Kurtlak çayı
| Kurtlak çayı | |
|---|---|
| rus. Куртлак | |
| Ölkə |
 Rusiya |
| Mənsəbi | Çir çayı |
| Uzunluğu | 150 km |
| Su sərfi | 0,44 m³/s |
| Hövzəsinin sahəsi | 2760 km² |
| DSR[ru] | 05010300812107000009795 |
Kurtlak çayı — Rusiyanın Rostov və Volqoqrad (108 km) vilayətləri ərazisindən axan çay. Çir çayının sağ qolunu təşkil edir. Çayın uzunluğu 150 kilometr, hövzəsinin sahəsi isə 2760 km² təşkil edir. Təpəli çöl ərazisindən axır. Vadisi elədə dərin deyildir[1]. Yuxarı axarlarda paleoqen dövrünə axid çökmə suzurlardan ibarətdir. Platonov xutoru yaxınlığından təbaşir və qumluq ərazilərdən axır. Əkinçilikdə istifadə edilir.
Ümumi fiziki-coğrafi xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kurtlak çayı öz başlanğıcını Don cərgəsindən götürür. Başlandığı ərazi Volqoqrad vilayəti, Kletski rayonu Platov xutorunun şimal-şərqində yerləşir. Mənbəyinin hündürlüyü 160 metrdir. Əvvəlcə qərbə sonradan isə cənuba axır. Sağdan Salomakovka çayı İvanuşenski xutoru yaxınlığında ona tökülür. Buradan çay cənub-qərbə axır. Qusinski çayı töküldükdən çay qərbə istiqamətlənir. Rostov vilayətinin Sovetski rayonu Ruskaya kəndi yaxınlığında Çir çayına tökülür[2].
Kurtlak çayə Volqadonsk vilayətinin Kletski və Rostov vilayətinin Sovetski rayonu ərazisindən axır.
Su rejimi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Çay əsasən qar sulatı ilə qidalanır. Martdan maya qədər çayın hündürlüyü 2 metr artır. Son ən hündür səviyyə 4 aprel 2003-cü ildə qeydə alınmışdır. Yayda suyunun səviyyəsi azalır. Dekabrın ortaları və ya birinci yarısında donur. Dondan aprel ayının əvvəllərində azad olur.
Kurtlak ümumilikdə olduqca dayazdır. İllik su axarı 0,014 m³/il, su sərfiyyatı 0,44 m³/san təşkil edir. Çay üzərində bənd vardır ki, oda çayın axını tənzimlənir.
Yaşayış məntəqələri[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Platonov xutoru.
- Selivanov xutoru.
- Zaxarov xutoru.
- Evstratovski xutoru.
- İvanuşenski xutoru.
- Verxneçerenski xutoru.
- Bolşata Osinovka xutoru.
- Perelazovski xutoru.
- Efremovski xutoru.
- Lipovski xutoru.
- Kalaç-Kurtlak kəndi.
- Petrovo xutoru.
- Novoryabuxin.
- Ruskaya kəndi.
Hövzəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Kurtlak
- Salomokovka — (mənsəbdən 14 km)
- Qolaya — (mənsəndən 21 km)
- Osinovaya — (mənsəbdən 15 km)
- Sarisa — (mənsəbdən 47 km)
- Krepkaya — (mənsəbdən 16 km)
- Donşimka — (mənsəbdən 33 km)
- Qusinka — (mənsəbdən 18 km).
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- «Родники и реки Волгоградской области». В. А. Брылев, Н. А. Самусь, Е. Н. Славгородская. — Изд-во: ВОКМ, Волгоград, 2007 г.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ «Природа Ростовской области» — К. З. Яцута, глава Притоки Дона Arxivləşdirilib 2013-03-07 at the Wayback Machine
- ↑ Карта Волгоградской области, ФГУП «Омская картографическая фабрика», Омск, 2005 год