Atlama (mifologiya)

Atlama — Mifoloji bir termin olaraq fövqəladə səfər deməkdir. Ümumi olaraq sıçrayaraq bir maneəni aşma, ayaqların yerdən kəsilməsiylə birlikdə başqa bir yerə olma deməkdir. Lakin xüsusilə Türk nağıllarında və mifologiyasında iştirak edən söylencelerde başqa aləmlərə keçmək, ölçü dəyişdirmək mənasında istifadə edilər. Yeraltına atlama yolu ilə gedilər. Atlamada bu dünya ilə digər dünya arasındakı sərhədlər ortadan qalxar. Atlama üç yolla həyata keçirilir.

1. Quş və ya başqa bir heyvan cildinə girərək. Bu şəkildə bir çox mənfi xarici faktorun varlığı zərər verə bilməz. İnsanların və ya kötücül varlıqların diqqətini çəkmədən sürətli bir şəkildə o biri aləmə gedilər.
2. Fövqəladə bir heyvana minib səfər edərək. Beləcə söylencesel bir göl, dəniz, od okeanı keçilər. Bu heyvan ümumiyyətlə bir at olub, uçabilme qabiliyyətinə malikdir. At onsuz da özü etibarilə və müqəddəs bir varlıq Tanrının bir hədiyyəsi olaraq görülər.
3. Bir keçid istifadə edilərək. Bu keçidlər çox vaxt quyular, mağaralar, yer altı tunelləri şəklində görülər. Bu cür yerlər Türk mədəniyyətinin daim mərkəz nöqtələrindən olmuş və hər yerdə o bölgədəki mağaraların çox dərinlərə endiyi, dibinin tapıla bilmədiyi, çox uzaq yerlərdəki başqa mağaralara bağlı olduğu söz-söhbətləri inkişaf etmişdir.

Etimologiya[redaktə | mənbəni redaktə et]

(At / Et / Ed) kökündən törəmişdir. Keçmək, aşmaq mənaları vardır. Atın başqa aləmlərə gedə bilən bir heyvan olduğu inancı və atlamağı atın etdiyi hərəkət olmasıylada əlaqəsi vardır. Anadolu da "atlaq" sözcüyü çay üzərinə qoyulmuş daşlardan ibarət olan keçid demək olduğu qədər körpü mənasını da ehtiva edir.

Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]

• Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0)  (türk.)

Mifologiya ilə əlaqədar olan bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.