Ərdəğan (kanoner qayığı)
| Ərdəhan | ||
| ||
| Ümumi məlumatlar | ||
|---|---|---|
| Adı: | Ərdəhan | |
| Sahibi: | .svg){kind=small} Çar Rusiyası Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti SSRİ
| |
| Gəmini hazırlayan tərsanə: | Novoe Admiralteystvo tərsanəsi | |
| İnşa edildiyi yer: | Sankt-Peterburq, Çar Rusiyası | |
| Hazırlanmağa başlanması: | dekabr 1908 | |
| Dənizə salınması: | 12 sentyabr 1909 | |
| İlk səfəri: | iyul 1910 | |
| Vəziyyəti: | 18 noyabr 1959-cu ildə Əmlak Departament Fonduna demontaj üçün təhvil verilib | |
| Xüsusiyyətləri | ||
| Sinifi və Tipi: | Kanoner qayığı | |
| Qeydiyyat portu: | Bakı | |
| Uzunluğu: | 61.75 metr | |
| Sürəti: | 14.5 Knot | |
| Həcmi: | 8/120 nəfər | |
Ərdəhan — Çar Rusiyası, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və SSRİ-nin donanmasına daxil olan kanoner qayığı.[1][2]
Tikintisi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Xidməti
[redaktə | mənbəni redaktə et]
1919-cu ilin yazında Bakını tutmaqla Xəzər bölgəsində ingilislərin mövqeyi xeyli dərəcədə möhkəmlənmişdi.[3] Bakının neft məhsullarını və əsas sənaye obyektlərini, həmçinin Xəzər hərbi və ticarət donanmasının 147 gəmisini "Britaniya neft müdiriyyətinə" tabe etdirərək, Xəzər dənizində öz hərbi-dəniz donanmasını yaratmaq üçün təcili tədbirlər görməyə başlamışdı.[3] "Ərdəhan" və "Qars" gəmilərinin əsasən ruslardan komplektləşdirilmiş komanda heyəti həm ingilislərə, həm də ağqvardiyaçılara düşmən kimi baxırdı.[3] 26 fevral 1919-cu ildə Xəzər dənizinin qərb sahillərindəki ağqvardiyaçı ordusunun komandanlığının əməliyyat məlumatında deyilirdi: "Ən böyük gəmilərdən "Ərdəhan" və "Qars" pis vəziyyətdədir".[3] 1918-ci ilin əvvəllərində bu gəmilərin matrosları Bakı kommunistləri vasitəsilə Həştərxandakı sovet komandanlığına bir neçə dəfə xahişlə müraciət etmişdi: "Sovet hakimiyyətinə qayıtmaq üçün onların təhlükəsizliyi təmin edilsin".[4] "Qara dəniz ordusu"nun baş komandanı general C. F. Milnin 1918-1920-ci illərdə öz komandanlığı altında olan ordunun Qafqaz və Xəzər ətrafındakı əməliyyatları haqqında məruzəsində qeyd olunduğu kimi, həmçinin 1921-ci ilin yanvarında İngiltərə hökumətinin "London" qəzetinin əlavəsində çap edildiyi kimi, Xəzər hərbi donanması gəmiləri heyəti (iki kanoner - "Ərdəhan" və Qars" gəmiləri, həmçinin bir neçə yardımçı gəmi) "bolşevizmə meyil etməsinə görə" 1 mart 1919-cu ildə torpeda katerləri tərəfindən batırılma qorxusu ilə ləğv edilmişdi.[5] Beləliklə, matrosların "Qars" və "Ərdəhan" gəmilərini qaçırmağa göstərdikləri hər iki cəhdi ingilislər zərərsizləşdirmişlər.[3]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Александр Немитц: царский адмирал-дезертир дослужился до ордена Красного Знамени". cripo.com.ua. cripo.com.ua. Archived from the original on 2013-05-09. İstifadə tarixi: 13 noyabr 2016.
- ↑ "Канонерская лодка «Ардаган»". www.nashflot.ru. www.nashflot.ru. 2016-09-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 noyabr 2016.
- ↑ 1 2 3 4 5 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Xəzərdə hərbi dənizçilik əməliyyatları. “Hərbi bilik”. - 2009. - №2. S. 78-90.
- ↑ . Военные моряки в борьбе за власть Советов в Азербайджане и Прикаспии. 1918 - 1920 г. //Сборник документов. Баку: Элм, 1971
- ↑ "Dialoq" (Moskva). 1993. №2 (jurnal)
Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]- П. Веселов. «Карс» и «Ардаган» Arxivləşdirilib 2011-08-31 at the Wayback Machine
- Военно-морской флот России
- Алиев Н. А. Морская крепость на Каспии. Геополитическая победа России на Кавказе: из истории создания Каспийской военной флотилии в середине XIX — начале XX века Arxivləşdirilib 2013-03-22 at the Wayback Machine
- Канонерская лодка «Ардаган»