Portağal (meyvə)

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Çap versiyası artıq dəstəklənmir və render xətaları ola bilər. Zəhmət olmasa brauzerinizi yeniləyin və əvəzinə standart brauzer çap funksiyasından istifadə edin.
Portağal — bütöv, yarıya bölünmüş və soyulmuş hissələr

Portağal — Rutaceae ailəsinin müxtəlif sitrus növlərinin meyvəsidir.[1] İlk növbədə Citrus × sinensis, onu acı portağal kimi adlandırılan əlaqəli Sitrus × aurantiumdan ayırmaq üçün şirin portağal adlanır. Şirin portağal cinsi yolla çoxalır (nuklear embrion vasitəsilə apomiksis); şirin portağal növləri mutasiyalar nəticəsində yaranır.[2][3][4]

Portağal — pomelo (Citrus maxima) və mandarin (Citrus reticulata) arasında hibriddir.[5][6] Xloroplast genomu və buna görə də ana xətti pomelonun genomudur.[7] Şirin portağalın tam genomu ardıcıllıqla tərtib edilmişdir.

Portağal Cənubi Çin, Şimal-Şərqi Hindistan və Myanmanı əhatə edən bir bölgədə yaranmışdır[8][9] və şirin portağalın ilk qeydi eramızdan əvvəl 314-cü ildə Çin ədəbiyyatında olmuşdur. 1987-ci ildən etibarən portağal ağaclarının dünyada ən çox becərilən meyvə ağacı olduğu müəyyən edilmişdir.[10] Portağal ağacları şirin meyvələrinə görə tropik və subtropik iqlimlərdə geniş şəkildə becərilir. Portağal ağacının meyvəsi təzə yeyilə bilər, ya da şirəsi və ya ətirli qabığı üçün emal oluna bilər. 2012-ci ildə şirin portağal sitrus meyvələrinin istehsalının təxminən 70%-ni təşkil edmişdi.

2019-cu ildə dünya üzrə 79 milyon ton portağal yetişdirilib, Braziliya ümumi məhsulun 22%-ni istehsal edir, sonrakı yerləri Çin və Hindistan tutur.

İstinadlar

  1. ↑ "Citrus ×sinensis (L.) Osbeck (pro sp.) (maxima × reticulata) sweet orange". Plants.USDA.gov. May 12, 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
  2. ↑ "Orange Fruit Information". 9 June 2017. 1 June 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 September 2018.
  3. ↑ "Orange fruit nutrition facts and health benefits". 21 August 2009 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 September 2018.
  4. ↑ "Oranges: Health Benefits, Risks & Nutrition Facts". Live Science. 25 April 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 September 2018.
  5. ↑ Xu, Q; Chen, LL; Ruan, X; Chen, D; Zhu, A; Chen, C; Bertrand, D; Jiao, WB; Hao, BH; Lyon, MP; Chen, J; Gao, S; Xing, F; Lan, H; Chang, JW; Ge, X; Lei, Y; Hu, Q; Miao, Y; Wang, L; Xiao, S; Biswas, MK; Zeng, W; Guo, F; Cao, H; Yang, X; Xu, XW; Cheng, YJ; Xu, J; Liu, JH; Luo, OJ; Tang, Z; Guo, WW; Kuang, H; Zhang, HY; Roose, ML; Nagarajan, N; Deng, XX; Ruan, Y. "The draft genome of sweet orange (Citrus sinensis)". Nature Genetics. 45 (1). Jan 2013: 59–66. doi:10.1038/ng.2472. PMID 23179022.
  6. ↑ Andrés García Lor. Organización de la diversidad genética de los cítricos (PDF) (Tezis). 2013. 79. 2021-02-25 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-28.
  7. ↑ Velasco, R; Licciardello, C. "A genealogy of the citrus family". Nature Biotechnology. 32 (7). 2014: 640–642. doi:10.1038/nbt.2954. PMID 25004231.
  8. ↑ Morton, Julia F. Fruits of Warm Climates. 1987. 134–142. 2019-05-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-12-28.
  9. ↑ Talon, Manuel; Caruso, Marco; Gmitter, Fred G. Jr. The Genus Citrus. Woodhead Publishing. 2020. səh. 17. ISBN 9780128122174. 2024-03-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-12-28.
  10. ↑ Morton, J. "Orange, Citrus sinensis. In: Fruits of Warm Climates". NewCROP, New Crop Resource Online Program, Center for New Crops & Plant Products, Purdue University. 1987. 134–142. 2000-11-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-12-28.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Portağal_(meyvə)&oldid=7525701"