Yer səthində çay boyunca uzanan və onun mənbəyindən mənsəbinə doğru maili olan, adətən planda əyri-üyrü görünən çökəkliklərə çay dərəsi deyilir.
Dərənin əmələ gəlməsində geoloji proseslər, ərazinin iqlim şəraiti, aşınma, buzlaşma, eroziya, karst hadisələri və s. rol oynayır.Çay dərəsi dib, subasar, məcra, yamac, terras və qaş hissələrindən ibarətdir. [1]