Ərəb mətbəxi

Ərəb mətbəxi – ərəb dünyasını şərqdən qərbə qədər əhatə edən mətbəxlərdən biri. Ərəb mətbəxinə Levant, Türkiyə, Kopt və digər xalqların mətbəxləri təsir göstərmişdir.

Ərəblər erkən orta əsrlərdən ədviyyatlara xüsusi önəm vermişlər.Ərəb mətbəxində aşağıdakı maddələrə diqqət yetirilir:

• Ət-quzu və toyuq ətindən çox istifadə olunur.Dəvə ətindən xüsusi qonaqlıqlarda istfadə edilir.Sahil tərəfdə yaşayan əhali daha çox balıq ətinə üstünlük verir^[1].
• Süd məhsulları - geniş yayılmışdır, əsasən yoğurt və ağ pendir, yumurta və krem də geniş istifadə olunur ^[2].
• Otlar və Baharatlar - Nanə və kəklikotu geniş yayılmışdır, demək olar ki, bu gün ənçox bu bitkilərdən istifadə olunur.Ədviyyat hind mətbəxindən daha az istifadə olunur.

Ədviyyatların miqdarı və çeşidi regiondan regiona dəyişir^[3].

• İçkilər: İsti içkilərə nisbətən soyuq içkılərdən istifadə olunur.qəhvə menyuda birinci təqdim olunur daha sonra çay (xüsusilə Sri Lanka çayı) üstünlük təşkil edir^[4].
• Taxıl bitkiləri: buğda bulqur düyü ərəb mətbəxinin əsasını təşkil edir^[5].
• paxlalılar - mərcimək lobya, noxud geniş istifadə olunur ^[6].
• Tərəvəz və meyvələr: xiyar, badımcan, bamİya və soğan ,əncir nar və zeytun ərəb mətbəxinin ayrılmaz tərkib hissəsidir ^[7].
• Souslar: Ən məşhur sousa müxtəlif növ zeytun yağı, limon suyu, cəfəri ,sarımsaq, qatıq nanə, soğan əlavə olunur ^[8].

• Falafel və ya Fəlafel – qızardılmış noxud və ya paxladan hazırlanır ^[9].
• Xumus – noxud püresi zeytun yağı limon suyu və sarımsaqdan hazırlanır ^[10].
• Kənafə - pendirli şirniyyatdır ^[11].
• Samsa – undan hazırlanır.Peraşki növüdür ^[12].

Ərəb dünyasında yeməklər üçün iki əsas quruluş vardır: Ramazan ayı üçün hazırlanan yeməklər və müntəzəm hazırlanan yeməklər.

Ramazan ayında şirniyyat adi haldan daha çox istehlak olunur. Ən çox şirniyyatlardan , Kanafeh, baklava və basbousa kimi şirniyyatlar bütün il boyunca və xüsusilə Ramazan ayı üçün hazırlanır.

Yəmənin mətbəxi digər Ərəb mətbəxlərindən fərqlənir. Digər Ərəb mətbəxləri kimi Yəməndə də toyuq, keçi və quzu ətdən daha çox istifadə olunur. Ən çox yayılmış içkilər çay və qəhvədir.Çay adətən nanə ilə birlikdə təqdim olunur. Karakaden , Naqe'e Al Zabib vədiba'a ən çox yayılmış soyuq içkilərdir. Saltah (سلتة) Yəmənin milli yeməyi sayılır.

Kartof, Bişmiş yumurta və tərəvəzlər, saltaya əlavə edilir.Yemək çörəklə birlikdə təqdim olunur. Yəməndə geniş yayılmış digər yeməklərə aşağıdakılar daxildir: Aseedah, aseed, fahsa, thaked, Samak Mofa, mandi, fattah, shakshouka, shafut, Bint əl-Sahn, kabsa və jachnun .

İraq mətbəxi əsasən ətdən ibarətdir. İraq mətbəxində ən çox yayılmış ətlər toyuq və quzu ətidir. İraqın milli yeməyi Masqouf adlanır.İraq mətbəxində digər ərəb ölkələrinə nisbətən daha çox ədviyyatlardan istifadə edilir. əsas ərzaq məhsullarına buğda, arpa, düyü, tərəvəz daxildir. Dolma da ən məşhur yeməklərdən biridir.İraq mətbəxi kebabı ilə fərqlənir. və tikka adlı kabab növü ilə məşhurdur.Çeşitli baharatlardan və turşulardan istifadə olunur.

Liviya mətbəxi Aralıq dənizi, Şimali Afrika və Berber mətbəxinin ənənələrindən qaynaqlanıb. Ən məşhur yeməklərindən biri, arpa, su və duz ilə hazırlanan xəmirsiz çörək olan Bazin dir ^[13].Digər ərəb ölkələrində olduğu kimi burada da Donuz ətinin istehlakı Şəriətə əsasən İslamın dini qanunlarına uyğun olaraq qadağandır.Liviyanın paytaxtı olan Tripoli mətbəxi xüsusilə İtalyan mətbəxindən təsirlənir ^[14]. Təamları :

• Bazin - Liviya çörəyi
• Usban
• Couscous
• Zümita, bir növ Bsisa
• Asida
• Harissa
• Tajine (Marqa)
• Mbekbka - makaron və ya spagetti ilə unikal Liviya şorbasıdır.
• Lebrak - düyü və ət ilə doldurulmuş dolmalardır.
• Mbatten
• Bsisa Hassaa - sous növü.
• Börek
• Libya yay salatı
• Madrouba
• Maglouba
• Shakshouka şorba
• Liviya şorbası
• Içkilər -Makroudh Liviya çayı Gioriba Maakroun Mafruka Mhalbiya

Misir öz unikal mətbəxi ilə fərqlənən ölkələrdəndir.Misirdə daha çox vegetarian yeməklərinə üstünlük verilir.Om Ali adlı disert bayram günlərində xüsusi olaraq hazırlanır ^[15].

• Kouscous (Ərəbcə : كسكس) ,
• Harira (Ərəbcə: حريرة): Harira Müqəddəs Ramazan ayı boyunca istehlak edilən ənənəvi Mərakeş yeməyidir. pomidor şorbasıdır ^[16].
• Taktouka (Ərəbcə: تكتكة): Taktuka, pomidor, soğan, yaşıl bibər ilə hazırlanmış ənənəvi Mərakeş salatıdır ^{[17] [18]}.

Arabic cuisine[1]

1. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2019-06-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-08-26.
2. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2017-02-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-08-26.
3. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2017-10-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-08-26.
4. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2017-03-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-08-28.
5. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-09-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-08-28.
6. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-09-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-08-28.
7. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-07-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-08-28.
8. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-09-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-08-28.
9. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2021-12-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-08-28.
10. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-01-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-08-28.
11. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-01-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-08-28.
12. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-09-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-08-28.
13. ↑ https://books.google.az/books?id=pZ-1AQAAQBAJ&pg=PT1356&redir_esc=y
14. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-10-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-08-28.
15. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2017-11-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-08-28.
16. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2017-10-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-08-28.
17. ↑ http://www.nestle-family.com/recipes/arabian-gulf-recipes^{[ölü keçid]}
18. ↑ http://www.nestle-family.com/recipes/arabian-gulf-recipes^{[ölü keçid]}