Ayı Ata - türk mifologiyasında ayı tanrı. Fərqli türk dillərində Azı (Adı, Azığ, Adığ) Ata olaraq da adlandırılır. Monqollar Bavgay Ecege deyərlər. Bəzi türk tayfaları ayıdan törəndiklerinə inanarlar. "Aba Tos" adlı onqon da ayını vəsf edər. Aba (Ebe, Ebüge) bəzi boylarda ayı mənasını verməkdədir. Ayının adının açıqca deyilməməsi lazım olduğu inancı xüsusilə Altayda, yakut və dolqanlarda də vardır. Onun üçün Abay və ya Dayı deyilir. İnanca görə ayı adının deyildiyini torpaqdan eşidir. Çünki "Ər Kulaktu" / "Cir Kulaktı" (Yer Qulağı) onu eşidir. Anadoluda yerin qulağı var deyimi də bunu ifadə edir. Ayının yaşadığı yer də torpaq və yeraltıdır. Yer yalnız ayı ilə deyil, qurd, ilan və bənzəri tabu yaratmış canlılar hətta insan ilə də ünsiyyət qura bilər. Bu inanc ilan, qurd və bənzərləri üçün də etibarlıdır. Ayı adının "dayı" ilə ekvivalent tutulması "Köprüyü geçene qədər ayıya dayı demək" sınakası (atalar sözü) ilə də əlaqəlidir. Monqollardakı Abgalday (Avgalday) isə Ayı Ata mənasını verər və şamanın geydiyi ayı formalı mis bir maskadır. Ayı yer üzündəki bir çox mədəniyyətdə qorxulan bir heyvan olaraq iştirak etmişdir. Çöllərdə, meşədə, qütblərdə belə var olan növləri onu gücün və vəhşi həyatın simvollarından biri halına gətirmişdir.
(Az/Ad/Az) kökündən törəmişdir. Əgər söz olaraq güc mənasını saxlayar.