Sitrus

Sitrus
Sitrus
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Malvids Dəstə: Sabunağacıçiçəklilər Fəsilə: Sədokimilər Yarımfəsilə: Aurantioideae Cins: Sitrus
Beynəlxalq elmi adı
	Citrus L., 1753;
ITIS	28882
NCBI	2706
EOL	61101

Sitrus (lat. Citrus) — bitkilər aləminin sabunağacıçiçəklilər dəstəsinin sədokimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Arealı

Əsasən ABŞ, Çin, Yaponiya, Hindistan, Pakistan, Avstraliya, Cənubi Amerika, Əlcəzair, Mərakeş, Aralıq dənizi ölkələrində bitir.

Botaniki xarakteristikası

Dünyanın subtropik və tropik zonalarında yayılmış. 40-dək növü (portağal, naringi, limon, qreypfrut, berqamot, sitron və s.) məlumdur. Sitrus bitkilərinin meyvələri dadına, tərkibindəki limon turşusuna, şəkər, C, P, B qrupu vitamnnləri, karotin (A provitamini) olmasına görə fərqlənir.

Sitrus bitkilərinin meyvəsi yeyilir, ondan şirə, mürəbbə, kompot, cem, povidlo və s. hazırlanır. Yarpağı, çiçəyi və meyvəsinin qabıqından ətriyyatda, yeyinti sənayesində işlədilən efir yağı (2—3,5%) alınır. Sitrus bitkiləri şaxtaya az davamlıdır.

Azərbaycan yayılması

Sitrus bitkiləri Azərbaycanda Lənkəran-Astara zonasında becərilir.

Sinonimləri

Heterotipik sinonimləri

Aurantium Mill.
Citreum Mill.
× Citrofortunella J.W.Ingram & H.E.Moore
× Citroncirus J.W.Ingram & H.E.Moore
Citrophorum Neck.
+ Citroponcirus H.Wu & al.
Eremocitrus Swingle
Fortunella Swingle
Limon (bitki) Mill.
Microcitrus Swingle
Oxanthera Montrouz.
Papeda Hassk.
Pleurocitrus Tanaka
Poncirus Raf.
Pseudaegle Miq.
Sarcodactilis C.F.Gaertn.

Növləri

Citrus assamensis R.M.Dutta & Bhattacharya
Citrus × aurantiifolia (Christm.) Swingle
Citrus × aurantium L.
Citrus australasica F.Muell.
Citrus australis (Mudie) Planch.
Citrus cavaleriei H.Lév. ex Cavalerie
Citrus garrawayae F.M.Bailey
Citrus glauca (Lindl.) Burkill
Citrus gracilis Mabb.
Citrus halimii B.C.Stone
Citrus hystrix DC.
Citrus indica Yu.Tanaka
Citrus inodora F.M.Bailey
Citrus japonica Thunb.
Citrus khasya Markovitch
Citrus latipes (Swingle) Yu.Tanaka
Citrus × limon (L.) Osbeck
Citrus mangshanensis S.W.He & G.F.Liu
Citrus maxima (Burm.) Merr.
Citrus medica L.
Citrus neocaledonica Guillaumin
Citrus oxanthera Beauvis.
Citrus polytrifolia Govaerts
Citrus pubinervia D.G.Zhang, Z.H.Xiang & Y.Wu
Citrus reticulata Blanco
Citrus swinglei Burkill ex Harms
Citrus × tachibana (Makino) Yu.Tanaka
Citrus trifoliata L.
Citrus undulata Guillaumin
Citrus wakonai P.I.Forst. & M.W.Sm.
Citrus warburgina F.M.Bailey
Citrus wintersii Mabb.

İstinadlar

↑ Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 341. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
↑ Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 782.

Həmçinin bax

[_dbdfabcec409fc59-1] Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 341. doi:10.5962/BHL.TITLE.746

[_4380441f164a637e-2] Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 782.

[1]

[2]