Özbəkistanın Konstitusiya Məhkəməsi

Özbəkistan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsi sədri və müavini də daxil olmaqla yeddi hakimdən ibarətdir. 2014-cü ildən bəri sədr (2017-ci ildə yenidən seçildi) - Mirbabayev Bəxtiyar Şamsutdinoviç [1][2], əvvəllər sədr B. A. Eşonov idi [3]. Hakimlər (35 yaşdan kiçik və 70 yaşdan yuxarı) Senat tərəfindən Ali Məhkəmə Şurasının tövsiyə etdiyi şəxslər arasından ən çox iki müddətə 5 il müddətinə seçilir.[4]

İlk “Özbəkistan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsi haqqında” Qanun 6 may 1993-cü ildə qəbul edildi, həmin il 7 may tarixində Ali Şura “Konstitusiya Məhkəməsinin funksiyalarının müvəqqəti olaraq tapşırılması haqqında” qərar qəbul etdi. Özbəkistan Respublikası Konstitusiya Nəzarət Komitəsinin tərkibi ”. 1995-ci ildə Konstitusiya Məhkəməsi haqqında ikinci bir qanun qəbul edildi və hakimlər həmin ilin dekabrında seçildi.[3] Mövcud Konstitusiya Məhkəməsi haqqında qanun [3] 2017-ci ildə qəbul edilmişdir.

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tapşırıqlarına təklif olunan qanunların Özbəkistan Konstitusiyasına və Qaraqalpaqstan Respublikası qanunlarının Özbəkistan Respublikasının qanunlarına zidd olub-olmaması məsələsinə baxılması daxildir. Konstitusiyanın 95-ci maddəsinə görə, Özbəkistan Prezidentinin Ali Məclisin ləğvi barədə qərarını təsdiqləmək səlahiyyəti də ona həvalə edilmişdir. Məhkəmə qərarları qətidir və apellyasiya şikayətinə tabe deyil.

Məhkəmə, prezident və vitse-prezident daxil olmaqla yeddi hakimdən ibarətdir. Hakimlərdən biri Karakalpakstan nümayəndəsi olmalıdır. Ali Məclisin Senatı, Hakimləri Ali Məhkəmə Şurası tərəfindən tövsiyə olunan və Prezident tərəfindən irəli sürülən namizədlər arasından səs çoxluğu ilə seçir. 5 il müddətinə seçilirlər. Hakimlər öz aralarından bir sədr və bir müavin seçirlər. Mirbabaev Bəxtiyar 2014-cü ildən bəri məhkəmənin sədridir (2017-ci ildə yenidən seçilmişdir).

Konstitusiya Məhkəməsi Qanunu 6 may 1993-cü ildə qəbul edilmişdir. İkinci qanun 1995-ci ildə qəbul edildi və ilk hakimlər 1995-ci ilin dekabrında məhkəməyə seçildi. Mövcud Konstitusiya Məhkəməsi haqqında qanun 2017-ci ildə Ali Məclis tərəfindən qəbul edilmişdir.

Səlahiyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]

Konstitusiya Məhkəməsi:

Özbəkistan Respublikası Konstitusiyasının digər normativ hüquqi aktlara, o cümlədən Özbəkistan Respublikasının beynəlxalq müqavilələrin təsdiq edilməsi haqqında qanunlarına prezident tərəfindən imzalanmadan əvvəl uyğunluğunu müəyyən edir; Qaraqalpaqstan Respublikası qanunlarının Özbəkistan Respublikasının qanunlarına uyğunluğu barədə rəy verir; Özbəkistan Respublikası Konstitusiyası və qanunlarının normalarını şərh edir;[5]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ "СОСТАВ СУДА". 2020-07-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-29.
  2. ↑ "Об избрании председателя Конституционного суда Республики Узбекистан". 2018-03-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-29.
  3. ↑ 1 2 3 Б. А. Эшонов Независимость и действенность решений Конституционного Суда Республики Узбекистан Arxivləşdirilib 2017-09-07 at the Wayback Machine"Конституционное Правосудие" № 3(13) 2001
  4. ↑ "КОНСТИТУЦИОННЫЙ ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ УЗБЕКИСТАН О КОНСТИТУЦИОННОМ СУДЕ РЕСПУБЛИКИ УЗБЕКИСТАН". 2020-07-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-29.
  5. ↑ "О суде". 2020-06-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-29.