Şelkovnikov süsəni

Şelkovnikov süsəni (lat. Iris schelkownikowii) — süsənkimilər fəsiləsinə aid bitki növü.^[1]

Şelkovnikov süsəni
Elmi təsnifat
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Şelkovnikov süsəni
Beynəlxalq elmi adı
Iris schelkownikowii
Şəkil axtarışı

IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu: "Nəsli kəsilmək təhlükəsində olanlara" aiddir. Azərbaycanın prioritet endemik növüdür. 

Morfoloji təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çoxillik ot bitkisidir. Kökümsovu qısa, sürünə, gövdə 4—20 sm hündürlüyündə, bir iri təpə çiçəyindən ibarətdir. Yaraqları boz—göymtül, dar—xətvari, 2—3 mm enində, bəzən spiralvari əyilmişdir, təpə yarpaqları otvari-pərdəlidir, neştərşəkilli, ucu sivridir. Çiçəkyanlığının xarici tərəfi üfüqi aşağı dartılmışdır, 4-5 sm uzunluğunda, 1,5-2 sm enində uzunsov və ya uzunsov xətvaridir, küt, boz, ortada dairəvi tünd göy ləkə və tünd-göy damarlar var. Çiçəkyanlığının daxili tərəfi yuxarıya doğru, 6—7 sm uzunluğunda, 3-3,5 sm enində, uzunsov, tərs yumurtavari, sıxılmış, qısa dırnaqcıqlı, küt, mavi bənövşəyi və ya bənövşəyi damarlıdır. Tozcuğu bənöşəyi, qutucuq 5-6 sm uzunluğunda, uzunsov, üçtilli, qısa buruncuqludur. ^[2][3]

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çiçəkləmə dövrü aprel, meyvə əmləgətirmə may ayına təsadüf edir. Kökümsov və toxum vasitəsilə çoxalır. Aşağı dağ qurşağında quru, gilli və daşlı yamaclarda yayılmışdır. Mezokserofitdir. ^{[2] [4] [5]}

Yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bozqır yaylası. ^{[2] [6] [7] [8]}

Sayı və tendensiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Populyasiyaları çox nadirdir. Tək-tək bitir.^[8] Dekorativ bitkidir. İtmə təhlükəsi altındadır.

Məhdudlaşdırıcı amillər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yaşayış ərazisinin deqradasiyası, otarılma, tapdalanma və əhali tərəfindən yığılması itmə təklükəsini yaradır.

Mühafizə tədbirləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mühafizə tədbirləri yoxdur. Ysaqlıqların yaradılması vacibdir.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]