Allay xan

Allay xan — türk və altay mifologiyalarında vətən tanrısı. Alay xan və ya Alıy xan olaraq da tanınmaqdadır. Vətəni qoruyar. Nurlu bir görünüşü vardır. Yurduna xəyanət edənlərə xəstəlik və bəla gətirər. İlk Ata olan Elley ilə adında bir əlaqə vardır. Lakin eyni adam olduqlarını iddia etmək o qədər də mümkün görünməməkdədir. Arvadının adı da eynidir: Allay Xanım.

Vətən, digər variantda isə torpaq ilahəsi. Allay Xanın arvadıdır. Aan Alay Xatun olaraq da bilinər.

(Al/El) kökündən törəmişdir. Həmrəylik və birlikdəlik mənası daşıyır. Alay və almaq sözləriylə eyni kökdən gəlir. Halay sözü də ictimai birliyin simvolik bir təcəssümüdür və eyni söz kökündən gəlir.