Asırğalyarpaq mürgəkotu
Asırğalyarpaq mürgəkotu | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||||
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Asırğalyarpaq mürgəkotu |
||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
|
Asırğalyarpaq mürgəkotu (lat. Epipactis veratrifolia) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinin mürgəkotu cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU C2a(ii). Azərbaycanın nadir növüdür.
Qısa morfoloji təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Çoxillik ot bitkisidir. Kökümsovları qısadır. Gövdənin hündürlüyü 40-100 sm-dir. Çiçək qrupu oxu ilə birlikdə üst tərəfdə az əyilmiş, alt tərəfdə 3-4 qınlıdır. Yarpaqları böyükdür. Alt yarpaqları enli-ellipsvaridir, ortadakılar ellipsvaridir. Çiçək qrupu 4-20 çiçəkli, biryanlı salxımşəklindədir. Uzunluğu 15-18 mm, dar-oval, sivriləşmiş, xaricdən qismən çox və ya az əyilmiş, çiçəkyanlığının daxildəki ləçəkləri kütdür, qeyri-bərabər yanlıdır. Çiçək dodaqları çiçək yanlığının ləçəklərindən qısadır, onun arxa hissəsi novşəkillidir, ön hissəsi itidir.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
İyun-iyul (avqust) aylarında çiçəkləyir. Aşağı dağ qurşağında rütübətli yamaclarda, ovalıqılarda, dağətəyi qurşaqlarda, quru yerlərdə rast gəlinir.
Yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Naxçıvanın dağlıq hissəsi (Ordubad rayonunun Kotam kəndinin ətrafı).
Sayı və tendensiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Populyasiyası azalır, yeganə lokalitetində mənfi təsirlərə həssaslıq müşahidə olunur.
Məhdudlaşdırıcı amillər[redaktə | mənbəni redaktə et]
İqlim və antropogen amillər.
Mühafizə tədbirləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mühafizəsi üçün xüsüsi tədbirlər aparılmır.Yayılma yerlərində antropogen təsiri azaltmaq məqsədi ilə yasaqlıqların təşkili, populyasiya səviyyəsində genetik tədqiqi, toxumlarının toxum bankında saxlanması, bərpasının təmin edilməsi, yeni yayılma yerlərinin axtarilması təklif olunur.