Ağ Ana

Ağ Ana – türk, tatar, altay, yakut mifologiyalarında Deniz ilahəsi. Müxtəlif Türk dillərində Ak Ana, Ürüng Ene, Şura (Sura, Sor) Ene olaraq da bilinər. Monqollar isə Sagan (Sagağan) Ece olaraq xatırlayarlar. Hələ heç bir şey yaratılmamışken və yalnız ucsuz-bucaqsız bir su varkən, sonsuz sulardan çıxaraq, Tanrı Ülgen'e yaratma ilhamını verərək sulara təkrar budaqmışdır. Işıqdan (cismani olmayan) bir bədəni vardır. Başında gücü işarələyən və taca bənzəyən zərif buynuzları var. Alt qisimində denizkızı kimi çox uzun bir balıq quyruğu mövcuddur. Quyruğu yüngül maviyə çalan bir rəngdədir. Ətrafında denizyıldızları gəzər. Həyatın başlanğıcına dair nə varsa hamısına ruh verərək həyat dövrünü başlatmışdır. Aralıq dənizində yaşayır. Bəzi söylenceleri, geyik şəklinə girən Su Ana ilə Göytürklərin Atası evlənmişdir. Müxtəlif söylenceleri həmişə dənizdən çıxan varlıq bir maral olaraq betimlenir. Ağ rəng suyu və təmizliyi işarələr. Yakutçadaki Ürüng sözcüyü ağ və gümüş deməkdir. Monqol dilində Ekhe Üreng olaraq bilinər. Monqollara görə Ekhe Xatun, dərinliklərdə gələn palçığı bir kaplumbağanın kürəyinə qoyaraq yer üzünü yaratmışdır.

Ağ Ana
Ak Ana
Mifologiya Türk mifologiyası

Etimologiya[redaktə | mənbəni redaktə et]

(Ağ / Aq) kökündən törəmişdir. Ağmaq, axmaq, işıldama, yüksəlmək, yuxarı çıxmaq və ya aşağı enmək, yaratmaq kimi mənalar daşıyır. Çirklənməmişlik, əl dəyməmiş və günahsızlıq məcazi mənanın tərkibində iştirak edər.

Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0)  (türk.)
  • Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi (Cilt-1, Sayfa 570)

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mifologiya ilə əlaqədar olan bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.