4P

Marketinq kompleksinin 4p-si

4P — marketinq teoremidir.Marketinq planlaşdırmasının əsas 4 istiqamətinə əaslanır[1].Bunlar:

  • product (məhsul)
  • price (qiymət)
  • promotion (təşviqat)
  • place (yer)

Bütün bunlar birlikdə marketinq kompleksini (ing. marketing mix) əmələ gətirir.Teoremin adı da hər 4 sözün P hərfi ilə başlamasından irəli gəlir.Bu model əasında aşağıdakı modellər də əmələ gəlmişdir.

Məhsul (product)

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Məhsul dedikdə şirkətin alıcılara təklif etdiyi mal, yaxud xidmət başa düsülür.Həmçinin məhsula "şirkətin hədəf bazarına təklif etdiyi məhsulların və xidmətlərin məcmusudur"demək olar.Belə ki, məsələn, “Ford Taurus” məhsulu qayka və boltlardan, alışdırıcı şamlardan, porşenlərdən və minlərcə digər hissələrdən ibarətdir. Bununla belə “Ford” bir neçə “Taurus” stilləri və müxtəlif seçmə xüsusiyyətləri təklif edir. Maşın tam servislə, ehtiyat hissələrinə zəmanətlə təmin olunur[2].

Qiymət (price)

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qiymət dedikdə istehlakçıların hər hansı məhsulu almaq üçün ödədikləri məbləğ başa düşülür.“Ford” dilerlərinə “Taurus”un pərakəndə qiymətini hesablayıb təyin etməyi məsləhət görür. Amma “Ford”un dilerləri çox nadir hallarda rəsmi qiymət təyin edirlər. Əvəzində onlar güzəştlər, köhnə modellərin təzələri ilə əvəzolunma imkanları və kredit şərtləri təklif etməklə müştərilərlə fərdi olaraq sövdələşirlər. Bu tədbirlər qiymətləri mövcud rəqabət şəraitinə uyğunlaşdırır və maşının dəyəri haqqında alıcının təsəvvürünü dolğunlaşdırır[3].

Yer (place)

[redaktə | mənbəni redaktə et]

4p nəzəriyyəsində yer dedikdə məhsulun alıcılara çatdırılacağı məkan başa düşülür. Hər bir müəssisə məhsulunu elə bir yerdə satışa çıxarmaq istəyir ki, orada alıcıların məhsulu almaq ehtimalları daha yüksək olsun.Məkan üzrə fəaliyyət hədəf müştərilərinin məhsul ilə təmin olunması üçün şirkətin göstərdiyi fəaliyyətlərin məcmusudur. Belə ki, məsələn, “Ford” maşınlarının müxtəlif modellərini satan çoxlu müxtəlif dilerlərlə tərəfdaşlıq münasibətlərini qurur. Bu şirkət dilerlərini ehtiyatla seçir və onlara güclü dəstək verir. Dilerlər isə “Ford” avtomobillərini və ehtiyat hissələrini saxlayır, potensial alıcılara nümayiş etdirir, qiymətləri razılaşdırır, satır və satışdan sonra maşınları servislə təmin edir[4].

Promotion (təşviqat)

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Təşviqat məhsulun xüsusiyyətlərinin alıcılara bildirilməsi və potensial müştərilərin onu almağa vadar edilməsi üzrə fəaliyyətə deyilir.Təşviqata daxildir: reklam, ictimaiyyətlə əlaqəlar, təşviqat strategiyaları. Təşviqatın məqsədi alıcılara niyə bu məhsula ehtiyacı olduqlarını və niyə bu məhsul üçün müəyyən məbləğ ödəməli olduqlarını anlatmaqdır. “Ford” istehlakçılara şirkət və onun məhsulları haqqında dolğun məlumat çatdırmaq üçün ildə reklama 2,4 milyondan çox vəsait xərcləyir. Diler satıcılar potensial alıcılara kömək edir və onları “Ford”un onlar üçün ən yaxşı maşın olduğuna inandırırlar. “Ford” və onun dilerləri endirimlər, güzəştlər, aşağı faiz dərəcələri kimi xüsusi həvəsləndirmə səyləri ilə alıcıların stimullaşdırılmasına şərait yaradırlar[5].

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ McCarthy, Jerome E. Basic Marketing. A Managerial Approach. Homewood, IL: Irwin. 1964.
  2. ↑ Kotler, P., Marketing Management, (Millennium Edition), Custom Edition for University of Phoenix, Prentice Hall, 2000, p. 9.
  3. ↑ Grönroos, Christian. "From marketing mix to relationship marketing: towards a paradigm shift in marketing." Management decision 32.2 (1994): 4-20.
  4. ↑ Kotler, Philip. Marketing Management. Pearson Education. 2012. səh. 25.
  5. ↑ Mintz, Ofer; Currim, Imran. "What Drives Managerial Use of Marketing and Financial Metrics and Does Metric Use Affect Performance of Marketing-Mix Activities?". Journal of Marketing. 77 (2). 2013: 17. doi:10.1509/jm.11.0463.