Aslan Qasımlı

Aslan Qasımlı
Aslan Qasımlı
Digər adı	Aslan Kənan
Doğum tarixi	1952
Doğum yeri	Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ
Vətəndaşlığı	SSRİ →; Azərbaycan
İş yeri	Dövlət Tarix arxivinin direktoru
Təhsili	Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutu

Aslan Qasımlı Murtuz oğlu (Aslan Kənan. d.1952 Bakı, Azərbaycan) —

Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]

1952-ci ildə Bakıda anadan olub.

Təhsili[redaktə | mənbəni redaktə et]

1969-cг ildə Bakıda 240 nömrəli orta məktəbi bitirib. Həmin ildə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutun filologiya fakültəsinə daxil olub və 1973-cü ildə oranı bitirib. 1983-cü ildə AEA-nın Ədəbiyyat institutunun dissertantı olub. 1986-cı ildə elmi işini birtirib. 1991-ci ilin iyun ayından Dövlət Ədəbiyyat və İncəsənət arxivində elmi işçi, şöbə müdiri və director müavini vəzifələrində işləyib.

Əmək əaliyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]

1973–1975-ci illərdə təyinatı üzrə Neftçala rayonu Qaçaqkənd kənd orta məktəbində dil-ədəbiyyat müəllimi işləyib. 1975–1976-cı illərdə ordu sıralarında xidmət edib. Ordu sıralarından tərxis olandan sonra maarif sahəsində işini davam etdirib. Hal-hazırda Dövlət Tarix arxivinin direktorudur.

Yaradıcılığı[redaktə | mənbəni redaktə et]

O, 1977-ci ildən müntəzəm olaraq dövrü mətbuatda yazılarını dərc etdirib. Aslan Kənan maarif sahəsində çalışdığı ərəfədə müxtəlif mövzular üzrə "Azərbaycan müəllimi" qəzetində məqalələrlə çıxış edib. 1993-cü ildə Türkiyədə nəşr olunmuş "Rana" təxəllüslü yazıçının Vətən Müharibəsindən bəhs edən "Onlar türklərdir" əsərini azəri türkcəsinə çevirmişdi. Həmçinin o, "Rana" təxəllüslü yazarın kimliyini müəyyənləşdirməyə müvəffəq olmuşdu. A.Kənan 1995-ci ildə Üzeyir bəy Hacıbəylinin 1918–1920-ci illərdə "Azərbaycan" qəzetində ərəb əlifbası ilə dərc edimiş bir çox məqalə və felyotonlarını ilk dəfə olaraq "Fitnələr qarşısında" adı ilə oxuculara çatdırmışdır. 2003–2004-cü illərdə Tovuzda yaşayıb-yaradan el şairi Qəmxarın iki kitabı A.Kənanın qayğısı hesabına işıq üzü görmüşdü. A.Kənan 2011-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev cənablarının sərəncamına əsasən Üzeyir bəy Hacıbəylinin 1918–1920-ci illərdə "Azərbaycan" qəzetində ərəb qrafikası ilə dərc edimiş məqalə və felyotonlarını tam şəkildə latın əlifbasına çevirərək, "Bayrağımız sarsılmaz" adı ilə nəşr etdirmişdi. O həmçinin Üzeyir Hacıbəyov ensiklopediyasının müəlliflərindəndir.

A.Kənan repressiyaya məruz qalan ədəbiyyat və incəsənət xadimlərinin, sadə insanların həyat yollarını arxiv sənədləri əsasında qələmə almış və "XX əsrdə repressiyaya məruz qalanlar" və "30-cu illərin günahsız qurbanları", Firidun Şuşinskinin həyat və yaradıcılığı əks etdirən "XX əsrin görkəmli musiqi tədqiqatçısı Firidun Şuşinski", "Arxivlərdən gələn səslər" adlı kitabların müəllifidir. Sağlığında musiqişünas Firidun Şuşinski məşhur tar ustası Sadıqcan haqqında monoqrafiya yazmış, nəşriyyata təqdim olunmuş, lakin əsər işıqüzü görməmişdir. A.Kənanın axtarışları sayəsində əsər müəyyən çətinliklə də olsa əldə olunmuş və 2007-ci ildə ilk dəfə geniş müqəddimə ilə nəşr edilmişdir. A.Kənan F.Şuşinski tərəfindən qələmə alınmış Azərbaycan xanəndəlik sənətinin ən görkəmli nümayəndələrindən biri məşhur muğam ustadı Cabbar Qaryağdıoğlu haqqında yazdığı monoqrafiyanın dərc edilməmiş fəslini əlavə edərək geniş müqəddimə ilə 2008-ci ildə "Şərq musiqisinin peyğəmbəri" adı altında nəşr etdirmişdir. Bu illərdə A.Kənan tərəfindən məşhur detektiv yazıçısı Cəmşid Əmirovun beş cilddən ibarət əsərləri tərtib edilərək, geniş müqəddimə ilə nəşr olunmuşdur. Bundan əlavə A.Kənan C.Əmirovun həyat və yaradıcılğına aid "Son zərbə" filminin ssenarisinin müəlliflərindəndir.

A.Kənan Firidun Şuşinski haqqında vaxtilə yazılmış məqalələri toplayıb "Unudulmaz musiqi tədqiqatçısı" adı altında kitab nəşr etdirmişdi. Xalq yazıçısı, akademik Mirzə İbrahimovun 1930–1960-cı illərdə bir çox ədəbiyyat və incəsənət xadimləri ilə, həmçinin həyat yoldaşı Sara xanımla məktubları A.Kənan tərəfindən ərəb qrafikasından latın əlifbaya çevrilmişdi və kitab halında nəşr edilmişdir. A.Kənan "Ceyhun Hacıbəylinin 125 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev cənablarının imzaladığı 19 noyabr 2015-ci il tarixli 1538 nömrəli Sərəncamına əsasən C.Hacıbəylinin mühacirət həyatı dövründə ərəb qrafikası ilə yazılmış məktublarını ilk dəfə latın əlifbasına çevirib, "Qürbətdən gələn səslər" adı ilə nəşr etdirib. A.Kənan həmçinin musiqişünas Firidun Şuşinskinin "Azərbaycanın musiqi xəzinəsi" adlı ensiklopedik kitabının toplayıb, tərtib edəni, nəşrə hazırlayanı və ön sözün müəllifidir.

A.Kənan Məmməd Əmin Rəsulzadə ensiklopediyasının elmi məsləhətçisidir. Fətəli bəy Düdənginski və Məmməd Əmin Rəsulzadə haqqında yazılmış bir çox kitabların məsləhətçisi və rəyçisidir. O ilk dəfə olaraq M.Ə.Rəsulzadənin "Səyavuş" əsərinin ərəb qrafikası ilə yazılmış türk dilində əsərini orjinalını saxlamaqla latın əlifbasına keçirmişdir. A.Kənan bundan əlavə bir çox məqalələrin, kitabların, ssenarilərin müəllifi, redaktoru, elmi məsləhətçisi və tərtibçisidir. Aslan Kənan Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin və Azərbaycan Jurnalistlər İttifaqının üzvüdür.

Əsərləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Aslan Kənan "Dövrünün görkəmli maarifçi ziyalısı"(Abdulla Şaiq) ("Azərbaycan" qəzeti 06.05.2021.)
Aslan Kənan "XX əsrdə repressiyaya məruz qalanlar" (B."Azərnəşr"2011, 300 səh. redaktoru və ön sözün müəllifi Nizaməddin Şəmsizadə)^[1]
Aslan Kənan "1930-cu illərin günahsız qurbanları" (B."Azərnəşr" 2015, 313 səh., red.Natiq Heydərli, ön sözün müəllifi İslam Sadıq).
Aslan Kənan "XX əsrin görkəmli tədqiqatçısı Firidun Şuşinski" (B. "Elm və təhsil" 2020, 160 səh., redaktoru və ön sözün müəllifi Nizami Cəfərov))
Aslan Kənan "Bəhram Mansurov xatirələr və müsahibələr (B."Zərdabi Nəşr" MMC 2020, 208 səh, məsləhətçi E.Mansurov, rəy Vasim Məmmədəliyev, red. Paşa Əlioğlu)
Aslan Kənan "Arxivlərdən gələn səslər" B."Elm və təhsil" 2020, 248 səh. Redaktoru və ön sözün müəllifi İslam Sadıq)
Aslan Kənan "O adam necə bilib ki, güllələdiyi şəxs Mikayıl Müşfiqdir" "Hürriyyət" qəzeti 08.11.2018
"Unudulmaz musiqi tədqiqatçısı" (tərtib edən və ön sözün müəllifi Aslan Kənan, B."Azpoliqraf" 2020, səh 224, red. M.Çəmənli)
Aslan Kənan "Firidun Şuşinskinin xatirəsinə" "Respublika" qəzeti 10.10.2018
F.Şuşinski "Sadıqcan" (tərtib edən, nəşrə hazırlayan və ön sözün müəllifi Aslan Kənan, B. "Azərnəşr" 2007, səh 124
F.Şuşinski "Şərq musiqisinin peyğəmbəri" (tərtib edən, nəşrə hazırlayan və ön sözün müəllifi Aslan Kənan, B. "Azərnəşr" 2008, səh 128)
F.Şuşinski "Azərbaycanın musiqi xəzinəsi" ((toplayanı, tərtib edən, nəşrə hazırlayan və ön sözün müəllifi Aslan Kənan, redaktoru V.Quliyev, B."Vətənoğlu" NP MMC 2015, səh 672)
"Azərbaycan tarının memarı" (tərtib edən E.Cəfərov, redaktoru və müəlliflərdən biri Aslan Kənan B. "Təhsil" 2019 səh.240)
"Hüseyn Arifin müdriklik dünyası" (toplayıb tərtib edən və ön sözün müəllifi Aslan Kənan B. "Azərnəşr" 208, səh. 84)
Üzeyir Hacıbəyli "Bayrağımız Sarsılmaz" (toplayanı, ərəb qrafikasından latın əlifbasına çevirəni, şərhlərin, lüğətin və ön sözün müəllifi Aslan Kənan, məsləhətçi, xalq yazıçısı Elçin, redaktoru Paşa Kərimov, B."Avrasiya Press" 2011, səh 428
"Sevgi məktubları" (M.İbrahimovun həyat yoldaşı Sara xanıma məktubları. Ərəb qrafikasından latın əlifbasına çevirən Aslan Kənan, redaktoru Paşa Kərimov, B."Azərnəşr" 2016 səh. 104^[2]
Qəmxar "Verdim ömrümü yelə dünya" (toplayıb tərtib edəni və ön sözün müəllifi Aslan Kənan, redaktoru İslam Sadıq B. "Azərnəşr" 2001, səh 64)
Cəmşid Əmirov "Sahil əməliyyatı" (tərtib edən D.Əmirova, İ.Əmirova, redaktoru və ön sözün müəllifi Aslan Kənan, B. "Azərnəşr" 2007, səh.307)
Cəmşid Əmirov "Brilyant məsıələsi" (tərtib edən D.Əmirova, İ.Əmirova, redaktoru və ön sözün müəllifi Aslan Kənan, B. "Azərnəşr" 2008, səh.360)
Cəmşid Əmirov "Qara volqa" (tərtib edən D.Əmirova, İ.Əmirova, redaktoru və ön sözün müəllifi Aslan Kənan, B. "Azərnəşr" 2008, səh.352)
Cəmşid Əmirov "Şəhər yatarkən" (tərtib edən D.Əmirova, İ.Əmirova, redaktoru Aslan Kənan, B. "Azərnəşr" 2008, səh.412)
Cəmşid Əmirov "Vətəndaən uzaqlarda" (tərtib edən D.Əmirova, İ.Əmirova, redaktoru və ön sözün müəllifi Aslan Kənan, B. "Azərnəşr" 2009, səh.364)
"Dilbər xanımın Mikayıl Müşfiqə olan sevgisinə inanmıram" (Aslan Kənanla müsahibə "Moderator.az saytı)
"Müşfiqi bu üç səbəbə görə güllələdilər" (Axar.az 3 iyun 2016-cı il Aslan Kənanla müsahibə)
Başına güllə dəyən yerdən xaç şəklində ip keçirir və… (M.Müşfiqin ölümü barədə Aslan Kənandan müsahibə Publika.az saytı)
"Qürbətdən gələn səslər" (Ceyhun Hacıbəylinin mühacirət həyatı, toplayıb, tərtib edən, və ərəb qrafikasından latın əlifbasına çevirən Aslan Kənan, redaktor Paşa Kərimov B."Şərq-Qərb" nəşriyyatı 2016, səh.512)^[3]
Rana "Onlar türklərdir" (türk dilindən uyğunlaşdıran və ön sözün müəllifi Aslan Kənan "Azərnəşr"1993)
İstedad və zəhmətin işığı^[4]
Ürəyin qanı-qələmin mürəkkəbi