access-date=7 may 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200510143619/http://www.learnalberta.ca/content/memg/Division04/Right%20Triangle/index.html |archive-date=10 May 2020 |url-status=live }}</ref>. |
'''Düzbucaqlı üçbucaq'''—bucaqlarından biri [[düz bucaq]] (90⁰) olan üçbucağa deyilir<ref>{{cite web |url=https://www.learnalberta.ca/content/memg/Division04/Right%20Triangle/index.html |title=Definition |author= |date= |website= |publisher=learnalberta.ca |language=en |access-date=7 may 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200510143619/http://www.learnalberta.ca/content/memg/Division04/Right%20Triangle/index.html |archive-date=10 May 2020 |url-status=live }}</ref>. |
||
Düzbucaqlı üçbucaqda düz bucaq qarşısındakı tərəf hipotenuz, ona bitişik tərəflər, yəni iti bucaqlar qarşısında duran tərəflər isə katetlər adlanır. |
Düzbucaqlı üçbucaqda düz bucaq qarşısındakı tərəf [[hipotenuz]], ona bitişik tərəflər, yəni iti bucaqlar qarşısında duran tərəflər isə katetlər adlanır. |
||
[[Pifaqor teoremi]]nə görə düzbucaqlı üçbucaqda katetlərin kvadratları cəmi hipotenuzun kvadratına bərabərdir. a²+b²=c² |
[[Pifaqor teoremi]]nə görə düzbucaqlı üçbucaqda katetlərin kvadratları cəmi hipotenuzun kvadratına bərabərdir. a²+b²=c² |
||
| Sətir 14: | Sətir 14: | ||
* Bərabəryanlı düzbucaqlı üçbucağın iti bucaqlarının hər biri 45°-yə bərabərdir. |
* Bərabəryanlı düzbucaqlı üçbucağın iti bucaqlarının hər biri 45°-yə bərabərdir. |
||
* Bərabəryanlı düzbucaqlı üçbucaqda hipotenuz katetin kök altında iki mislinə bərabərdir<ref>{{cite web |url= https://www.calculator.net/right-triangle-calculator.html|title= Special Right Triangles|author= |date= |website= |publisher= calculator.net|language=en |access-date= }7 may 2021|archive-url= |archive-date= }}</ref>. |
* Bərabəryanlı düzbucaqlı üçbucaqda hipotenuz katetin kök altında iki mislinə bərabərdir<ref>{{cite web |url= https://www.calculator.net/right-triangle-calculator.html|title= Special Right Triangles|author= |date= |website= |publisher= calculator.net|language=en |access-date= }7 may 2021|archive-url= |archive-date= }}</ref>. |
||
* Düzbucaqlı üçbucaqda 30 dərəcəli bucaq qarşısında duran katet hipotenuzun yarısına bərabərdir. |
* Düzbucaqlı üçbucaqda 30 dərəcəli bucaq qarşısında duran [[katet]] hipotenuzun yarısına bərabərdir. |
||
* Düzbucaqlı üçbucağın xaricinə çəkilmiş çevrənin radiusu hipotenuzun yarısına bərabərdir. R=c/2 |
* Düzbucaqlı üçbucağın xaricinə çəkilmiş çevrənin radiusu hipotenuzun yarısına bərabərdir. R=c/2 |
||
* Düzbucaqlı üçbucağın daxilinə çəkilmiş çevrənin radiusu r=(a+b-c)/2 düsturu ilə hesablanır (burada r-düzbucaqlı üçbucağın daxilinə çəkilmiş çevrənin radiusu, a və b katetlər, c-hipotenuzdur). |
* Düzbucaqlı üçbucağın daxilinə çəkilmiş çevrənin radiusu r=(a+b-c)/2 düsturu ilə hesablanır (burada r-düzbucaqlı üçbucağın daxilinə çəkilmiş çevrənin radiusu, a və b katetlər, c-hipotenuzdur). |
||
Səhifəsinin 14:35, 13 fevral 2024 tarixinə olan son versiyası
Düzbucaqlı üçbucaq—bucaqlarından biri düz bucaq (90⁰) olan üçbucağa deyilir[1].
Düzbucaqlı üçbucaqda düz bucaq qarşısındakı tərəf hipotenuz, ona bitişik tərəflər, yəni iti bucaqlar qarşısında duran tərəflər isə katetlər adlanır.
Pifaqor teoreminə görə düzbucaqlı üçbucaqda katetlərin kvadratları cəmi hipotenuzun kvadratına bərabərdir. a²+b²=c²
Katetləri bərabər olan düzbucaqlı üçbucaq bərabəryanlı düzbucaqlı üçbucaq adlanır.
Xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Düzbucaqlı üçbucağın iti bucaqlarının cəmi 90°-yə bərabərdir.
- Düzbucaqlı üçbucağın xaricinə çəkilmiş çevrənin mərkəzi hipotenuzun orta nöqtəsidir.
- Bərabəryanlı düzbucaqlı üçbucağın iti bucaqlarının hər biri 45°-yə bərabərdir.
- Bərabəryanlı düzbucaqlı üçbucaqda hipotenuz katetin kök altında iki mislinə bərabərdir[2].
- Düzbucaqlı üçbucaqda 30 dərəcəli bucaq qarşısında duran katet hipotenuzun yarısına bərabərdir.
- Düzbucaqlı üçbucağın xaricinə çəkilmiş çevrənin radiusu hipotenuzun yarısına bərabərdir. R=c/2
- Düzbucaqlı üçbucağın daxilinə çəkilmiş çevrənin radiusu r=(a+b-c)/2 düsturu ilə hesablanır (burada r-düzbucaqlı üçbucağın daxilinə çəkilmiş çevrənin radiusu, a və b katetlər, c-hipotenuzdur).
- İti bucaqları 30°-60° olan düzbucaqlı üçbucaqda 60°-li bucaq qarşısındakı katet digər katetden kök altında 3 dəfə böyükdür.
- Düz bucaqdan hipotenuza çəkilmiş hündürlüyün kvadratı onun hipotenuz üzərində böldüyü parçaların hasilinə bərabərdir.
Sahəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Düzbucaqlı üçbucağın sahəsi katetlərinin hasilinin yarısına bərabərdir: S=a*b/2
- Heron düsturuna görə düzbucaqlı üçbucağın sahəsi kök altında onun yarımperimetri ilə hər bir katetin ayrı-ayrılıqda fərqinin hasilinə bərabərdir[3].
- Düzbucaqlı üçbucağın sahəsi onun daxilinə çəkilmiş çevrənin radiusu ilə bu radiusun hipotenuz ilə cəminin hasilinə bərabərdir[3].
- Düzbucaqlı üçbucağın sahəsi onun daxilinə çəkilmiş çevrənin hipotenuza toxunma nöqtəsində onu böldüyü hissələrin uzunluqları hasilinə bərabərdir.[3]
- Bərabəryanlı düzbucaqlı üçbucağın sahəsi kvadratın sahəsinin yarısına bərabərdir. S=a²/2
Triqonometrik nisbətlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Düzbucaqlı üçbucaqda iti bucağın sinusu bu bucağın qarşısındakı katetin hipotenuza nisbətinə deyilir[4].
- Düzbucaqlı üçbucaqda iti bucağın kosinusu bu bucağa bitişik katetin hipotenuza nisbətinə deyilir[4].
- Düzbucaqlı üçbucaqda iti bucağın tangensi bu bucağın qarşısındakı katetin bucağa bitişik katetə nisbətinə deyilir[4]. Buradan alırıq ki:
- Düzbucaqlı üçbucaqda iti bucağın kotangensi bu bucağa bitişik katetin bucağın qarşısındakı katetə nisbətinə deyilir[4]. Buradan alırıq ki:
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "Definition" (ingilis). learnalberta.ca. 10 May 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 may 2021.
- ↑ "Special Right Triangles" (ingilis). calculator.net. İstifadə tarixi: }7 may 2021.
- ↑ 1 2 3 "Düzbucaqlı üçbucağın sahəsi" (az.). jsoft.ws. 2021-05-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-21.
- ↑ 1 2 3 4 "Right Triangle Trigonometry" (eng). math.libretexts.org. Jan 17, 2020. 2023-07-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-04.
 | Bu məqalə qaralama halındadır. |